Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

DILEJAN DIA 4

Kwikal Mwin Kuchingejin

Kwikal Mwin Kuchingejin

KWIKAL MWIN KUCHINGEJIN CHOM IK?

Muntu wa kuchingejin uding muntu wakin. Ukat kusal midimu yimwinkishinau ni kuyipwish pa chisu chiwanyidina.

Mwan ukutwish kwilej kwikal muntu wa kuchingejin ap anch uchid kal mwan mukemp. Buku Parenting Without Borders ulondin anch: “Anch an awanyish angond 15, akutwish kusal yom yiyilejinau kud anvajau. Ni anch awanyish angond 18, akutwish kusal yom yisadinau anvajau. Mu jindond jivud, anvaj akat kuyilej anau yom ya usey pakampwil anch awanyish mivu yitan ap sambwad, ni ap anch achid akemp, akutwish kusal midimu yivud ya ku chikumbu.”

MULONG WAK KWIKAL MWIN KUCHINGEJIN KUD KWA USEY?

Mu jindond jivud, ansand avud akat kudiokal kwol kwau ni kwishakamin ayinau, pakwez akat kukangany ni akat kuchirik kand ku chikumbu cha anvajau. Yisu yivud yom yiney yikat kushiken mwamu mulong ansand inay kayifundishap kusadin nawamp nfalang, kulam nawamp chikumbu ap kwikal muntu wa kuchingejin mu mwom wa pichuku pichuku.

Chawiy, chikwikal kamu chiwamp kuyifundish aney kwikal antu a kuchingejin kusambish katat, mwamu akutwish kwijik yom yikusalau anch apam. Buku How to Raise an Adult ulondin anch: “Ufanyidinap kulik anch aney akuchingejinang ching ey kushik ni pakuwanyishinau mivu dikum ni chinan chad lel asambish kwichingejin ayinau.”

MUTAPU WA KUYIFUNDISH ANEY KWIKAL ANTU A KUCHINGEJIN

Yinka midimu ya kusal ku chikumbu.

MBIL YA BIBIL: “Mudimu wawonsu ukat kulet dipit.”​—Jinswir 14:23.

An akatining kuyikwash anvajau mu yom yisadinau. Ukutwish kusadin maswir minam ma chivadik makwetingau an mulong wa kuyinkish midimu ya kusal ku chikumbu.

Anvaj amwing kakatiningap kusal mwamu. Akat kutong anch an achidia ku shikol akweting ma devwar dichuku diawonsu, chawiy chiwapinap kuyiwejin yom yikwau ya kusal.

Pakwez an akata kusal midimu ku chikumbu, akutwish kwikal ni manangu ku shikol, mulong midimu ya ku chikumbu yiyifundishin kwitiyin yisend ni kuyipwish. Chikwau kand, buku Parenting Without ­Borders ulondin anch: “Anch twalik anch anetu atukwasha kusal midimu chisu chidiau an akemp nakash, akusambish kutong anch kuyikwash antu akwau kudiap kwa usey . . . Akusambish kand kuchingejin anch antu akwau awiy akusala kwau.”

Mud mulejanau mu buku winou, kusal midimu ya ku chikumbu kukat kuyifumb an kuyikwash antu akwau, pa ndond pa kwikal in choy. Midimu ya ku chikumbu yikuyikwash an kwijik anch akwet ndond ya usey mu dijuku ni anch niyau akwet chisend cha kukwash dijuku.

Yikwasha aney kwijik anch kurumbuk kwau kukwet yibudikin.

MBIL YA BIBIL: “Tesh ku chiyul ni kwitiyij malejan, chakwel wikal ni manangu kurutu.”​—Jinswir 19:20.

Anch aney arumbuk, chilakej anch mwaney ikundj ap mband wajip chom chayen, sal usu wa kulik kujindjik yom yasalangay. ­An akutwish kwitiyin kurumbuk kwau—anch asal mwamu, afanyidin kwit dilikishin ap kuchirish chom chasheshangau.

Anch an ijik anch kurumbuk kwau kukwet yibudikin, chinech chikuyikwash

  • kwikal antu in kashinsh ni in kwitiyin kurumbuk kwau

  • kwipuk kuyifish nich antu akwau

  • kwipuk kwiyingish nich

  • kwit dilikishin, anch chitin kusal mwamu