Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μετάβαση στον πίνακα περιεχομένων

ΜΑΘΗΜΑΣ 19

Αγάπη ντα Δικαιοσύνη σο Αρακχαβέλα-αμέν Κατά Πφιρνιπέ

Αγάπη ντα Δικαιοσύνη σο Αρακχαβέλα-αμέν Κατά Πφιρνιπέ

«Τούι να ισινάν Ντεβέλ σο μπεϊντίνελα ο πφιρνιπέ· καέκ γκεραλό να αβέλα-πες τι ατσσόλ τούσαρ».​—ΨΑΛΜ. 5:4.

ΥΜΝΟΣ 54 Πρέπει τι Τθεράς Πίστη

ΣΟ ΚΑ ΝΤΙΚΧΑΣ *

1-3. (α) Σαρ νιωθίνελα ο Ιεχωβά ι πφιρνιμάσκε σαρ βακερένα ο εδάφια Ψαλμός 5:​4-6; (β) Σόσκε βακεράσα ότι η κακοποίηση σο αβέλα-πες κο τσσαβέ τζάλα κόντρα “κο νόμος κι Χριστόσκο”;

Ο ΙΕΧΩΒΑ ΝΤΕΒΕΛ μισίνελα σαρέ ο πφιρνίματα. (Διαβάνεν Ψαλμός 5:​4-6) Καζόμ μπουτ μισίνελα ι σεξουαλική κακοποίηση σο αβέλα-πες κο τσσαβέ, σο ισί εκ μπουτ τζουνγκαλό πράγμας! Σαρ ο Ιεχωβά, αμέν-ντα σο ισινάμ λέσκε Μάρτυρες μισίνασα ανταβά πράγμας ντα να μουκχάσα τι αβέλ-πες αντρέ κι Χριστιανική κχανγκιρί.​—Ρωμ. 12:9· Εβρ. 12:​15, 16.

2 Η κακοποίηση σο αβέλα-πες κο τσσαβέ τζάλα μπουτ κόντρα “κο νόμος κι Χριστόσκο”! (Γαλ. 6:2) Σόσκε βακεράσα-λες ανταβά; Σαρ σικλιλάμ κο γιαβέρ μάθημας, ο νόμος ι Χριστόσκο, σο ισί σαρέ ο πράγματα σο σικλιαρντάς ο Ιησούς οντουλέντζαρ σο βακερντάς ντα κερντάς, στηρίντιβελα κι αγάπη ντα βοηθίνελα ι τζενέν τι αβέν δίκαιοι. Ο αληθινοί Χριστιανοί ντένα καν ανταλέ νομόστε οτθάρ κερένα ι τσσαβέν τι νιωθίνεν αρακχαντέ ντα ότι μανγκένα-λεν μπαγιά. Αλλά η κακοποίηση σο αβέλα-πες κο τσσαβέ ισί εκ άδικος πράγμας ντα κερένα-λα ο τζενέ σο ντικχένα σάντε πουμαρό νεαυτός. Κερέλα ι τσσαβές τι νιωθίνελ ότι νανέ αρακχαντό ντα ότι καέκ να μανγκέλα-λες.

3 Δυστυχώς, η σεξουαλική κακοποίηση σο αβέλα-πες κο τσσαβέ ισί εκ μπουτ μπαρό πρόβλημας σο αβέλα-πες σαρό κο ντουνιάς ντα επηρεαντάς ατζέ-ντα ι αληθινέ Χριστιανόν. Σόσκε; Επειδή υπαρχίντιβενα μπουτ «πφιρνέ τζενέ ντα απατεώνες», ντα μερικοί μπορεί τι προσπαθίνεν τι αβέν αντρέ κι κχανγκιρί. (2 Τιμ. 3:​13) Επίσης, κάποιοι σο βακερένα ότι ισί αντράλ κατά κχανγκιρί να γκιλέ κόντρα ανταλέ τζουνγκαλέ πραγματέντε, ντα κερντέ λουμνικανέ πράγματα κο τσσαβέ. Για τι ντικχάς σόσκε η κακοποίηση σο αβέλα-πες κο τσσαβέ ισί αζόμ μπαρί αμαρτία. Σοράν, κα ντικχάς σο κερένα ο πρεσβύτεροι κάνα αβέλα-πες εκ ασακί μπαρί αμαρτία, ντα σαρ τι αρακχαβέν ο νταντά ντα ο νταγιά πουμαρέ τσσαβέν. *

ΜΠΑΡΙ ΑΜΑΡΤΙΑ

4, 5. Σόσκε η κακοποίηση ισί εκ αμαρτία σο κερέλα κακός ι τσσαβέσκε;

4 Η κακοποίηση σο αβέλα-πες εκχέ τσσαβέσκε κερέλα ζιάνι σο ατσσόλα μπουτ καιρός εμ ι τσσαβέσκε εμ σαρέ οντουλένγκε σο μανγκένα-λες, σαρ ισί λέσκι φαμιλί ντα ο πφραλά κι κχανγκιρί. Ισί μπαρί αμαρτία.

5 Εκ αμαρτία σο κερέλα κακός ι τσσαβέσκε. Ισί αμαρτία τι κεράς ζιάνι ι γιαβερένγκε ντα τι ανάς λένγκε ντουκχ. Σαρ κα ντικχάς κο γιαβέρ μάθημας, οντουβά σο κερέλα λουμνικανέ πράγματα εκχέ τσσαβέσκε κερέλα λέσκε μπαρό ζιάνι. Παρόλο σο ο τσσαβό ντέλα λέσκε μπέσα, οντουβά τζενό χουχαβέλα ι τσσαβές ντα τσορέλα λέσταρ ο αίσθημας ότι ισί αρακχαντό. Επίσης, τσσουβέλα-λες ζορίσαρ τι κερέλ πράγματα σο δεν πρέπει τι κερέλ εκ τσσαβό. Πρέπει τι αρακχαβάς ι τσσαβέν εκχέ ασακέ πφιρνικανέ πραγμάσταρ, ντα άμα κερντέ ανταβά πράγμας εκχέ τσσαβέσκε πρέπει τι βοηθίνας-λες ντα τι κοβλιαράς λέσκι ντουκχ.​—1 Θεσ. 5:14.

6, 7. Σόσκε η κακοποίηση σο αβέλα-πες κο τσσαβέ ισί εκ αμαρτία σο κερέλα κακός ι κχανγκιριάκε ντα τζάλα κόντρα κο εξουσίες κι ντουνιάσκε;

6 Εκ αμαρτία σο κερέλα κακός ι κχανγκιριάκε. Κάνα εκ τζενό αντράλ κατά κχανγκιρί κερέλα λουμνικανέ πράγματα εκχέ τσσαβέσκε, ανέλα λατζ κι κχανγκιρί. (Ματθ. 5:​16· 1 Πέτρ. 2:​12) Καζόμ άδικος ισί ανταβά ι εκατομμύριε πιστέ πφραλένγκε ντα πφενίνγκε σο “κερένα μπουτ προσπάθεια για την πίστη”! (Ιούδα 3) Να μουκχάσα τι ατσσόν αμέντζαρ οντουλά σο κερένα πφιρνικανέ πράγματα χωρίς τι μετανιώνεν ντα ανένα λατζ κο λατσσό ναβ κι κχανγκιριάκο.

7 Εκ αμαρτία σο τζάλα κόντρα κο εξουσίες κι ντουνιάσκε. Ο Χριστιανοί πρέπει τι “ντεν καν κο μπαρέ εξουσίες”. (Ρωμ. 13:1) Κεράσα-λες ανταβά κάνα σεβάνασα ο νόμοι ι τθεμέσκε. Άμα εκ τζενό αντράλ κατά κχανγκιρί να ντινάς καν κο νόμος, επειδή για παράδειγμας κερντάς λουμνικανέ πράγματα εκχέ τσσαβέσκε, τζάλα κόντρα κο εξουσίες κι ντουνιάσκε. (Ντικχ Πράξεις 25:8) Παρόλο σο ο πρεσβύτεροι να τθερένα ι εξουσία τι τιμωρίνεν ι τζενέν σο να ντένα καν κο νόμος, να αρακχαβένα κατά τιμωρία καεκχές σο κερντάς λουμνικανέ πράγματα εκχέ τσσαβέσκε. (Ρωμ. 13:4) Οντουβά τζενό κα τθερέλ ο μπέτι αποτελέσματα σο αβένα κατά αμαρτία σο κερντάς.​—Γαλ. 6:7.

8. Σαρ ντικχέλα ο Ιεχωβά ι αμαρτία σο κερέλα εκ τζενό εκχέ γιαβερέσκε;

8 Πιο μπουτ σαριλένταρ ισί εκ αμαρτία σο τζάλα κόντρα κο Ντεβέλ. (Ψαλμ. 51:4) Κάνα εκ τζενό κερέλα εκ μπέτι πράγμας εκχέ γιαβερέσκε, κερέλα εκ αμαρτία σο τζάλα κόντρα κο Ιεχωβά. Σκεφτίνεν εκ παράδειγμας κατά Νόμος σο ντινάς ο Ντεβέλ κο Ισραήλ. Ο Νόμος βακερέλας ότι κον τσορέλας εκχέ τζενέσταρ ή χουχαβέλας-λες να “ατσσόλας πιστός κο Ιεχωβά”. (Λευιτ. 6:​2-4) Σίγουρα, κάνα εκ τζενό αντράλ κατά κχανγκιρί κερέλα λουμνικανέ πράγματα εκχέ τσσαβέσκε, κερέλα εκ μπαρί αμαρτία ντα να ατσσόλα πιστός κο Ντεβέλ επειδή χουχαβέλα ι τσσαβές ντα τσορέλα λέσταρ ο αίσθημας ότι ισί αρακχαντό. Ανταβά τζενό ανέλα μπαρί λατζ κι Ιεχωβάσκο ναβ. Οτθάρ, η κακοποίηση ισί εκ μπουτ μπαρί αμαρτία κι Ντεβλέσκε γιακχά, ντα πρέπει τι μισίνας-λα.

9. Καλά πληροφορίες αντράλ κατά Γραφή ντινάς η οργάνωση ι Ιεχωβάσκι κο μπρεσά σο νακχλέ, ντα σόσκε;

9 Κο μπρεσά σο νακχλέ, η οργάνωση ι Ιεχωβάσκι ντινάς μπουτ πληροφορίες αντράλ κατά Γραφή για την κακοποίηση σο αβέλα-πες κο τσσαβέ. Για παράδειγμας, θέματα κι Σκοπιά ντα κο Ξύπνα! σικαντέ σαρ τι νταϊντίνεν ι ντουκχ πουμαρέ γκίσκι οντουλά σο κερντέ λένγκε λουμνικανέ πράγματα, σο τι κερέν ο γιαβερά για τι βοηθίνεν-λεν ντα τι ντεν-λεν ζορ, ντα σαρ τι αρακχαβέν ο νταντά ντα ο νταγιά πουμαρέ τσσαβέν. Ο πρεσβύτεροι λιντέ μπουτ οδηγίες αντράλ κατά Γραφή για τι τζανέν σο τι κερέν κάνα αβέλα-πες κακοποίηση εκχέ τσσαβέσκε. Η οργάνωση συνεχίνελα τι εξετάνελ σο πρέπει τι κερέν ο κχανγκιριά κάνα αβέλα-πες ανταγιά αμαρτία. Σόσκε; Για τι αβέλ σίγουρη ότι όταν αβέλα-πες κάτι ασακό ντάσα καν κο νόμος κι Χριστόσκο.

ΣΟ ΚΕΡΕΝΑ Ο ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΙ ΚΑΝΑ ΑΒΕΛΑ-ΠΕΣ ΕΚ ΜΠΑΡΙ ΑΜΑΡΤΙΑ

10-12. (α) Σο να μπιστρένα ο πρεσβύτεροι κάνα αβέλα-πες εκ μπαρί αμαρτία, ντα καλά πράγματα τθερένα πουμαρέ γκοντιάτε; (β) Σο προσπαθίνενα τι κερέν ο πρεσβύτεροι σαρ βακερένα ο εδάφια Ιακώβου 5:​14, 15;

10 Κάνα ο πρεσβύτεροι σικλιόνα ότι αβιλί-πες εκ μπαρί αμαρτία, να μπιστρένα ότι ο νόμος ι Χριστόσκο βακερέλα λένγκε τι μανγκέν ι Ντεβλέσκε μπρακέν ντα τι κερέν οντουβά σο ισί σωστός ντα δίκαιος λέσκε γιακχίντε. Οτθάρ, τθερένα πουμαρέ γκοντιάτε μπερεκέτι πράγματα κάνα σικλιόνα ότι αβιλί-πες εκ μπαρί αμαρτία. Πιο μπουτ σαριλένταρ μανγκένα τι ατσσόλ πάκι ι Ντεβλέσκο ναβ. (Λευιτ. 22:​31, 32· Ματθ. 6:9) Ντα εκ γιαβέρ μπουτ σημαντικός πράγμας ισί τι βοηθίνεν ι πφραλέν τι ατσσόν πασέ κο Ιεχωβά ντα τι ντεν ζορ οντουλέν σο κερντέ λένγκε ασακό ζιάνι.

11 Επίσης, αν ο τζενό σο κερντάς μπαρί αμαρτία ισί αντράλ κατά κχανγκιρί, ο πρεσβύτεροι τθερένα πουμαρέ γκοντιάτε τι βοηθίνεν-λες τι λατσσαρέλ πι φιλία ι Ιεχωβάσαρ άμα αβέλα-πες ανταβά. (Διαβάνεν Ιακώβου 5:​14, 15) Ο Χριστιανός σο να τζάλα κόντρα κο μπέτι πράγματα σο μανγκέλα ντα κερέλα εκ μπαρί αμαρτία ισί σαρ εκ νασφαλό. Ανταβά μανγκέλα τι βακερέλ ότι λέσκι φιλία ι Ιεχωβάσαρ χαλάντιλι. * Ο πρεσβύτεροι ισί σαρ γιατροί. Προσπαθίνενα τι κερέν «λατσσές ι νασφαλές», δηλαδή ι τζενές σο κερντάς ι αμαρτία. Ο συμβουλές σο κα ντεν-λες κατά Γραφή μπορίνενα τι βοηθίνεν-λες τι λατσσαρέλ πι φιλία ι Ντεβλέσαρ, αλλά ανταβά κα αβέλ-πες σάντε αν κα μετανιώνελ μπαγιά.​—Πράξ. 3:​19· 2 Κορ. 2:​5-10.

12 Ισί ξεκάθαρος ότι ο πρεσβύτεροι τθερένα μπαρί ευθύνη. Πφαμπόνα μπουτ ι μπρακένγκε σο μουκχλάς ο Ντεβέλ λένγκε βαστέντε. (1 Πέτρ. 5:​1-3) Μανγκένα ο πφραλά ντα ο πφενιά λένγκε τι νιωθίνεν αρακχαντέ αντρέ κι κχανγκιρί. Οτθάρ, να χασαρένα χρόνος κάνα σικλιόνα εκχέ μπαρέ αμαρτιάκε, σαρ ισί η κακοποίηση σο αβιλί-πες εκχέ τσσαβέσκε. Ντικχέν ο ερωτήσεις σο ισί κι αρχή κο  παράγραφοι 13,  15 ντα  17.

13, 14. Ντένα καν ο πρεσβύτεροι κο νόμοι σο βακερένα τι μουτθάντιβελ κο ασκέρια ότι μπορεί τι αβιλί-πες κακοποίηση εκχέ τσσαβέσκε; Εξηγίνεν.

 13 Ντένα καν ο πρεσβύτεροι κο νόμοι σο βακερένα τι μουτθάντιβελ κο ασκέρια ότι εκ τζενό μπορεί τι κερντάς λουμνικανέ πράγματα εκχέ τσσαβέσκε; Βα. Τθεμέντε σο ισί ασακέ νόμοι, ο πρεσβύτεροι προσπαθίνενα τι ντεν καν κο νόμοι σο βακερένα τι μουτθάντιβελ εκ κακοποίηση σο μπορεί τι αβιλί-πες. (Ρωμ. 13:1) Ανταλά νόμοι να τζάνα κόντρα κο νόμος κι Ντεβλέσκο. (Πράξ. 5:​28, 29) Άρα, κάνα ο πρεσβύτεροι σικλιόνα ότι μπορεί τι κερντέ λουμνικανέ πράγματα εκχέ τσσαβέσκε, χωρίς τι χασαρέν χρόνος κερένα λάφι με το γραφείος τμήματος για τι τζανέν σαρ κα ντεν καν κο νόμοι σο βακερένα τι μουτθάντιβελ ανταβά κο ασκέρια.

14 Κάνα ο πρεσβύτεροι κερένα λάφι ι τσσαβέντζαρ σο κερντέ λένγκε λουμνικανέ πράγματα, λένγκε νταντέντζαρ ντα νταΐντζαρ, αλλά εμ ι γιαβερέντζαρ σο τζανένα σο αβιλό-πες, βακερένα λένγκε ότι μπορίνενα τι μουτθαβέν-λες κο ασκέρια. Σο κα βακεράς όμως αν οντουβά σο κερντάς ανταβά πράγμας ισί εκ τζενό αντράλ κατά κχανγκιρί ντα κα λιντιόλ αμπέρι οτθέ σο μπεσάσα; Πρέπει ο Χριστιανός σο μουτθαντάς-λες τι νιωθίνελ ότι αντάς λατζ κι Ντεβλέσκο ναβ; Όχι. Ο τζενό σο κερέλα ι κακοποίηση ισί οντουβά σο ανέλα λατζ κι Ντεβλέσκο ναβ.

15, 16. (α) Σόσκε πρέπει τι αβέν ντούι ή πιο μπουτ μάρτυρες για τι κερέν ο πρεσβύτεροι δικαστική επιτροπή σαρ βακερέλα ο εδάφιος 1 Τιμόθεο 5:​19; (β) Σο κερένα ο πρεσβύτεροι κάνα σικλιόνα ότι κάποιος αντράλ κατά κχανγκιρί μπορεί τι κερντάς λουμνικανέ πράγματα εκχέ τσσαβέσκε;

 15 Αντρέ κι κχανγκιρί, σόσκε πρέπει τι αβέν ντούι ή πιο μπουτ μάρτυρες για τι κερέν ο πρεσβύτεροι δικαστική επιτροπή; Ανταβά βακερέλα η Γραφή ότι ισί δίκαιος. Κάνα ο τζενό βακερέλα ότι να κερντάς ι αμαρτία, πρέπει τι αβέν ντούι μάρτυρες για τι κερέν ο πρεσβύτεροι δικαστική επιτροπή. (Δευτ. 19:​15· Ματθ. 18:​16· διαβάνεν 1 Τιμόθεο 5:​19) Μανγκέλα τι βακερέλ ανταβά ότι πρέπει τι υπαρχίντιβεν ντούι μάρτυρες για τι μουτθάντιβελ κο ασκέρια ότι εκ τζενό μπορεί τι κερντάς λουμνικανέ πράγματα εκχέ τσσαβέσκε; Όχι. Ανταβά να επηρεάνελα ι απόφαση σο μπορεί τι λεν ο πρεσβύτεροι ή γιαβερά τι μουτθαβέν ο έγκλημας κο ασκέρια.

16 Κάνα ο πρεσβύτεροι σικλιόνα ότι κάποιος αντράλ κατά κχανγκιρί μπορεί τι κερντάς λουμνικανέ πράγματα εκχέ τσσαβέσκε, προσπαθίνενα τι ντεν καν κο νόμοι σο βακερένα τι μουτθάντιβελ ανταβά κο ασκέρια. Σοράν, ρόντενα για τι αγαβέν σο αβιλό-πες ντα ντικχένα σο βακερέλα η Γραφή για τι αποφασίνεν άμα κα κερέν δικαστική επιτροπή. Αν ο τζενό βακερέλα ότι να κερντάς ανταβά πράγμας, ο πρεσβύτεροι ασουνένα οντουλέ τζενέν σο μπορεί τι τζανένα σο αβιλό-πες. Άμα τουλάχιστον ντούι τζενέ, οντουβά σο κατηγορίνελα ι τζενές ντα εκ γιαβέρ, βακερένα ότι οντουβά τζενό κερντάς λουμνικανέ πράγματα είτε οντουλέ τσσαβέστε είτε εκχέ γιαβερέστε, αβέλα-πες δικαστική επιτροπή. * Άμα να υπαρχίντιβελα δεύτερος μάρτυρας, ανταβά να μανγκέλα τι βακερέλ ότι οντουβά σο κατηγορίνελα ι τζενές βακερέλα ψέματα. Ο πρεσβύτεροι αγαβένα ότι μπορεί τι αβιλί-πες μπαρί αμαρτία σο πληγωντάς μπουτ ι γιαβερέν, οτθάρ να τσσιναβένα τι βοηθίνεν οντουλέν σο μπορεί τι αβιλό λένγκε ζιάνι. Επίσης, ατσσόνα τζανγκαντέ για τι αρακχαβέν ι κχανγκιρί οντουλέ τζενέσταρ σο μπορεί τι κερντάς λουμνικανέ πράγματα εκχέ τσσαβέστε.​—Πράξ. 20:28.

17, 18. Εξηγίνεν σο κερένα ο πρεσβύτεροι κι δικαστική επιτροπή.

 17 Σο κερένα ο πρεσβύτεροι κι δικαστική επιτροπή; Αποφασίνενα άμα οντουβά σο κερντάς εκ μπαρί αμαρτία μπορίνελα τι ατσσόλ κι κχανγκιρί. Να αποφασίνενα άμα πρέπει τι τιμωρίντιβελ επειδή να ντινάς καν κο νόμοι κι τθεμέσκε. Μουκχένα οντουλέν σο τθερένα εξουσία κο τθεμ τι αποφασίνεν σαρ κα τιμωρίνεν ι τζενέν σο να ντένα καν κο νόμοι.​—Ρωμ. 13:​2-4· Τίτο 3:1.

18 Κάνα ο πρεσβύτεροι κερένα εκ δικαστική επιτροπή, κρίνενα σάντε ι πραγματένγκε σο τθερένα σχέση με τη λατρεία ι Ντεβλέσκι. Αντράλ κατά Γραφή, κρίνενα αν ο τζενό μετανιωσάλο ή όχι. Άμα να μετανιωσάλο, κα χαλ αποκοπή ντα κα αβέλ-πες εκ ανακοίνωση κι κχανγκιρί. (1 Κορ. 5:​11-13) Αν μετανιωσάλο, κα μουκχέν-λες τι ατσσόλ κι κχανγκιρί. Όμως, ο πρεσβύτεροι κα βακερέν λέσκε ότι μπορεί μα τι λελ ποτές προνόμια κι κχανγκιρί. Επειδή ο πρεσβύτεροι μανγκένα τι αβέν αρακχαντέ ο τσσαβέ, κα βακερέν κο νταντά ντα κο νταγιά κι κχανγκιρί ότι πρέπει τι τθερέν πουμαρί γκοντί κάνα λένγκε τσσαβέ ισί πασέ οντουλέ τζενέστε. Κάνα ο πρεσβύτεροι βακερένα ασακέ πράγματα, προσοχίνενα μα τι μουτθαβέν κάσκε κερντάς ζιάνι οντουβά τζενό.

ΣΑΡ ΤΙ ΑΡΑΚΧΑΒΕΝ ΤΟΥΜΑΡΕ ΤΣΣΑΒΕΝ

Εκ ντατ ντα εκ ντάι βακερένα πουμαρέ τσσαβένγκε πράγματα για το σεξ ανάλογα λένγκε ηλικιάσαρ για τι αρακχαβέν-λεν κατά σεξουαλική κακοποίηση. Χρησιμοποιήνενα οντουλά σο ντινάς η οργάνωση ι Ντεβλέσκι. (Ντικχ ο παράγραφοι 19-22)

19-22. Σο μπορίνενα τι κερέν ο νταντά ντα ο νταγιά για τι αρακχαβέν πουμαρέ τσσαβέν; (Ντικχ ι φωτογραφία κι ανγκλαϊνί σελίδα)

19 Κον τθερέλα ι ευθύνη τι αρακχαβέλ ι τσσαβέν; Ο νταντά ντα ο νταγιά. * Τουμαρέ τσσαβέ ισί εκ δώρος ντα «κληρονομιά κατά Ιεχωβά». (Ψαλμ. 127:3) Τθερένα ευθύνη τι αρακχαβέν-λεν. Σαρ κα αρακχαβέν τουμαρέ τσσαβέν κατά κακοποίηση;

20 Πρώτον, σικλιόν ανταλέσκε. Σικλιόν σο τζενέ κερένα λουμνικανέ πράγματα κο τσσαβέ ντα σαρ χουχαβένα-λεν. Τι αβέν τζανγκαντέ για τι αγαβέν ο κίνδυνοι. (Παρ. 22:3· 24:3) Μα μπιστρέν ότι, ο πιο μπουτ φαρ, οντουλά σο κερένα ασακέ πράγματα ισί τζενέ σο ο τσσαβέ τζανένα ντα ντένα λένγκε μπέσα.

21 Δεύτερον, πουτρέν-τουμέν τουμαρέ τσσαβένγκε ντα βοηθίνεν λεν-ντα τι πουτρέν-πες τουμένγκε. (Δευτ. 6:6, 7) Ανταβά μανγκέλα τι βακερέλ ότι πρέπει τι ασουνέν-λεν με προσοχή. (Ιακ. 1:​19) Μα μπιστρέν ότι μπουτ φαρ ο τσσαβέ λατζάνα τι βακερέν ότι κερντέ λένγκε λουμνικανέ πράγματα. Μπορεί τι νταρένα ότι να κα πακιάν-λεν. Ή μπορεί οντουβά σο κερντάς λένγκε ανταλά πράγματα τι νταραντάς-λεν για μα τι κερέν λάφι. Αν κα αγαβέν ότι κάτι να τζάλα λατσσές, κερέν λένγκε ερωτήσεις με λατσσό τρόπος ντα ασουνέν-λεν με υπομονή.

22 Τρίτον, σικλιαρέν τουμαρέ τσσαβέν. Τι βακερέν λένγκε πράγματα για το σεξ ανάλογα λένγκε ηλικιάσαρ. Σικλιαρέν-λεν σο τι βακερέν ντα σο τι κερέν αν κάποιος κα τζαλ τι ασταρέλ-λεν οτθέ σο δεν πρέπει. Η οργάνωση ι Ντεβλέσκι ντινάς-τουμέν πληροφορίες για τι βοηθίνελ-τουμέν τι αρακχαβέν τουμαρέ τσσαβέν.​—Ντικχ ο πλαίσιος « Σικλιόν ντα Σικλιαρέν Τουμαρέ Τσσαβέν».

23. Σο πακιάσα για τη σεξουαλική κακοποίηση σο αβέλα-πες κο τσσαβέ, ντα σο κα ντικχάς κο γιαβέρ μάθημας;

23 Σαρ Μάρτυρες ι Ιεχωβάσκε, πακιάσα ότι η σεξουαλική κακοποίηση σο αβέλα-πες κο τσσαβέ ισί εκ μπαρί αμαρτία ντα εκ μπουτ πφιρνικανό πράγμας. Αφού ντάσα καν κο νόμος κι Χριστόσκο, να αρακχαβάσα κατά τιμωρία οντουλέν σο κερένα-λες ανταβά. Αλλά σαρ κα βοηθίνας οντουλέν σο κερντέ λένγκε ασακέ πράγματα; Κα ντικχάς κο γιαβέρ μάθημας.

ΥΜΝΟΣ 42 «Τι Βοηθίνεν Οντουλέν σο Ισί Μπίζουρανε»

^ παρ. 5 Ανταβά μάθημας εξηγίνελα σαρ μπορίνασα τι αρακχαβάς ι τσσαβέν κατά σεξουαλική κακοποίηση. Κα σικλιάς σο κερένα ο πρεσβύτεροι για τι αρακχαβέν ι κχανγκιρί ντα σαρ κα αρακχαβέν ο νταντά ντα ο νταγιά πουμαρέ τσσαβέν.

^ παρ. 3 ΣΟ ΜΑΝΓΚΕΛΑ ΤΙ ΒΑΚΕΡΕΛ: Σεξουαλική κακοποίηση εκχέ τσσαβέσκι αβέλα-πες κάνα εκ μπαρό τζενό κερέλα λουμνικανέ πράγματα εκχέ τσσαβέσκε, σαρ ισί τι σοβέλ λέσαρ, τι κερέλ λέσαρ σεξ κατά μούι ή παλάλ, τι γαλίνελ-λες κο γεννητικά όργανα, κο τσουτσά ή παλάλ ή τι κερέλ γιαβερά λουμνικανέ πράγματα. Ισί σημαντικός τι βακεράς ότι κάνα αβέλα-πες ανταβά, κερένα ζιάνι ι τσσαβέσκε, πληγώνενα-λες μπουτ, ντα να φταίνελα ο τσσαβό οντουλέσκε σο αβιλό-πες. Ο πιο μπουτ φαρ ασακέ πράγματα κερένα-λεν τσσαΐντε, αλλά κερένα-λεν μπουτέ τσσαβέντε-ντα. Παρόλο σο ο πιο μπουτ φαρ οντουλά σο κερένα ανταλά πράγματα ισί μουρσά, μπάζιμα κερένα-λεν τζουβλιά-ντα.

^ παρ. 11 Άμα εκ τζενό κερντάς εκ μπαρί αμαρτία επειδή να τθερέλας ζουρανί φιλία ι Ιεχωβάσαρ, ανταβά να μανγκέλα τι βακερέλ ότι νανέ υπεύθυνος οντουλέσκε σο κερντάς. Τθερέλα σαρί ι ευθύνη ι λάθος πραγματένγκε σο τραμπιντάς ντα κερντάς, ντα κα ντελ λογαριασμός κο Ιεχωβά.​—Ρωμ. 14:12.

^ παρ. 16 Ο πρεσβύτεροι ποτές να μανγκένα εκχέ τσσαβέσταρ τι κερέλ λάφι ανγκλάλ κο τζενό σο κερντάς λέσκε ζιάνι. Ο ντατ, η ντάι ή εκ γιαβέρ τζενό κα βακερέλ κο πρεσβύτεροι οντουλά σο βακερντάς ο τσσαβό. Αντικάς, να ντουκχαβένα ατζέ πιο μπουτ λέσκο γκι.

^ παρ. 19 Οντουλά σο βακέρντιβενα ατθέ ι νταντένγκε ντα ι νταΐνγκε ισί οντουλένγκε-ντα σο μπαριαρένα εκχέ τσσαβές σο νανέ λένγκο.