Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

RUSANGU RA MWOM

Namana Ritiy ra Atushalapol a Yehova

Namana Ritiy ra Atushalapol a Yehova

PAMWING ap uvurikin yom ya usey nakash wisambap kal ni muntu mukwau. Ku mutambu wam, yid yom twisamba kwasut kal mivu piswimp 50 mwi ngand ya Kenya, twading tushich ku dijuku dia kasu am ni murunam. Twading twichikidin kal mukifu ni yikit yakandalel kal mulong wa weny wa angond avud twasala. Pitwading twambambina piur pa film umwing wading wisambidinaku yom ya relijon, murunam walonda anch, “wapwishikisha kalimish ka Bibil.”

Nasipa mulong nadingap nija anch murunam ud muntu wa chirelijon. Namwipula anch “ov, ey wij Bibil?” Kakulap kapamp kamwing. Kupwa wanleja anch makwend wading Kaman wa Yehova; ndiy wamufundisha yom yimwing piur pa Bibil. Chanshimokisha, chawiy namwita kwinlej yom yivud.

Twambamba nakash uchuku winiwa. Murunam wanleja anch Bibil ufundishin anch Satan ndiy utakedina mangand. (Yoh. 14:30) Pamwing ap ey wijing kal mwamu kudiosh pakur, pakwez kud am yading yom yisu ni yanrumbangesha mu manangu. Kudiosh pakur anlejang anch mangand amatakedin kud Nzamb muwamp ni utentamina. Pakwez yadingap yikwatijadina ni yom yanshikenang mu mwom. Ap anch nading kusu kwam ni mivu 26, namana yom yivud nakash yanrumbangeshang mu manangu.

Tatuku wading pakach pa antu endishang ma aviyon ma amasalay mu États-Unis. Chawiy, nading nichid mwanikanch nakash, pakwez nading nij nawamp anch kukutwish kwikal njit ja mabomb nikleyer; miny ya amasalay yading kamu mwi mbindj mulong wa kusabul mat. Njit ja mu Vietnam jasadika chisu nading ku shikol mu Californie. Nibomba nau ansand a shikol a ku iniversite ading asadina ma marsh ma kubwambwil. Atwopata kud ampurish ading ni nfimbu, twachina, twapatikanola ni pa mes patujala mulong wa ma gaz lacrymogène. Chading chisu cha kanvundangesh ni kubwambwil. Ajipa antakel a chipolitik, antu asalang ma marsh ma kubwambwil, ni kulangwish kanvundangesh. Muntu ni muntu wading ni chitongijok chend piur pa yom yifanyidina kusal. Kwading kamu kanrumbangesh.

Nikimbin kudiokal ku Londres mulong wa kuya mu Afrik

Mu muvu wa 1970, napata mudimu kwiyand kwa Alaska ni nikala ni nfalang jivud. Kupwa nakandama aviyon naya ku Londres, nalanda tukutuku, ni nasambisha kuya ku mutambu wa kurul pakad kwijik kwisu kumwing niyila. Kupwa kwa angond avud, nashika mu Afrik. Panading mwi njil, natanijana ni antu akwau ading ovila niyau ja kuchin mulong wa kwiyepaku milong yadingau nich.

Chawiy mulong wa yom nimenap ni kutesh, namana anch yom yilondinay Bibil anch mangand amatakedin kud chitang chiyimp cha mu spiritu yading yoviken. Pakwez niyipula anch chad Nzamb ndiy usadinap ik mu yawonsu yiney?

Mu angond alondulaku, natana chakul. Ni mu kusut kwa chisu, nijikijana ni kukatijan ni amakundj nau amband avud ashala ashinshamena kud Nzamb umwing wakin mu yishiken yawonsu.

KWIYAND KWA IRLAND—“NGAND YA MABOMB NI YIDIANG”

Panachirika ku Londre, nambamba ni murunend a maku, ni wanginkisha Bibil. Kupwa, panaya ku Amsterdam, mu Pays-Bas, Kaman umwing wanmana nikat kumutang Bibil winou ku kasu kading kuns kwa njil, ni wanrumburila yom yivud. Kupwa, naya ku Dublin, mu Irland, ni natana kwinikwa biro wa mutiy wa Atuman a Yehova. Nakwokala ku chis. Kwawiy namanijana ni Arthur Matthews, mukadivar ukweta manangu ni ukaliweny. Namwita kusambish kwilej nend Bibil, ni witiya.

Nipana nakash mu kwilej, natangang nakash mabuku ni magazet ma Atuman a Yehova. Bibil niyend namutangang. Yansangaresha nakash! Ku yikumangan, namana anch ap anakemp ading ij yakul ya yipul yakimbangau antu ilejina mu yitot ya mivu, yipul mud: ‘Mulong wak kud uyimp mwamu? Nzamb ud nany? Yom ik yikata kushikenang anch muntu wafa?’ Arunam awonsu ading Atuman a Yehova. Mulong nadingap nija muntu mukwau ap umwing mwi ngand yakabuj. Ankwasha kumukat Yehova ni kukudish impu ya kusal rusot rend.

Nigel, Denis, niyam

Kushik mu 1972, ambatisha. Kupwa kwa muvu umwing nikala chibol, ni naya mu ka chikumangen kakemp kading mu Newry, kwiyand kwa Irland. Nafutinang kachikumbu ka mayal kading kuns, ku mukandu. Piswimp ni mukandu adishinangaku angomb, anch nikwet diskur niyijidishinang kurutu kwa angomb inay. Chisu chibikwilau amekenang mud ateshin nawamp yom nilondina. Kadingap kakweta mutapu wa kwinyul, pakwez ankwasha kwilej mutapu wa kuyital antu chisu nisadina diskur. Kushik mu 1974, nikala chibol wa pakampwil ni nabombakana ni Nigel Pitt, wikala murunam wa rawonsu.

Pa chisu chinicha kwiyand kwa Irland kwading kupwitamijan nakash. Antu amwing atazukang mutambu wa kwiyand kwa Irland anch “ngand ya mabomb ni yidiang.” Antu atendang mu jinjil, alozang antu, ni motak yasuta mu kubul yidiang. Yisu yivud kwading milong ya chipolitik ni ya chirelijon. Pakwez, ikala a Protestant ap in Katolik, awonsu ading ij nawamp anch Atuman a Yehova kakwiyandjikangap mu yom ya politik, chawiy twalejanang pakad mulong ni pakad kwiyakamish. Yisu yivud antu ading ij chisu ni ndond yikurishinau, ni atubabeshang chakwel kangal twashikaku.

Pakwez, ap mwamu kwading yishiken ya ubaj. Dichuku dimwing, am ni Denis Carrigan, wading niyend chibol, twaya mu kulejan mu ul wa piswimp. Mwadingap Atuman a Yehova, ni twad twalejanamu kal kusu kapamp kamwing. Mband umwing watulejana anch tud amasalay in kutentish a mu Grande-Bretagne, pamwing ap mulong etu awonsu aad twalondangap nich kashidikin ka antu a mu Irland. Twova wom nakash. Mulong anch akwijik kusu kwey anch uding mu urund nau amasalay akutwish kukujip ap kukuloz mu manungun. Patwading twimanang kal pol ayinetu, tuchingedin motak oku twazal lel mashik, twamana motak wez ku restorang kwatulejanay mband winiwa. Mband winou wabudika wasambish kwambamb ni amakundj aad ading mu motak, ni watwisika muny. Kupwa amakundj iniya atusejina ni motak ni atwipula yipul yikemp piur pa program wa motak. Pashika motak, ambamba ni shofer. Twateshap yom yisambau. Mu motak mwadingap antu akwau, chawiy twading nich kashinsh anch kud yom yitenchikinau mulong wa kutusal uyimp mwi njil omu. Pakwez kiyawiyap yasadika. Panashirika mu motak namwipula shofer anch: “Amakundj aya ad akwipwil yipul piur petu?” Wakula anch: “Nayilejang anch nikwijan nawamp. Kangal kwen wiyakamishany. Kwikil chom chikusadika.”

Dichuku twatijana, Ngond wa 3, 1977

Kushik mu 1976, patwading ku chitentam cha distrik a mu Dublin, namanijana ni Pauline Lomax, chibol wa pakampwil weza mu kwendangan kudiokal mu Angleter. Wading nambaz wa mu spiritu, wikepishina, ni ukweta rukat. Ndiy ni mwanchend Ray ading ij uyakin kudiosh ku wanikanch wau. Kupwa kwa muvu umwing, natijana ni Pauline ni twadandamena kusal mud ayibol a pakampwil mu Ballymena, kwiyand kwa Irland.

Chirung chimwing twasala mu munyingumuku mu Belfast, mu Londonderry, ni ku jindond jikwau ja ubaj. Ritiy ra akadivar ni anambaz alika yitiyij ya chirelijon, kasolikany, ni rikis yading yikunina kal nakash mu michim yau mulong wa kumusadin Yehova yatukasikesha nakash. Chakin kamu, wayiyukisha ni kuyichidij!

Nasala mivu dikum mu Irland. Kupwa mu 1981 atutazuka ku shikol ya Galad, kalas ka 72. Kupwa kwa shikol, atutuma mu Sierra Leone, Kurand kwa Afrik.

SIERRA LEONE—AKADIVAR ADING NI RITIY CHIKALAP NCHIK UZWENDJ

Twading tushich mu chikumbu cha amishoner pamwing nau antu awamp nakash 11. Etu awonsu twasadinang mpish yimwing, misalany yisatu, madush maad, telefon umwing, mashin makutut nich mamwing, ni makwau mamwing ma kuumish nich masun. Kasu kayangang yisu yawonsu ni akakatulang kwau pakad kwijikish. Mu plafon mwading ampuku, ni pansh pendanganang annak.

Twaukin kawit mulong wa kuya ku chitentam piswimp ni Guinée

Ap anch mashakamin madingap kamu mawamp, pakwez twading ni musangar mu mudimu wa kulejan. Antu ading alimishin Bibil ni atangang matu ku yom tuyilejina. Antu avud ileja ni kwitiy uyakin. Mu ul antu antazukang anch “Mesiye Robert.” Pauline amutazukang anch “Madam Robert.” Mu kusut kwa chisu, mulong nasutishang chisu chivud mu mudimu wa ku biro wa mutiy, nalejanangap kand nakash, antu asambisha kumutazuk Pauline anch “Madam Pauline.” Am asambisha chad kwintazuk anch “Mesiye Pauline.” Pauline wakatang nakash!

Tudiokil kwatwayang mu kulejan mu Sierra Leone

Akadivar avud ading atuzwendj, pakwez chisu chawonsu Yehova wayiwanyishinang maswir mau, ni yisu yimwing mu mutapu wa pakampwil. (Mat. 6:33) Chilakej, nivurikin nambaz umwing wading ni nfalang ja kuland kusu yakudia ya dichuku dinidia mulong wendendiy ni anend, pakwez wamwinkaj jawonsu mukadivar wading uburedina nfalang ja kuland mwon wa malariya. Kupwa diawiy din dichuku dia mband umwing weza wamufut nambaz winou nfalang chakwel amukas nsuch. Kwashikenang yom yivud ya mutapu winou.

NIGERIA—KWILEJ MASHAKAMIN MASU

Mu Sierra Leone twasalamu mivu chidivu. Kupwa atutuma ku Betel mu Nigeria. Kwinikwa twading chad mu mutiy ujim. Nadandamena kusal mudimu wa mu biro wanasalang kand ku Sierra Leone, pakwez mudimu wa Pauline waswimpa, mudimu wading ufanyidinay kusal katat wading ukash. Wasalang asaa 130 ngond ni ngond mu mudimu wa kulejan, ni watakelang malejan ma Bibil mayila kurutu. Katat amuteka ku mudimu wa kuchim, kwawiy kwasutishinangay dichuku diakabuj mu kuchim masun mapukina. Chamwita chisu mulong wa kwijidin, pakwez twajingunina anch mudimu wasalangay wayikwashang nakash akadivar ni anambaz, ni wikasikeshang chisu chawonsu kuyikasikesh akwau ku Betel.

Twadingap twija mutapu yom yisadikining mu Nigeria, twading tukwet yom yivud ya kwilej. Dichuku dimwing, mukadivar umwing weza mu biro wam ni nambaz umwing watazukau ku Betel, weza nend mulong wa kwinlejay. Panaeza chikas anch nimwinkish moy, wanzengamina ku yidjatil. Yanshimokisha nakash! Kapamp kamwing mikand yaad yangeza mu manangu: Midimu 10:25, 26 ni Kujingunik 19:10. Niyipula anch, ‘nimulej anch lik kusal mwamu?’ Pakwez kand nalonda anch amutazukang ku Betel; kwakulond anch wij nawamp yom yifundishinay Bibil.

Ap anch twadandamena kwambamb, pakwez nading nashadishang kal musangar wam. Anleja anch nambaz walimisha chishankur chimwing chalimishangau pa chisu chinicha ku jindond jimwing mwi ngand yiniya. Anch akuzengamin mwamu, niyey ufanyidin kuzengam mutapu wawiy umwing. Wading kwau mutapu wa kumekesh kalimish. Diadingap difukwil bwat; ni mu Mifund mud yilakej ya mutapu winou. (1 Sam. 24:9) Nasangara nakash mutapu nalondap chom, mulong wa kulik kwijik, chamwamu nela kumunenganesh nambaz nam.

Twatana antu avud mu Nigeria amekesha ritiy rikash mu mivu yivud. Chilakej Isaiah Adagbona. b Wileja uyakin padingay uchid mwanikanch, pakwez kupwa wayela musong wa mak. Amutwala kwi ndond kwayilaminangau ayej a musong wa mak, ni kwinikwa wading Kaman amwinend. Chikalap nchik rupompat, wayikwasha antu 30 ni kusut kwikal atushalapol a Yehova, ni ateka chikumangen kwin kwayilaminangau ayej a musong wa mak kwa.

KENYA—AKADIVAR ANSHIMPISHINA MUCHIM

Natanijan kal ni kan anshon ka kalok mu Kenya

Mu muvu wa 1996 atutuma ku mutiy wa Kenya. Kinak kawiy kapamp kakusambish nachirika mwi ngand yiney kudiosh nadiokilamu pasadika yom narumburilang kwinsambishin. Twading tushich ku Betel. Mu rupang mwading amiyeny avud. Ayikweswalang anambaz mabuj. Dichuku dimwing, nambaz umwing ku Betel washa dididish diawash. Pachirikay, watana amiyeny avud mu chikumbu akat kwifunt yakudia yading mu chikumbu. Watoya ni wabudika mau pol. Amiyeny akara ni amatoka pa dididish.

Am ni Pauline twaya mu chikumangen cha swahili. Kupwa kwa chisu chikemp antonda mulong wa kusambish kutakel Dilejan dia Buku dia Chikumangen (ditazukinau katat anch Dilejan dia Bibil dia Chikumangen). Pakwez, nadingap nija kulond nawamp swahili. Nilejang yom kurutu kwa chisu, mulong wa kutwish kutang yipul. Pakwez anch mu kwakul muntu walond yom yishalijadinaku ap kusu kwau pakemp ni yifundinau mu paragraf, nateshangap. Yading kamu yikasiken! Nayovilang akadivar ni anambaz riy nakash. Ampukuna nakash ku muchim pa kuman mutapu witiyau nich kwikepish ni kushimpish muchim ditenchik dined.

ÉTATS-UNIS—AKADIVAR ADING NI RITIY CHIKALAP NCHIK MAPIT

Ku Kenya twasalaku piswimp muvu umwing. Kushik mu 1997 atutazuka ku Betel wa Brooklyn, mu New York. Twading katat mwi ngand ya wimpich, yikweta niyau milong yau. (Jnsw. 30:8, 9) Pakwez ap mwi ngand mud yiney, akadivar ni anambaz akat kumekesh ritiy rikash. Akadivar netu akat kusadin chisu chau ni yom yikwetau, kadiap mulong wa kupit ayinau, pakwez mulong wa kukwash mudimu uwamp usadikina mu dirijek dia Yehova.

Mu mivu yivud, twamen kal mutapu umekeshinau ambay netu in Kristu ritiy chikalap nchik mashakamin makwetau. Mu Irland, akadivar amekeshang ritiy chikalap nchik jinjit ni kupwitamijan. Mu Afrik, akadivar amekeshang ritiy chikalap nchik uzwendj ap kushakam mu jindond mwakad kwikal Atuman. Mu États-Unis, akadivar amekeshang ritiy chikalap nchik mapit. Chakin kamu, Yehova ukat kusangar nakash pakatay kutal pansh ni kuman antu amukatina chikalap nchik mashakamin makwetau!

Nid ni Pauline ku Betel wa Warwick

Mivu yiyil mau nakash​—“mau nakash kupandakan nsambu ya kutung nich mipil.” (Job 7:6) Katat tusadin nau akwetu ku biro mujim wa pa mangand mawonsu ku Warwick, mu New York, ni chitusangareshin nakash kudandamen kusal pamwing nau antu akatijadina chakin kamu umwing ni mukwau. Tukwet musangar wa kusal yawonsu tukutwisha kusal mulong wa kumukwash Mwant wetu, Yesu Kristu, ukuyifuta piswimp ap antu avud nakash ashinshamena kud ndiy.​—Mat. 25:34.

a Yitentam ya rejon ayitazukang anch yitentam ya distrik.

b Rusangu ra mwom ra Isaiah Adagbona rabudika mu Chinong cha Kalam cha 1 Ngond wa 4, 1998, paj wa 22-27, mu Français. Wafa mu muvu wa 2010.