Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

DILEJAN DIA 2

Kwikepish

Kwikepish

KWIKEPISH CHOM IK?

Muntu wikepishina ukweting kalimish. Kakatap kwitutul ap kuchingejin anch antu akwau amusadina yom mu mutapu wa pakampwil. Pakwez, ukat kuyibangin antu akwau chakin kamu ni ukat kwilejin kusutil chilakej chau.

Antu amwing akat kutong anch muntu wikepishina uziyin, pakwez chidiap chakin. Mu win yakin, chitin kwikal ni usu mulong wa kwitiyin kurumburik kwey ni kwijik mimbu yey.

MULONG WAK KWIKEPISH KUD KWA USEY?

  • Kwikepish kukat kukasikesh urund. Buku The Narcissism Epidemic ulondin anch: “Yisu yivud, antu ikepishina akat kuta urund swa pamwing nau antu akwau.” Uwejidinaku kand anch antu mud inay akat kuman anch “chiswapel kwambamb ni antu akwau ni kwimbomb nau pamwing.”

  • Kwikepish kukumukwash mwaney machuku ma kurutu. Kwikepish kukumukwash mwaney kusambish katat ni mu machuku ma kurutu—chilakej, chisu chikukimbay mudimu. Dokter Leonard Sax ulondin anch: “Mwan ukweta chibud nakash ni wakad kwijik mimbu yend, kakutwishap kumwitiyin anch wez kukimb mudimu. Pakwez nsand ukata kuta matu nakash ku yom yikumulejau kud mukurump wa mudimu ukutwish kupat mudimu swa.” a

MUTAPU WA KUYIFUNDISH ANEY KWIKEPISH

Yikasikesha aney kwikal ni chitongijok chisikena piur pa ayinau.

MBIL YA BIBIL: “Anch muntu witong anch, udi muntu mujim, komb udi kwend muntu wamwamu, ndiy ukat kwidimb amwinend.”​—Galatia 6:3.

  • Kangal kuyinkish ruchingej ra makasu. Kumulej mwan anch “Yom yawonsu utongina kusal yikez kuwanyin” ni “Ukutwish kwikal chom chin chawonsu usotina kwikal” kukutwish kumekan anch kukasikeshin, pakwez yom yidingap mwamu mu mwom. Aney akutwish kwikal ni mwom uwamp anch itekin ntong jiwamp ni asal usu wa kujiwanyish.

  • Yijikitisha mulong wa yom yiwamp yisadinau. Kumulej kwau mwaney anch usadin “yom yiwamp nakash” kukumukasikeshap kamu kwikal muntu wikepishina. Ufanyidin kumurumburil patok chom chin chisadinay nawamp.

  • Yitekina mimbu piur pa mutapu wa kusadin tupend twa kwambambin. Yisu yivud, tupend twa kwambambin tukat kuyikasikesh antu kwimekesh, kumekesh ukaliweny wau ni yom yisadinau. Yom yiney yishalijadin kamu nakash ni kwikepish.

  • Yikasikesha aney kwit dilikishin swa swa. Anch mwaney wasal chom chiyimp, mukwasha kuchijik ni kuchitiyin.

Yikasikesha aney kwikal in kujikitish.

MBIL YA BIBIL: ‘Mekeshany kujikitish.’​—Kolosay 3:15.

  • Kujikitish mulong wa yitang. An afanyidin kwilej kujikitish mulong wa yom yawonsu yatangay Nzamb ni mutapu yikata kutukwash kudandamen kwikal aom. Tukwet kuswir kwa rinkind mulong wa kupim, mem ma kuna ni yakudia. Sadin yilakej yiney mulong kumukwash mwaney kwikal mwin kujikitish, mwin kumubaz Sakatang mulong wa yom yend yawonsu yiwamp yatangay.

  • Kuyijikitish antu. Muvurisha mwaney anch antu awonsu amusutinamu mu chom kanang ap kampand, ni pa ndond pa kuyovil antu akwau mukau, ukutwish kwilejin kusutil yilakej yau.

  • Kumekesh kujikitish. Mufundisha mwaney kulondang anch “wajikitany,” kadiap kwau ching nich mazu pakwez kujikitish kudiokila ku muchim. Kwikal mwin kujikitish kukat kutukwash kwikal antu ikepishina.

Yifundisha aney anch chid cha usey kuyikwash antu akwau.

MBIL YA BIBIL: ‘Pakwez ikepishany, muntu ni muntu amumana mukwau mudi udi muwamp kumupandakanamu. Chifanyidin muntu ni muntu atala nawamp ku yom ya mwom wa mukwau, wakad kutal nawamp ching kusu ku yom ya mwom wend amwinend.’​—Filip 2:3, 4.

  • Mwaney ufanyidin kusal midimu ya ku chikumbu. Anch wamukangesh mwaney kusal midimu ya ku chikumbu, chid mud umulejin anch: ‘Ey ud wa usey nakash, ufanyidinap kusal midimu yiney!’ Mwaney ufanyidin bil kusal midimu ya ku chikumbu kurutu kwa kusengan. Muleja mutapu ukutaninayamu mu midimu yikusalay ni mutapu ukumusangerau ni kumulimish kud antu akwau anch wasala midimu yiney.

  • Muleja anch kuyisadin antu akwau chid chom chiwamp. Kuyisadin antu akwau yom kukuyikwash aney kwikal amakurump aswila. Chawiy, mukasikesha mwaney kusal usu wa kwijik maswir ma antu akwau. Isamba nend piur pa yom yikutwishay kusal mulong wa kuyikwash. Mujikitisha ni mukwasha mwaney chisu chiyisadidinay antu akwau yom yiwamp.

a Ayidioshin mu buku The Collapse of Parenting.