Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

RUSANGU RA MWOM

Yiyukish Yidiokila ku Kusal Yom Yitinay Yehova

Yiyukish Yidiokila ku Kusal Yom Yitinay Yehova

Am ni nfumwam, pamwing ni mpanyam ni mukajend atwinka yisend ya pakampwil. Kapamp kamwing twalonda anch: “Tukusal yom yiney!” Mulong wak twitiyina chisend chinech, ni mutapu ik watuyukishau kudi Yehova? Chakusambish, el nikulejany rusangu ram.

NAVADIKA mu muvu wa 1923 mu Hemsworth, mu musumb wa Yorkshire, mwi ngand ya Angleterre. Nading ni yayam wa kusambish dijin diend Bob. Chisu nading ni mivu chidivu, tatuku wezang ni mabuku mamwing mading marumburila mutapu relijon wa makasu wading kuyidimb antu. Tatuku wasangara nakash mulong wa yom yadingay yitanginay. Kakatap anch antakel a relijon afundisha yom, pakwez kayisadidinap. Kupwa kwa mivu yikemp, Bob Atkinson weza kwol kwetu ni watuleja diskur dimwing diakwatau dia Mukadivar Rutherford. Twajingunina anch diskur dined diading dia chisak chapalangeshang mabuku matangangay Tatuku. Anvajam amutazukang Mukadivar Atkinson mulong wa kwez kudia netu pamwing urel wawonsu ni kwakul ku yipul yetu yivud ya Bibil. Watutazuka kukumangan ku yikumangan ku chikumbu cha mukadivar chading piswimp ni kwol kwetu. Twasambisha kukumangan pakad kujing ni kachikumangen kakemp kasambisha kwikalaku mu Hemsworth. Pakad kulab ezang kututal kudi atushalapol a zon (atazukinau katat anch atulam a munyingumuku) mulong wa kwambamb netu ni kudia pamwing nau ayibol a yikumangen ya piswimp. Akadivar nau anambaz inay ankasikesha kamu nakash.

Pa chisu chinicha, dijuku dietu diasambisha kwisak. Pakwez tatuku wamuleja yayam anch: “Anch ukatin kusal mudimu wa uchibol, tukulikap yom yiney.” Bob witiya ni wadiokala ku chikumbu mulong wa kusal mudimu wa uchibol chisu chawanyishay mivu 21. Kupwa kwa mivu yaad, pinawanyisha mivu 16, niyam nikala chibol. Machuku mamwing kwinsudien kwa rubing nalejanang nau akwetu, pakwez machuku mavud mukach mwa rubing nalejanang amwinam. Nasadinang fonograf ni kart wa kupan nich uman, kading ka kart kakemp kakweta uruu uswapela wa Bibil. Yehova wanyukisha mulong nikala ni in kwilej a Bibil ayila kurutu nawamp. Antu avud a mu majuku ma in kwilej inay ashikena ku kwitiy uyakin. Kupwa kwa muvu umwing, anteka kwikal chibol wa pakampwil, pamwing ni Mary Henshall. Atutuma mu teritwar mwakad kwikal in kulejan mu Cheshire.

Pa chisu cha Njit ja Kaad ja Mangand Mawonsu, amband afanyina kusal mudimu mulong wa kukwash kwi njit. Antakel a ma relijon akwau kayangangap kwi njit, chawiy twatonga anch mulong tudi ayibol a pakampwil niyetu tukuyap kwi njit. Pakwez dirumburish ditiyap, ni anteka mu rukan mu machuku 31. Kupwa kwa muvu umwing, pinawanyisha mivu 19, naya kand ku dirumburish tupamp tukwau twaad mulong kom kam kading kanlikishin kukwash njit. Pakwez, tupamp twawonsu twaad anliaku kudi antakel. Chisu chading chishikedina yom yiney, nading nij anch spiritu utumbila wading ukat kwinkwash ni anch Yehova wading ukat kwinkasikesh ni kwinginkish usu.—Isay 41:10, 13.

MUKWETU MUSU WA MUDIMU

Am ni Arthur Matthews twasankanijana mu muvu wa 1946. Arthur wasala mivu yisatu mu rukan mulong walika kuya kwi njit. Pamubudishau mu rukan, wamulondula mwanamakwend Dennis wading chibol wa pakampwil mu Hemsworth. Tatukwau wayifundisha piur pa Yehova kudiosh kamu padingau anikanch, ni atambula dibatish chisu chadingau ansand. Kupwa asambisha mudimu wa uchibol pamwing, ni Dennis amutuma kusadin mu Irlande. Chawiy Arthur washala pakad muntu wa kusal nend mudimu. Anvajam asangara nakash piur pa mwikadil wa chibol winou mwin kusal mudimu nakash. Chawiy amutazuka mulong wa kushakam nau pamwing. Pinaya kuyital, am ni Arthur twowisha malong pitwapwisha kudia. Kupwa twasambisha kufundijadin. Mu muvu wa 1948, Arthur amutwala mu rukan kapamp kakwau kand ni wasalamu angond asatu. Twatijana mwi ngond wa 1 muvu wa 1949, ni twakwata mupak wa kushal mu mudimu wa chisu chawonsu. Twading tubabel mulong wa mutapu twasadinang nfalang jetu, ni twasadinang yisu ya konje mulong wa kukimb nfalang pitwalandishang mabuj. Nich yiyukish ya Yehova, twatwisha kudandamen kusal mudimu wa uchibol.

Mu Hemsworth kupwa kwa musambu wetu wa uruw mu muvu wa 1949

Kupwa kwa muvu umwing, atutuma kwinkaj kwa Irlande, chakusambish mu Armagh, kupwa mu Newry, misumb yiney yading ya in katolik. Mwading kasolikany nakash ka relijon mwi ndond yiney, chawiy twading tufanyidin kubabal nakash ni kusadin manangu chisu tuyilejina antu. Twasadinang yikumangan ku chikumbu cha mukadivar ni nambaz chading pa makilometre 16 ni ndond twading tushicha. Antu piswimp chinan akumanganang ku yikumangan. Yisu yimwing, twalalang kwinikwa. Twalalang pansh ni anch kwacha, twasangerang yakudia ya pamanch. Chidi cha musangar nakash kwijik anch mwi ndond yiney mudi katat Atuman avud.

“TUKUSAL YOM YINEY!”

Yayam ni mukajend, Lottie, ading asadin mudi ayibol a pakampwil kwinkaj kwa Irlande, ni mu muvu wa 1952 etu awonsu anying twakumangana ku chitentam cha distrik mu Belfast. Mukadivar watwaka nawamp, chawiy etu awonsu anying twashakama kol kwend ni Pryce Hughes, wikala kashalapol wa mutiy wa Grande-Bretagne. Uchuku umwing twading tukat kwambamb piur pa broshir umwing musu utazukinau anch La voie de Dieu est une voie d’amour, wabudishau pakampwil mulong wa antu a mu Irlande. Mukadivar Hughes warumburila anch chading chikasiken nakash kulejan rusangu ruwamp kudi antu a in Katolik a mwi ngand ya Irlande. Akadivar asha jindond jading jishichau ku usu, ni amimpel ayibachika antu kuyirishikish akadivar. Pryce walonda anch, “tukwet kuswir kwa angatan akweta motak mulong wa kusal kampany wa pakampwil mulong wa kwangan broshir mu Irlande mwawonsu.” * (Tal mazu ma kwinshin.) Chawiy chisu twalonda anch: “Tukusal yom yiney!”

Pamwing nau ayibol akwau pa moto ni pa moto ukwau ukweta chilangumun

Ndond yimwing yashakamangau ayibol mu Dublin kwading ku chikumbu cha Ma Rutland, nambaz ushinshamena wamusadina Yehova mu mivu yivud. Niyetu twaya kushakam kwinikwa ni twalandisha yom yimwing twading nich. Kupwa etu awonsu anying twakandama pa moto ni pa moto ukwau ukweta chilangumun (sidecar) ni twaya kukimb motak. Twamana motak umwing wasadidinau kal, pakwez wading uwamp ni twamuleja mwin kulandish atutwadinau ku chikumbu mulong etu awonsu twadingap twija kwendish. Arthur wasutisha urel win wawonsu pa ulal ukat kutong mutapu wa kwendish motak. Mukwacha pamanch, pading papakishinay kudiosh motak mu garaj, mishoner umwing utazukinau anch Mildred Willett (watau kudi John Barr) weza. Wading wij kwendish! Watufundisha kwendish, ni kupwa twading twirijekin mulong wa kuya.

Motak ni mwinkand wetu

Kupwa, twafanyina kukimb ndond ya kushakam. Akadivar atuleja anch kangal washakamany mu minkand mulong in kutupompat akutwish kuyosh kasu. Chawiy twakimba chikumbu pakwez twachimanap. Uchuku winiwa etu awonsu anying twalala mu motak. Mukwacha twamana chikumbu chikemp cha kushemunin chikwet ma ulal maad, wa piur ni wa pansh. Chawiy chikala chikumbu chetu. Cha kushimok, twadingap kwetu ni mulong pa kutek mwinkand mu jimpang ja arund netu. Ndond twafanyina kulejan ni patwading tushicha pading makilometre 16 kushik ku 24. Kupwa kwa kushemunikin mu teritwar musu, twafanyina kand kuchirik mulong wa kuyilej antu ading kwi ndond kwading mwinkand.

Twaya ku yikumbu yawonsu yading pakach pa kwindum ni kwingangel ya ngand ya Irlande pakad kutupompat nakash. Twapana mabroshir 20000 ni kusut, ni twatuma majin ma antu awonsu asangera ku biro wa mutiy wa Grande-Bretagne. Chiyukish mud ik pa kwikal ni yitot ya Atuman mu teritwar winiwa wa ngand ya Irlande!

KUCHIRIK MU ANGLETERRE, KUPWA MU ÉCOSSE

Kupwa kwa mivu kanang, atutuma kand kwindum kwa Londres. Kupwa kwa mbing, akadivar a ku biro wa mutiy wa Grande-Bretagne amutazuka Arthur ni amuleja kusambish mudimu wa munyingumuku anch kwacha! Atufumba mu rubing rimwing ni twaya kusal mudimu wa munyingumuku mu Écosse, chad Arthur kadingap ni chisu nakash cha kurijek madiskur mend. Pakwez chisu chawonsu wading ukwet rusot ra kuwanyish chisend chin chawonsu mu mudimu wa Nzamb, ap anch chading chikasiken. Chilakej chend chankasikesha nakash. Twasangera nakash chisend chetu cha kusal mudimu wa munyingumuku. Kupwa kwa kusal mu teritwar wakad kal kusadinangawap mu mivu yivud, chading kamu chiyukish cha kwikal pakach pa akadivar nau anambaz avud.

Pamutazukau Arthur mulong wa kuya ku Shikol ya Gilead mu muvu wa 1962, twading tufanyidin kukwat mupak ujim. Malejan mading mafanyidin kusal angond dikum, pakwez am nafanyinap kuya nend mulong kantazukap. Twakwata mupak anch chidi chiwamp Arthur aya. Mulong nadingap kand ni muntu wa kusal nend mudimu, biro wa mutiy wanchirisha mu Hemsworth mudi chibol wa pakampwil. Pachirikay Arthur kupwa kwa muvu umwing, atutuma mu mudimu wa distrik. Mu teritwar wetu mwading Écosse, Angleterre wa kwindum ni Irlande wa kwindum.

CHISEND CHISU MU IRLANDE

Mu muvu wa 1964, Arthur amuteka kwikal kashalapol wa mutiy mwi ngand ya Irlande. Chakusambish, nova wom wa kuya ku Betel mulong nakatang kwam mudimu wa kwendangan. Pinikata kuvurik yom ya kwinyim, nijikitishin nakash mulong wa chisend cha kusadin ku Betel. Nitiyijin anch ang witiy chisend ap anch wijap mutapu wa kuchiwanyish, Yehova ukukuyukish. Ku Betel, nasala mudimu wa mu biro, kulongij mikand, kwisuk ni midimu ya mu chikumbu. Yisu yimwing, twachirikang kand mu mudimu wa distrik ni twamanijanang kand nau akadivar avud mwi ngand. Kuya kuyiman akadivar ni kuman mutapu uyilau in kwilej etu a Bibil kurutu mu uyakin, yom yiney yasala anch yikasikesha urund wetu ni akadivar nau anambaz mu Irlande. Yiyukish mud ik!

CHOM CHA USEY MULONG WA ATUMAN A YEHOVA A MU IRLANDE

Chitentam cha kusambish cha pa mangand mawonsu cha mu Irlande chasadikina mu Dublin mu muvu wa 1965. * (Tal mazu ma kwinshin.) Ap anch kwading rupompat nakash, chitentam chinech chasadika kamu nawamp nakash. Antu akumangana ading uvud wa 3948 ni atambula dibatish ading 65. Antu 3500 adiokala pa mangand mawonsu ashakama ku yikumbu ya antu a mu Dublin. Mwin chikumbu mwawonsu wakana watambula mukand wa kujikitish. Ni in kwakan inay abaza niyau mwikadil uwamp wa akadivar. Kwading kamu kuswimp kuwamp mu Irlande.

Arthur umwakin Nathan Knorr pezay ku chintentam cha muvu wa 1965

Arthur ukat kulejan kubudik kwa Recueil d’histoires bibliques mu dizu dia Gaélique mu muvu wa 1983

Mu muvu wa 1966, biro wa mutiy wa Dublin wading utakedin kwindum ni kwinkaj kwa Irlande. Kutakel jindond jinej jaad kwading kukasiken mulong wa yom yasadika mu ditung diakabuj, antu ading aurokin mulong wa yom ya politik ni ya chirelijon. Twading ni musangar nakash pa mutapu wezau in Katolik avud ku uyakin ni kumusadin Yehova pamwing ni akadivar nau ading a Protestan.

KUSWIMP KUJIM NAKASH KWA YISEND

Mu muvu wa 2011 mashakamin metu maswimpa nakash mulong biro wa mutiy wa Grande-Bretagne ni wa Irlande ayibombakesha pamwing ni atutuma kusadin ku Betel wa Londres. Pa chisu chinicha, nasambish kwiyakamish mulong wa ukash wa mujimbu wa Arthur. Amukwata mayej matazukinau anch Parkinson. Cha ushon, machuku ma ngond 20 Ngond wa 5, 2015, nfumwam twasala nend mivu 66 wafa.

Mu mivu yikemp yasutina ey, nasambisha kwov ku muchim nayimp, kutong nakash ni runeng. Pakur, Arthur wadingaku chisu chawonsu mulong wamam. Nimutongin nakash! Pakwez anch udi mu yisu mudi yiney, shal piswimp ni Yehova. Chinsangerashin nakash kuman mutapu wadiau umukatinau Arthur kudi antu akwau. Natambwil mikand ya akadivar nau anambaz a mu Irlande, a mu Grande-Bretagne ni a mu États-Unis. Mikand yiney, pamwing ni kukasikesh natambula kudiokal kudi mwanamakwend wa Arthur, Dennis ni mukajend, Mavis, ni asanyam Ruth ni Judy, ankwasha nakash mu mutapu unakad kutwish kurumburil.

Verse wankwasha nakash wading wa Isay 30:18. Ulondina anch: “[Yehova] uchingedil kukwovilany riy, ni kukwanakenany mulong ndiy utentamin. Ayuk kwau awonsu amukungamedina [Yehova]!.” Chakin kamu, chankwasha nakash kwijik anch Yehova ushimpishin muchim mulong wa kupwish milong yetu yawonsu ni kutwinkish yisend yisangareshina mwi ngand yisu.

Anch natong piur pa yom ya pakur, nikat kuman mutapu watekelau ni kuyukish kudi Yehova mudimu wa kulejan mwi ngand ya Irlande! Niyovil kwikal ulimishinau mulong wa kwikal pakach pa antu akwasha mudimu winou. Chidi kamu chakin anch kusal yom yawonsu yitinay Yehova kuletining yiyukish chisu chawonsu.

^ par. 12 Tal Annuaire 1988 des Témoins de Jéhovah, paj wa 101-102.

^ par. 22 Tal Annuaire 1988 des Témoins de Jéhovah, paj wa 109-112.