Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

Yipul ya in Kutang

Yipul ya in Kutang

Ov, in Isarel ading ni yakudia yikwau mwi mpay kudiosh mana ni angwad?

Mana wading cha kudia cha in Isarel mu mivu 40 wasalau mwi mpay. (Kub. 16:35) Yehova wayinkisha kand angwad mu tupamp twaad. (Kub. 16:12, 13; Kuch. 11:31) Chawiy, in Isarel kand ni yom yikwau yafanyinau kudia.

Chilakej, Yehova wayitakelang antwend pamwing ap kwi ‘ndond ya kushakam’ kukutanau mem makuna ni yom yikudiau. (Kuch. 10:33) Pakach pa jindond jinej pading Elimu, “kwadinga majiy ma mem dikum ni maad ni mabu makum sambwad”​—chakin kamu kwading mabu malemp. (Kub. 15:27) Buku Plants of the Bible ulondin anch mabu minam,“mading mavulijadin nakash, . . . Maletang yakudia ni many mwi mpay mwadinga ma miliyon ma antu.”

In isarel imanaku chisu chimwing pa ndond pading mitond yijim yitazukinau nlel anch Feiran, mitond yiney yid pakach ma Wadi Feiran. a yikata kusapurik pa chisu cha ruval “ukweta kulep kwa makilometre130 km ud pakach pa mitond yiding yilemp nakash, yiwamp nakash, ni yijikena mud mitond ya mu Sinay,” mwamu mulondinay buku Discovering the World of the Bible. Ulondin kand anch, : “Ku wit wa wadi, udia piswimp mwa akilometre 45 kwandamidinay mu wit mukwau kwawiy kudia mitond yilemp yikwata akilometre 4.8, mudia mabu mavud mu kulep kwa ametre 610 pakulep kwa piur kwa mem ud Eden wa Sinay. Tunan twinetu twa mabu twasala anch antu akata kushakam ndond yiniya.”

Mabu madinga mu mitond ya Feira

Chisu chadiokalau mwi Idjibit, In isarel asenda mikat yasalau ni in kuyisal avud, pamwing ap asenda mabuj ni many. Ap yom yiney chafanyinap kusal machuku mavud. Antu asenda kand ‘amikoku ni yivam yikwau yivud.’ (Kub. 12:34-39) Mulong wa mashakamin minam makash, pamwing ap annam avud afawola. Ap kand amwing ayidawola; akwau pamwing ap yipana mud milambu kud anzamb amakasu. b (Mid 7:39-43) Ap kand, in Isarel apana annam amwing mulong wa yitil yau ya kuburen ritiy mud mwalejanay Yehova mu dizu diend anch: “[Anen] akez kwikal atufung a kutambitamb mwi mpay mivu makum manying.” (Kuch. 14:33) Chimeken anch, annam au ayiletinang mayel ni mbij pakwez yafanyinap kuwanyin mulong wa kudish antu ma miliyon masatu mu mivu 40. c

Kusu kwatanangau annam yakudia ni mem makuna? d Pa chisu chinicha afanyina kwikal ni ruval muvud ni masuku maminyang mwi mpay. Buku Étude perspicace des Écritures Volume 1, ulondin anch kudiosh kamu mivu 3,500 yasutina kal ey, “chirung mu chinicha mu Arabi antu adinga ni mem nakash kusutamu katat. Kumekan kwa jinkurubuk jivud jasutinang mem kumekeshina anch pa chirung cha pakur kwanakang ruvul nakash waletang mem.” Chikalap nchik mwamu, chimeken anch mu kabeng mwading mem. (Kuv. 8:14-16) Anch kwadingap mem mapanay Yehova mu chilay, in Isarel nau anam au afanyina kufa.​—Kub. 15:22-25; 17:1-6; Kuch. 20:2, 11.

Moses wayileja in Isarel anch Yehova wayidisha mana “chakwel akwijikishany anch muntu kakwikalap mwom ku yakudia kusu, pakwez ukwikal mwom ching ku dizu diawonsu dikubudika mu kan mwa [Yehova].”​—Kuv. 8:3.

a Tal Chinong cha 1/5/1992 p.24-25 mu France.

b Bibil ulejen tupamp twaad twapanau in Isarel milambu ya kupesh ya annam kud Yehova. Kapamp kakusambish chading chisu chasambishau mudimu wa win kupesh; Kapamp ka kaad pa chisu cha Paasak. Yinship yiney yawonsu yaad yasadika mu muvu wa 1512 K.C.C, muvu wa kaad wa kubudik kwa in Isarel mu Idjibit​—Lev. 8:14–9:24; Kuch. 9:1-5.

c Piswimp ni kwinsuden kwa mivu 40 mwi mpay, in Isarel asenda annam avud asendau kwi njit. (Kuch. 31:32-34) Chikalap nchik mwamu, adandamena kudia mana djat ni pandaminau mwin Ngand ya Kushilamu.​—Jos. 5:10-12.

d Kwikil chom chimekeshina anch annam ading kudiang mana, ading amwauril mu yirund kukwatijan ni uvud wa-fanyinay muntu ni muntu kudia.​—Kub. 16:15, 16.