Navadika mu muvu wa 1934. Anvajam adokala mu Swis ni abukina mu Kanada, mu musumb umwing wa mu Ontario utazukinau anch Timmins. Piswimp ni muvu wa 1939, maku wasambisha kutang Chinong cha Kalam ni kukumangan pamwing nau Atuman a Yehova. Wansendang am pamwing nau anamakwam musamban. Kupwa kwa chisu chikemp, wikala Kaman wa Yehova.

Tatuku kasangerap mupak wakwatay maku, pakwez Maku wading kamu ukatin uyakin ni wakwata mupak wa kushal ushinshamena kud Yehova. Wasala mwamu ap pa chisu chakangeshau mudimu wa Atuman a Yehova mu Kanada, kusambish mu muvu wa 1940. Ni wamusadinang Tatuku mu mutapu uwamp ni kalimish ap chisu chamulondangay mazu mayimp. Chilakej chend chiwamp chankwasha am ni anamakwam kwitiyij uyakin. Twasangara nakash chisu chaswimpay Tatuku ni kusambish kutusadin mu mutapu uwamp.

Pa chirung cha marungul mu muvu wa 1950, nakumangana ku chitentam chading chilondina anch: “L’accroissement de la théocratie” mu musumb wa New York. Nakata nakash kusal yom yivud mu mudimu wa Yehova kupwa kwa kumanijan ni akadivar nau anambaz a pa mangand mawonsu, ni kutesh yikunku ya kuyipul antu adokala ku Shikol ya Galad! Nakata kamu nakash kusambish mudimu wa chisu chawonsu. Panachirika kamu ku chikumbu, kapamp kamwing nizwisha formiler mulong wa kwikal chibol wa rawonsu. Biro wa mutiy wa Kanada wangakula anch, nafanyina bil cha kusambish kwimbatish. Ambatisha dichuku da ngond 1 Ngond wa 10, 1950. Kupwa kwa ngond umwing, nikala chibol wa rawonsu ni antuma mu musumb wa Kapuskasing. Musumb winou wading kulemp  nakash ni ndond nading nishicha pa chisu chinicha.

Mu muvu wa 1951, biro wa mutiy watazuka Atuman ading ija kulond Français mulong wa kuyipul anch akutwish kubukin mu provens wa Québec mwalondangau Français. Kwading maswir nakash kwinikwa. Nalondang Français ni Anglais panading niyila mu kupam, chawiy nitiya kutazuk kwinoku ni antuma mu Rouyn. Nadingap nija muntu ap umwing kwinikwa. Yom nading nija kwam mu musumb winiwa, chading chikumbu nalondang kwinsambishin. Pakwez yom yasuta kwau nawamp. Am ni Marcel twikala kamu arund awamp nakash, ni nakata nakash kusadin mu Québec mu mivu yinying yalondulaku, mud chibol wa pakampwil.

Panading mu Québec, nasangara pa kutambul mukand wantazukau nich ku Shikol ya Galad ya 26 mu musumb wa South Lansing, mu New York. Natambula diplom da Galad machuku ma ngond 12 Ngond wa 2, 1956, ni antuma mwi ngand ya Gana, b mu Afrik wa Kurand. Pakwez kurutu kwa kuya, nafanyina bil kuchirik mu Kanada mulong wa kusalamu “mbing jikemp” kurutu kwa kutambul mikand ya kuya nich mu Gana.

Nadandamena kuchingel mu Toronto mwa angond sambwad mulong wa mikand yiney. Pa chisu chinicha, nading nishich mu dijuku da mukadivar Cripps, ni kwauy nijikijana ni mwanau changadim dijin dend Sheila. Twakatijana nakash. Chisu chikemp kupwa kwa kumulej anch nikwet chitongijok cha kwatijan nend, natambula viza wam. Am ni Sheila twalembila piur pa mulong winou ni kupwa nafanyina kukwat mupak wa kuya bil kwi ndond kwantumau. Pakwez twakwata kand mupak wa kufundijadin mikand mulong wa kuman anch tukwatijan mu machuku ma kurutu. Pakwez winou wadingap mupak uswapela, chawiy mu kusut kwa chisu twamana anch wading mupak uwamp.

Kupwa kwa kusal weny mwa angond avud mu train, mu bato ni mu avion, nashika mu musumb wa Accra, mu Gana. Kwinikwa angikisha chisend  cha kusal mud kalam wa distrik. Chawiy nafanyina kwendangan mu jindond kushalijan mu Gana, mu Côte d’Ivoire ni mu Togo. Yisu yivud, nedanganang amwinam ni motak wa mutiy. Nasangarang nakash kuyendin akadivar!

Ni kwinsuden kwa rubing, nading ni yisend ku yitentam ya munyingumuku. Twadingap kwetu ni Yot ya Yitentam. Chawiy akadivar atungang yitandapol ya nkwas ni milal ya mabu mulong kwichidij ku muten. Mulong kwadingap mafrigo makulamin yom ya kuda ku chitentam, akadivar alamang annam aom piswimp ni ndond ya chitentam ni ayijipang mulong wa kupan yakuda ku chitentam.

Twamanang yom yisangareshina nakash ku yitentam yiney. Dichuku dimwing pading pasadinay mishoner umwing Herb Jennings c diskur, ngomb umwing wadokala kwi ndond ya kudil. Wachinina pakach pa chimet ni ndond yading yishichau antu. Herb wimika kusal diskur, ni ngomb wamekena mud watombuk kal. Pakwez akadivar ayifuvu anying amubata ni amukwata amuchirish kwi ndond ya kudil, ni akadivar abula nkash nakash.

Kurutu kwa chitentam, nalejana filim wetu ulondina anch La Société du Monde Nouveau en action mu ul wading piswimp. Mulong wa kusal mwamu, chanfanyinang kukas chibel chitok ku mitond yaad ni kumekeshin filim pinipa. Antu akata nakash! Avud pakach pau kading kapamp ka kusambish kutalap filim. Abula nkash nakash chisu chamanau mutapu wayibatishangau antu. Filim winou wayikwasha kamu antu amutala kujingunin anch Atuman a Yehova ad mu uumwing ni ad pa mangand mawonsu.

Kupwa kwa kusal mivu yaad mu Afrik, nikala ni musangar wa kukumangan ku chitentam cha pa mangand mawonsu chasadika mu muvu wa 1958 mu musumb wa New York. Nasangara nakash pa kumanijan ni Sheila, wadokala mu Québec mwasadingay mud chibol wa pakampwil. Twafundijadinang mikand, pakwez katat tud kand pamwing, namumwipula mulong wa kumwat, ni witiya. Namufundina mukadivar Knorr d mukand mulong wa kumwipul anch akutwish kumutazuk Sheila ku Galad mulong wa kuya nend mu Afrik. Witiya. Kupwa Sheila weza mu Gana. Twatijadina mu Accra, machuku ma ngond 3 Ngond wa 10, 1959. Yehova watuyukisha mulong twateka difukwil dend pa ndond ya kusambish mu mwom wetu.

Mu muvu wa 1961 atutuma mwi ngand ya Kamerun. Akadivar atwita kukwash kutek mutiy usu, chawiy nading nikwataken nakash. Mulong angika chisend cha kutakel mudimu mu Kamerun, nading ni yom yivud ya kwilej. Pakwez mu muvu wa 1965 Sheila wimisha. Chading chingitin chisu mulong wa kwitiy anch nikwikal nvaj. Pakwez patwading tutongijokidina pa chisend chinech chisu ni kutenchik mulong wa kuchirik mu Kanada, chom chiyimp nakash chatushikena.

Mwan wafila mwinvumu kurutu kwa kuvadik. Dokter watuleja anch mwan wading ikundj. Pasut kal mivu 50, pakwez tukuvuramenangap yom yiney. Ap anch chatunenganesha nakash, twadandamena ni mudimu wetu twading tukatina nakash.

Mu Kamerun akadivar arisha ni rupompat yisu yivud mulong wa kulik kwiyandjik mu milong ya politik. Yom yading yikasiken nakash pa chisu cha mavot. Machuku ma ngond 13 Ngond wa 5, 1970 chom twading tumena anch chikushikenap chashikena, mudimu wa Atuman a Yehova aukangesha mu Kamerun. Guvernema watambula biro wetu wa mutiy muwamp nakash, twabukina kwasut kal kwau angond atan. Mu machuku makemp kwau mwamu, am ni mukajam ni amishoner awonsu atwopata mwi ngand. Chading chikasiken nakash kuyisha akadivar nau anambaz mulong twading tuyibangidin nakash ni twiyakamisha piur pa yom yafanyina kuyishiken.

Twasala angond musamban ku mutiy wa Frans. Panading kwinikwa nadandamena kusal usu mulong wa kuyibangin akadivar netu a mu Kamerun. Mu muvu winiwa mwi Ngond wa 12, atutuma ku mutiy wa Nijeriya, wading utakedina mudimu wa mu Kamerun. Akadivar nau anambaz a mu Nijeriya atwaka ni musangar nakash, ni twasadina kwinikwa mu mivu yivud ni musangar.

Mu muvu wa 1973 twafanyina kukwat mupak ukash nakash. Sheila wayela nakash. Pitwaya ku chitentam mu New York, wasambisha kudil ni wanleja anch: “Nikutwishap kand kudandamen kusal yom nisadina! Yisu yivud novil kuyel ni kuziy.” Twasala nend mudimu mu Afrik wa Kurand mu mivu 14. Nasangera nakash mudimu wend wasalay nich kushinshaman, pakwez twafanyina kuswimp mashakamin metu. Kupwa kwa kwisambin piur pa chikokujol chinech ni kulembil mu chisu chilemp, twakwata mupak wa kuchirik mu Kanada, kwinikwa twafanyina kushinshikin nawamp pa ukash wend wa mujimbu. Kwimik mudimu wetu wa umishoner ni mudimu wa chisu chawonsu wading mupak ukash nakash ni watuziyisha nakash.

Pitwashika mu Kanada, murunam umwing wading ntakel wa sosiete wa mamotak kwiyand kwa musumb wa Toronto wangikisha mudimu. Twafutina chikumbu, twalanda yom ya mu chikumbu yading yasadidinau kal, mulong wa kusambish mashakamin masu pakad kwiyandjik mu mabaz. Twakata kudandamen kwikal ni mwom upipela ni twachingeja anch dichuku dimwing tukutwish kand pamwing ap kuchirikin mudimu wa chisu chawonsu. Twasangara nakash mulong twachirikina kand mudimu wa chisu chawonsu, yom twading twakad kutongin!

 Nasambisha kusal mud mwin kwisotin mu mudimu wa kutung Chot cha Chitentam mu Norval mu Ontario, Dampos. Pa chisu chinicha, anleja kusal mud kalam utadina Chot cha Chitentam. Sheila wayerika ni twamana anch tukutwish kuwanyish nawamp chisend chinech chisu. Chawiy mu muvu wa 1974 twaya kushakam ku chikumbu chading ku Chot cha Chitentam. Twasangara nakash kuchirikin mudimu wa chisu chawonsu!

Cha musangar nakash mulong Sheila wadandamena kwiyov nawamp. Kupwa kwa mivu yaad, twitiya kusal mudimu wa munyingumuku. Atutuma mu provens wa Manitoba mu Kanada mwinimwa mwading mashik nakash. Pakwez kwinikwa, akadivar nau anambaz ading akwet rukat nakash. Twileja anch chida cha usey kadap ndond tusadidina, pakwez chid kudandamen kumusadin Yehova kwawonsu tuda.

Kupwa kwa kusal mivu yivud mu mudimu wa munyingumuku, mu muvu wa 1978 atutazuka ku Betel wa Kanada. Pakwez kupwa kwa chisu chikemp, nileja dilejan da usey nakash. Angikisha chisend cha kusal diskur da saa umwing ni chikunku mu Français ku chikumangan cha pakampwil chasadika mu Montréal. Cha ushon, diskur nasala dayipukunap antu ku muchim, ni mukadivar wa ku Departema wa Mudimu wanyula kupwa kwa kusal diskur. Chakin kamu, najingunina anch nadingap ni ukaliweny uwanyidina wa kusal madiskur mud nading nitongina pakur. Pakwez nasangerap kamu chiyul chend. Mambamb metu masutap kamu nawamp ni najimana mulong natonga anch wampipeja ni kanlejap kwend yom nasala nawamp. Narumbuka mulong nimena nakash pa mutapu wangikishau chiyul ni mutapu niyova piur pa muntu wangikisha chiyul chinech.

Kupwa kwa machuku makemp, mukadivar umwing wading mu Komite wa Mutiy wanyula kand pa mulong winou. Nitiyina anch nakulap kamu nawamp ku chiyul changikishau kud mukadivar winiwa ni nita dilikishin. Kupwa, nambamba ni mukadivar wangikisha chiyul. Wanlikishina kwa kwisotin. Yom yiney yanshikena yankwasha kwikal wikepishina mu mwom ni nikezap kuvuramen dilejan dined dichuku ap dimwing. (Jnsw. 16:18) Namulembila Yehova tupamp tuvud piur pa mulong winou ni nakwata mupak wa kulik kwikal ni chitongijok chiyimp anch muntu wangikish chiyul.

Katat nikwet mivu 40 ku Betel wa Kanada, ni kudosh mu muvu wa 1985, nikwet dilau da kusadin mu Komite wa Mutiy. Mwi Ngond wa 2, 2021, mukajam mukatish Sheila wafa. Panading nirishina ni ushon mulong wa rufu rend, narisha kand ni mayej. Pakwez mudimu wa Yehova wasala anch nikala ukwatakena ni kwikal ni musangar ni ‘kulik kuvurik kulep kwa machuku.’ (Mul. 5:20) Ap anch narisha ni yikokujol yivud nakash mu mwom wam, najingunina kand yom yivud nakash yanletina musangar nakash. Kumutek Yehova pa ndond ya kusambish mu mwom wam ni kusal mudimu wa chisu chawonsu mu mivu 70, yanletina musangar nakash. Nikat kulembil chakwel akadivar ansand nau anambaz ayangadim niyau adandamen kumutek Yehova pa ndond ya kusambish mu mwom wau. Nikwet kashinsh anch niyau akusanger mwom usangareshina nakash udokiling kukumusadin Yehova.