Năștisailem ando bărș 1935 ando Darlaston, iech foro anda Black Country (Them Calo), iech than anda Anglia cai o aero sas pherdo calo thuv, cai avelas catar le but coșuri anda thuv, tha vi catar le coaver fabrici. Cana sas-ma cam ștar bărșa, mânre dada astarde te studiin i Biblia le Martorența le Iehovasche. Cana somas tărno, pachiaiem zurales că cado sas o ciacimos hai boldem-ma ando bărș 1952, cana sas-ma 16 bărșa.

Cam ande codo timpo, astardem iech perioada anda pregătirea ande iech bari fabrica cai cherenas-pe unelte vastestar hai piese anda motoarea. O sicaimos de othar ajutilas-ma te astarav iech posto zurales baro ande codoi compania hai placianas-ma zurales but le udara cai pâtrelas-le manghe cado sicaimos.

Pala iech timpo, iech supraveghetorii itineranto manglea-ma te încărav o studio le lilesco andi congregația anda Willenhall, foro ande save beșlem. Ci jianglem so te cherav anda codoia că, ande codo timpo, gălemas ca le întruniri ande dui congregații. Ando timpo le curchesco, gălemas ca le întruniri la congregațiache cai sas mai pașe catar mânri buchi, ando Bromsgrove, foro cai sas cam ca 30 kilometri mânre chărestar. Co sfârșito le curchesco, gălemas chăre ca mânre dada hai gălemas ca i congregația anda Willenhall.

Anda codoia că camlem te ajutisarav i organizația le Iehovaschi, cărdem so manglea-ma o supraveghetorii itineranto, chiar cana trebulas te mechav o sicaimos andai buchi, cai placialas-ma zurales but. Cadea că, mechlem le Iehovas te phenel manghe so te cherav hai cadaia pâtărdea manghe o udar caring iech viața cai ci falea manghe phares niciechdata.

Andi congregația anda Bromsgrove, prinjiandem iech phei zurales șucar hai spiritualo, po anav Anne. Leam amen ando bărș 1957 hai ande iech than bucurisardeam-ame catar but privilegii: o pionierato regularo, o pionierato specialo, i lucrarea  itineranto hai i buchi co Betelo. De cana prinjianav-la, i Anne pherdea mânri viața bucuriatar.

Ando bărș 1966, cărdeam i 42-to clasa anda i Școala Galaad. Samas bișalde ando Malawi, them cai sas numime „o ilo tato anda Africa”, anda codoia că le manușa othar sas-le lașe hai ospitalieri. Tha ci gândisardeam-ame de mai anglal că avelas te beșas țâra code.

Arăsleam ando Malawi ca 1 februaria, ando bărș 1967. Pala so cărdeam iech curso anda cadai șib cai încărdea iech șion, astardeam i lucrarea itineranto hai me somas numime supraveghetorii de district. Sas-ma iech motora Kaiser Jeep, anda savi chichiva pachianas că daștilas te nachel chiar vi prin bare paia. Tha me daisardemas te nachav laia numai prin țâne paia. Poiechdata, samas acharde te beșas ande chăra andai phuv pachiarde stufoia, cai, cana delas brâșând sas-len nevoia de iech prelata tela o acoperișo. Chiar cana ci sas amen lașe condiții te astaras i lucrarea itineranto, iubisardeam zurales but cadai repartiția!

Andi aprilia, hachiardeam că o guverno avelas te așel contra amari buchi. Așundeam co radio iech discurso încărdo catar o președinte le themesco, Hastings Banda, cai încărelas zurales că le Martori le Iehovasche ci pochinen penghe taxe hai cheren problemea le guvernosche. Cadea sar jianas, cadala sas buchia neciace. Cu sea jianas că o ciacio motivo sas amari poziția de neutralitate, hai mai ales că ci camleam te chinas carnetea anda partido.

Andi septembria, citisardeam ando ziaro că o președinte doșarelas le Martoren că cherenas probleme ande sea o them. Ca iech congreso, vo phendea că lesco guverno avelas te cherel pa țâra timpo iech alosarimos, cai însemnolas ca le Martori le Iehovasche te aven încalade avreal i legea. I interdicția astardea ando 20 octombria 1967. Ca  țâra timpo pala codoia, chichiva polițiști hai bare manușa catar o birouo anda imigrări avile ca i filiala caște phandaven-la hai te den avri anda o them le phralen misionari.

Pala trin ghiesa cai beșleam ando phandaimos, samas dine avri anda o Mauritius, iech them cai sas-lo conducime catar i Marea Britanie. Tha le autorități de othar ci mechle amen te așias sar misionari. Cadea că, samas bișalde ando Rhodesia (aghies, Zimbabwe). Co birouo anda imigrări, sas iech funcționaro nasul, cai ci mechlea amen te das andre ando them. Vo phendea: „Avilean cathe anda codoia că sanas dine avri anda Malawi, hai codola anda Mauritius ci mechle tumen te jian andre”. I Anne astardea te rovel. Falas-pe că chonic ci camelas amen. Ande codol momentea, camlemas te tiliarav hai te risarav-ma chăre, andi Anglia. Pala iech timpo, codola catar o birouo anda imigrări mechle amen te beșas pi riat ca i filiala, tha numai cadea ca o duito ghies te avas parpale ca lengo sedio. Ci mai sas amen zor, tha alosardeam te mechas le buchia ande le Iehovasco vast. Ci avilea amenghe te pachias că, o duito ghies pala mismeri, samas mechle te așias sar turiști ando Zimbabwe. Ci va avela te bistrav niciechdata so sas ande mânro ilo ande codo momento! Pachiaiem zurales că o Iehova sas amența!

Ca i filiala anda Zimbabwe, somas șiuto co Departamento anda o servicio, cai lemas sama pe i buchi anda Malawi hai Mozambic. Le phrala anda Malawi sas-le zurales persecutime. Mânri buchi sas, mașcar aver, te traduciv le rapoartea bișalde catar le supraveghetori de circumscripție anda Malawi. Ande iech ghies, cana cărdem mai but buchi caște terminiv iech raporto, astardem te rovav cana citisardem prin so buchia nasul nachenas mânre phrala hai pheia. * Zuriardea-ma te citisarav anda lenghi loialitatea, anda lengo pachiamos hai anda lenghi perseverența. (2 Cor. 6:4, 5)

Cărdeam sea so daisardeam caște las sama pi hrana spiritualo le phralenghi cai așile ando Malawi hai codolenghi cai nașle ando Mozambic anda codoia că sas-le persecutime. I echipa cai traducilas andi șib chichewa, i mai importanto șib anda Malawi, sas-li îngărdi ca iech ferma ieche phraleschi le ileia baro anda Zimbabwe. Vo cărdea chichiva chăra hai iech birouo anda lende. Cadea, daisarde vi mai dur te cheren i bari buchi de traducere anda le publicații biblico.

Leam sama ca le supraveghetori de circumscripție anda Malawi te len partea ande fiesavo bărș ca le congresea de district încărde andi Zimbabwe andi șib chichewa. Cade von priminas le schițe anda le cuvântări încărde co congreso, hai cana avenas parpale denas penghi zor te phenen le idei anda o programo le phralenghe anda Malawi. Ande iech bărș, cana avile te dichen o Zimbabwe, daisardeam te cheras i Școala anda o Servicio le Regatosco caște zuriaras o pachiamos cadale supraveghetorengo de circumscripție tromane.

Andi februaria 1975, gălem te dichav le Martoren anda Malawi cai nașle andel tabere anda refugiați anda Mozambic. Le phrala de othar jianenas save sas le măsuri organizatorico, chiar vi codola anda i numirea ieche corposco de phure. Le phure numime de țâra timpo cherenas but buchia spiritualo, sar exemplo, încărenas cuvântări angla mai but manușa, cherenas ande iech than o texto le ghiesesco hai o Turno de Veghe hai chiar încărenas bare întruniri. Von cherenas iech buchi sar ca iech congreso: sas-len departamentea anda ujimos, anda haben hai andai siguranța. Chichi de but buchia cărde von le ajutoroia le Iehovasco! I bari zor cai von dine-la anda sea o ilo zuriardea-ma zurales but!

Co sfârșito le bărșengo ’70, i filiala anda Zambia astardea te lel sama pe i buchi anda Malawi. Cu sea cadala, le phrala anda Malawi așile ande mânro ilo hai manglem-ma vi mai dur anda lende cadea sar but aver. Sar membro anda o Comiteto la filialaco anda Zimbabwe, daisardem te dichav-ma butivar le phralența catar o sedio mondialo hai le phralența cai lenas sama pe buchia importanto anda Malawi, Africa de Sud hai Zambia. De fiesavi data șiutem lenghe sa codo pușimos: „So daisaras te mai cheras anda le phrala anda Malawi?”.

Ando timpo cai nachlea, i iag la persecuțiachi astardea te na mai avel cadea de bari. Le phrala  cai nașle anda o them astarde te aven parpale hai codola cai așile ando Malawi sas sea mai țâra persecutime. Andel thema de pașă, i buchi le Martorenghi le Iehovaschi sas prinjiandi legalo hai le restricții sas-le vazdine. Ando Mozambic, amari lucrarea sas prinjiandi ando bărș 1991. Cadea că pușleam-ame: „Cana va avena liberi vi le phrala anda Malawi?”.

I situația politico anda Malawi parudea-pe ji la urmă, cadea că, ando bărș 1993, o guverno vazdea le restricții șiute le Martorenghe le Iehovasche. Ca țâra timpo pala codoia, iech misionarii pușlea-ma: „Va avela te jias parpale ando Malawi?”. Anda codoia că sas-ma 59 bărșa, phendem: „Na, som prea phuro”. Cu sea cadala, chiar ande codo ghies, primisardeam iech lil catar o Corpo de Guvernare prin savo samas acharde te jias parpale ando Malawi.

Ci sas amenghe locăs te cheras iech alosarimos anda codoia că placialas-ame but i repartiția anda Zimbabwe. Cărdeam amenghe iech than code hai phangleam amalimata zurale. Le phrala anda o Corpo de Guvernare phende amenghe că ci sam oblighime te paruvas amari repartiția dacă ci camas. Daisardeamas te alosaras corcore so te cheras hai te așias ando Zimbabwe. Tha avilea ande amari goghi o exemplo cai mechle-les o Avraam hai i Sara, cai alosarde te așunen catar so phendea lenghe o Iehova hai mechle pengo chăr, chiar cana sas-le phure. (Gen. 12:1-5)

Alosardeam te cheras so phendea i organizația le Iehovaschi, cadea că avileam parpale ando Malawi ca 1 februaria 1995. Nachle exacto 28 bărșa de cana avileam i iechto data cade, ando bărș 1967. Sas cărdo iech comiteto anda filiala anda trin phrala, mașcar save somas vi me, hai, ca țâra timpo, astardeam te cheras pale i buchi de cathar.

Si iech baro miștimos te diches sar o Iehova cherel ca i buchi te bariol sigo! Dacă ando bărș 1993 sas cam 30 000 vestitori, lengo număro barilea sigo, cadea că, ando bărș 1998, sas mai but sar 42 000. * O Corpo de Guvernare dea peschi aprobarea caște vazdel-pe iech nevi filiala, cai te lel sama pe le nevoi sea mai bare anda o teritorio. Cadea că, chindeam ando Lilongwe iech tereno cai sas-les 12 hectarea. Sas-ma o privilegio te slujisarav ando comiteto anda construcția.

Ando mai 2001, o phral Guy Pierce, anda o Corpo de Guvernare, încărdea iech cuvântarea anda le neve clădiri. Codola cai așunde-les sas mai but sar 2 000 phrala de cothar, but anda lende sas-le  bolde de mai but sar 40 bărșa. Cana sas i interdicția, cadal phrala loiali nachle but bărșa prin zurales phare ducha. Chiar cana sas-le cioră, von barionas ando barvalimos po plano spiritualo. Hai chichi de bucurime sas-le te dichen o Betelo! Peste sea așunenas-pe le ghilea le Regatosche, ghilabade ando stilo africano, hai cadala cărde anda cadai ocazia o mai șucar evenimento anda mânri viața! Dichelas-pe le iachența pâtărde că o Iehova del bare miștimata codolenghe cai perseverin loialo andel zumaimata.

Pala so sas cărdi i filiala, somas achardo te lav partea ca iech programo anda dedicarea anda chichiva săli le Regatosche. Le congregații anda Malawi sas-le șiute ando programo cai cherenas-pe sigo le săli le Regatosche anda thema cai sas-le mai ciore. Mai anglal, chichiva congregații dichenas-pe ande chăra cărde anda cașt anda eucalipt hai pachiarde stufoia. Le phrala beșenas pe bănci anda phuv. Acana dichenas-pe ande șucar thana anda închinarea, cărde anda cărămizi save thabarenas-le andel cuptoarea cărde lendar. Cu sea cadala, ando than le scaminenghe von camenas le bănci, anda codoia că, cadea sar phenel-pe, „sea o timpo pe iech banca mai si than anda încă iech jeno”.

Somas zurales bucurime te dichav sar ajutisardea o Iehova le manușen te barion spiritualo. Vi mai but, le tărne phrala africani cărde te bariol mânro ilo, anda codoia că camle te den iech vast anda ajutorii bi ca varecon te manghel lendar cadaia hai astarde sigo o sicaimos spiritualo hai sar te cheren i buchi. Von cărde le bare buchia cai sas lenghe dine ando Betelo hai andel congregații. Le congregații sas-le zuriarde vi catar le supraveghetori de circumscripție de othar, numime de țâra timpo, but anda lende sas-le căsătorime. Cadala alosarde te slujin le Iehovasche mai but hai mechle de iech partea i bucuria caște avel len șiave ande cado sistemo, chiar cana le obiceiuri de othar sas-le contra hai, ande chichiva cazuri, chiar vi codola anda lenghi familia phenenas lenghe butivar te cheren șiave.

Pala 52 șucar bărșa cai beșlem andi Africa, sas-ma chichiva pharimata sastimasche. O Comiteto la filialaco dea duma le phralența anda o Corpo de Guvernare hai von parude amari repartiția andi Marea Britanie. Chiar cana falea amenghe zurales nasul te tiliaras anda codoi repartiția, cai iubisardeam-la zurales but, le phrala anda o Betelo andai Marea Britanie len sama zurales mișto pe amende.

Pachiav zurales că, anda codoia că mechlem le Iehovas te phenel manghe so te cherav, cărdem o mai lașio alosarimos. Dacă avileas te pachiav-ma ande mânro goghiaverimos hai avileas te alosarv te cherav iech cariera anda mande, con jianel cai avelas te îngărel-ma codo drom. O Iehova jianglea sea o timpo sar ‘te lașiarel mânre droma’. (Prov. 3:5, 6) Cana somas tărno, placialas-ma zurales but te sichioav sar te avel tela mânre vasta iech bari compania. Tha, andi organizația le Iehovaschi, sas-ma iech cariera spiritualo cai cărdea-ma te avav but mai fericime. Anda mande, i viața ando servicio le Iehovasco sas hai si iech viața șucar hai pherdi!