Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

MUTU WA MULONG WA KWILEJ WA 21

Kangal Akupumbul Nich “Manangu ma Mangand Minam”

Kangal Akupumbul Nich “Manangu ma Mangand Minam”

“Manangu ma mangand minam madi usup ku mes ma Nzamb.”—1 KOR. 3:19.

MUMINY 98 Mifund Ayipepila Kudi Nzamb

YIDIA MU MUTU WA MULONG WINOU *

1. Dizu dia Nzamb ditufundishin ik?

ETU awonsu tukutwish kupandikan yoziu yetu mulong Yehova udi Mulej wetu Mujim. (Isay 30:20, 21) Dizu diend ditwinkishin yawonsu tukweta nich kuswir mulong wa kwikal ‘awanyidina’ ni “kwikal kand nich ukash wa kusal midimu yawonsu yiwamp.” (2 Tim. 3:17) Anch twashakam kukwatijan ni mafundish ma Bibil, tukwikal in manangu kuyisutamu antu akata kulond anch tufanyidin kushakam kukwatijan ni “manangu ma mangand minam.”​—1 Kor. 3:19; Kus. 119:97-100.

2. Yom ik tukushinshikina mu mutu wa mulong winou?

2 Mudi tukumana, manangu ma mangand makat kumeken yisu yivud ku maku ma mujimbu. Chawiy chikutwish kutukasiken kujijamen yitongijok ni yisal ya antu a mangand. Bibil ukwet diyingishin dia kulond anch: ‘Babalany, chakwel kangal muntu wakukwatany mu mupit wa manangu ma antu [filozofi] ma kudimban makad usey, ni makasu madiokila ku yishankur ya antu.’ (Kol. 2:8) Mu mutu wa mulong winou, tukushinshikin mutapu wapalangana makasu maad ma Satan. Mu mulad ni mulad wa makasu minam tukuman mulong wak manangu ma mangand madi ma usup, ni mutapu udia manangu ma Dizu dia Nzamb ma piur nakash kusutamu chom chin chawonsu cha mangand minam.

KUSWIMP KWA YITONGIJOK PIUR PA KUMANIJAN KWA IKUNDJ NI MBAND

3-4. Kuswimp ik kwa chitongijok piur pa kumanijan kwa ikundj ni mband kwikala mu États-Unis pakach pa muvu wa 1920 djat muvu wa 1929?

3 Mu yitot ya mivu 20, kwikala kuswimp kujim nakash piur pa mutapu wamanangau antu chisal cha kumanijan kwa ikundj ni mband mu États-Unis. Kwinsambishil, antu avud itiyijang anch ching kusu antu atijadina awiy afanyidina kulalijan ni yadingap yom yifanyidina kwambamb pakach pa antu. Pakwez mipak yiney yikwetap kand usey katat ni yitongijok yiyimp yivulijadin nakash.

4 Mu chirung cha muvu wa 1920 djat muvu wa 1929 kwikala kuswimp kujim nakash mu mashakamin ma antu pa mutapu wau wa kuman chisal cha kumanijan kwa ikundj ni mband. Mwin kukimbijol umwing ulondin anch: “Mafilim, masengan, mas, mabuku, ni yom ya kwipuwangej nich yasambisha kulejan nakash yisal ya masandj.” Mu mivu yiniya, mutapu wajangangau antu wading uyibachikin antu kutong ching pa yom ya masandj ni mutapu wa kudjal wikala uyimp nakash. Mudi mwasambelay kulond Bibil piur pa machuku ma nsudien, antu akwikal “in kukat yom ya kwisangaresh.”—2 Tim. 3:4.

Antu a Yehova kayipumbwilap nich kuburen kwishitul kwa mangand minam (Tal paragraf wa 5) *

5. Mivu yalondulaku kupwa kwa muvu wa 1960, mutapu ik waswimpa mutapu wa kuman mbil jishitwila?

5 Mivu yalondulaku kupwa kwa muvu wa 1960, antu avud nakash ashakamang pamwing pakad kwatijan, ni utun pamwing ni kujip uruw yavulijana nakash. Mitapu yivud ya kwipuwangej yamekeshang patok yaku ya masandj. Yisu yibudikin ya mikadil yiney yawonsu? Mwin kufund umwing wafunda anch kudi yibudikin ya ushon nakash anch antu alik kulondul mbil jishitwila. Chilakej, majuku mamwing makat kwaurik ni anvaj amwing akat kudjibul majuku mau, antu akat kwikal ni milong mu manangu mau ni amwing akat kwikal aswik a pornografi. Kupalangan kwa mayej makata kusamburok kusutil masandj mudi mayej ma SIDA, udi uman umwing umekeshina anch manangu ma mangand madi ma usup.​—2 Pita 2:19.

6. Chitongijok cha mangand piur pa mutapu wa kusadin yid ya ruvaj chimusangareshin mutapu ik Satan?

6 Chitongijok cha mangand piur pa mutapu wa kusadin yid ya ruvaj chimusangareshin Satan. Pakad kwidjidjek, Satan ukat kusangar pakatay kuyiman antu akat kusadin mu mutapu uyimp chipan cha Nzamb cha kulalijan ni kupipej chipan cha uruw. (Efes 2:2) Chawiy, masandj makatap ching kusu kwau kupipej chipan cha Nzamb cha kuval, pakwez chisal chinech chikuyikangesh kand antu akata kuchisal kwikal ni mwom wa chikupu.​—1 Kor. 6:9, 10.

CHITONGIJOK CHA BIBIL PIUR PA KUMANIJAN KWA IKUNDJ NI MBAND

7-8. Mulong wak chitongijok cha Bibil piur pa yid ya ruvaj chidi chiwamp kusutamu cha mangand?

7 Antu itiyina manangu ma mangand minam akat kukwat ni kapipej mbil ja Bibil piur pa kwishitul ni kwitiyij anch mbil jinej jidiap ja ukwash. Antu mudi inay akutwish kwipul anch: ‘Mulong wak Nzamb watutanga ni maku ma kulalijan ni kupwa watwit kulik kumasadin?’ Akat kwipul chipul chinech mulong wa chitongijok chau chiyimp chilondina anch muntu ufanyidin kwend kusal chom chawonsu chikatinay kusal. Pakwez yom yilondinay Bibil yishalijadin nakash ni chitongijok chinech. Utufundishin anch tukutwish kukwat mupak wa kuyikel maku metu mayimp. (Kol. 3:5) Chikwau kand, Yehova watwinkisha chipan cha uruw, kutenchik kusadina anch antu asangaresha maku mau mu mutapu wa kalimish. (1 Kor. 7:8, 9) Mu uruw, ikundj ni mband akutwish kusanger maku mau ma uruw pakad wom ap kwiyakamish piur pa yibudikin yikata kudiokal ku masandj.

8 Chinyim ni manangu ma mangand minam, Bibil utufundishin chitongijok chipandikena kuwap piur pa yidi ya ruvaj. Ulejen anch yid ya ruvaj yikutwish kutuletin musangar. (Jnsw. 5:18, 19) Chawiy, Bibil ulejen anch: ‘Chifanyidin muntu ni muntu kwijik kuyikel mujimbu wend mu katumb ni mu kalimish, wakad maku mayimp mudi mukat kusalau antu akad kumwijik Nzamb.’​—1 Tes. 4:4, 5.

9. (a) Kwinsambishil kwa yitot ya mivu 20, mutapu ik wayikasikeshau antu a Yehova kusadin manangu ma piur madia mu Dizu dia Nzamb? (b) Chiyul ik cha manangu tutanina mu 1 Yohan 2:15, 16? (c) Kukwatijan ni Rom 1:24-27, yisalijok ik yijondila tufanyidina kwipuk?

9 Kwinsambishil kwa yitot ya mivu 20, antu a Yehova kayipumbulap kudi antu “akad [kwovang] kand kwau usany.” (Efes 4:19) Asala usu wa kulimish mbil ja Yehova. Chinong cha Kalam cha 15 Ngond wa 5, 1926 mu Inglish, chalonda anch “muntu ikundj ap mband ufanyidin kushal wishitwila mu manangu ni mu yisal, pakampwil pantaliken ni muntu ushalijadinay nend chid cha ruvaj.” Chikalap nchik yom yading yisadinau antu ading ayinyingumukina, antu a Yehova asadina manangu ma piur madia mu Dizu dia Nzamb. (Tang 1 Yohan 2:15, 16.) Tujikitishin nakash mud ik mulong wa Dizu dia Nzamb, Bibil! Tumujikitishin kand nakash Yehova mulong utwinkishin chakudia cha mu spiritu pa chisu chiwanyidina mulong kangal atupumbul nich manangu ma mangand minam piur pa mutapu wa kusadin yid ya ruvaj. *​—Tang Rom 1:24-27.

KUSWIMP KWA YITONGIJOK PIUR PA MUNTU KWIKAT AMWINEND

10-11. Yom ik yatakelay kulejan Bibil piur pa machuku mansudien?

10 Bibil walejana anch mu machuku ma kwinsudiel antu akwikal “in kwikat ayinau.” (2 Tim. 3:1, 2) Chitukashimwishinap pitumena mangand makat kukasikesh chitongijok chiyimp cha kwitongin. Buku umwing ulondin anch mu mivu ya 1970 abudisha mabuku “mapanina yiyul piur pa mutapu wa kwikal ni mashakamin mawamp.” Mabuku mamwing “mayikasikesha in kumatang anch muntu ufanyidin kwiyijik, kwikwat ni usey ni kusal musambu mulong wendendiy amwinend.” Chilakej, shinshikin mazu mafundau mu buku umwing malondina anch: “Ikata amwiney mulong udi muntu upandikena kuwap ni ukweta usey nakash mu mangand.” Buku winou walonda anch “muntu ufanyidin kukwat mupak piur pa mutapu ukwikalay ni kusal yawonsu yitonginay anch yiwapin.”

11 Ov, wateshinap kal yitongijok yiney? Satan wamukasikesha Ev kusal yom ya mutapu winou. Walonda anch Ev ukwikal “mudi Nzamb, [mwin] kwijik kuwap ni kuyip.” (Dis. 3:5) Nlel unou, antu avud itongidin nakash ayinau ni atongin anch muntu ap Nzamb kafanyidinap kuyilej yifanyidinau kusal piur pa mipak yau yikwatinau yitadina yom yiwamp ni yiyimp. Chilakej, mwikadil winou umeken pakampwil mu mutapu umenau antu uruw.

Mwin Kristu ukat kutek maswir ma antu akwau pa ndond ya kusambish—pakampwil ma mbay nend wa uruw (Tal paragraf wa 12) *

12. Chisu chitongijok cha mangand piur pa uruw?

12 Bibil umulejin ikundj ni mband anch afanyidin kulimishijan umwing ni mukwau ni kulimish machip mau ma uruw. Uyikasikeshin ambay a uruw kudandamen kushakam pamwing, palondinay anch: “Ikundj ukez kudiokal kudi tatukwend ni makwend, ni kulamat kudi mukajend, chad awiy aad akwikal mujimbu umwing.” (Dis. 2:24) Chinyim ni chinech, antu atakedilau nich manangu ma mangand awiy akwet chitongijok chindj, alondining anch muntu ni muntu ufanyidin kushinshikin pa maswir mend amwinend. Buku umwing wisambidina milong ya kujip uruw ulondin anch: “Mu jingand jimwing anch antu atijan, pa ndond pa kuchip anch ‘akushal ashinshamena mu mwom wau wawonsu,’ awiy akat kuchip anch akudandamen ni uruw wau ‘ching anch adandamen kukatijan.’” Mulong antu kamenap anch uruw ufanyidin kwikal wa rawonsu, ambay amwing akat kushiken ku kwaurik, ni avud akat kwikal ni yovil yisansena. Pakad kwidjidjek, chitongijok cha mangand piur pa uruw chidi cha usup.

13. Disu diyingishin disadina anch Yehova ayikis antu in kwibaz?

13 Bibil ulondin anch: “Muntu mwawonsu ukweta muchim wa kwibaz utakanen kurutu kwa [Yehova].” (Jnsw. 16:5) Mulong wak Yehova uyikisin antu in kwibaz? Diyingishin dimwing didi anch antu akata kukudish ni kumekesh mwikadil wa kwikat ayinau imburijin kwibaz kwa Satan. Tongijok bil, Satan watonga anch Yesu​—wasadinau kudi Nzamb mulong wa kutang yom yawonsu​—ufanyidin kumwasin manungin ni kumwifukwil! (Mat. 4:8, 9; Kol. 1:15, 16) Antu imena ayinau anch akwet usey nakash amekeshin patok anch manangu ma mangand madi usup ku mes ma Nzamb.

CHITONGIJOK CHA BIBIL PIUR PA MUNTU KWIKAT AMWINEND

14. Rom 12:3 utukwashin mutapu ik kwikal ni chitongijok chisikena piur pa ayinetu?

14 Bibil utukwashin kwikal ni chitongijok chisikena piur pa ayinetu. Ulondin anch chidi cha usey kwikat ayinetu mu chilik chiwanyidina. Yesu walonda anch: “Mukata mukwen mudi ey amwiney,” chinech chirumburikin anch tufanyidin kwikal isikena patushinshikidina pa maswir metu. (Mat. 19:19) Pakwez, Bibil kalejenap anch tufanyidin kwikwat nich usey nakash kuyisutamu antu akwau. Chinyim ni chinech, ulondin anch: “Kangal wasalany yom mulong wa kwitong ayinen ap mulong wa kwibaz, pakwez ikepishany, muntu ni muntu amumana mukwau mudi udi muwamp kumupandakanamu.”—Fil. 2:3; tang Rom 12:3.

15. Yom ik yikwinkishina kashinsh anch kusadin yiyul ya Bibil piur pa kwikat ayinetu kudi kwa usey?

15 Nlel, antu avud amekena kwikal in manangu, alondin anch yiyul ya Bibil yidi ya usup. Alondining anch ang wayiman antu akwau anch adi a usey kukusutamu ey, usupin ni akutwish kukumen. Pakwez, mwikadil winou wa mangand ma Satan, uletin yibudikin ik? Yom ik umena? Ov, antu ikatina ayinau akwet musangar? Ov, majuku mau makwet musangar? Ov, akwet arund awamp? Ov, adi mu urund uwamp ni Nzamb? Kusutil yom umena amwiney, yom ik yiletina yibudikin yiwamp—kudi kusadin manangu ma mangand minam bil anch kusadin manangu tutanina mu Dizu dia Nzamb?

16-17. Tufanyidin kujikitish piur pa chom ik, ni mulong wak?

16 Muntu ulondwila chiyul cha antu amenau mu mangand minam anch adi in manangu, udi mudi muntu washadikang kal umwipwila mukwau washadikang kal chakwel amulej njil yifanyidinay kuya. Yesu walonda piur pa antu a mu chirung chend ading amenau anch adi in “manangu” anch: “Awiy adi amputames akat kuyitakel amputames akwau. Anch mputames wamutakel mputames mukwau, awonsu mwaad wau akuwa mu dibuku.” (Mat. 15:14) Chakin kamu, manangu ma mangand minam udi usup ku mes ma Nzamb.

Atushalapol a Nzamb akat kuvurik nich musangar mwom wasutishau mu mudimu wa Yehova (Tal paragraf wa 17) *

17 Yiyul ya manangu yidia mu Bibil yiding chisu chawonsu “[yiwanyidina] kulejan nich, ni kukand nich, kupup nich, ni kuyilej nich antu mu kutentam.” (2 Tim. 3:16) Tudi in kujikitish mud ik mulong Yehova utuchidijin ku manangu ma mangand minam kusutin dirijek diend! (Efes 4:14) Chakudia cha mu spiritu chitwinkishinay chikat kutwinkish usu tuswirikedina mulong wa kusadin mbil jidia mu Dizu diend. Didi dilau mud ik tukweta dia kwikal atakedilau kusutil manangu makin tutanina mu Bibil!

MUMINY 54 “Njil Yawiy Ey”

^ par. 5 Mutu wa mulong winou ukutukwash kwikal ni kashinsh anch Yehova ndiy kusu Musul umwing wa umutakel wakin. Chikwau kand, ukulejan mulong wak kusadin manangu ma mangand kuletining yibudikin yiyimp, pakwez kusadin manangu madia mu Dizu dia Nzamb kuletining yiyukish.

^ par. 9 Chilakej, tal Les jeunes s’interrogent. Réponses pratiques, volim 1, shapitre wa 24-26, ni volim 2, shapitre wa 4-5.

^ par. 50 KURUMBURIL KWA YIPICH: Mukadivar ni nambaz adi mu mudimu wa kulejan kwinsudien kwa mivu ya 1960.

^ par. 52 KURUMBURIL KWA YIPICH: Mu mivu ya 1980, ikundj umubangidin mukajend pa chisu chiyedinay ni mwanau uyitadin.

^ par. 54 KURUMBURIL KWA YIPICH: Nlel, akat kuvurik yisu ya musangar yasutishau mu mudimu wa Yehova. Mwanau mband ni dijuku diend akat kusangar nau pamwing.