1. Καβά ισί εκ πράγμας σο κερέλα-αμέν τι αβάς πιο οπρέ κατά ζώα;

Ο ΙΕΧΩΒΑ ντινάς κο τζενέ κάτι ξεχωριστός. Ντινάς-αμέν αμαρί συνείδηση. Ανταβά ισί κάτι σο κερέλα-αμέν τι αβάς πιο οπρέ κατά ζώα. Σαρ τζανάσα ότι ο Αδάμ ντα η Εύα τθερένας συνείδηση; Κάνα να ντινέ καν ι Ντεβλές, γκεραντέ-πες. Λένγκι συνείδηση χάλας-λεν.

2. Σαρ μοιάζελα αμαρί συνείδηση εκχέ τιμονίσαρ; (Ντικχ ι φωτογραφία σο ισί κι αρχή)

² Η συνείδηση, σο τθεράσα σαρέ αντρ’ αμέντε, βοηθίνελα-αμέν τι αγαβάς ο σωστός ντα ο λάθος ντα μπορίνελα τι οδηγίνελ αμαρί ζωή. Εκ τζενό σο να σικλιαρντάς λατσσές πι συνείδηση μοιάζελα καραβίσαρ σο ταξιδίνελα χαλαντέ τιμονίσαρ. Η μπαρμπάλ ντα ο ρεύματα ι ντεριαβάκε μπορίνενα εύκολα τι κερέν ο καράβι τι νασέλ πι ντρομέσταρ. Όμως, εκ λατσσό τιμόνι κα βοηθίνελ ι καπετανιός τι γκερέλ ο καράβι οτθέ σο μανγκέλα. Αντικάς αμέν-ντα, αν κα σικλιαράς σωστά αμαρί συνείδηση, βόι κα μπορίνελ τι οδηγίνελ-αμέν λατσσές.

3. Σο μπορίνελα τι αβέλ-πες άμα να σικλιαράσα σωστά αμαρί συνείδηση;

 ³ Άμα να σικλιαράσα σωστά αμαρί συνείδηση, να κα προειδοποιήνελ-αμέν κάνα τζάσα τι κεράς κάτι λάθος. (1 Τιμόθεο 4:1, 2) Μπορεί ατζέ-ντα τι κερέλ-αμέν τι πακιάς ότι «ο γκεραλό ισί λατσσό». (Ησαΐας 5:​20) Ο Ιησούς βακερντάς πι μαθητένγκε: «Αβέλα ο σαάτι σο κον κα μουνταρέλ-τουμέν κα αμντίνελ ότι ντινάς λατρεία ι Ντεβλές». (Ιωάννης 16:2) Ανταβά πακιάνας οντουλά σο μουνταρντέ ι Στεφανός, σο ισινέ εκ πιστός τζενό. (Πράξεις 6:8, 12· 7:​54-60) Κατά πουρανέ μπρεσά μέχρι αντιβές, μπουτ τζενέ σο ασχολίντιβενα ι θρησκειάσαρ κερντέ μπαρέ εγκλήματα, σαρ ισί ο μουνταριπέ, ντα βακερντέ ότι κερντέ-λεν ι Ντεβλέσκε. Αλλά κι πραγματικότητα οντουλά σο κερντέ τζάνας κόντρα κι Ντεβλέσκο νόμος. (Έξοδος 20:​13) Σίγουρα, λένγκι συνείδηση να οδηγιντάς-λεν σωστά!

4. Σαρ μπορίνασα τι αβάς σίγουροι ότι αμαρί συνείδηση κχελέλα σωστά;

⁴ Σο μπορίνασα τι κεράς για τι αβάς σίγουροι ότι αμαρί συνείδηση κχελέλα σωστά; Ο νόμοι ντα ο αρχές ι Γραφιάκε ισί “λατσσέ για τι σικλιαρέν-αμέν, για τι ντεν-αμέν συμβουλές, για τι τσσουβάς σε εκ σειράς ο πράγματα, για τι διορθώνεν-αμέν δίκαια”. (2 Τιμόθεο 3:​16) Άρα, αν διαβάνασα ι Αγία Γραφή κάθε ντιβές, αν σκεφτίνασα οντουλά σο βακερέλα ντα αν κεράσα-λεν αμαρέ ζωγιάτε, κα σικλιάς τι σκεφτίνας ατζέ πιο μπουτ σαρ σκεφτίνελα ο Ιεχωβά. Αντικάς, κα μπορίνας τι αβάς σίγουροι ότι αμαρί συνείδηση κα οδηγίνελ-αμέν σωστά. Για τι ντικχάς σαρ μπορίνασα τι χρησιμοποιήνας ο νόμοι ντα ο αρχές ι Ιεχωβάσκε για τι σικλιαράς αμαρί συνείδηση.

5, 6. Σαρ βοηθίνενα-αμέν ο νόμοι ι Ντεβλέσκε;

⁵ Αν μανγκάσα τι βοηθίνεν-αμέν ι Ντεβλέσκε νόμοι, να ερεσέλα σάντε τι διαβάνας-λεν ή τι τζανάς σο βακερένα. Χρειαζίντιβελα τι μανγκάς-λεν ντα τι σεβάνας-λεν. Η Γραφή βακερέλα: «Τι μισίνεν ο γκεραλιπέ ντα τι μανγκέν ο λατσσιπέ». (Αμώς 5:​15) Αλλά σαρ αβέλα-πες ανταβά; Πρέπει τι σικλιάς τι ντικχάς ο πράγματα αντικάς σαρ ντικχέλα-λεν ο Ιεχωβά. Για παράδειγμας: Σκεφτίνεν ότι ναστί σοβένα λατσσές ντα τουμαρό γιατρός βακερέλα τουμένγκε τι χαν πιο υγιεινά χαμπίματα, τι κερέν πιο μπουτ γυμναστική ντα τι αλλάνεν γιαβερά-ντα πράγματα κο τρόπος σο τζουβντιόνα. Τουμέν ασουνένα λέσκε συμβουλές, ντα ντικχένα ότι βοηθίνενα-τουμέν! Σαρ νιωθίνενα οντουλένγκε σο βακερντάς τουμένγκε ο γιατρός;

⁶ Αμαρό Δημιουργός ντινάς-αμέν νόμους για τι αρακχαβέλ-αμέν κατά μπέτι αποτελέσματα ι αμαρτιάκε ντα για τι κερέλ πιο λατσσί αμαρί ζωή. Για παράδειγμας, η Γραφή σικλιαρέλα-αμέν ότι δεν πρέπει τι χουχαβάς, τι τσοράς, τι κεράς λουμνιπέ, τι αβάς βίαιοι ή τι τθεράς σχέση με το πνευματισμός. (Διαβάνεν Παροιμίες 6:​16-19· Αποκάλυψη 21:8) Καζόμ ντικχάσα ο λατσσέ αποτελέσματα σο αβένα κάνα ντάσα καν ι Ιεχωβάς, κα μπαριόλ αμαρί αγάπη εμ ι Ιεχωβάσκε εμ για το νόμοι σο ντέλα-αμέν.

7. Σαρ βοηθίνενα-αμέν ο ιστορίες ι Γραφιάκε;

⁷ Να χρειαζίντιβελα τι τθεράς ο μπέτι αποτελέσματα σο αβένα κάνα να ντάσα καν κι Ντεβλέσκε νόμοι για τι σικλιάς σο ισί σωστός ντα σο ισί λάθος. Μπορίνασα τι σικλιάς κατά λάθη σο κερντέ γιαβερά τζενέ κο πουρανέ μπρεσά. Ανταλά παραδείγματα γραφισάλε κι Γραφή. Ο εδάφιος  Παροιμίες 1:5 βακερέλα: «Οντουβά σο τθερέλα σοφία ασουνέλα ντα σικλιόλα ατζέ πιο μπουτ». Ανταβά σικλιαριπέ αβέλα κατά Ντεβέλ ντα ισί ο πιο λατσσό σικλιαριπέ σο κα μπορίναας τι τθεράς! Για παράδειγμας, σκεφτίνεν σο τσσιντιντάς ο Δαβίδ κάνα να ντινάς καν ι Ιεχωβάς ντα γκιλό με τη Βηθ-σαβεέ. (2 Σαμουήλ 12:​7-14) Κάνα διαβάνενα ανταγιά ιστορία, πουτσέν-τουμέν: “Σαρ κα μπορίνελας ο Δαβίδ μα τι τθερέλας ιτς ανταλά προβλήματα; Σο κα κεράβας με σε εκ ασακί κατάσταση; Άμα αβέλας μάνγκε ο πειρασμός τι κεράβ λουμνιπέ, κα αβάβας σαρ ο Δαβίδ ή σαρ ο Ιωσήφ;” (Γένεση 39:​11-15) Αν σκεφτίνασα προσεκτικά ο μπέτι αποτελέσματα ι αμαρτιάκε, κα “μισίνας ο γκεραλιπέ” ατζέ πιο μπουτ.

8, 9. (α) Σο βοηθίνελα-αμέν αμαρί συνείδηση τι κεράς; (β) Σο σχέση τθερένα ο αρχές ι Ιεχωβάσκε με τη συνείδηση αμαρί;

⁸ Νασάσα ντουρ κατά πράγματα σο μισίνελα ο Ντεβέλ. Αλλά σο πρέπει τι κεράς άμα ισινάμ σε εκ κατάσταση σο η Γραφή να τθερέλα εκ συγκεκριμέ νόμος; Σαρ κα τζανάς σο μανγκέλα ο Ντεβέλ τι κεράς; Άμα μουκχλάμ ι Γραφή τι σικλιαρέλ αμαρί συνείδηση, κα λας λατσσέ αποφάσεις.

⁹ Ο Ιεχωβά μανγκέλα-αμέν, οτθάρ ντινάς-αμέν αρχές σο μπορίνενα τι οδηγίνεν αμαρί συνείδηση. Βοβ βακερέλα: «Με, ο Ιεχωβά, ισινόμ το Ντεβέλ, Οντουβά σο σικλιαρέλα-τουτ τι λατσσιμάσκε, Οντουβά σο οδηγίνελα-τουτ κο ντρομ σο πρέπει τι πφιρές». (Ησαΐας 48:​17, 18) Κάνα  σκεφτίνασα λατσσές ο αρχές ι Γραφιάκε ντα μουκχάσα-λεν τι ερεσέν αμαρέ γκίστε, μπορίνασα τι διορθώνας ντα τι οδηγίνας αμαρί συνείδηση. Ανταβά κα βοηθίνελ-αμέν τι λας λατσσέ αποφάσεις.

10. Σο ισί ο αρχές ι Ντεβλέσκε, ντα σαρ χρησιμοποιήνελας-λεν ο Ιησούς για τι σικλιαρέλ;

¹⁰ Ο αρχές ι Ντεβλέσκε ισί βασικές αλήθειες σο σικαβένα αμένγκε σαρ τι σκεφτίνας ντα βοηθίνενα-αμέν τι λας λατσσέ αποφάσεις. Άμα τζανάσα ι Ιεχωβάσκε αρχές μπορίνασα τι αγαβάς σαρ σκεφτίνελα ντα σόσκε ντέλα-αμέν συγκεκριμέ νόμους. Ο Ιησούς χρησιμοποιηντάς αρχές για τι σικλιαρέλ πι μαθητέν ότι οντουλά σο σκεφτίνασα ντα κεράσα ανένα είτε λατσσέ είτε μπέτι αποτελέσματα. Για παράδειγμας, σικλιαρντάς ότι η χολί μπορίνελα τι κερέλ εκχέ τζενές τι χαλ-πες ντα ότι ο μπέτι σκέψεις μπορίνενα τι γκερέν-λες κο λουμνιπέ. (Ματθαίος 5:​21, 22, 27, 28) Κάνα μουκχάσα ο αρχές ι Ιεχωβάσκε τι οδηγίνεν-αμέν, αμαρί συνείδηση κα αβέλ λατσσές εκπαιδευμέ ντα κα λας αποφάσεις σο ντένα δόξα ι Ντεβλές.​—1 Κορινθίους 10:31.

11. Σαρ μπορεί η συνείδηση εκχέ τζενέσκι τι αβέλ διαφορετική κατά συνείδηση εκχέ γιαβερέσκι;

¹¹ Ατζέ-ντα κάνα ο Χριστιανοί σικλιαρένα πουμαρί συνείδηση αντράλ κατά Γραφή, μπορεί τι νικαβέν διαφορετικά συμπεράσματα μερικέ πραγματένγκε. Σκεφτίνεν για παράδειγμας ο πιπέ. Η Γραφή να βακερέλα ότι ισί λάθος τι πιας, αλλά βακερέλα αμένγκε ότι δεν πρέπει τι πιας μπουτ ή τι ματιάς. (Παροιμίες 20:1· 1 Τιμόθεο 3:8) Μήπως ανταβά μανγκέλα τι βακερέλ ότι, άμα εκ Χριστιανός να πίλα μπουτ, να χρειαζίντιβελα τι σκεφτίνελ τίποτα γιαβέρ κάνα κα αποφασίνελ σο κα κερέλ; Όχι. Ατζέ-ντα άμα λέσκι συνείδηση μουκχέλα-λες τι πιλ, πρέπει τι σκεφτίνελ ι συνείδηση ι γιαβερένγκι-ντα.

12. Σαρ μπορίνελα τι βοηθίνελ-αμέν ο εδάφιος Ρωμαίους 14:​21 τι σεβάνας ι γιαβερένγκι συνείδηση;

¹² Ο Παύλος σικαντάς ότι πρέπει τι σεβάνας ι γιαβερένγκι συνείδηση, κάνα γραφιντάς: «Πιο λατσσές μα τι χας μας ούτε τι πις μολ ούτε τι κερές τίποτα σο κα μπορίνελας τι κερέλ τι πφραλές τι χασαρέλ πι πίστη». (Ρωμαίους 14:​21) Οτθάρ, παρόλο σο τθεράσα ο δικαίωμας τι πιας, ισινάμ έτοιμοι τι μουκχάς ανταβά δικαίωμας αν τζανάσα ότι κα ενοχλίναας ι συνείδηση εκχέ γιαβερέ πφραλέσκι. Πριν τι γνωρίνελ ι αλήθεια, εκ πφραλ μπορεί τι ισινέας κολλημέ κο πιπέ ντα ακανά ισί αποφασισμέ μα τι πιλ ιτς. Να κα μανγκάας τι κεράς κάτι σο κα κερέλας-λες τι περέλ πάλι κο πιπέ. (1 Κορινθίους 6:9, 10) Άμα κα καλίναας οντουλέ πφραλές αμαρέ κχερέστε, κα συνεχίναας τι βακεράς λέσκε τι πιλ παρόλο σο βακερντάς αμένγκε ότι να μανγκέλα; Σίγουρα όχι!

13. Σαρ σεβάνελας ο Τιμόθεος ι γιαβερένγκι συνείδηση για τι βοηθίνελ-λεν τι δεχτίνεν ο λατσσέ αμπέρια;

¹³ Κάνα ο Τιμόθεος ισινέ τερνό, δεχτιντάς τι κερέν λέσκε περιτομή παρόλο σο κα ντουκχάλας μπουτ. Κα κερέλας έργος κο Ιουδαίοι, ντα τζανέλας ότι η περιτομή ισινέ σημαντική λένγκε. Σαρ ο Παύλος, αντικάς ο Τιμόθεος-ντα να μανγκέλας τι προσβαλίνελ καεκχές. (Πράξεις 16:3· 1 Κορινθίους 9:​19-23) Ισινέν τουμέν-ντα έτοιμοι τι κερέν θυσίες για τι βοηθίνεν ι γιαβερέν;

14, 15. (α) Σαρ αβάσα ώριμοι; (β) Σαρ συμπεριφερίντιβενα κο γιαβερά ο ώριμοι Χριστιανοί;

¹⁴ Καέκ αμένταρ δεν πρέπει τι “ατσσόλ κο πρώτα πράγματα σο σικλιλό ι Χριστόσκε” ντα σαρέ πρέπει «τι προσπαθίνας μπουτ για τι ερεσάς κο σημείος τι αβάς ώριμοι». (Εβραίους 6:1) Να αβάσα ώριμοι Χριστιανοί απλά επειδή ισινάμ μπουτ μπρεσά κι αλήθεια. Χρειαζίντιβελα προσπάθεια για τι αβάς ώριμοι. Πρέπει τι συνεχίνας τι σικλιάς ντα τι αγαβάς πιο λατσσές ι αλήθεια. Άκ’ σόσκε πρέπει τι διαβάνας ι Γραφή κάθε ντιβές. (Ψαλμός 1:​1-3) Καζόμ διαβάνενα ι Γραφή κάθε ντιβές, κα αγαβέν πιο λατσσές ο νόμοι ντα ο αρχές ι Ιεχωβάσκε.

¹⁵ Καβά ισί ο πιο σημαντικός νόμος ι Χριστιανόνγκε; Ισί ο νόμος σο βακερέλα τι σικαβάς αγάπη. Ο Ιησούς βακερντάς πι μαθητένγκε: «Ανταλέσταρ κα αγαβέν σαρέ ότι ισινέν μο μαθητές, άμα τθερένα αγάπη ο εκ ι γιαβερέσκε». (Ιωάννης 13:​35) Η αγάπη βακέρντιβελα «ο πιο μπαρό νόμος ι Βασιλιάσκο» ντα «κερέλα τι αβέλ-πες μπαγιά ο νόμος». (Ιακώβου 2:8· Ρωμαίους 13:​10) Να κερέλα αμένγκε εντύπωση σο η αγάπη ισί αζόμ σημαντική, επειδή η Γραφή βακερέλα αμένγκε ότι «ο Ντεβέλ ισί αγάπη». (1 Ιωάννη 4:8) Ο Ντεβέλ να τθερέλα απλά αγάπη αντρέ πι γκίστε. Σικαβέλα πι αγάπη οντουλέντζαρ σο κερέλα. Ο Ιωάννης γραφιντάς: «Ανταλέσταρ σικάντιλι αμένγκε η αγάπη ι Ντεβλέσκι, σόσκε ο Ντεβέλ μπουτσσαντάς πι μοναδικέ Τσσαβές κο ντουνιάς για τι τθεράς αμέν ζωή λέσταρ». (1 Ιωάννη 4:9) Κάνα σικαβάσα αγάπη ι Ιεχωβάσκε, ι Ιησούσκε, αμαρέ πφραλένγκε ντα γιαβερέ τζενένγκε, σικαβάσα ότι ισινάμ ώριμοι Χριστιανοί.​—Ματθαίος 22:​37-39.

16. Καζόμ αβάσα ώριμοι Χριστιανοί, σόσκε εκτιμίνασα ο αρχές ι Ντεβλέσκε ατζέ πιο μπουτ;

¹⁶ Καζόμ αβάσα ώριμοι Χριστιανοί, εκτιμίνασα ο αρχές ι Ντεβλέσκε ατζέ πιο  μπουτ. Εκ νόμος συνήθως ισί εκχέ συγκεκριμέ πραγμάσκε, ενώ εκ αρχή μπουτέ διαφορετικέ πραγματένγκε. Για παράδειγμας, εκ χουρντό τσσαβό να αγαβέλα καζόμ επικίνδυνος ισί τι τθερέλ κακές παρέες, οτθάρ ο ντατ ντα η ντάι πρέπει τι τσσουβέν κανόνες για τι αρακχαβέν-λες. (1 Κορινθίους 15:​33) Αλλά καζόμ ο τσσαβό αβέλα ώριμος, σικλιόλα τι σκεφτίνελ λογικά ο αρχές ι Γραφιάκε. Ανταλά αρχές κα βοηθίνεν-λες τι τραμπίνελ λατσσέ αμαλέν. (Διαβάνεν 1 Κορινθίους 13:​11· 14:​20) Καζόμ πιο μπουτ σκεφτίνασα λογικά ο αρχές ι Γραφιάκε, αζόμ πιο λατσσές κα οδηγίνελ-αμέν αμαρί συνείδηση. Αγαβάσα πιο λατσσές σο κα μανγκέλας ο Ντεβέλ τι κεράς κι κάθε περίπτωση.

17. Σόσκε μπορίνασα τι βακεράς ότι τθεράσα σαρέ οντουλά σο χρειαζίντιβασα για τι λας λατσσέ αποφάσεις;

¹⁷ Τθεράσα σαρέ οντουλά σο χρειαζίντιβασα για τι λας αποφάσεις σο ντένα χαρά ι Ιεχωβάς. Κι Γραφή αρακχάσα νόμους ντα αρχές σο βοηθίνενα-αμέν “τι αβάς έτοιμοι ντα τι μπορίνας τι κεράς κάθε λατσσό πράγμας”. (2 Τιμόθεο 3:​16, 17) Ο αρχές ι Γραφιάκε βοηθίνενα-αμέν τι αγαβάς σαρ σκεφτίνελα ο Ιεχωβά. Αλλά χρειαζίντιβελα προσπάθεια για τι αρακχάς-λεν. (Εφεσίους 5:​17) Για τι λας βοήθεια, τθεράσα ο Ευρετήριο Εκδόσεων Σκοπιάς, ο Οδηγός Έρευνας για τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, ι Βιβλιοθήκη της Σκοπιάς, ι Σκοπιά​—ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΟ ΙΝΤΕΡΝΕΤ ντα ι εφαρμογή JW Library. Κάνα χρησιμοποιήνασα ανταλά εργαλεία, κα μπορίνας τι βοηθίντιβας κατά προσωπική ντα κατά φαμιλιάκι μελέτη.

18. Σο αβέλα-πες κάνα κεράσα αμαρέ ζωγιάτε ο νόμοι ντα ο αρχές ι Ιεχωβάσκε;

¹⁸ Αμαρί ζωή αβέλα μπουτ πιο λατσσί κάνα κεράσα ο νόμοι ντα ο αρχές ι Ιεχωβάσκε! Ο εδάφια Ψαλμός 119:​97-100 βακερένα: «Καζόμ μπουτ μανγκάβα το νόμος! Σκεφτίναβα-λες σαρό ο ντιβές. Τι εντολή κερέλα-μαν πιο γκοντιαβέρ μι ντουσμανίνταρ, σόσκε τθεράβα-λα μάντζαρ για πάντα. Ντικχάβα πιο ανγκλάλ σαρέ μι δασκαλόνταρ, σόσκε σκεφτίναβα συνέχεια το λάφια. Οντουλά σο κεράβα σικαβένα ότι αγαβάβα πιο μπουτ πράγματα κατά πφουρέ, σόσκε κεράβα το διαταγές». Αν αρακχάσα χρόνος για τι σκεφτίνας λατσσές ο νόμοι ντα ο αρχές ι Ντεβλέσκε, οντουλά σο κα κεράς κα σικαβέν ότι τθεράσα σοφία ντα αγαβάσα λατσσές ο πράγματα. Ντα κάνα χρησιμοποιήνασα ο νόμοι ντα ο αρχές για τι σικλιαράς αμαρί συνείδηση, κα ερεσάς κο σημείος «τι αβάς σαρ εκ τζενό κο μπάριπε σο ισί ώριμος, σαρ ο Χριστός».​—Εφεσίους 4:​13.