Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μετάβαση στον πίνακα περιεχομένων

Τι Σικαβέν Αγάπη σο Ντέλα Ζορ

Τι Σικαβέν Αγάπη σο Ντέλα Ζορ

«Η αγάπη ντέλα ζορ».​—1 ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ 8:1.

ΥΜΝΟΙ: 25, 52

1. Καλέ σημαντικέ πραγμάσκε κερντάς λάφι ο Ιησούς πι μαθητέντζαρ ι τελευταία ιράτ σο ισινέ λέντζαρ;

Ι ΙΡΑΤ σο ισινέ πι μαθητέντζαρ πριν τι μερέλ, ο Ιησούς βακερντάς για την αγάπη σχεδόν 30 φαρ. Βακερντάς πι μαθητένγκε ότι έπρεπε τι «μανγκέν ο εκ ι γιαβερές». (Ιωάννης 15:​12, 17) Λένγκι αγάπη κα σικάντιβελας αζόμ μπουτ σο ο γιαβερά κα αγαβένας ότι βον ισινέ ο αληθινοί μαθητές ι Χριστόσκε. (Ιωάννης 13:​34, 35) Η αγάπη σο βακερντάς ο Ιησούς νανέ σάντε κάτι σο νιωθίνασα· ισί εκ μπουτ λατσσί ιδιότητα σο κερέλα-αμέν τι ντας αμαρέ νεαυτόσταρ για τι βοηθίνας ι γιαβερέν. Ο Ιησούς βακερντάς: «Καέκ να τθερέλα πιο μπαρί αγάπη ανταλάταρ, τι ντελ πι ζωή πι αμαλένγκε. Τουμέν ισινέν μο αμαλά αν κερένα μο εντολές».​—Ιωάννης 15:​13, 14.

2. (α) Σο τζανέλα ο ντουνιάς αμαρέ ντιβεσέντε ι Ντεβλέσκε υπηρετόνγκε; (β) Καλέ ερωτησιέντε κα απαντίνας ανταλέ μαθημάστε;

2 Αμαρέ ντιβεσέντε, ο ντουνιάς τζανέλα ότι ο υπηρέτες ι Ιεχωβάσκε ισί μπουτ ενωμέ ντα τθερένα αληθινή αγάπη σο κερέλα-λεν τι ντεν πουμαρέ νεαυτόσταρ για τι βοηθίνεν ι γιαβερέν. (1 Ιωάννη 3:​10, 11) Να τθερέλα σημασία ο τθεμ ή η φυλή, η τσσιπ σο κεράσα λάφι, κατάρ αστάρντιβασα ή σαρ μπαριλάμ. Σαρό κο ντουνιάς, ο υπηρέτες ι Ιεχωβάσκε μανγκένα μπαγιά ο εκ ι γιαβερές. Σόσκε ισί η αγάπη απαραίτητη αμαρέ ντιβεσέντε; Σαρ ο Ιεχωβά ντα ο Ιησούς ντένα-αμέν ζορ με αγάπη; Ντα σαρ μπορίνασα τι σικαβάς αμέν-ντα αγάπη για τι παρηγορίνας ντα τι ντας ζορ ι γιαβερέν;​—1 Κορινθίους 8:1.

ΣΟΣΚΕ ΙΣΙ Η ΑΓΑΠΗ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΑΚΑΝΑ

3. Σαρ επηρεάνενα ι τζενέν ο «δύσκολα ντα επικίνδυνα» ντιβεσά σο τζουβντιάσα;

3 Κο ντιβεσά σο τζουβντιάσα, ο πράγματα ισί «δύσκολα ντα επικίνδυνα» ντα η ζωή ισί “πφερντί βάσανα ντα στεναχώριες”. (2 Τιμόθεο 3:​1-5· Ψαλμός 90:​10) Μπουτ τζενέ τσσίντενα αζόμ μπουτ σο μανγκένα τι παρατίνεν-λεν. Κάθε μπρες, πιο μπουτ από 800.000 τζενέ μουνταρένα-πες, δηλαδή εκ τζενό κάθε 40 δευτερόλεπτα. Δυστυχώς, ατζέ-ντα μερικά πφραλά τθερένας ασακέ αισθήματα ντα μουνταρντέ-πες.

4. Καλά ισί μερικά τζενέ σο βακερέλα η Γραφή ότι μανγκένας τι μερέν;

4 Κο πουρανέ μπρεσά, μερικοί πιστοί υπηρέτες ι Ντεβλέσκε νιωθίνενας ότι τσαλιλέας αζόμ μπουτ πουμαρέ προβληματένταρ σο μανγκένας τι μερέν. Για παράδειγμας, ο Ιώβ νιωθίνελας αζόμ μπαρί ντουκχ σο βακερντάς: «Τζουνγκασάλομ μι ζωγιάταρ· να μανγκάβα τι τζουβντιάβ γιαβέρ». (Ιώβ 7:​16· 14:​13) Ο Ιωνάς νιωσάλο αζόμ απογοητευμέ σο βακερντάς: «Ακανά, Ιεχωβά, μολίναβα-τουτ, λε μάνταρ μι ζωή. Πιο λατσσές τι μεράβ παρά τι τζουβντιάβ». (Ιωνάς 4:3) Ο προφήτης Ηλίας νιωσάλο αζόμ μπαρί απελπισία σο βακερντάς: «Ερεσέλα! Ιεχωβά, λε μάνταρ μι ζωή». (1 Βασιλέων 19:4) Όμως, ο Ιεχωβά εκτιμίνελας μπουτ οντουλέ πιστέ υπηρετόν ντα μανγκέλας τι τζουβντιόν. Να κατηγοριντάς-λεν οντουλένγκε σο νιωθίνενας. Αλλά βοηθιντάς-λεν τι μανγκέν πάλι πουμαρί ζωή για τι συνεχίνεν τι υπηρετίνεν-λες πιστά.

5. Σόσκε αμαρέ πφραλά ντα πφενιά χρειαζίντιβενα αμαρί αγάπη πιο μπουτ ακανά;

5 Αντιβές, μπουτ πφραλά ντα πφενιά αντιμετωπίνενα μπαρέ προβλήματα ντα χρειαζίντιβενα αμαρί αγάπη. Μερικοί αντιμετωπίνενα διωγμός ή πρασάνα-λεν. Γιαβερένγκε κερένα λένγκε λάφια ντα κουτσομπολίνενα-λεν οτθέ σο κερένα μπουτί. Ή μπορεί τι ισί μπουτ κχινέ κατά μπουτ σαάτια σο κερένα μπουτί ή επειδή λένγκι μπουτί ανέλα λένγκε μπαρό άγχος. Γιαβερά πφραλά τθερένα μπαρέ προβλήματα πουμαρέ φαμιλιάτε. Μπορεί τι ισί παντριμέ εκχέ τζενέσαρ σο να υπηρετίνελα ι Ιεχωβάς ντα κρίνελα-λεν συνέχεια. Σαρέ ανταλά προβλήματα, αλλά γιαβερά-ντα, κερένα μπουτέν τι νιωθίνεν ότι να τθερένα ιτς ζορ ή ατζέ-ντα τι νιωθίνεν ότι να αξίνενα. Κον μπορίνελα τι βοηθίνελ-λεν;

Η ΑΓΑΠΗ Ι ΙΕΧΩΒΑΣΚΙ ΝΤΕΛΑ-ΑΜΕΝ ΖΟΡ

6. Σαρ η αγάπη ι Ιεχωβάσκι ντέλα ζορ λέσκε υπηρετόν;

6 Ο Ιεχωβά βακερέλα πι υπηρετόνγκε ότι μανγκέλα-λεν ακανά ντα ότι κα μανγκέλ-λεν για πάντα. Σκεφτίνεν σαρ νιωσάλε ο Ισραηλίτες κάνα ο Ιεχωβά βακερντάς λένγκε: «Αβιλάν πολύτιμος μι γιακχίντε, άξιος, ντα με μανγκλόμ-τουτ. . . . Μα ντάρα, σόσκε με ισινόμ τούσαρ»! (Ησαΐας 43:4, 5) Τζανάσα ότι ο κάθε εκ αμένταρ ισί πολύτιμος ι Ιεχωβάσκε. * (Ντικχ ι υποσημείωση) Η Γραφή βακερέλα: «Ισί Ζουρανό ντα κα σώνελ-τουτ. Κα αβέλ ευχαριστιμέ τούσαρ μπαρέ χαράσαρ».​—Σοφονίας 3:​16, 17.

7. Σαρ μοιάζελα η αγάπη ι Ιεχωβάσκι με την αγάπη εκχέ νταγιάκι σο ντέλα πι μαξιμίς πι τθουντέσταρ; (Ντικχ ι φωτογραφία σο ισί κι αρχή)

7 Ο Ιεχωβά ντέλα πο λάφι τι ντελ ζορ ντα παρηγοριά πι υπηρετόντε σο-ντα προβλήματα τι τθερένα. Βοβ βακερντάς: «[Η Ιερουσαλήμ] κα ντελ-τουμέν πι τθουντέσταρ ντα κα λελ-τουμέν πι αγκαλιάτε, κα τσσουβέλ-τουμέν πι κοτσίντε ντα κα κχελέλ πέσκε τουμέντζαρ. Σαρ η ντάι παρηγορίνελα πι τσσαβές, αντικάς κα παρηγορίναβ-τουμέν με-ντα». (Ησαΐας 66:​12, 13) Σκεφτίνεν καζόμ ασφάλεια νιωθίνελα εκ χουρντό κάνα λέσκι ντάι λέλα-λες πι αγκαλιάτε ή κχελέλα πέσκε λέσαρ! Ο Ιεχωβά μανγκέλα-τουμέν μπουτ ντα μανγκέλα τι νιωθίνεν ασφάλεια. Ποτές μα τι βακερέν ότι να ισινέν μπουτ πολύτιμοι ι Ιεχωβάσκε.​—Ιερεμίας 31:3.

8, 9. Σαρ μπορίνελα ι Ιησούσκι αγάπη τι ντελ-αμέν ζορ;

8 Τθεράσα ατζέκ εκ λόγος σο τζανάσα ότι ο Ιεχωβά μανγκέλα-αμέν. «Ο Ντεβέλ μανγκλάς αζόμ μπουτ ι ντουνιάς, σο ντινάς πι μοναδικέ Τσσαβές, για μα τι καταστραφίντιβελ οντουβά σο σικαβέλα πίστη λέστε, αλλά τι τθερέλ ζωή για πάντα». (Ιωάννης 3:​16) Η θυσία ι Ιησούσκι σικαβέλα ότι βοβ-ντα μανγκέλα-αμέν, ντα ανταγιά αγάπη ντέλα-αμέν ζορ. Η Γραφή βακερέλα ότι ούτε «στεναχώρια ή βάσανα» ναστί “χωρίνενα-αμέν κατά Χριστόσκι αγάπη”.​—Ρωμαίους 8:​35, 38, 39.

9 Ισί φαρ σο αμαρέ προβλήματα κχινιαρένα-αμέν σωματικά ή συναισθηματικά ή λένα αμένταρ ι χαρά σο τθεράσα κι υπηρεσία κι Ιεχωβάσκι. Αλλά κάνα ντάσα-αμέν γκοντί καζόμ μπουτ μανγκέλα-αμέν ο Χριστός, μπορίνασα τι λας ι ζορ για τι νταϊντίνας. (Διαβάνεν 2 Κορινθίους 5:​14, 15) Ι Ιησούσκι αγάπη κερέλα-αμέν τι μανγκάς τι συνεχίνας τι τζουβντιάς ντα τι υπηρετίνας ι Ιεχωβάς. Μπορίνελα τι βοηθίνελ-αμέν μα τι παρατίνας-λεν, ατζέ-ντα άμα αβένα-πες καταστροφές, τθεράσα διωγμός, χασαράσα αμαρό κουράγιος ή ανησυχίνασα.

ΑΜΑΡΕ ΠΦΡΑΛΑ ΧΡΕΙΑΖΙΝΤΙΒΕΝΑ ΑΜΑΡΙ ΑΓΑΠΗ

Κάνα διαβάνενα ντα σκεφτίνενα ο παράδειγμας ι Ιησούσκο, κα βοηθίντιβεν τι ντεν ζορ τουμαρέ πφραλέν (Ντικχ ο παράγραφοι 10, 11)

10, 11. Κον τθερέλα ι ευθύνη τι ντελ ζορ ι πφραλέν σο χασαρντέ πουμαρό κουράγιος; Εξηγίνεν.

10 Επίσης, ο Ιεχωβά χρησιμοποιήνελα ι κχανγκιρί για τι ντελ-αμέν ζορ με αγάπη. Κάνα μανγκάσα αμαρέ πφραλέν ντα πφενίν, σικαβάσα ότι μανγκάσα ι Ιεχωβάς. Κεράσα σο νακχέλα αμαρέ βαστέσταρ για τι βοηθίνας αμαρέ πφραλέν τι αγαβέν ότι ισί πολύτιμοι ντα ότι ο Ιεχωβά μανγκέλα-λεν. (1 Ιωάννη 4:​19-21) Ο απόστολος Παύλος γραφιντάς: «Τι ενθαρρύνεν ο εκ ι γιαβερές ντα τι ντεν ζορ ο εκ ι γιαβερές, σαρ κερένα-λες». (1 Θεσσαλονικείς 5:​11) Ανταβά να κερένα-λες σάντε ο πρεσβύτεροι. Σαρέ μπορίνασα τι παρηγορίνας αμαρέ πφραλέν ντα πφενίν ντα αντικάς τι μοιάζας κο Ιεχωβά να κο Ιησούς.​—Διαβάνεν Ρωμαίους 15:1, 2.

11 Μερικά πφραλά ντα πφενιά σο τθερένα κατάθλιψη ή μπουτ άγχος μπορεί τι χρειαζίντιβενα γιατρός ή φάρμακα. (Λουκάς 5:​31) Ο πρεσβύτεροι ντα ο γιαβερά κι κχανγκιρί τζανένα ότι παρόλο σο νανέ γιατροί, η βοήθεια ντα η παρηγοριά σο μπορίνενα τι ντεν τθερένα μπαρί σημασία. Σαρέ κι κχανγκιρί μπορίνενα τι “λοκχιαρέν πουμαρέ λαφίντζαρ οντουλέν σο τθερένα πφανγκό γκι, τι βοηθίνεν οντουλέν σο ισί μπίζουρανε, τι κερέν υπομονή σαριλέντζαρ.” (1 Θεσσαλονικείς 5:​14) Μανγκάσα τι προσπαθίνας τι αγαβάς σαρ νιωθίνενα αμαρέ πφραλά. Πρέπει τι κεράς υπομονή λέντζαρ ντα τι κεράς λάφι με τρόπος σο κα παρηγορίνελ-λεν κάνα χασαρένα πουμαρό κουράγιος. Τουμέν προσπαθίνενα τι ντεν ζορ ι γιαβερέν; Σαρ μπορίνενα τι παρηγορίνεν ντα τι ενθαρρύνεν ατζέ πιο μπουτ ι γιαβερέν;

12. Βακερέν ο παράδειγμας εκχέ πφενιάκο σο λιντάς κουράγιος κατά αγάπη ι πφραλένγκι.

12 Εκ πφεν κατά Ευρώπη βακερέλα: «Ισί φαρ σο σκεφτίναβα τι μουνταράβ-μαν. Αλλά τθεράβα μπαρί βοήθεια. Ο πφραλά ντα ο πφενιά σωντέ μι ζωή. Πάντα ντένα μπαρί ενθάρρυνση ντα σικαβένα αγάπη. Παρόλο σο χάνικ τζενέ τζανένα ότι τθεράβα κατάθλιψη, ο πφραλά ισί πάντα πασέ μάντε. Μάλιστα εκ αντρόγυνος ισί μο πνευματικός ντατ ντα ντάι. Αρακχαβένα-μαν μπουτ λατσσές, ντα ισί οτθέ για τι βοηθίνεν-μαν κάνα-ντα τι χρειαζίντιβαβ-λεν». Ισί μπαγιά ότι μερικά τζενέ ναστί βοηθίνενα αζόμ μπουτ καζόμ βοηθίνενα γιαβερά. Αλλά σαρέ μπορίνασα τι κεράς μπουτ πράγματα για τι υποστηρίνας αμαρέ πφραλέν. * (Ντικχ ι υποσημείωση)

ΣΑΡ ΤΙ ΝΤΕΝ ΖΟΡ Ι ΓΙΑΒΕΡΕΝ ΜΕ ΑΓΑΠΗ

13. Σο πρέπει τι κεράς για τι παρηγορίνας ι γιαβερέν;

13 Τι ασουνέν με υπομονή ι γιαβερέν. (Ιακώβου 1:​19) Σικαβάσα αγάπη κάνα ασουνάσα ι γιαβερέν ντα προσπαθίνασα τι αγαβάς-λεν. Κερέν τουμαρέ πφραλέσκε ερωτήσεις σο να κα ανέν-λες σε δύσκολη θέση ντα κα βοηθίνεν-τουμέν τι αγαβέν σαρ νιωθίνελα. Βοβ κα αγαβέλ ότι πφαμπόνα μπαγιά λέσκε, ατζέ-ντα τουμαρέ ντικχιμάσταρ. Καζόμ κερέλα λάφι, κερέν υπομονή ντα μουκχέν-λες τι βακερέλ σο νιωθίνελα χωρίς τι τσσιναβέν-λες. Άμα κα ασουνέν-λες με υπομονή, κα αγαβέν-λες πιο λατσσές ντα κα βοηθίνεν-λες τι ντελ τουμένγκε μπέσα. Αντικάς, κα αβέλ πιο εύκολος λέσκε τι ασουνέλ οντουλά σο κα βακερέν καζόμ προσπαθίνενα τι βοηθίνεν-λες. Κάνα πφαμπόνα μπαγιά ι γιαβερένγκε, μπορίνενα τι ντεν-λεν μπαρί παρηγοριά.

14. Σόσκε δεν πρέπει τι κρίνας ι γιαβερέν;

14 Μα κρίνεν ι γιαβερέν. Εκ τζενό σο τθερέλα κατάθλιψη κα νιωθίνελ πιο μπέτι αν κα αμντίνελ ότι κρίνασα-λες. Ντα αντικάς κα αβέλ μπουτ δύσκολος αμένγκε τι βοηθίνας-λες. «Όταν εκ τζενό κερέλα λάφι χωρίς τι σκεφτίνελ ισί σαρ τι ντέλα ι γιαβερέν τσσουριάσαρ, αλλά οντουλά σο κερένα λάφι με σοφία κερένα λατσσιπέ ι γιαβερένγκε». (Παροιμίες 12:​18) Παρόλο σο ποτές να κα μανγκάας τι ντουκχαβάς αμαρέ λαφίντζαρ ο γκι εκχέ τζενέσκο σο τθερέλα κατάθλιψη, μπορεί τι πληγώνας-λες μπουτ άμα κα κεράς λάφι χωρίς τι σκεφτίνας. Για τι ντας κουράγιος αμαρέ πφραλές, πρέπει τι κεράς-λες τι αβέλ σίγουρος ότι προσπαθίνασα μπαγιά τι αγαβάς-λες.​—Ματθαίος 7:12.

15. Κάβα σημαντικός εργαλείος μπορίνασα τι χρησιμοποιήνας για τι ενθαρρύνας ι γιαβερέν;

15 Τι χρησιμοποιήνεν ο Λάφι ι Ντεβλέσκο για τι παρηγορίνεν ι γιαβερέν. (Διαβάνεν Ρωμαίους 15:4, 5) Η Αγία Γραφή ισί κατά «Ντεβέλ σο ντέλα υπομονή ντα παρηγοριά», οτθάρ να κερέλα αμένγκε εντύπωση σο αρακχάσα μπουτ παρηγοριά αντράλ κατά Γραφή. Επίσης, τθεράσα ο Ευρετήριο Εκδόσεων Σκοπιάς ντα ο Οδηγός Έρευνας για τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Κάνα χρησιμοποιήνασα ανταλά εργαλεία, αρακχάσα εδάφια ντα εκδόσεις σο μπορίνασα τι χρησιμοποιήνας-λεν για τι παρηγορίνας ντα τι ενθαρρύνας αμαρέ πφραλέν.

16. Καλά ιδιότητες κα βοηθίνεν-αμέν τι ενθαρρύνας εκχέ τζενές σο τθερέλα κατάθλιψη;

16 Τι σικαβέν αγάπη, λατσσιπέ ντα τι πφαμπόν ι γιαβερένγκε. Ο Ιεχωβά ισί «o Ντατ σο σικαβέλα έλεος αντράλ πι γκίσταρ ντα ο Ντεβέλ κάθε παρηγοριάς» ντα «σικαβέλα συμπόνια αντράλ πι γκίσταρ» πι υπηρετόνγκε. (Διαβάνεν 2 Κορινθίους 1:​3-6· Λουκάς 1:​78· Ρωμαίους 15:​13) Ο Παύλος μουκχλάς εκ λατσσό παράδειγμας οπράλ ανταλέστε επειδή μοιάζελας κο Ιεχωβά. Βοβ γραφιντάς: «Σικαντάμ τουμένγκε αγάπη ντα λατσσιπέ, σαρ εκ ντάι σο παρβαρέλα ντα φροντίνελα πι μαξιμίν. Οτθάρ, επειδή πφαμπάσα τουμένγκε, ισινάμας αποφασισμέ τι ντας-τουμέν, όχι σάντε ο λατσσέ αμπέρια ι Ντεβλέσκε, αλλά αμαρό νεαυτός-ντα, σόσκε μανγκλάμ-τουμέν μπουτ». (1 Θεσσαλονικείς 2:7, 8) Κάνα πφαμπάσα αμαρέ πφραλένγκε σαρ ο Ιεχωβά, μπορεί τι ντας αμαρέ πφραλές ι παρηγοριά σο προσευχίντιβελα τι τθερέλ!

17. Σαρ πρέπει τι ντικχάς αμαρέ πφραλέν άμα μανγκάσα τι ενθαρρύνας-λεν;

17 Μα μπεκλεντίνεν τουμαρέ πφραλένταρ τι αβέν τέλειοι. Τι ντικχέν ο πράγματα αντικάς σαρ ισί. Άμα μπεκλεντίνενα τουμαρέ πφραλένταρ τι αβέν τέλειοι, κα απογοητίντιβεν. (Εκκλησιαστής 7:​21, 22) Μα μπιστρέν ότι ο Ιεχωβά να μπεκλεντίνελα αμένταρ πιο μπουτ οντουλένταρ σο μπορίνασα τι κεράς. Οτθάρ, πρέπει τι κεράς υπομονή ο εκ ι γιαβερέσαρ. (Εφεσίους 4:2, 32) Ποτές να μανγκάσα τι κεράς αμαρέ πφραλέν τι νιωθίνεν ότι κερένα χάνικ πράγματα ή τι συγκρίνας-λεν ι γιαβερέντζαρ. Αλλά ενθαρρύνασα-λεν ντα ισαράσα-λεν ι λατσσέ πραγματένγκε σο κερένα. Ανταβά μπορίνελα τι βοηθίνελ-λεν τι τθερέν χαρά καζόμ υπηρετίνενα ι Ιεχωβάς.​—Γαλάτες 6:4.

18. Σόσκε μανγκάσα τι ντας ζορ ι γιαβερέν με αγάπη;

18 Κάθε υπηρέτης ι Ιεχωβάσκο τθερέλα μπαρί αξία λέσκε ντα ι Ιησούσκε. (Γαλάτες 2:​20) Μανγκάσα μπουτ αμαρέ πφραλέν, οτθάρ πρέπει τι σικαβάς καζόμ πφαμπάσα λένγκε. “Κεράσα ο πράγματα σο ανένα ειρήνη ντα ντένα ζορ ι γιαβερέν”. (Ρωμαίους 14:​19) Μπεκλεντίνασα σαρ σαρ τι τζουβντιάς κο Παράδεισος, αζομάν σο καέκ να κα νιωθίνελ ότι χασαρντάς πο κουράγιος! Να κα αβέν νασφαλίματα ντα τζένγκια. Ο τζενέ να κα μερέν κατά αμαρτία, ντα να κα τθεράς διωγμός, προβλήματα κι φαμιλί ή στεναχώριες. Κάνα κα τελειώνεν ο χίλια μπρεσά, σαρέ ο τζενέ κα αβέν τέλειοι. Οντουλά σο κα ατσσόν πιστοί κι τελευταία δοκιμασία κα υιοθετίντιβεν κατά Ιεχωβά για τι αβέν λέσκε τσσαβέ κι πφουβ ντα κα τθερέν «ι ελευθερία σο τθερένα με δόξα ο τσσαβέ ι Ντεβλέσκε». (Ρωμαίους 8:​21) Οτθάρ, τι σικαβάς σαρέ αγάπη σο ντέλα ζορ ντα τι βοηθίνας ο εκ ι γιαβερές για τι τζουβντιάς κο σουκάρ νεβό ντουνιάς κι Ντεβλέσκο.

^ παρ. 6 Ντικχ ο κεφάλαιος 24 ι βιβλιόσκο Πλησιάστε τον Ιεχωβά.

^ παρ. 12 Για τι βοηθίνεν οντουλέν σο σκεφτίνενα τι μουνταρέν-πες, ντικχέν ακαλά θέματα κατά Ξύπνα!: «Γιατί να Συνεχίσω να Ζω; Τρεις Λόγοι για να Παραμείνετε στη Ζωή» (Απρίλιος 2014)· «Αν Νιώθετε ότι Θέλετε να Δώσετε Τέλος στη Ζωή Σας» (Ιανουάριος 2012) ντα «Η Ζωή Αξίζει» (22 Οκτωβρίου 2001).