ÎNCĂ anda puraimata, le israeliți denas love caște susținin i închinarea ciaci. Tha, ando timpo le Isusosco, von trebunas te pochinen but taxe hai cadaia cherelas lenghi viața phari.

Iech modo prin savo fiesavo evreo adulto trebulas te susținil i închinarea co tabernacolo hai, mai târzio, co templo sas te del iech contribuția de dipaș siclo (dui drahme). Ando iechto secolo, cadaia sas folosime caște lel-pe sama po templo vazdino catar o Irod hai te anen-pe animalea anda i jertfa. Unii evrei pușle le Petros sar dichelas o Isus cadai taxa, hai o Isus sicadea că ci sas-lo contra lache. Mai but, vo chiar phendea le Petrosche cai daștilas te arachel iech moneda caște pochinel-la. (Mat. 17:24-27)

Ande puraimata, le slujitoren le Devlesche sas-le i obligația te pochinen vi zeciuiala, adică i deșto parte anda lenghe recolte sau anda lenghe love. (Lev. 27:30-32; Num. 18:26-28) Le conducători religioși phenenas că trebulas te avel dini zeciuiala anda orisavo zelenimos andai bar, chiar vi „anda menta, anda mărarii hai anda chimeno”. O Isus sicadea lenghi atitudinea ipocrito, tha ci sas-lo contra te avel pochindi i zeciuiala. (Mat. 23:23)

Tha, ande codoi vremea, le romani rainas opral le evrei cadea că trebunas te pochinen but taxe caring lende. Sar exemplo, codolen cai sas-le phuvea trebunas te pochinen iech impozito ande love sau anda le buchia cai cherenas-le. Cado impozito sas mașcar 20-25% andai recolta. Iech aver taxa cai sas șiuti catar le romani le evreienghe sas o impozito pe fiesavo jeno. Le farisei pușle le Isusos dacă sas mișto te pochinen cadai taxa, hai vo sicadea lenghe ande chichiva cuvintea sar trebulas te dichen le buchia: „Cadea că, den le Cezarosche so si le Cezarosco, tha le Devlesche so si le Devlesco”. (Mat. 22:15-22)

Mai sas vi iech taxa vamalo pe le buchia cai nachenas anda iech than ande aver. Cadai taxa sas lini andel porturi, ca le poduri, cai hulavenas-pe le droma sau ando than cai jialas-pe andre andel forurea sau andel târguri.

Le taxe cai manghenas-le le romani sas iech baro pharimos. Cadea sar phenel o istorico romano Tacit, ando timpo cana railas o împărato Tiberiu, cana o Isus sas-lo pi phuv, „le provincii Siria hai Iudeea, chiniarde catar le pochinimata, manghenas ca o tributo te avel mai țâno”.

O pochinimos le impozitengo sas cărdo vi mai pharo codolendar cai chidenas le taxe, anda codoia că butivar manghenas mai but love sar sas stabilime. O drepto te chiden taxe sas câștighime prin licitația. Codola cai câștighinas le licitații lenas pașa pende avere manușen caște cheren buchi anda lende caște jian te chiden le impozitea. Le dui grupuri rodenas te cheren mai but love. Daștil-pe că vi le Zacheos sas-les manușa cai cherenas buchi anda leste hai chidenas le impozitea. (Luca 19:1, 2) Cathar hachiaras sostar sas cadea de holiarde le manușa cana dichenas cadaia hai sostar urânas codolen cai chidenas le taxe.