1. Yehova uyinkishin anvaj chisend ik?

YEHOVA wayitanga ambay a uruw akusambish nich impu ya kuval an. Bibil ukwet mayingishin ma kulond anch: “An adi uswan wa [Yehova].” (Kus. 127:3) Mazu minam marumburikin ik? Tong bil anch murund ney wa piswimp wakwinkish nfalang jivud nakash kumulamin. Ukwiyov mutapu ik? Chakin kamu, ukwiyov anch murund ney ukuchingejidin. Pakwez ukutwish kwiyakamish piur pa mutapu ukutwisha kuchidij dipit dined. Yehova Murund netu wa piswimp nakash uyinkishin anvaj yom yimwing ya kumulamin yikweta usey nakash kusutamu nfalang. Uyinkishin chisend cha kuyibangin anau ni kuyikwash chakwel ikal ni musangar.

2. Yipul ik tukwisambina?

² Nany ufanyidina kuyikwatin antu atijadina mupak anch afanyidin kuval ni piur pa chisu chifanyidinau kuval? Ni yom ik yikutwishau kusal anvaj mulong wa kuyikwash anau chakwel ikal ni mashakamin ma musangar? Shinshikin mbil jimwing tutanina mu Dizu dia Nzamb jikutwisha kuyikwash ambay a uruw in Kristu kukwat mipak ya manangu.

3. (a) Nany ufanyidina kuyikwatin ambay a uruw mupak anch akuval ap bwat? (b) Arund ni antu a mu dijuku dia ambay a uruw afanyidin kuvurik mbil ik ja Bibil?

³ Kukwatijan ni yishankur yimwing, anch antu atijan, antu akwau akat kuchingej anch antu inay atijanang akuval pakad kulab. Antu a mu dijuku ni antu akwau kand akutwish kusambish kuyikasikesh ambay a uruw chakwel avala. Jethro, mukadivar wa mu Aziy, ulondin anch: “Mu chikumangen, akadivar amwing akweta an, akat kuyikasikesh ambay a uruw akad kal kuval chakwel avala.” Jeffrey, mukadivar mukwau  wa mu Aziy, ulondin anch: “Antu amwing akat kuyilej ambay a uruw akad kuval anch kakumanap muntu ukutwisha kuyilam chisu chikunanapau.” Pakwez, ambay a uruw in awonsu afanyidin kwikwatin mupak ayinau anch akuval ap bwat. Awiy afanyidina kukwat mupak; chidi chisend chau. (Gal. 6:5) Chakin kamu, arund ni antu a mu dijuku akatining anch ambay a uruw atijanang ikal ni musangar. Pakwez awonsu afanyidin kuvurik anch mupak wa kuval an ap kulik kuval uyitadin ambay a uruw ayinau.—1 Tes. 4:11.

4-5. Yipul ik yaad yifanyidinau kwisambin ambay a uruw, ni chisu ik chidia chiwamp nakash kwisambin yipul yiney? Rumburil.

⁴ Anch ambay a uruw akwat mupak wa kuval afanyidin kwisambin yipul yaad ya usey: Chakusambish, chisu ik chikatinau kuval? Cha kaad, akatin kuval an inch? Chisu ik chidia chiwamp nakash kudi ambay a uruw kwisambin yom yiney? Ni mulong wak yipul yaad yiney yidi ya usey nakash?

⁵ Yisu yivud chiwapining nakash anch ambay ambamb piur pa an kurutu kwa kwatijan. Mulong wak? Diyingishin dimwing diwamp didi anch chidi cha usey nakash anch ikal ni chitongijok chimwing pa mulong winou. Chikwau kand, afanyidin kushinshikin anch adi tayad kusend chisend chinech. Ambay a uruw amwing akwatining mupak wa kusutishaku muvu umwing ap yaad kurutu kwa kuval, mulong kwikal nvaj kwitining chisu ni usu nakash mulong wa kuyibangin an. Akat kutong anch ang asutish chisu kanang pakad kuval, akwijidin mashakamin mau ma uruw ni akukasikesh urund wau wa piswimp umwing ni mukwau.—Efes 5:33.

6. Chirung tushicha chiyibachikin ambay a uruw amwing kukwat mupak ik?

⁶ In Kristu akwau akwatining mupak wa kwimburij chilakej cha an asatu a Nowa ni akajau. Majuku masatu ma ambay inay malaba nakash pakad kuval an. (Dis. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Pita 2:5) Yesu wafanikesha chirung chetu ni “chirung cha Nowa,” ni pakad kwidjidjek tushich chakin kamu mu ‘yisu ya mar yikasikena nakash.’ (Mat. 24:37; 2 Tim. 3:1) Mulong wa diyingishin dined, ambay a uruw amwing akwatin mupak wa kulik bil kuval mu chisu kanang mulong wa kwipan bil nakash mu mudimu wa win Kristu.

7. Mbil jidia mu Luka 14:28, 29 ni mu Jinswir 21:5 jikutwish kuyikwash ambay a uruw mutapu ik?

⁷ Chisu chikwatinau mupak anch akuval ni uvud wa an akuvalau, ambay akweta  manangu akat kusalang bil ‘tupamp.’ (Tang Luka 14:28, 29.) Anvaj akweta ukaliweny alejen anch kulil an kwitiningap kusu kwau ching nfalang, pakwez kwitining kand chisu ni usu nakash. Chawiy, chidi cha usey kudi ambay a uruw kushinshikin yipul mudi: ‘Ov, etu awonsu tukusambishang kusal mudimu mulong wa kuwanyish maswir ma dijuku dietu? Ov, twovijadin piur pa yom yidia chakin kamu ya usey mulong wa dijuku dietu? Anch etu awonsu tukusambishang kusal mudimu, nany ukusambisha kulam an? Nany ukwikala ni yibachikin pa mutapu wau wa kutong ni wa kusal yom?’ Chisu chisambidinau pakemp pakemp ambay a uruw yipul yiney akat kuvurik kand mazu madia mu Jinswir 21:5.—Tang.

8. Yakamish ik yifanyidinau ambay a uruw in Kristu kutongijokin kurutu kwa chisu, ni ikundj ukweta rukat ufanyidin kusal ik?

⁸ Mulong wa kumulil mwan, anvaj awonsu aad afanyidin kusal usu nakash ni afanyidin kand kusutish nend chisu chivud. Chawiy, anch ambay a uruw akwet an avud alondulijadina mivu, chikutwish kuyikasiken kumubangin mwan ni mwan. Anvaj amwing akweta an avud achidia kal anikanch alondin anch akat kwiyovang rumbangan. Maku ukutwish yisu yawonsu kuziy ku mujimbu ni mu manangu. Ukutwish kuziy ni kukangany usu wa kwilej, kulembil ni kwipan mu mudimu wa kulejan nich mushiku. Chikutwish kand kumukasiken kulondul nawamp program wa yikumangan ya win Kristu ni kutaninamu. Chakin kamu, ikundj ukweta rukat ukutwish kusal usu wend wawonsu mulong wa kumukwash mukajend kuyibangin an, chisu chidiau ku yikumangan ni ku chikumbu. Chilakej, ukutwish kumukwash mukajend kusal midimu ya chikumbu. Ufanyidin kusal usu mulong wa kwikal nich kashinsh anch antu awonsu a mu dijuku diend atanidinamu mu program wa Difukwil dia mu Dijuku wa rubing ni rubing. Ni atatuku in Kristu akat kulejan pamwing nau antu a mu dijuku diau chisu chawonsu.

9-10. Yom ik yifanyidinau kusal anvaj akatina kuyikwash anau?

⁹ Yom ik yimwing yikutwishau kusal anvaj mulong wa kuyikwash anau kwilej kumukat Yehova? Ni mutapu ik ukutwishau kuyichidij anau ku ubaj wa mangand minam mayimp? Shinshikin yom yimwing yikutwishau kusal anvaj.

¹⁰ Lembil chakwel Yehova akukwash. Shinshikin chilakej cha Manowa ni mukajend, anvaj a Samson. Chisu chijikay Manowa anch ndiy ni mukajend akuval mwan, wamwita Yehova chakwel ayilej mutapu wa kumulil mwanau.

11. Mudi mulejenau mu Ankalansambu 13:8, mutapu ik ukutwishau anvaj kwimburij chilakej cha Manowa?

 ¹¹ Nihad ni Alma, a mwi ngand ya Bosnie-Herzégovine, ilejina ku chilakej cha Manowa. Arumburil anch: “Mudi Manowa, twamulembila Yehova chakwel atufumb mutapu wa kwikal anvaj awamp. Ni Yehova wakula ku malembil metu mu mitapu kushalijan—kusutil mifund, mikand yimedina pa Bibil, yikumangan, ni yitentam.”—Tang Ankalansambu 13:8.

12. Josef ni Mariy ayishila anau chilakej ik?

¹² Ikal chilakej chiwamp kudi aney. Yom ulondina yidi ya usey; pakwez yisal yey yikutwish kwikal ni chibachikin chikash padi mwaney. Tukwet kashinsh anch Josef ni Mariy ading chilakej chiwamp nakash kudi anau, kuwejinaku ni Yesu. Josef wasalang mudimu nakash mulong wa kuwanyish maswir ma dijuku diend. Kupwa kand, Josef wayikasikesha antu a mu dijuku diend kukat yom ya mu spiritu. (Kuv. 4:9, 10) Ap anch Chijil chadingap chimwitina Josef anch “muvu ni muvu” ching kamu waya ni dijuku diend ku musamb wa Pasak ku Yerusalem, pakwez ndiy wasalang mwamu. (Luka 2:41, 42) Pamwing ap atatuku amwing a mu chirung chend atongang anch chading chikasiken nakash kusal weny mudi winou ni dijuku dia kabuj, mulong chading chitin chisu chivud ni nfalang jivud. Pakwez, pakad kwidjidjek Josef wading ukwatin nich usey yom ya mu spiritu ni wayifundisha anend kusal mwamu. Mariy niyend wading wij nawamp Mifund. Pakad kwidjidjek, kusutil mazu ni yisal yend, wayifundisha anend kukat Dizu dia Nzamb.

13. Mutapu ik wimburijau ambay a uruw amwing chilakej cha Josef ni Mariy?

¹³ Nihad ni Alma, twisambina kal kwiur oku, akata kwimburij chilakej cha Josef ni Mariy. Kusal mwamu kwayikwasha mutapu ik kumufumb mwanau chakwel amukat Nzamb ni kumusadin? Alondil anch: “Kusutil mutapu wetu wa mashakamin, twikasikesha kumulej mwanetu mutapu chidia chiwamp kushakam kukwatijan ni mbil ja Yehova.” Nihad ulondin kand anch: “Ikal muntu wa mutapu ukatina anch mwaney ikal.”

14. Mulong wak anvaj afanyidin kwijik arund a anau?

¹⁴ Yikwasha aney kutond arund awamp. Tatuku ni maku afanyidin kuyijik arund a anau ni yom yisadiningau. Anvaj afanyidin kand kwijik antu ambambining ni anau ku telefon ni pa Internet. Arund inay akutwish kwikal ni yibachikin pa mutapu wa kutong ni pa yisal ya aney.—1 Kor. 15:33.

15. Yom ik yikutwishau anvaj kwilejin ku chilakej cha Jessie?

¹⁵ Yom ik yifanyidinau anvaj kusal anch kijap kusadin ordinater ap yom yikwau ya elektronik? Jessie, tatuku ushicha mu Philippines, ulondin anch: “Twadingap kamu twija kusadin nakash yom ya elektronik. Pakwez chinech chatukangeshap kuyibabesh anetu piur pa ubaj wa yom ya elektronik.” Jessie kayikangeshap anend kusadin yom yiney mulong kusu kwau ndiy kadingap kija mutapu wa kuyisadin nawamp. Urumburil anch: “Nayikasikesha anam kusadin yom ya elektronik mulong wa kwilej dizu disu, kurijek yikumangan ni kutang Bibil dichuku diawonsu.” Anch udi nvaj, ov, watangin kal ni kwisambin pamwing nau aney yiyul yisikena ukutwisha kutan pa jw.org^® pafundinau anch “Adolescents”? Ov, watadin kal mavideo Les appareils électroniques, qui contrôle qui? ni Réseaux sociaux : ne te laisse pas avoir! pamwing ni aney? * Ufanyidin kusadin yom yiney chisu uyifundishina aney mutapu wa kusadin yom ya elektronik nich manangu.—Jnsw. 13:20.

16. Yom ik yisadiningau anvaj avud, ni kusal mwamu kuletin yibudikin ik?

 ¹⁶ Anvaj avud akat kutenchikang yisu yimwing chakwel anau asutish chisu pamwing nau antu adia chilakej chiwamp mu kumusadin Nzamb. Chilakej, N’Déni ni Bomine, ambay a uruw a mu Côte d’Ivoire, ading ni chaku cha kumutazukang kalam wa munyingumuku ni kushakam nend kwol kwau. N’Déni ulondin anch: “Kusal mwamu kwading ni yibudikin yiwamp padi mwanetu. Wasambisha kusal mudimu wa uchibol ni pinap usadin mudi kalam wa munyingumuku nkwash.” Ov, niyey ukutwish kusal mwamu mulong wa aney?

17-18. Chisu ik chifanyidinau anvaj kusambish kuyifumb anau?

¹⁷ Sambish kuyifumb aney pachidiau kal anikanch. Anvaj akutwish kusambish kuyifumb anau nawamp pachidiau kal anikanch. (Jnsw. 22:6) Shinshikin chilakej cha Timote, wendangana ni Paul chisu chapamay kal. Timote amufumba kudi makwend Yunis ni ngakend mband Loyis “kudiokal ku wanikanch.”—2 Tim. 1:5; 3:15.

¹⁸ Jean-Claude ni Peace a mu Côte d’Ivoire, atwisha kuyikwash anau awonsu musamban kumukat Yehova ni kumusadin. Yom ik yayikwasha? Imburija chilakej cha Yunis ni Loyis. Alondin anch: “Twasambisha kwandjik mu manangu ma anetu Dizu dia Nzamb kudokal kamu ku wanikanch wau, chisu chikemp kupwa kwa kuvadik.”—Kuv. 6:6, 7.

19. Kwandjik Dizu dia Nzamb mudiau an kurumburikin ik?

¹⁹ ‘Kwandjik’ Dizu dia Yehova mudiau aney kurumburikin ik? Dizu ‘kwandjik’ dirumburikin “kufundish ni kuvurish chisu ni chisu.” Mulong wa kusal mwamu, anvaj afanyidin kwikal ni chaku cha kusutishang chisu pamwing ni anau achidia kal anikanch. Kuyifundish an yom yawiy yimwing chisu chawonsu kukutwish kuyiziyish anvaj. Pakwez anvaj afanyidin kwikasikesh kuman chom chinech mudi mutapu wa kuyikwash anau chakwel atesh Dizu dia Nzamb ni kudisadin.

20. Rumburil mutapu tukutwisha kusadin Kuseng 127:4 piur pa kulil an.

²⁰ Yijika aney nawamp. Kuseng 127 uyifanikeshin an ni jinseu. (Tang Kuseng 127:4.)  Mudi mutapu ukutwishau kuchil jinseu kusutil yikung kushalijan, ni jikweta kujimb kushalijan, chilik chimwing, kwikiling an aad a mutapu umwing. Chawiy anvaj afanyidin kwijik mutapu wa kumufumb mwan ni mwan. Ambay a uruw amwing a mwi ngand ya Israël wa katat atwishina kupamish anau aad mu uyakin, alejen yom yayikwasha anch: “Mwan ni mwan twilejang nend Bibil panrend.” Chakin kamu, ntakel mwawonsu wa dijuku ukukwat mupak anch kusadin mulad winou kudi kwa usey ni anch chitwishikin kusal mwamu.

21. Anvaj akutwish kuchingej kutambul ukwash ik kudi Yehova?

²¹ Yisu yimwing anvaj akutwish kuman anch chikasiken nakash kuyifundish anau, pakwez an chidi chipan cha Yehova. Udiaku chisu chawonsu mulong wa kuyikwash anvaj. Ukatining kutesh malembil ma anvaj. Ni ukat kwakulang malembil minam kusutil Bibil, mikand yetu, ni kusutil yilakej ni yiyul ya anvaj akweta ukaliweny adia mu chikumangen.

22. Yom ik yidia pakach pa yom yipandikena kuwap yikutwishau anvaj kuyinkish anau?

²² Antu amwing alondining anch kumulil mwan udi mudimu wa mivu 20, pakwez winvaj ukupwangap. Rukat, chisu, ni kufumb kudiokila mu Bibil yidi pakach pa yom yipandikena kuwap yikutwishau anvaj kuyinkish anau. Mwikadil wa mwan ni mwan pantaliken ni kufumb kutambwilay ushalijadining. Pakwez avud pakach pau alilau kudi anvaj adia Atuman a Yehova akat kwiyov mudi Joanna Mae, nambaz wa mu Aziy ulondina anch: “Anch navurik kufumb natambula kudi anvajam, nikat kuyijikitish nakash mulong ampupang ni anfundisha kumukat Yehova. Kanginkap ching kusu kwau mwom, pakwez ankwasha kand kwikal ni mwom wa musangar.” (Jnsw. 23:24, 25) Mamiliyon ma akadivar ni anambaz iyovil mutapu winou.