ΜΑΘΗΜΑΣ 14
«Ανταλέσταρ κα Αγαβέν Σαρέ ότι Ισινέν μο Μαθητές»
«Ανταλέσταρ κα αγαβέν σαρέ ότι ισινέν μο μαθητές, άμα τθερένα μανγκιπέ ο εκ ι γιαβερέσκε».—ΙΩΑΝ. 13:35.
ΥΜΝΟΣ 106 Τι Μπαριαράς Αμαρί Αγάπη
ΣΟ ΚΑ ΝΤΙΚΧΑΣ a
1. Καβά πράγμας κερέλα μπουτέ τζενέν σο αβένα πρώτη φαρ κι συνάθροιση τι σαστίνεν; (Ντικχέν ι φωτογραφία-ντα)
ΣΚΕΦΤΙΝΕΝ εκ ζευγάρι σο τζάλα πρώτη φαρ κι συνάθροιση κι Αίθουσα Βασιλείας σο τθερένα ο Μάρτυρες ι Ιεχωβάσκε. Σαστίνενα κατά σουκάρ τρόπος σο χαιρετίνενα-λεν ο πφραλά κι κχανγκιρί ντα κατά μανγκιπέ σο σικαβένα ο εκ ι γιαβερέσκε. Καζόμ βουρτίνενα πουμαρέ κχερέστε σοράν κατά συνάθροιση, η ρομνί βακερέλα πι ρομέσκε: “Ο Μάρτυρες ι Ιεχωβάσκε τθερένα κάτι διαφορετικός—κάτι σο μπεϊντίναβα”.
2. Σόσκε μερικοί τσσιναντέ τι υπηρετίνεν ι Ιεχωβάς;
2 Ο μανγκιπέ σο ισί αντρέ κι Χριστιανική κχανγκιρί ισί μπαγιά εντυπωσιακός. Σίγουρα, ο Μάρτυρες ι Ιεχωβάσκε νανέ τέλειοι. (1 Ιωάν. 1:8) Οτθάρ, καζόμ πο λατσσές σικλιάσα ι γιαβερέν κι κχανγκιρί, αζόμ πο μπουτ κα ντικχάς κάποια κατά λάθη σο κερένα. (Ρωμ. 3:23) Δυστυχώς, μερικοί μουκχλέ ο λάθη ι γιαβερένγκε τι κερέν-λεν τι τσσιναβέν τι υπηρετίνεν ι Ιεχωβάς.
3. Καλέ πραγμάσταρ αγαβάσα καλά ισί ο αληθινοί Χριστιανοί; (Ιωάννης 13:34, 35)
3 Ντικχέν πάλι ο εδάφιος ανταλέ μαθημάσκο. (Διαβάνεν Ιωάννης 13:34, 35) Σαρ μπορίνενα ο τζενέ τι αγαβέν καλά ισί ο αληθινοί Χριστιανοί; Κατά μανγκιπέ σο κα σικαβένας ο εκ κο γιαβέρ. Η Γραφή να βακερέλα ότι κα αβένας τέλειοι. Τσσουβέν σημασία επίσης ότι ο Ιησούς να βακερντάς: “Ανταλέσταρ κα αγαβέν τουμέν ότι ισινέν μο μαθητές”. Βακερντάς: «Ανταλέσταρ κα αγαβέν σαρέ ότι ισινέν μο μαθητές». Ανταλέ λαφίντζαρ, ο Ιησούς σικαντάς ότι, όχι σάντε λέσκε μαθητές, αλλά εμ ο τζενέ σο να ισινέ κι Χριστιανική κχανγκιρί κα αγαβένας ι αληθινέ μαθητέν κατά αληθινός μανγκιπέ σο σικαβένα ο εκ κο γιαβέρ.
4. Σο μπορεί τι σκεφτίνεν μερικοί ι αληθινέ Χριστιανόνγκε;
4 Μερικοί σο νανέ Μάρτυρες ι Ιεχωβάσκε μπέκιμ σκεφτίνενα: “Σαρ βοηθίνελα-αμέν ο μανγκιπέ τι αγαβάς καλά ισί ο αληθινοί Χριστιανοί; Σαρ σικαβέλας ο Ιησούς μανγκιπέ πι μαθητένγκε; Ντα σαρ αβέλα-πες τι κερέλ εκ τζενό αντιβές οντουβά σο κερέλας ο Ιησούς;” Σαρέ αμέν σο ισινάμ Μάρτυρες κα αβέλας λατσσό τι κεράς σκέψεις οπράλ ανταλέ ερωτησιέντε. Μπέκιμ ανταβά τι βοηθίνελ-αμέν τι σικαβάς πο μπουτ μανγκιπέ, ειδικά κάνα νταϊντίνασα ο ατέλειες ο εκ ι γιαβερέσκε.—Εφεσ. 5:2.
ΣΟΣΚΕ ΣΑΝΤΕ Ο ΑΛΗΘΙΝΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΚΑ ΑΓΑΝΤΙΝΤΙΒΕΝΑΣ ΚΑΤΑ ΜΑΝΓΚΙΠΕ;
5. Εξηγίνεν ο λάφια ι Ιησούσκε σο ισί κο εδάφια Ιωάννης 15:12, 13.
5 Ο Ιησούς σικαντάς ότι λέσκε μαθητές κα μανγκένας ο εκ ι γιαβερές εκχέ ξεχωριστέ τροπόσαρ. (Διαβάνεν Ιωάννης 15:12, 13) Ντικχέν ότι ο Ιησούς ντινάς-λεν ακαγιά εντολή: «Μανγκέν ο εκ ι γιαβερές αντικάς σαρ μανγκλόμ-τουμέν με». Σο μανγκέλα τι βακερέλ ανταβά; Σαρ σικαντάς πο σοράν ο Ιησούς, μανγκέλα τι βακερέλ τι μανγκάς ι γιαβερέν πο μπουτ αμαρέ νεαυτόσταρ. Ανταβά μανγκιπέ τσσίντελα εκχέ Χριστιανός ατζέ-ντα τι μερέλ πι πφραλένγκε, άμα κα χρειαζίντιβελ. b
6. Σαρ σικαβέλα ο Λάφι ι Ντεβλέσκο καζόμ σημαντικός ισί ο μανγκιπέ;
6 Ο Λάφι ι Ντεβλέσκο σικλιαρέλα-αμέν ότι ο μανγκιπέ ισί μπουτ σημαντικός. Ακαλά εδάφια ισί ο αγαπημέ μπουτέ τζενένγκε: «Ο Ντεβέλ ισί μανγκιπέ». (1 Ιωάν. 4:8) «Πρέπει τι μανγκές ι τζενές σο ισί πασέ τούτε σαρ μανγκέσα το νεαυτός». (Ματθ. 22:39) «Ο μανγκιπέ ιτσσαρέλα μπουτ αμαρτίες». (1 Πέτρ. 4:8) «Ο μανγκιπέ ποτές να χασάρντιβελα». (1 Κορ. 13:8) Ανταλά ντα γιαβερά εδάφια σικαβένα καζόμ σημαντικός ισί τι μπαριαράς ντα τι σικαβάς ανταγιά μπουτ σουκάρ ιδιότητα.
7. Σόσκε ο Μπενγκ να μπορίνελα τι κερέλ ι τζενέν τι μανγκέν ο εκ ι γιαβερές ντα τι αβέν γιεκ;
7 Μπουτ τζενέ πουτσένα: “Σαρ μπορίναβα τι αγαβάβ καγιά ισί η αληθινή θρησκεία; Σαρέ ο θρησκείες βακερένα ότι σικλιαρένα ι αλήθεια, αλλά η κάθε εκ σικλιαρέλα διαφορετικά πράγματα ι Ντεβλέσκε”. Ο Μπενγκ κερντάς μπουτ ψεύτικες θρησκείες, ντα ανταβά δυσκολίνελα μπουτέ τζενέν τι αγαβέν καγιά ισί η αληθινή θρησκεία. Αλλά ο Μπενγκ να μπορίνελα τι κερέλ εκ ομάδα τζενένγκι σαρί κατά πφουβ τι αβέν γιεκ σαρ πφραλά ντα τι μανγκέν ο εκ ι γιαβερές μπαγιά. Σάντε ο Ιεχωβά μπορίνελα τι κερέλ κάτι ασακό. Ανταβά ισί λογικός, επειδή ο αληθινός μανγκιπέ αβέλα κατά Ιεχωβά. Σάντε άμα εκ θρησκεία τθερέλα ο πνεύμας ντα ι ευλογία ι Ιεχωβάσκι μπορίνελα τι τθερέλ μπαγιά μανγκιπέ. (1 Ιωάν. 4:7) Άκ’ σόσκε ο Ιησούς βακερντάς ότι σάντε ο αληθινοί Χριστιανοί κα σικαβένας μπαγιά μανγκιπέ ο εκ ι γιαβερέσκε.
8, 9. Σαρ επηρεασάλε μπουτ τζενέ κατά μανγκιπέ σο ντικχλέ αντρέ κο Μάρτυρες κι Ιεχωβάσκε;
8 Σαρ βακερντάας ο Ιησούς, μπουτ τζενέ αγαντέ κον ισί ο αληθινοί Χριστιανοί κατά αληθινός μανγκιπέ σο σικαβένα ο εκ κο γιαβέρ. Για παράδειγμας, εκ πφραλ, ο Ίαν, ντέλα-πες γκοντί ι πρώτη συνέλευση σο γκιλό, σο αβιλί-πες σε εκ στάδιος σο ισί πασέ λέσκε κχερέστε. Ο Ίαν γκιλόας οντουλέ σταδιόστε χάνικ μασεκά πο τζανγκλέ τι ντικχέλ εκ αγώνας. Βοβ βακερέλα: «Η διαφορά σο τθερένας ο τζενέ κο αγώνας ι τζενέντζαρ κι συνέλευση ισινέ μπουτ μπαρί. Ο Μάρτυρες ισινέ ευγενικοί, ιριαντέ λατσσές ντα λένγκε τσσαβέ μπεσένας ήσυχα». Σοράν βακερντάς: «Οντουλά τζενέ ντικχάβας ότι ισινέ ευτυχισμέ ντα ειρηνικοί. Ανταβά μανγκάβας με-ντα μι ζωγιάτε. Αν-ντα να ντάβα-μαν γκοντί τίποτα κατά ομιλίες οντουλέ ντιβεσέσκε, οντουβά σο ατσσιλό μάνγκε ισινέ η συμπεριφορά ι Μαρτυρένγκι». c Σίγουρα, ανταγιά συμπεριφορά αβέλα επειδή τθεράσα αληθινός μανγκιπέ ο εκ ι γιαβερέσκε. Μανγκάσα αμαρέ πφραλέν ντα πφενίν, οτθάρ σικαβάσα λένγκε λατσσιπέ ντα σεβασμός.
9 Εκ γιαβέρ-ντα πφραλ, ο Τζον, νιωσάλο αντικάς κάνα αρχισάλο τι τζαλ κο συναθροίσεις: «Κερντάς μάνγκε εντύπωση σο σαρέ οτθέ ισινέ μπουτ λατσσέ . . . ισινέ σαρ άγιοι. Λένγκο αληθινός μανγκιπέ κερντάς-μαν τι αβάβ σίγουρος ότι αρακχλόμ ι αληθινή θρησκεία». d Ισί γιαβερά-ντα μπουτ ασακέ εμπειρίες σο σικαβένα ότι ο υπηρέτες ι Ιεχωβάσκε ισί αληθινοί Χριστιανοί.
10. Κάνα μπορίνασα τι σικαβάς ότι μανγκάσα μπαγιά ι πφραλέν; (Ντικχέν ι υποσημείωση-ντα)
10 Σαρ ντικχλάμ κι αρχή, καέκ αμαρέ πφραλένταρ νανέ τέλειος. Ισί φαρ σο βακερένα ή κερένα κάτι σο νευριάνελα-αμέν. e (Ιακ. 3:2) Κάνα αβέλα-πες κάτι ασακό, τθεράσα εκ ξεχωριστή ευκαιρία—τι σικαβάς ότι μανγκάσα-λεν μπαγιά οντουλέντζαρ σο βακεράσα ντα κεράσα. Σο σικλιάσα ανταλέσκε κατά παράδειγμας ι Ιησούσκο;—Ιωάν. 13:15.
ΣΑΡ ΣΙΚΑΒΕΛΑΣ Ο ΙΗΣΟΥΣ ΜΑΝΓΚΙΠΕ ΠΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΝΓΚΕ;
11. Καλά μπέτι χούγια σικαντέ ο Ιάκωβος ντα ο Ιωάννης; (Ντικχέν ι φωτογραφία-ντα)
11 Ο Ιησούς να μπεσέλας οντουλένταρ σο τζάνας παλά-λέστε τι αβέν τέλειοι. Κατά γιαβέρ μπάντα, βοηθίνελας-λεν μανγκιμάσαρ τι διορθώνεν πουμαρέ μπέτι χούγια για τι ντεν χαρά ι Ιεχωβάς. Εκ φαρ, ντούι απόστολοι, ο Ιάκωβος ντα ο Ιωάννης, τσσουντέ πουμαρέ νταγιά τι μανγκέλ κατά Ιησούς τι ντελ-λεν μπαρέ θέσεις κι Βασιλεία. (Ματθ. 20:20, 21) Ανταλέσαρ σο κερντέ, ο Ιάκωβος ντα ο Ιωάννης σικαντέ μπαρικανιπέ ντα ότι μανγκένας τι αβέν πο σημαντικοί κατά γιαβερά.—Παρ. 16:18.
12. Ισινέ σάντε ο Ιάκωβος ντα ο Ιωάννης σο σικαντέ μπέτι χούγια; Εξηγίνεν.
12 Να ισινέ σάντε ο Ιάκωβος ντα ο Ιωάννης σο σικαντέ μπέτι χούγια αζομάν. Ντικχέν σο κερντέ ο γιαβερά απόστολοι: «Κάνα ασουντέ-λες ανταβά ο γιαβερά 10, νευριασάλε ι ντουέ πφραλέντζαρ». (Ματθ. 20:24) Μπορίνασα τι ανάς αμαρέ γκοντιάτε ι Ιακωβός, ι Ιωαννής ντα γιαβερέ αποστολόν τι βακερέν πφαρέ λάφια ο εκ κο γιαβέρ. Μπέκιμ ο γιαβερά απόστολοι τι βακερντέ κάτι ασακό: “Κον αμντίνενα ότι ισινέν ντα μανγκένα μπαρέ θέσεις κι Βασιλεία; Να ισινέν σάντε τουμέν σο κερντέν μπουτ μπουτί γιεκ ι Ιησούσαρ. Σαρ αξίνενα τουμέν μπαρέ προνόμια, αντικάς αξίνασα αμέν-ντα!” Σαρ-ντα τι αβένας ο πράγματα, ο απόστολοι μουκχλέ για χάνικ ανταβά πρόβλημας τι χαλαβέλ ο λατσσέ σχέσεις σο τθερένας ο εκ ι γιαβερέσαρ.
13. Σο κερέλας ο Ιησούς κάνα ντικχέλας ο λάθη πι αποστολόνγκε; (Ματθαίος 20:25-28)
13 Σο κερντάς ο Ιησούς ανταλέσκε; Να νευριασάλο. Να βακερντάς ότι κα ρόντελ τι αρακχέλ πο λατσσέ αποστολόν, σο κα τθερένας πο μπαρί ταπεινότητα ντα κα συμπεριφερίντιβενας πάντα ο εκ κο γιαβέρ μανγκιμάσαρ. Οκιά μπάνταρ, ο Ιησούς κερντάς λέντζαρ λάφι με υπομονή επειδή τζανέλας ότι μανγκένας τι κερέν ο σωστός. (Διαβάνεν Ματθαίος 20:25-28) Συνεχιντάς τι σικαβέλ λένγκε μανγκιπέ, παρόλο σο ανταγιά να ισινέ ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φαρ σο ο απόστολοι χαλέ-πες για τι σικαβέν κον λένταρ ισί ο πο μπαρό.—Μάρκ. 9:34· Λουκ. 22:24.
14. Καλέ κουλτουράσαρ μπαριλέ ι Ιησούσκε απόστολοι;
14 Ο Ιησούς τθερέλας πι γκοντιάτε ι κουλτούρα σο υπαρχίντιβελας αζομάν σο μπαριόνας ο απόστολοι. (Ιωάν. 2:24, 25) Αζομάν ο παπάζια σικλιαρένας ότι ο τζενέ κα αβένας σημαντικοί σάντε άμα κα τθερένας μπαρέ θέσεις. (Ματθ. 23:6· ντικχέν ο θέμας «Η Συναγωγή—Εκεί Όπου Κήρυξαν ο Ιησούς και οι Μαθητές Του», κι Σκοπιά 1 Απριλίου 2010, σελ. 16-18) Ο Ιουδαίοι αρχηγοί-ντα ι θρησκειάκε πακιάνας ότι βον ισινέ πο λατσσέ κατά γιαβερά. f (Λουκ. 18:9-12) Ο Ιησούς αγαβέλας ότι ο τρόπος σο σκεφτίνενας οντουλά τζενέ κα μπορίνελας τι επηρεάνελ ο τρόπος σο ντικχένας ο απόστολοι πουμαρό νεαυτός ντα ι γιαβερέν. (Παρ. 19:11) Να μπεσέλας πι μαθητένταρ μα τι κερέν ιτς λάθη ντα να χάλας-πες λέντζαρ. Τζανέλας ότι τθερένας λατσσό γκι. Οντουλέσκε βοηθίνελας-λεν με υπομονή μα τι αβέν μπαρικανέ ντα μα τι αμντίνεν-πες πο οπρέ κατά γιαβερά αλλά τι τθερέν μανγκιπέ.
ΣΑΡ ΜΠΟΡΙΝΑΣΑ ΤΙ ΜΟΙΑΖΑΣ ΚΟ ΙΗΣΟΥΣ;
15. Σο μπορίνασα τι σικλιάς οντουλέσταρ σο αβιλό-πες ι Ιακωβόσαρ ντα ι Ιωαννίσαρ;
15 Μπορίνασα τι σικλιάς μπουτ πράγματα οντουλέσταρ σο αβιλό-πες ι Ιακωβόσαρ ντα ι Ιωαννίσαρ. Ισινέ λάθος σο μανγκλέ μπαρέ θέσεις κι Βασιλεία. Αλλά ισινέ λάθος εμ η αντίδραση ι γιαβερέ αποστολόνγκι, επειδή μουκχλέ οντουβά σο αβιλό-πες τι χαλαβέλ λένγκι ενότητα. Όμως ο Ιησούς σικαντάς κο 12-ντα απόστολοι λατσσιπέ ντα μανγκιπέ. Σο σικλιάσα αμέν ανταλέσταρ; Τθερέλα σημασία όχι σάντε σο κερένα ο γιαβερά, αλλά εμ σο κεράσα αμέν κο λάθη ντα κο ατέλειες λένγκε. Σο μπορίνελα τι βοηθίνελ-αμέν; Κάνα νευριάνασα εκχέ πφραλέσαρ ή εκχέ πφενιάσαρ, μπορίνασα τι σκεφτίνας: “Σόσκε πειράνελα-μαν αζόμ μπουτ οντουβά σο κερντάς; Μήπως μι αντίδραση σικαβέλα κάτι σο πρέπει τι λατσσαράβ; Μήπως ο τζενό σο νευριαντάς-μαν νακχέλα εκ πρόβλημας ανταλά ντιβεσά; Ατζέ-ντα άμα πακιάβα ότι τθεράβα δίκιος σο νευριασάλομ, μήπως κα μπορίναβας τι σικαβάβ μανγκιπέ αντράλ μι γκίσταρ ντα τι νακχαβάβ οντουβά σο αβιλό-πες;” Καζόμ πο μπουτ σικαβάσα μανγκιπέ κο γιαβερά, αζόμ πο μπουτ κα ντικχίντιβελ ότι ισινάμ αληθινοί Χριστιανοί.
16. Σο γιαβέρ σικλιάσα κατά παράδειγμας ι Ιησούσκο;
16 Κάτι ατζέ σο σικλιάσα κατά παράδειγμας ι Ιησούσκο ισί τι προσπαθίνας τι αγαβάς αμαρέ πφραλέν ντα πφενίν. (Παρ. 20:5) Ισί μπαγιά ότι ο Ιησούς μπορίνελας τι ντικχέλ ο γκιά. Αμέν να μπορίνασα. Μπορίνασα όμως τι κεράς υπομονή αμαρέ πφραλέντζαρ ντα πφενίντζαρ κάνα κερένα λάθη. (Εφεσ. 4:1, 2· 1 Πέτρ. 3:8) Ισί πο εύκολος τι κεράς-λες ανταβά άμα προσπαθίνασα τι σικλιάς πο μπουτ πράγματα λένγκε. Ντικχέν εκ παράδειγμας.
17. Σαρ βοηθίντιλο εκ επίσκοπος περιοχής κάνα σικλιλό πο λατσσές εκχέ πφραλές;
17 Εκ επίσκοπος περιοχής σο υπηρετίνελα κι Ανατολική Αφρική ντέλα-πες γκοντί εκχέ πφραλές σο ντικχίντιβελας ότι τθερέλας απότομος χαρακτήρας. Σο κερντάς ο επίσκοπος περιοχής; Βοβ βακερέλα: «Αντίς τι τσσίνταβ-μαν ντουρ κατά πφραλ, τραμπιντόμ τι σικλιάβ-λες πο λατσσές». Κάνα κερντάς-λες ανταβά, σικλιλό σαρ μπαριλόας ο πφραλ ντα σαρ ανταβά επηρεαντάας ο χαρακτήρας λέσκο. Ο επίσκοπος περιοχής βακερέλα κάτι ατζέκ: «Κάνα αγαντόμ καζόμ μπουτ μαρντάας-πες ο πφραλ για τι μουκχέλ παλά-πέστε ο παρελθόν ντα καζόμ αλλαγές κερντάας ήδη, αρχισάλομ τι καμαρώναβ-λες. Αβιλάμ λατσσέ αμαλά». Βα, κάνα προσπαθίνασα τι αγαβάς αμαρέ πφραλέν ντα πφενίν, ο πο μπουτ φαρ ισί αμένγκε πο εύκολος τι σικαβάς μανγκιπέ.
18. Σο μπορίνασα τι πουτσάς-αμέν άμα προσβαλιντάς-αμέν εκ αμαρέ πφραλένταρ; (Παροιμίες 26:20)
18 Μπάζιμα, μπορεί τι μανγκάς τι τζας εκχέ πφραλέστε σο προσβαλιντάς-αμέν ντα τι κεράς λέσαρ λάφι. Πρώτα όμως ισί λατσσό τι πουτσάς-αμέν: “Τζανάβα λατσσές σαρ ισί ο πράγματα;” (Παρ. 18:13) “Μήπως να προσβαλιντάς-μαν επίτηδες;” (Εκκλ. 7:20) “Τθεράβα κερντό με εκ ασακό λάθος;” (Εκκλ. 7:21, 22) “Άμα κα κεράβ λέσαρ λάφι, μήπως ο πρόβλημας κα αβέλ χειρότερος;” (Διαβάνεν Παροιμίες 26:20) Άμα κα μπεσάς χάνικ τι σκεφτίνας ανταλά ερωτήσεις, μπέκιμ τι αγαβάς ότι αμαρό μανγκιπέ αμαρέ πφραλέσκε μπορεί τι κερέλ-αμέν τι νακχαβάς οντουβά σο αβιλό-πες.
19. Σο μανγκένα σαρέ τουμαρέ γκίσαρ τι κερέν;
19 Ο Μάρτυρες ι Ιεχωβάσκε σικαβένα ότι ισί αληθινοί μαθητές ι Ιησούσκε. Ο κάθε εκ αμένταρ σικαβέλα ότι ισί αληθινός Χριστιανός κάνα μανγκέλα μπαγιά ι πφραλέν ντα ι πφενίν ατζέ-ντα κάνα κερένα λάθη. Καζόμ κα κεράς-λες ανταβά, μπέκιμ τι βοηθίνας γιαβερέν-ντα τι αγαβέν καγιά ισί η αληθινή θρησκεία ντα τι ντεν βον-ντα γιεκ αμέντζαρ λατρεία κο Ιεχωβά, κο Ντεβέλ σο ισί μανγκιπέ. Μανγκάσα σαρέ αμαρέ γκίσαρ τι συνεχίνας τι σικαβάς μανγκιπέ σόσκε αντικάς κα αγαντίντιβελ ότι ισινάμ αληθινοί Χριστιανοί.
ΥΜΝΟΣ 17 «Μανγκάβα»
a Μπουτ τζενέ ταρτίντιβενα κι αλήθεια επειδή ντικχένα ο αληθινός μανγκιπέ σο τθεράσα ο εκ ι γιαβερέσκε. Όμως, να ισινάμ τέλειοι, οτθάρ μπάζιμα μπορεί τι δυσκολίντιβασα τι σικαβάς μανγκιπέ αμαρέ πφραλένγκε ντα πφενίνγκε. Για τι ντικχάς σόσκε ο μανγκιπέ ισί αζόμ σημαντικός ντα σαρ μπορίνασα τι μοιάζας κο Ιησούς κάνα ο γιαβερά κερένα λάθη.
b Ντικχέν ο βιβλίος «Έλα να Γίνεις Ακόλουθός Μου», κεφ. 17, παρ. 10, 11.
c Ντικχέν ο θέμας «Επιτέλους, η Ζωή μου Έχει Σκοπό», κι Σκοπιά 1 Νοεμβρίου 2012, σελ. 13, 14.
d Ντικχέν ο θέμας «Η Ζωή μου Ήταν Ωραία», κι Σκοπιά 1 Μαΐου 2012, σελ. 18, 19.
e Ανταβά μάθημας να βακερέλα σοβαρέ αμαρτιένγκε σο πρέπει τι ντικχέν ο πρεσβύτεροι, σαρ οντουλά σο βακέρντιβενα κο εδάφια 1 Κορινθίους 6:9, 10.
f Βακέρντιβελα ότι, μπουτ πο σοράν, εκ Εβραίος παπάζι βακερντάς: «Ο ντουνιάς τθερέλα τουλάχιστον τριάντα δίκαιε μουρσέν σαρ ισινέ ο Αβραάμ. Άμα υπαρχίντιβενα τριάντα, μο τσσαβό ντα με ισινάμ ο ντούι ανταλένταρ. Άμα υπαρχίντιβενα ντες, μο τσσαβό ντα με ισινάμ ο ντούι ανταλένταρ. Άμα υπαρχίντιβενα παντς, μο τσσαβό ντα με ισινάμ ο ντούι ανταλένταρ. Άμα υπαρχίντιβενα ντούι, ισινάμ μο τσσαβό ντα με. Άμα υπαρχίντιβελα σάντε εκ, ισινόμ με».