1, 2. So bari buchi trebunas te alosaren te cheren le evrei cai trainas ando Babilono? (Ezra 1:2-4)

 O REGE cărdea iech baro anunțo! Le evrei cai sas-le phandade cam 70 bărșa ando Babilono, daștinas te risaren-pe ande pengo them, ando Israelo. (Citisar Ezra 1:2-4.) Dichilea-pe ciaces că cade sas o vast le Iehovasco anda codoia că le babilonieni ci mechenas avri codolen cai încărenas-le phandade. (Is. 14:4, 17) Tha, o Babilono sas-lo perado, hai o nevo rege cai railas opral leste phendea caring le evrei că daștinas te jian parpale chăre. Cadea că, sea le israeliți, vi mai but le șăre la familiache, trebunas te alosaren so te cheren: te tiliaren caring o Israelo sau te așen ando Babilono. Tha, daștil-pe că sas lenghe pharo te alosaren so te cheren. Sostar?

² But jene anda lende sas-le prea phure caște mai cheren cado pharo drom. Hai anda codoia că le mai but evrei năștisaile ando Babilono, cado sas lengo corcoro „chăr”. Anda lende, o Israelo sas numai o them lenghe phurengo. Pala so fal-pe, chichiva îngărenas-la zurales mișto ando Babilono hai sas-le barvale. Cadea că, daștil-pe că sas lenghe pharo te mechen penghe șucar chăra sau lenghe afaceri hai te jian te beșen ande iech than cai ci prinjianenas-les.

3. So miștimata ajucărenas le evreien pherde pachiamos cai mai așile hai cai avenas te risaren-pe ando Israelo?

³ Le evrei pherde pachiamos jianenas că le miștimata cai avenas-le pala so risarenas-pe ando Israelo sas-le but mai bare sas orisavi buchi cai mechenas-la palal. O mai baro miștimos sas anda lenghi închinarea andini le Iehovasche. Chiar cana sas mai but sar 50 templea păgâno ando Babilono, ci sas niciech templo anda o Iehova ando foro. Code, ci arachelas-pe niciech altaro cai daștinas te aven andine jertfe hai nici rașaia caște daștin te cheren penghi buchi cadea sar manghelas i Legea mozaico. Mai but, le jene anda o poporo le Iehovasco sas-le but mai țâra sar  le murșa hai le jiuvlea cai anenas închinarea neciaci avere devlenghe hai ci sicavenas niciech pachiv caring o Iehova sau lesche norme. Cadea că, mii evrei cai iubinas le Iehovas abia ajucărenas te risaren-pe ando Israelo cai daștinas te anen parpale i închinarea uji.

4. So promitisardea o Iehova le evreienghe cai avenas te risaren-pe ando Israelo?

⁴ O purano drom cai încărelas anda Babilono ji ando Israelo, sas iech drom pharo hai daștilas te avel cărdo cam ande ștar șiona. Tha o Iehova promitisardea le israelițenghe că avelas te del de iech rig orisavo pharimos anda lengo drom. O Isaia scriisardea: „Ujiaren o drom le Iehovasco! Cheren iech drom orta prin o șuco than anda amaro Del! . . . O than bango va avela orta hai o than pherdo barența va avela iech ciarlin”. (Is. 40:3, 4) Te das amari zor te dichas so scriisardea o Isaia: iech drom prin iech șuco than hai iech buhli ciarlin mașcar le plaina. Anda orisavo manuș, avelas iech ciacio miștimos te nachel othar! Avelas but mai ușoro anda leste te phirel pe iech drom orta hai avelas te cherel but mai sigo codo drom sar cana trebulas te jial opre hai tele po plaina, po plaia sau văi.

5. So anav sas dino le dromesche simbolico cai încărelas anda Babilono ji ando Israelo?

⁵ Aghies, but droma sile prinjiande pala iech anav sau iech număro. Vi le dromes simbolico anda savo del duma o Isaia siles iech anav. Ando Isaia 35:8 citisaras: „Code va avela iech baro drom, da, iech drom cai bușiol o Drom Sfânto. Codo neujo ci va phirela pe leste”. So însemnolas cadai promisiunea anda le israeliți de atunci hai so însemnol voi anda amende aghies?

6. Sostar bușiolas cado drom sfânto?

⁶ „Drom Sfânto” – so șucar anav si cadale dromes! Sostar bușiol cado drom sfânto? Anda codoia că ando poporo Israel cai sas-lo ujiardo, ci mai sas than anda „codo neujo”, adică anda niciech evreo cai cherelas imoralitatea, idolatria sau aver bare păcatea. Le evrei cai risarde-pe avenas te cărdion „iech poporo sfânto” anda lengo Del. (Deut. 7:6) Tha, cadaia ci sicavelas că codola cai tiliarde anda Babilono ci mai trebunas te cheren paruimata caște aven cuci andel iacha le Iehovasche.

7. So paruimata trebunas te cheren chichiva evrei? Den iech exemplo.

⁷ Cadea sar dichleam mai anglal, le mai but andal evrei năștisaile ando Babilono, hai pala so fal-pe, but anda lende gândinas hai cherenas le buchia cadea sar le babilonieni. Pala mai but bărșa de cana risarde-pe le dintune evrei ando Israelo, o Ezra dea peschi sama că chichiva evrei line penghe sar rromnia, jiuvlea cai ci anenas închinarea le Iehovasche. (Ex. 34:15, 16; Ezra 9:1, 2) Mai târzio, o guvernatoro Neemia sas-lo uimime te jianel că le șiave cai năștisaile ando Israelo ci prinjianenas i șib le iudeienghi. (Deut. 6:6, 7; Neem. 13:23, 24) Sar daștinas cadala țâne șiavorre te sichion te iubin hai te anen închinarea le Iehovasche dacă von ci hachiarenas i ebraica, i șib ande savi sas-le scriime le mai but lila anda o Cuvânto le Devlesco? (Ezra 10:3, 44) Cadea că, cadal iudei trebunas te cheren bare paruimata hai o mai lașio than te cheren cadaia sas o Israelo, cai țâra po țâra i închinarea uji sas-li andini parpale. (Neem. 8:8, 9)

8. Sostar si importanto te dichas so întâmplosardea-pe andel puraimata cana le evrei risarde-pe ando Israelo? (Dich vi i imaginea pa i coperta.)

⁸ Chichiva daștinas te phenen: „Cadal sicaimata sile zurales șucar, tha sile von importanto vi anda amende aghies?”. Da, anda codoia că ande iech anumime senso, vi amen phiras po „Drom Sfânto”. Savore anda amende, indiferento că sam machle sau cheras partea anda le  „aver bacrea”, trebul te așias po „Drom Sfânto”, cai aghies nachel prin iech paradiso spiritualo hai îngărel-ame caring le miștimata le Regatosche anda o viitorii. b (Ioan 10:16) Anda o bărș 1919, milioanea murșa, jiuvlea hai șiave mechle o Babilono o Baro, o imperio mondialo la religiaco neciaci, hai astarde te phiren pe cado drom simbolico. Daștil-pe că vi tu san mașcar cadala. Chiar cana o drom sas-lo pâtărdo acana mai but sar 100 bărș, i buchi caște avel lașiardo astardea bute șăla bărșența mai anglal.

9. Cadea sar sicavel-pe ando Isaia 57:14, sar sas lașiardo „o Drom Sfânto”?

⁹ O Iehova dea de iech rig orisavo pharimos anda o drom le evreiengo cai tiliarde anda o Babilono. (Citisar Isaia 57:14.) Tha, so daisaras te phenas anda „o Drom Sfânto” anda amare ghiesa? Șăla bărșența mai anglal o bărș 1919, o Iehova folosisardea manușen saven sas-len iech dar sfânto caște ujiaren o drom ca vi aver jene te daștin te înclen avri anda o Babilono o Baro. (Dich vi o verseto anda Isaia 40:3.) Von cărde mai but buchia caște lașiaren cado drom spiritualo, ca mai târzio, le manușa le ileia ujo te daștin te înclen avri anda o Babilono o Baro hai te jian andre ando paradiso spiritualo cai i închinarea uji co Iehova sas-li andini parpale. Mai dur, va avela te dichas chichiva buchia cai sas-le cărde caște avel lașiardo cado drom simbolico.

10, 11. Sar ajutisardea bute manușen te prinjianen le ciacimata biblico, o fapto că sas cărde mai but copii pala i Biblia hai că sas-li cărdi ande mai but șiba? (Dich vi i imaginea.)

¹⁰ Sas cărde mai but copii pala i Biblia. Ji cam ando bărș 1450, le copii cai sas cărde pala i Biblia sas-le scriime vasteia. Cadai buchi lelas but timpo, ci prea arachenas-pe but copii hai codola cai sas bichinenas-pe bute lovența. Tha, cana astardea te avel folosime iech mașina andai tipărirea, sas mai ușoro te aven cărde mai but copii pala i Biblia hai te aven dine le manușenghe.

¹¹ I Biblia sas cărdi ande mai but șiba. But șăla bărșa, i Biblia arachelas-pe mai but andi șib latino, șib cai hachiarenas-la numai codola cai sas-le mișto sicade. Cu sea cadala, cana sas cărde sea mai but copii pala i Biblia, chichiva manușa cai sas-len iech bari pachiv caring o Del, dine sea penghi zor te cheren i Biblia ande mai but șiba cai denas-le duma le manușa simplo. Cadea, codola cai citinas-la daștinas te dichen dacă so sas-le sicade andel changherea sas so sicavelas ciaces i Biblia.

12, 13. Den iech exemplo cai sicavel sar chichiva manușa le ileia ujo cai rodenas te prinjianen mai mișto i Biblia, astarde te sicaven că le changherea phenenas hohaimata.

¹² Sas cărde mai but ajutoarea anda o prinjianimos la Bibliaco. Chichiva manușa le ileia ujo cai rodine atento te prinjianen mai mișto i Biblia, arachle but șucar sicaimata ando Cuvânto le Devlesco. Von phende vi averenghe so sichile hai cadea țârdine caring pende i bari ura bute rașaienghi. Sar exemplo, ando secolo 19 chichiva anda cadal manușa le ileia ujo, astarde te cheren pliantea ande save phenelas-pe că le changherea sicavenas hohaimata le manușen.

¹³ Cam ando bărș 1835, iech manuș cai rodelas te prinjianel mai mișto i Biblia po anav Henry Grew cărdea iech plianto cai delas duma anda so si le manușeia pala o merimos. Ande leste, sicavelas-pe că i Biblia phenel că o nemerimos na-i vareso soia năștisaras-ame, cadea sar phenenas le mai but changherea, tha si iech daro cai si amenghe dino le Devlestar. Ando bărș 1837, iech pastoro po anav George  Storrs arachlea iech plianto sar cado ando timpo so jialas po treno. Pala so citisardea-les, vo hachiardea că arachlea iech baro ciacimos. Cadea că, camlea te phenel-les vi averenghe. Ando bărș 1842 vo încărdea mai but predici cai bușionas „Le manușen nasul silen o nemerimos? – Iech studio anda cado pușimos”. So scriisardea o George Storrs cărdea ieche tărne murșes po anav Charles Taze Russell te camel te prinjianel mai but.

14. Sar țârdine miștimata o phral Russell hai le jene cai cărde buchi ande iech than leia anda le buchia cai sas cărde te avel lașiardo o drom simbolico? (Dich vi i imaginea.)

¹⁴ O phral Russell hai le jene cai cărde buchi ande iech than leia, țârdine but miștimata anda le buchia cai sas cărde ji atunci caște avel lașiardo o drom simbolico. Cana astarde penghi buchi te prinjianen mai mișto i Biblia, deja arachenas-pe mai but lila hai traduceri la Bibliache, cai ajutisarde-le te hachiaren so sichionas. Sa cadea, von țârdine miștimata vi anda le ciacimata cai arachle-le le murșa sar avelas o Henry Grew, o George Storrs hai aver. O phral Russell hai le jene cai cărde buchi ande iech than leia lașiarde vi von o drom simbolico, anda codoia că cărde but lila hai pliantea cai denas duma anda sicaimata biblico.

15. So bare buchia întâmplosarde-pe ando bărș 1919?

¹⁵ Anda o bărș 1919, o Babilono o Baro ci mai daisardea te încărel phandade le jenen anda o poporo le Devlesco. Sa ande codo bărș, sas-lo numime ‘o sclavo fidelo hai prevăzători’. Sas iech momento lașio anda codoia că sa ande codo timpo po „Drom Sfânto”, abia pâtărdo, astarde te phiren le manușa ieche ileia ujo hai o sclavo sas-lo pașa lende caște ajutil-le. (Mat. 24:45-47) Sea so cărde codola cai lașiarde cado drom simbolico, ajutisardea codolen cai astarde te phiren po „Drom Sfânto” te sichion mai but anda o Iehova hai anda so cherel vo. (Prov. 4:18) Sa cadea, von daisarde te cheren le paruimata cai trebunas caște aven cuci andel iacha le Devlesche. O Iehova ci ajucărdea-pe ca lesco poporo te cherel sea le paruimata pe thaneste, tha țâra po țâra. Vo ujiardea  pesco poporo ando timpo. (Dich o chenarii „ O Iehova ujiarel pesco poporo țâra po țâra”.) So bari bucuria va avela te simțoasaras ando ilo cana va avela te cheras cu sea so ajucărel o Iehova amendar! (Col. 1:10)

16. Anda o bărș 1919, so buchia cărde-pe caște avel lașiardo „o Drom Sfânto”? (Isaia 48:17; 60:17)

¹⁶ Ca orisavo drom, trebul te cherel-pe mai butivar buchi caște avel lașiardo. Anda o bărș 1919, le buchia cai cărde-pe caște avel lașiardo „o Drom Sfânto” cheren-pe vi mai dur, ca sea mai but manușa te daștin te mechen o Babilono o Baro. Pala so sas-lo numime ando bărș 1919, o sclavo fidelo hai prevăzătorii astardea pherdo zelo peschi buchi, hai ando bărș 1921, cărdea iech ajutoro ca codola neve te prinjianen mai mișto i Biblia. Cado lil cai bușiol I Harfa le Devleschi, sas-lo cărdo ande 36 șiba hai sas-lo tipărime cam ande șov milioanea exemplarea. But manușa sichile o ciacimos anda cado lil. Aghies, si amen iech șucar lil cai ajutil-ame te încăras studii biblico, Bucurisar-tu viațatar anda sea o timpo!. Andel ghiesa de palal, o Iehova del-ame sea o timpo haben spiritualo prin peschi organizația caște ajutil-ame te așias po „Drom Sfânto”. (Citisar Isaia 48:17; 60:17.)

17, 18. Cai îngărel „o Drom Sfânto”?

¹⁷ Daisaras te phenas că cana varecon astarel iech studio biblico cherel le dintune pași po „Drom Sfânto”. Chichiva jene jian numai iech țâra pe cado drom hai pala codoia mechen-les. Aver sile hotărâme te phiren pe leste ji cana arăsăn ando than cai trebul. Tha savo si cado than?

¹⁸ Anda codola machle, „o Drom Sfânto” îngărel ca o „paradiso le Devlesco”, ando cerii. (Rev. 2:7) Hai anda codola cai silen i speranța te train pi phuv, vo îngărel ca i perfecțiunea, cai va avela te arăsăn cana va nachena le 1 000 bărș. Dacă san vi tu pe cado drom, na dich palal hai na mech-les ji cana ci arăsăs andi lumea nevi! Camas anda sea o ilo te avel tut iech drom lașio!