Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

Anch Mbay Ney wa Uruw Watal Pornografi

Anch Mbay Ney wa Uruw Watal Pornografi
  • “Niyova mud nfumwam wasala masandj tupamp tuvud.”

  • “Nova usany, niyova anch niwapinap kwam, ni nikwetap usey.”

  • “Natwishap kumulejamu muntu ap uwming. Nafangang kwam nich mu muchim.”

  • “Niyova mud Yehova kambangidinap.”

Mazu minam mamekeshin mar makatay kuman mband anch nfumwend watal pornografi. Ni anch wad kusalang mwamu ku ujindj, pamwing ap mu angond avud ap mivu yivud, mukajend ukutwish kwiyov anch kakutwishap kand kumuchingejin ap pakemp. Mband umwing walonda anch: “Niyipula anch, ‘yom ik yisadiningay ikundj winou anch nidiap nend? Ov, kwikil yom yikwau yinjindjikidiningay?’”

Mutu wa mulong winou autenchikin mulong wa mband ukweta ikundj ukata kutal pornografi. a wisambidin mbil ja Bibil jikutwisha kumwongoj, kumwinkish kashinsh anch Yehova umukatin, ni ukumukwash kwiyov nawamp ni kushal piswimp ni Yehova. b

YOM YIKUTWISHAY KUSAL MBAY WAKAD MULONG

Ap anch ukutwishap kusop chom chin chawonsu chisadinay nfumwey, pakwez kud yom ukutwisha kusal mulong wa kukepish yakamish yey ni kwiyov kand nawamp. Shinshikin yom yilondwilaku ey.

Kangal wifish nich. Mband ukutwish kwiyov anch ufilaku nich mu chilik kanang anch nfumwend watal pornografi. Alice c wiyova mud kadingap kumusangaresh nfumwend. Wiyipula anch: “Mulong wak nfumwam ukatin kuyital amband indj pa ndond pa kwintal am?” Amband amwing akat kwifish nich mulong wa yom yasalau, akat kutong anch awiy apandakeshina mulong winou kuyip. Danielle ulondin anch: “Nimana amwinam mud mband muyimp nakash wading usheshina uruw wend mulong wa ujim wam.”

Anch wawiy mutapu wiyovila niyey, ijik anch Yehova kakukundjikinap ey chisend cha yisal ya nfumwey. Jakobu 1:14 ulondin anch: “Muntu ni muntu ukat kwiyoz amwinend nich maku mend mayimp.” (Rom 14:12; Fil. 2:12) Pa ndond pa kukufish nich, Yehova ukwatin nich usey kushinshaman kwey kud ndiy.​—2 Jsng. 16:9.

Chikutwish kand kwikal cha usey kwijik anch ang ikundj watal pornografi chimekeshinap anch mband kamusangareshiningap. In kwilej mwikadil wa antu akata kutal pornografi alejen anch maku ma kulalijan makatay pornografi kulangwish kwikil mband ukutwisha kumasangaresh.

Kangal wiyakamish nakash. Catherine walonda anch chisu chawonsu watongang kwend anch nfumwend utadin pornografi, ni chinech chamumesha mar mu mwom wend wawonsu. Frances walonda anch: “Chisu chawonsu niyakamishang nakash anch nijap kudiay nfumwam. Nikat kwiyakamish nakash dichuku diawonsu.” Amband akwau alejana anch akat kwovang usany nakash anch ad pamwing nau ambay nau in Kristu ija yom yisadiningau anfumwau. Pakwez akwau niyau alejana anch akat kwiyov anch ad kwau ayinau mulong kwikil muntu wovila kurumburik kwa mulong urishinau nich.

Chiyipinap kwau kwiyov mwamu. Pakwez kudandamen kutongijokin pa yom yiney kukupandakesh ching yakamish yey. Chinyim ni chinech ikasikesha kushinshikin pa urund wey ni Yehova. Kusal mwamu kukukukwash kujijaman.​—Kus. 62:3; Efes 6:10.

Kutang ni kutongijokin pa nsangu jidia mu Bibil ja amband atana rongoj kusutin kumulembil Yehova kukutwish kukukwash. Kapwishangap kamu chisu chawonsu milong yau, pakwez wayinkishang chisambu. Chilakej, Ana “wanenganana nakashg” mulong wa mulong wading urishinay nich. Pakwez kupwa kwa ‘kumulembil Yehova chisu chilemp,’ wiyova nawamp, ap anch kadingap kija mutapu ukwikala mulong winou mu machuku ma kurutu.​—1 Sam. 1:10, 12, 18; 2 Kor. 1:3, 4.

Awonsu aad, ikundj ni mband, akutwish kwikal ni kuswir kwa kukimb ukwash wa amakurump

Yita amakurump a chikumangen ukwash. Akutwish kwikal “chibwik cha kukangesh rinkind, ni ndond ya kujingam mulong wa ruvul wa rinkind mukash.” (Isay 32:2) Akutwish kand ap kukulej nambaz ukutwisha kusambish kulej milong urishina nich ni ukutwisha kukongoj.​—Jnsw. 17:17.

UKUTWISH KUMUKWASH NFUMWEY?

Ov, ukutwish kumukwash nfumwey kulik chaku cha kutal pornografi? Pamwing ap. Bibil ulejen anch mu kurish ni mulong ap ni mukankuny ukweta usu, “antu aad asadila mudimu pamwing amupandakenamu muntu umwing.” (Mul. 4:9-12) In kwilej alejen anch yisu yivud yibudikin yiding yiwamp anch ambay a uruw asal pamwing mulong wa kupandakan chaku cha kutal pornografi ni kusambish kand kuchingejijadin mu uruw wau.

Chakin, chikutwish kuswakal anch mbay ney ukatin ni anch usadin usu wa kulik chaku chend cha kutal pornografi. Ov, nfumwey wamwilembidin Yehova chakwel amwinkish usu, ni ov, wakimbin ukwash wa amakurump? (2 Kor. 4:7; Jak. 5:14, 15) Ov, watenchikin kal yom mulong wa kulik kuwil mu choziu—chilakej, kwitekin mbil piur pa mutapu wa kusadin ma aparey elektronik ni kwipuk yom yikutwisha kumutek mu ubaj wa kuwil kand mu choziu? (Jnsw. 27:12) Ov, ukat kwitiy nich musangar ukwash wey ni kukulej yom nich win kashinsh wawonsu? Anch mwawiy, ukutwish kwikal ni mutapu wa kumukwash.

Mutapu ik? Shinshikin chilakej chimwing. Felicia watijana ni Ethan, watalang pornografi padingay mwanikanch. Felicia ukat kusal anch chimuswapel nfumwend kumulejamu anch maku ma kutal pornografi mamwez. Ethan ulondin anch: “Nikat kumulejang mukajam yom yawonsu pakad kumujindjikin. Ukat kwinkwashang nich rukat kwitekin mimbu ni ukat kwinshinshikin chisu chawonsu anch niyilimishin. Ni ukat kwinkwashang kulik kusadin nakash Internet.” Chakin, Felicia ukat kwiyovang nayimp anch Ethan wov ja kutal pornografi. Pakwez ulondin anch “pakwez, ujim ni kusansan nikata kwov kukatap kumukwash kwipuk chaku chinech chiyimp nakash. Kupwa kwa kwisambin nend pamwing yikokujol yend, ukat kusal nam pamwing mulong wa kwinkwash kupandakan kusansan noviling.”

Mambamb mud minam makatap kumukwash ching kusu ikundj kulik kutal pornografi, pakwez makat kumukwash kand mukajend kumuchingejin kand nfumwend. Mulong anch ikundj ukat kumulej patok mukajend mutapu wiyovilay, dichuku diawonsu ukat kumulej yom yisadinay, kwindond kudiay, mukajend kukutwishap kand kumutongin.

Ov, witiyijin anch ukutwish kumukwash nfumwey mu mutapu mud winou? Anch mwawiy, umen nchik anch watang nend ni kwisambin pamwing mutu wa mulong winou? Chitongijok chend chifanyidin kwikal cha kulikap pornografi ni kukwinkish mayingishin ma kumuchingejin. Pa ndond pa kukujimen mulong usotin kwisambin nend mulong winou, ufanyidin kusal usu wa kwijik mutapu wiyovila piur pa mulong winou. Chitongijok chey chid cha kumukwash mu usu usadinay mulong wa kupandakan chaku chend chiyimp ni kukwinkish kand mutapu wa kumuchingejin. En awonsu ukwikalan nich kuswir kwa kukimb kwijik yom yikata kuyishikij antu kuwil mu mupit wa kutal pornografi ni mutapu wa kupandakan mulong winou. d

Anch wovil wom anch ukutwish kwakulijanan, ukutwish kumwitany mukurump wijidinanya nakash en awonsu aad chakwel ikalap chisu ukwisambanya. Ijik anch ap anch mbay ney watwishin kal kupandakan chaku cha kutal pornografi, chikutwish kwit chisu chakwel utwish kand kumuchingejin. Kangal waziy. Kimb tuyom tukemp tukemp tumekeshina anch yom yiyil mu kuwap mu uruw wen. Ikalan nich kashinsh anch mu kusut kwa chisu, anch washimpishan muchim, uruw wen ukusambish kand kukasikan pakemp pakemp.​—Mul. 7:8; 1 Kor. 13:4.

ING CHAD ANCH WADANDAMEN?

Anch nfumwey watal kand pornografi kupwa kwa kumulikap mu chisu kanang, ov, chinech chimekeshin anch kakarumukinap ap kakezap kamulik? Bwat kwau. Pakampwil anch chikel kal chaku, jikutwish kwikal njit ja mwom wend wawonsu. Ukutwish kuwil kand mu mupit wa kutal pornografi ap kupwa kwa kumulik mu mivu yivud. Mulong wa kwipuk kuwilamu kand mu machuku ma kurutu, chikutwish kumwit kwitekin mbil ja usu, pamwing ap kudandamen kujilimish ap anch mulong umeken mud wapwil kal kwau. (Jnsw. 28:14; Mat. 5:29; 1 Kor. 10:12) Chikumwit kuswimp “usu uyikedila manangu mend” ni kwilej ‘kukis yom yiyimp’—pornografi ni yisal yikwau yawonsu yijondila mud kwichuk. (Efes 4:23; Kus. 97:10; Rom 12:9) Ov, ukatin kusal usu mud winou? Anch mwawiy, ukutwish pakemp pakemp kulikap rawonsu chisal chinech. e

Shinshikin pa urund wey ni Yehova

Chad chid nchik anch mbay ney kasadinap kwend usu wa kurishikish chaku chend cha kutal pornografi? Chakin kamu, yikutwish yisu yivud kukunenganesh, kukujimesh, ni kwiyov anch kakukatinap. Tek mulong wey mu makas ma Yehova, mwamu ukutwish kwiyov nawamp. (1 Pita 5:7) Dandamen kumusejin Yehova piswimp kusutin kwilej, kutongijokin pa yom wilejina, ni kulembil. Anch wasal mwamu, ikal nich kashinsh anch niyend ukukusejil piswimp. Mud mulejenay Isay 57:15, ushich nau antu “akweta michim yinenganena,” mulong wa kuyikwash chakwel ikal kand ni musangar. Sal usu wey win wawonsu mulong wa kwikal mwin Kristu muwamp. Kimb ukwash wa amakurump. Ni lam ruchingej anch mu machuku ma kurutu, nfumwey ukutwish kuswimp kamu chakin.​—Rom 2:4; 2 Pita 3:9.

a Mutu wa mulong winou wisambidin ikundj mud ndiy utadina pornografi. Pakwez yom yivud yisambidinau mu mutu wa mulong winou yikutwish kand kumukwash ikundj ukweta mband ukata kutal pornografi.

b Kutal pornografi didiap diyingishin dia kujipin uruw kukwatijan ni Mifund. (Mat. 19:9)

c Majin amaswimpin.

d Ukutwish kutan jinsangu ja ukwash pa jw.org ni mu mikand yetu. Chilakej, tal “La pornographie peut briser votre couple” pa jw.org; “Vous pouvez Résister à la tentation!” mu Chinong cha Kalam cha 1 Ngond wa 4, 2014 p. 10-12; mu Francais ni “Pornografi—Ov, Uwapin Anch Uyipin?” mu Chinong cha Kalam cha 1, Ngond wa 8, 2013, paj 3-7.

e Mulong wa kupandakan chaku cha kutal pornografi chikunina kal nakash mu manangu, kudioshaku ukwash wa mu spiritu ukatau kutambul kud amakurump, ambay a uruw amwing akat kukwat mupak wa kukimb kand ukwash wa antu ilejina nakash mulong wa pornografi.