Ο απόστολος Παύλος τζανέλας ότι ανταλά μπέτι ιδέες σο προσπαθίνελα τι τσσουβέλ αμένγκε ο Μπενγκ ισινέ μπουτ επικίνδυνες. Αλλά να αρακχαβένας-πες λένταρ σαρέ ο Χριστιανοί. Για παράδειγμας, μάλλον κάποιοι κι Κόρινθος πακιάνας ότι ισινέ αζόμ σταθεροί κι αλήθεια σο ποτές να κα χουχάντιβενας κατά Μπενγκ. (1 Κορινθίους 10:​12) Άκ’ σόσκε ντινάς ο Παύλος ακαγιά προειδοποίηση: «Νταράβα μήπως με κάποιος τρόπος, σαρ ο σαπ πι πφιρνιμάσαρ χουχαντάς ι Ευά, τουμαρί γκοντί τι αρχίνελ τι σκεφτίνελ μπέτι πράγματα ντα τι κερέλ-τουμέν μα τι σικαβέν ι πίστη ντα ι αγνότητα σο πρέπει τι σικαβέν ι Χριστόσκε».​—2 Κορινθίους 11:3.

Ο λάφια σο βακερντάς ο Παύλος σικαβένα καζόμ σημαντικός ισί μα τι αβέν αζόμ μπουτ σίγουροι τουμαρέ νεαυτόσκε. Για τι κερδίνεν ο αγώνας σο κερένα μα τι τσσουβέν ο μπέτι ιδέες ι Μπενγκέσκε τουμαρέ γκοντιάτε, πρέπει τι αγαβέν καζόμ επικίνδυνες ισί ντα σοράν τι αρακχαβέν τουμαρό νεαυτός λένταρ.

Ανταλά μπέτι ιδέες γκεραβένα ι αλήθεια ή βακερέλα-λεν κάποιος για τι χουχαβέλ ι τζενέν ή για τι ελεγχίνελ ο τρόπος σο σκεφτίνενα ντα οντουλά σο κερένα. Σαρ βακερέλα ο βιβλίος Προπαγάνδα και Πειθώ (Propaganda and Persuasion), ανταλά μπέτι ιδέες ισί «γκεραλέ, άδικες ντα μπορίνενα τι κερέν ζημιά». Κον βακερέλα ασακέ μπέτι ιδέες ισί «ψεύτης, αλλάνελα ι αλήθεια, χουχαβέλα ι τζενέν, ντα προσπαθίνελα τι ελεγχίνελ ο σκέψεις ή οντουλά σο κερένα ο γιαβερά τζενέ».

Ανταλά μπέτι ιδέες ισί μπουτ επικίνδυνες επειδή μπορίνενα σιγά σιγά, χωρίς τι αγαβάς-λες, τι  επηρεάνεν ο τρόπος σο σκεφτίνασα. Ισί σαρ εκ μολυσμέ μπαρμπάλ σο να μπορίνασα τι ντικχάς ή τι ασουνγκάς. Ο Βανς Πάκαρντ, σο ασχολίντιβελα με το τρόπος σο συμπεριφερίντιβενα ο τζενέ, βακερντάς ότι ανταλά μπέτι ιδέες επηρεάνενα οντουλά σο κεράσα «πιο μπουτ από ό,τι αμντίνασα». Εκ γιαβέρ τζενό βακερντάς ότι, ανταλά μπέτι ιδέες κερντέ ι τζενέν τι συμπεριφερίντιβεν με τρόπος σο ισί επικίνδυνος ντα νανέ λογικός, ντα οδηγιντέ-λεν τι μουνταρέν σαστέ λαόν, τι κερέν τζένγκια ντα τι κυνηγίνεν τζενέν είτε επειδή τθερένας γιαβέρ θρησκεία είτε επειδή ισινέ γιαβερέ τθεμέσταρ.​—Εύκολη Χειραγώγηση​—Η Ιστορία της Προπαγάνδας (Easily Led​—A History of Propaganda).

Άμα ο τζενέ μπορίνενα τι χουχαβέν-αμέν με το μπέτι ιδέες σο τθερένα, καζόμ πιο εύκολος ισί ι Μπενγκέσκε; Βοβ παρατηρίνελα σαρ συμπεριφερίντιβενα ο τζενέ από αζομάν σο δημιουργισάλε. Επίσης, ακανά κερέλα κουμάντος «σαρέ ι ντουνιάς», οτθάρ μπορίνελα τι χρησιμοποιήνελ σαρ μανγκέλα ανταλέ ντουνιάς για τι βακερέλ πο ψέματα. (1 Ιωάννη 5:​19· Ιωάννης 8:​44) Ο Μπενγκ με το μπέτι ιδέες σο τσσουβέλα «πφαντάς ι γκοντί» αζόμ μπουτέ τζενένγκι σο ακανά «χουχαβέλα σαρέ ι ντουνιάς». (2 Κορινθίους 4:4· Αποκάλυψη 12:9) Σαρ μπορίνενα τουμέν μα τι χουχάντιβεν κατά μπέτι ιδέες σο τσσουβέλα;

Ο Ιησούς σικλιαρντάς-αμέν ότι υπαρχίντιβελα εκ απλός τρόπος για τι πολεμίνας ανταλά μπέτι ιδέες: «Σικλιόν ι αλήθεια ντα η αλήθεια κα ελευθερώνελ-τουμέν». (Ιωάννης 8:​31, 32) Σε εκ τζένγκι, ο στρατιώτης πρέπει τι τζανέλ κατάρ κα λελ αληθινές πληροφορίες επειδή ο ντουσμάνια κα βακερέν μπουτ ψέματα για τι χουχαβέν-λες. Άρα κατάρ μπορίνενα τι λεν αληθινές πληροφορίες; Ο Ιεχωβά ντέλα-λεν αμέντε αντράλ πι Λαφίσταρ, κατά Αγία Γραφή. Οτθέ, μπορίνενα τι αρακχέν σαρέ οντουλά σο χρειαζίντιβενα για τι πολεμίνεν ο μπέτι ιδέες σο τσσουβέλα ο Μπενγκ.​—2 Τιμόθεο 3:​16, 17.

Όμως, ο Μπενγκ τζανέλα-λες ανταβά. Οτθάρ χρησιμοποιήνελα ι ντουνιάς σο κερέλα κουμάντος για τι λελ αμαρί προσοχή ντα τι κερέλ-αμέν μα τι διαβάνας ι Γραφή ντα μα τι σκεφτίνας οντουλά σο βακερέλα. Μα χουχάντιβεν κατά «παγίδες σο τσσουβέλα ο Διάβολος»! (Εφεσίους 6:​11) Να ερεσέλα τι τζανάς σάντε ο βασικές αλήθειες. Χρειαζίντιβελα τι προσπαθίνας μπουτ για τι κεράς πιο βαθιά ι γνώση σο τθεράσα για την αλήθεια. (Εφεσίους 3:​18) Εκ τζενό σο γραφίνελα βιβλία, ο Νόαμ Τσόμσκι, βακερντάς: «Καέκ να κα τσσουβέλ τι γκοντιάτε ι αλήθεια. Πρέπει τι αρακχές-λα κορκορό». Οτθάρ, για τι “αρακχέν-λα κορκορέ” “διαβάνεν προσεκτικά ο Γραφές κάθε ντιβές”.​—Πράξεις 17:11.

Ο Σατανάς να μανγκέλα τι σκεφτίνεν λατσσές ούτε τι αγαβέν ι αλήθεια οντουλένγκε σο ασουνένα. Σόσκε; Επειδή ο μπέτι ιδέες μπορεί «τι επηρεάνεν πιο εύκολα» εκχέ τζενές «όταν να σκεφτίνελα σωστά». (Τα Μέσα Ενημέρωσης και η Κοινωνία στον  Εικοστό Αιώνα [Media and Society in the Twentieth Century]) Μα πακιάν εύκολα σαρέ οντουλά σο ασουνένα χωρίς τι σκεφτίνεν-λεν λατσσές. (Παροιμίες 14:​15) Ο Ντεβέλ ντινάς-τουμέν “τουμαρί σκέψη” ντα “τουμαρί γκοντί”, οτθάρ χρησιμοποιήνεν-λεν για τι κερέν πιο ζουρανί τουμαρί πίστη.​—Παροιμίες 2:​10-15· Ρωμαίους 12:​1, 2.

Ο στρατιώτες σο επηρεάντιβενα κατά μπέτι ιδέες αρχίνενα τι νταρέν ντα να μανγκένα αζόμ μπουτ τι πολεμίνεν. Ο μπέτι ιδέες μπορεί ατζέ-ντα τι κερέν-λεν τι χαν-πες ο εκ ι γιαβερέσαρ ή τι ατσσόν ντουρ κατά γιαβερά στρατιώτες. Σαρ βακερντάς εκ Γερμανός στρατηγός, ο μπέτι ιδέες ισινέ εκ λόγος σο η Γερμανία χασαρντάς κο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Βακερντάς ότι ο τζενέ επηρεασάλεας αζόμ μπουτ κατά μπέτι ιδέες σο ισινέ σαρ τι σοβένας. Ο Μπενγκ χρησιμοποιήνελα ασακέ τρόπους αμαρέ ντιβεσέντε για τι καταστραφίνελ ι ενότητα σο τθερένα ο Χριστιανοί. Για παράδειγμας, προσπαθίνελα τι κερέλ ι πφραλέν τι τζαν κόντρα ο εκ ι γιαβερέσαρ. Ή προσπαθίνελα τι κερέλ-λεν τι πακιάν ότι η οργάνωση ι Ιεχωβάσκι ισί άδικη ή ότι κερντάς κάτι σο νανέ σωστός, για τι νασέν λάταρ.

Μα χουχάντιβεν! Ακολουθίνεν ι συμβουλή σο ισί κο Λάφι κι Ντεβλέσκο ντα ατσσόν ενωμέ τουμαρέ πφραλέντζαρ. Για παράδειγμας, η Γραφή βακερέλα αμένγκε “τι συγχωρίνας ο εκ ι γιαβερές αντράλ αμαρέ γκίσταρ” ντα τι λύνας σουγκό ο παρεξηγήσεις. (Κολοσσαείς 3:​13, 14· Ματθαίος 5:​23, 24) Επίσης, προειδοποιήνελα-αμέν μα τι ατσσάς ντουρ κατά εκκλησία. (Παροιμίες 18:1) Πρέπει τι αβέν σίγουροι ότι ισινέν έτοιμοι τι τζαν κόντρα κο μπέτι ιδέες σο τσσουβέλα ο Μπενγκ. Πουτσέν τουμαρό νεαυτός: “Ι τελευταία φαρ σο προσβαλιντάς-μαν εκ πφραλ, κερντόμ ο γκι ι Ιεχωβάσκο ή ι Μπενγκέσκο με το τρόπος σο συμπεριφερισάλομ;”​—Γαλάτες 5:​16-26· Εφεσίους 2:2, 3.

Εκ στρατιώτης σο νανέ πιστός πι αρχηγόστε να κα πολεμίνελ λατσσές. Οτθάρ, ο ντουσμάνια προσπαθίνενα τι τσσουβέν μπέτι ιδέες κο στρατιώτες για τι καταστραφίνεν ι εμπιστοσύνη σο τθερένα πουμαρέ αρχηγόντε. Άμα ο αρχηγοί κερντέ εκ λάθος, ο ντουσμάνια κα προσπαθίνεν τι χρησιμοποιήνεν-λες ανταβά ντα τι βακερέν: «Να μπορίνενα τι τθερέν λένγκε εμπιστοσύνη!» ντα «Μα μουκχέν-λεν τι οδηγίνεν-τουμέν κι καταστροφή!» Ο ίδιος κερέλα ο Μπενγκ-ντα. Προσπαθίνελα τι καταστραφίνελ ι εμπιστοσύνη σο τθερένα ι τζενένγκε σο χρησιμοποιήνελα ο Ιεχωβά για τι οδηγίνελ πι λαός.

Σαρ μπορίνενα τι αρακχαβέν τουμαρό νεαυτός; Τι αβέν αποφασισμέ τι ατσσόν κι οργάνωση κι Ιεχωβάσκι. Συνεχίνεν τι ατσσόν πιστοί ντα τι υποστηρίνεν οντουλέν σο οδηγίνενα ι Ντεβλέσκε λαός, παρόλο σο ισί ατελείς. (1 Θεσσαλονικείς 5:​12, 13) Αποστάτες ντα γιαβερά πφιρνέ τζενέ μπορεί τι τζαν κόντρα κι Ντεβλέσκι οργάνωση. (Τίτο 1:​10) Ατζέ-ντα άμα οντουλά σο  βακερένα ντικχίντιβενα αληθινά, «μα τι μουκχέν τουμαρί γκοντί τι μπερδίντιβελ». (2 Θεσσαλονικείς 2:2) Ακολουθίνεν ι συμβουλή σο ντινάς ο Παύλος κο Τιμόθεος: «Τι ατσσός σταθερός κο πράγματα σο σικλιλάν» ντα τι ντες-τουτ γκοντί «κάσταρ σικλιλάν-λεν». (2 Τιμόθεο 3:​14, 15) Σκεφτίνεν σαρέ ο πράγματα σο σικαβένα ότι μπορίνενα τι τθερέν εμπιστοσύνη κο πιστός δούλος σο χρησιμοποιήνελα-λες ο Ιεχωβά περίπου εκατό μπρεσά για τι σικλιαρέλ-αμέν ι αλήθεια.​—Ματθαίος 24:​45-47· Εβραίους 13:7, 17.

Ο Μπενγκ προσπαθίνελα τι επηρεάνελ-τουμέν με γιαβερά-ντα τρόπους σο ισί πιο ξεκάθαροι. Μερικές φορές προσπαθίνελα τι κερέλ-τουμέν τι νταρέν. Η νταρ ισί «εκ μπέτι ιδέα σο χρησιμοποιήντιβελα κατά πουρανέ μπρεσά». (Εύκολη Χειραγώγηση​—Η Ιστορία της Προπαγάνδας) Ο Φίλιπ Μ. Τέιλορ, εκ καθηγητής κατά Βρετανία, γραφιντάς ότι ο Ασσύριοι, για παράδειγμας, χρησιμοποιηντέ ο μπέτι ιδέες ντα ι νταρ για τι κερέν κουμάντος πουμαρέ ντουσμανίν. Ο Μπενγκ κα χρησιμοποιήνελ ι νταρ, σαρ για παράδειγμας ι νταρ κατά τζενέ, ι νταρ ότι κα τζαν τουμέντζαρ κόντρα ντα ι νταρ ι μεριμάσκι, για τι κερέλ-τουμέν τι σταματίνεν τι υπηρετίνεν ι Ιεχωβάς.​—Ησαΐας 8:​12· Ιερεμίας 42:​11· Εβραίους 2:15.

Μα μουκχέν ι Μπενγκές τι κερέλ-λες τουμένγκε ανταβά! Ο Ιησούς βακερντάς: «Μα νταρέν οντουλένταρ σο μουνταρένα ο σώμας αλλά σοράν να μπορίνενα τι κερέν τίποτα πιο μπουτ ανταλέσταρ». (Λουκάς 12:4) Τι αβέν σίγουροι ότι ο Ιεχωβά κα ατσσικιαρέλ ο λάφι σο ντινάς τι αρακχαβέλ-τουμέν, τι ντελ-τουμέν ι “ζορ σο ισί πιο μπαρί τουμαρέ ζοριάταρ” ντα τι βοηθίνελ-τουμέν τι τζαν κόντρα κο επιθέσεις κι Μπενγκέσκε.​—2 Κορινθίους 4:​7-9· 1 Πέτρου 3:14.

Όμως, μπορεί τι υπαρχίντιβενα φορές σο αισθάντιβενα ότι να τθερένα ζορ ή ότι νταρένα. Αλλά τι ντεν-τουμέν γκοντί ο λάφια σο βακερντάς ο Ιεχωβά κο Ιησούς του Ναυή: «Τι τθερές θάρρος ντα τι αβές ζουρανό. Μα τι νταρές ούτε τι χασαρές το κουράγιος, επειδή ο Ιεχωβά το Ντεβέλ ισί τούσαρ κάι-ντα τι τζας». (Ιησούς του Ναυή 1:9) Άμα ανησυχίνενα, κερέν αμέσως προσευχή κο Ιεχωβά ντα βακερέν λέσκε σο-ντα απασχολίνελα-τουμέν. Τι αβέν σίγουροι ότι «η ειρήνη ι Ντεβλέσκι σο ισί πιο οπρέ σαρέ οντουλένταρ σο σκεφτίνενα κα αρακχαβέλ τουμαρέ καρδιές ντα τουμαρί γκοντί». Σοράν κα τθερέν ι δύναμη τι ατσσικιαρέν πάκι τουμαρί γκοντί σαρέ κατά μπέτι ιδέες σο τσσουβέλα ο Μπενγκ.​—Φιλιππησίους 4:6, 7, 13.

Ντένα-τουμέν γκοντί ο μπέτι ιδέες σο χρησιμοποιηντάς ο Ραβσάκης σο μπουτσσάντιλο κατά Ασσυρία για τι νταραβέλ ι Ντεβλέσκε λαός; Μανγκέλας τι κερέλ-λεν τι πακιάν ότι ούτε ο Ιεχωβά να κα μπορίνελας τι αρακχαβέλ-λεν κατά Ασσυρία. Σοράν, προσπαθιντάς τι κερέλ-λεν τι πακιάν ότι ο Ιεχωβά βακερντάας κο Ασσύριοι τι καταστραφίνεν ι Ιερουσαλήμ. Σο απάντηση ντινάς όμως ο Ιεχωβά; «Μα ντάρα κατά λάφια σο ασουντάν, οντουλέ λαφίντζαρ σο προσβαλιντέ-μαν ο υπηρέτες ι βασιλιάσκε σο ισί κατά Ασσυρία». (2 Βασιλέων 18:​22-25· 19:6) Σοράν, ο Ιεχωβά μπουτσσαντάς εκχέ αγγελός σο μουνταρντάς 185.000 Ασσυριόν αντρέ σε εκ ιράτ!​—2 Βασιλέων 19:35.

Ντικχλέν ποτές σε εκ έργος τι σικαβέλ εκχέ τζενές σο να αγαβέλα ότι χουχαβένα-λες; Να κα μανγκένας τι ντεν βίκος: “Μα πάκια-λεν! Βακερένα τούκε ψέματα!” Σκεφτίνεν, ακανά, ότι ο άγγελοι βακερένα τουμένγκε: «Μα χουχάντιβεν κατά Μπενγκέσκε ψέματα!»

Οτθάρ, μα ασουνέν ο μπέτι ιδέες σο βακερέλα ο Μπενγκ. (Παροιμίες 26:​24, 25) Τι ασουνέν ι Ιεχωβάς ντα τι τθερέν λέσκε εμπιστοσύνη σο-ντα κερένα. (Παροιμίες 3:​5-7) Βοβ μανγκέλα-τουμέν ντα βακερέλα τουμένγκε: «Τι αβές σοφός, μο τσσαβό, ντα τι κερές μο γκι τι χαιρίνελ». (Παροιμίες 27:​11) Άμα κερντέν-λες ανταβά, κα κερδίνεν ο αγώνας σο αβέλα-πες τουμαρέ γκοντιάκε!