Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

Ayikola Kudiokal mu Usuk wa Relijon wa Makasu

Ayikola Kudiokal mu Usuk wa Relijon wa Makasu

“Antwam, diokalany mu musumb winou.”—KUJINGUNIK 18:4.

MIMINY: 3, 21

1. Mutapu ik twija anch antu a Nzamb afanyina kukolik mu usuk wa Babilon Mujim, ni yipul ik tukwakula?

 MU MUTU wa mulong wasutina, twilejin anch in Kristu ashinshamena ading mu usuk mu Babilon Mujim. Rusangu ruwamp ridi anch kafanyinap kudandamen kushal mu usuk winou chikupu. Twij mwamu mulong mu Bibil, Nzamb wayileja antu end ‘adiokala’ mu musumb ujim wa mangand mawonsu wa relijon wa makasu. (Tang Kujingunik 18:4.) Chinech chimekeshin anch in Kristu afanyina kukolik mu Babilon Mujim. Tukwet musangar wa kwilej chisu ik chakolikau! Pakwez cha kusambish, tufanyidin kwakul yipul yilondwilaku ey: Mupak ik wakwatau in Kwilej a Bibil akusambish piur pa Babilon Mujim kurutu kwa muvu wa 1914? Mushiku ik wadingau nich akadivar netu mu mudimu wa kulejan pa chisu cha Njit ja Kusambish ja Mangand Mawonsu? Padingau antu a Nzamb mu usuk wa Babilon mulong wak afanyina kurijek yom kanang?

“KUWA KWA BABILON”

2. Mupak ik wakwatau in Kwilej a Bibil akusambish kurutu kwa Njit ja Kusambish ja Mangand Mawonsu?

2 Mivu yivud kurutu kwa Njit ja Kusambish ja Mangand Mawonsu (1914-1918), Charles Taze Russell ni in Kwilej akwau a Bibil ajingunina anch in Kristendom kafundishangap uyakin wa mu Bibil. Chawiy kakatap kusal chom ap chimwing pamwing ni relijon wa makasu. Mu muvu wa 1879, Le Phare de la Tour de Sion walonda anch ma egliz mawonsu malondang patok anch madi mu umwing ni Kristu pakwez mading makwashin mant ma mangand minam madia chikunku cha Babilon Mujim utazukinau mu Bibil anch mband wa masandj.—Tang Kujingunik 17:1, 2.

3. Yom ik yasalau in Kwilej a Bibil yimekeshina anch kadingap chikunku cha relijon wa makasu dichuku ap dimwing? (Tal chipich cha kwinsambishin.)

3 Amakundj nau amband ashishamena ijika anch ang adandamen kukwash relijon wa makasu, Nzamb kakuyiyukishap. Chawiy, avud pakach pau atuma mikand mu ma egliz mau yilondina anch kakwikalap kand antwau dichuku ap dimwing. Amwing atanga mikand yau nich mazu ma piur mu egliz. Kwalikau kuya, atuma mikand yau kudi muntu ni muntu wa mu egliz. In Kwilej a Bibil amekesha patok anch kakatap kusal chom ap chimwing chikwatijadina ni relijon wa makasu! Mu mivu ya kusambish, ayijipang anch muntu wasal mwamu. Pakwez mu muvu wa 1870, mant ma mu jingand jivud madingap kand kukwash ma egliz mudi mwasalangau. Nlel unou antu akutwish kulond piur pa Bibil ni akutwish kwau kulik kwitiyij yilondinau mu ma egliz.

4. Pa chisu cha Njit ja Kusambish ja Mangand Mawonsu mutapu ik wamanau in Kwilej a Bibil Babilon Mujim? Rumburil.

4 In Kwilej a Bibil ijika anch chadingap chisu chifanyidina kuyilej anamakwau mu dijuku, arund nau a piswimp, ni antu akwau a mu egliz anch kadingap kand kukwash relijon wa makasu. Akata anch ngand ya kabuj yijika anch Babilon Mujim udi mband wa masandj! Chawiy pakach pa Ngond wa 12, 1917 ni kwinsambishin kwa muvu wa 1918, tunan twa in Kwilej a Bibil akweta mushiku apalangesha ma kopi 10 000 000 ma matrakt ulondina anch “La Chute de Babylone.” Trakt winou wamekesha uyakin piur pa Kristendom. Tongin ujim wovau antakel a ma egliz! Pakwez in Kwilej a Bibil kimenap pinipa. Adandamena kulejan ni kumuziyin “Nzamb kupandikan kuyiziyil antu.” (Midimu 5:29) Yom yiney yitulejin ik? Yitulejin anch pa chisu cha Njit ja Kusambish ja Mangand Mawonsu, amakundj ni amband inay in Kristu kadingap kand mu usuk pakwez akolika chakin kamu mu usuk wa relijon wa makasu ni ayikwashang antu akwau kusal mwamu.

MUSHIKU PA CHISU CHA NJIT JA KUSAMBISH JA MANGAND MAWONSU

5. Mulong wak tulondina anch akadivar ading ni mushiku nakash pa chisu cha Njit ja Kusambish ja Mangand Mawonsu?

5 Pakur, twalondang anch antu a Nzamb kayitiyijap kudi Nzamb mulong kalejanap nich mushiku pa chisu cha Njit ja Kusambish ja Mangand Mawonsu. Mulong wa diyingishin dined, twitiyijang anch Yehova witiya anch antu end ayikwata mu usuk mu Babilon Mujim mu ka chisu kakemp. Chawiy, akadivar nau anambaz ashinshamena amusadina Nzamb pakach pa muvu wa 1914 ni 1918 arumburilau pakur mudi chisak, asala usu wau wawonsu mulong wa kudandamen kusal mudimu wa kulejan. Kutesh kuwamp kwa yom yayishikena in Kwilej a Bibil kutukwashin kutesh yom yimwing yisadikina kukwatijan ni Bibil.

6, 7. (a) Yakamish ik yarishau nich in Kwilej a Bibil pa chisu cha Njit ja Kusambish ja Mangand Mawonsu? (b) Yom ik yimekeshina anch in Kwilej a Bibil ading ni mushiku?

6 Chakin kamu, pa chisu cha Njit ja Kusambish ja Mangand Mawonsu, in Kwilej a Bibil ading akwatiken nakash mu mudimu wa kulejan. Pakwez ading ni yakamish yivud. El tushinshikinany yakamish yaad pa yakamish yiney. Cha kusambish, in Kwilej a Bibil kilejangap mutapu wa kusadin Bibil mu mudimu wa kulejan. Anganang ma buku, ni mikand yiney yawiy yalejanang uyakin. Poshau buku Le mystère accompli kudi ant a mangand minam kwinsambishin kwa muvu wa 1918, chayikasikena akadivar avud kusal mudimu wa kulejan. Cha kaad, mu muvu winiwa kwading mayej matazukinau anch grippe Espagnol. Mayej minam makash masamburokang ni mayikangesha akadivar kwendangan ni kusal mudimu wa kulejan. Chikalap nchik yakamish yiney, in Kwilej a Bibil asala usu wau wawonsu chakwel adandamena mu mudimu wa kulejan.

In Kwilej a Bibil inay ading a mushiku! (Tal paragraf wa 6, 7)

7 Mu muvu wa 1914, chisak chikemp cha in Kwilej a Bibil chamekesha “Photo-Drame de la Création.” Photo-Drame winou, wading ni mafilim miswimp makweta ulombu pamwing ni mizik, chawiy chom chisu chasadinau pa chisu chinicha. Wamekesha Drame, walejena rusangu ra antu kusambishin pamutangau Adam kushik kwinsudien kwa Winyikel wa Kristu. Mu 1914, wawiy wading muvu wa kusambish kumekesh video winou, amumana kudi antu 9 000 000 ni kusut. Tongin pa mulong winou. Uvud winou usutinamu uvud wa Atuman a Yehova adia pa mangand mawonsu nlel! Rapor mukwau umekeshina anch mu muvu wa 1916, antu 809 000 ni kusut akumangana ku diskur dia patok diasadika mu États-Unis, ni mu muvu wa 1918, uvud wa antu wakaninika kushik ku 950 000. In Kwilej inay a Bibil ading ni mushiku!

8. Mutapu ik akadivar mwayikasikeshau in Kwilej a Bibil pa chisu cha Njit ja Kusambish ja Mangand Mawonsu?

8 Pa chisu cha Njit ja Kusambish ja Mangand Mawonsu, akadivar atakela mudimu wa kwangan mikand yimedina pa Bibil ni ayikasikesha in Kwilej a Bibil awonsu. Ukwash winou wa rukat wayikasikesha kudandamen kusal mudimu wa kulejan. Richard H. Barber, wadinga mwin kulejan ukweta mushiku pa chisu chinicha, walonda anch: “Twatwisha nawamp mu mudimu wa atulam in kwendangan pitwaya kupalangesh Chinong cha Kalam ni twatuma ma kopi makwau mu Canada kwoshau magazet mamwing.” Ulondin kand anch: “Nading ni chisend cha kutum ma kopi mamwing ma buku Le mystère accompli kusutin internet kudi arund nam ashadisha ma kopi ni kudi akwau atambulau. Mukadivar Rutherford watuleja anch tutenchika yitentam mu misumb kushalijan ku rand kwa États-Unis ni watuma in kulond mulong wa kuyikasikesh arund.”

KUSWIMP YOM KANANG

9. (a) Mulong wak antu a Nzamb afanyina kuswimp yom kanang pakach pa muvu wa 1914 ni 1919? (b) Ap anch afanyina kuswimp yom kanang, chitongijok ik chiyimp tufanyidina kwipuk?

9 Kwading yom kanang yafanyinau in Kwilej a Bibil kuswimp. Kateshap kurumburik kwa yom yalonday Yehova piur pa kuziy ant a mangand. (Rom 13:1) Chawiy chasala anch chisak chinech chiyandjika mu milong ya politik mu chirung cha njit. Chilakej, chisu chalonday mwant wa mu États-Unis machuku ma ngond 30 Ngond wa 5, 1918, anch antu afanyidin kulembil mulong wa chisambu, Chinong cha Kalam chayikasikesha in Kwilej a Bibil alembila niyawiy pa mulong winou. Akadivar amwing apana ukwash wa nfalang mulong wa kukwash njit ni amwing pakach pau ikala amasalay ni aya kurish njit. Pakwez chikalap nchik mwamu afanyina kuswimp yom kanang, komb chiyipin kulond anch dined diawiy diyingishin diasala anch andama mu usuk wa Babilon Mujim. Uyakin udi anch, ading piswimp ni kwiyauril kamu ni musumb ujim wa mangand mawonsu wa relijon wa makasu pa chisu cha Njit ja Kusambish ja Mangand Mawonsu.—Tang Luka 12:47, 48.

10. Mutapu ik walimishau in Kwilej a Bibil mwom?

10 Chidi chakin anch in Kwilej a Bibil kadingap ija kurumburik kwa kulik kwiyandjik kwa in Kristu mu milong ya chipolitik. Pakwez ading ij anch kujipan kwading kuyipin. Chawiy akadivar amwing ikala amasalay, alamang mat pa chisu cha Njit ja Kusambish ja Mangand Mawonsu pakwez alikang kuyiloz antu akwau. Akadivar amwing alikang kujipan ayitekang kurutu kwa amasalay ayila kurish chakwel ayijipa.

11. Mutapu ik wasalau ant a mangand minam palikau in Kwilej a Bibil kurish njit?

11 Djabul wova ujim mulong akadivar amwing ashala ashinshamena kudi Nzamb. Mudi chibudikin, ‘wasadina yijil nayimp.’ (Kuseng 94:20) Mukurump wa amasalay wa mu États-Unis James Franklin Bell, wamuleja Mukadivar Rutherford ni Van Amburgh anch want watekang kal chijil chisu chikutwisha kumushikij muntu ku rufu anch walik kurish njit. Chijil chinech chading chiyitadin in Kwilej a Bibil. Mukurump wa amasalay wamuleja Mukadivar Rutherford nich ujim anch chijil kachitekap mulong mwant wa mu États-Unis achilama. Kupwa mukurump winou walonda kand anch: “Pakwez, twij mutapu wa kukukwatany, ni wawiy mutapu tukusala!”

12, 13. (a) Mulong wak akadivar chinan ayiteka mu rukan ra rawonsu? (b) Kuyitek akadivar mu rukan, ov, kwasala anch ashadisha mupak wau wa kumuziyin Yehova? Rumburil.

12 Kupwa want winiwa wamana mutapu wa kuyipup in Kwilej a Bibil. Mukadivar Rutherford ni Van Amburgh, pamwing ni akadivar akwau musamban ading antakel a Watch Tower Society, ayikasa. Nzuj wading ni chisend cha kuyirumburish akadivar inay walonda anch akadivar inay ading kamu ayimp nakash kusutamu amasalay a mu Allemagne. Walonda anch akadivar inay asaala want, amasalay, ni ma egliz mawonsu chawiy chasala anch ayipupa nakash. [1] (Tal mazu ma kwinsudien.) Chawiy, in Kwilej a Bibil chinan ayifisha nich ni ayiteka mu rukan ra rawonsu kushik ni ku rufu mu Atlanta, Georgie. Pakwez, chisu chapwa njit akadivar inay ayibudisha ni ading aziyin kal nakash.

13 Ap anch akadivar inay chinan ading mu rukan adandamena kuziyin yijil ya Nzamb. Mutapu ik twija mwamu? Amufundina mwant wa mu États-Unis chakwel ayibudisha mu rukan. Mu mukand winou, alonda anch Bibil utulejin anch tufanyidinap kujipan, muntu mwawonsu wipana kudi Nzamb ni wamubwambwil ukushadish dilau dia Nzamb ni akumushesh. Arumburila anch kakutwishap ap pakemp kumujip muntu mukwau. Ading kamu atakamen pamafundinau mwant winou! Chadingap cha kwidjidjek anch akadivar inay kashadishap mupak wau wa kumuziyin Yehova.

ANTU A NZAMB AKWOLIKA!

14. Rumburil kusutil ku Mifund yom yasadika mu muvu wa 1914 kushik 1919.

14 Malakiy 3:1-3 ulejen yom yayishikena in Kwilej a Bibil pakach pa muvu wa 1914 ni kwisambishin kwa muvu wa 1919. (Tang.) Yehova Nzamb, ‘Nsalej Wakin’ ni Yesu Kristu, “muruu wa manswik,” weza mulong wa kushinshikin ‘an amakundj a in Levi ’amekeshina azizidilau many. Kupwa kwa Yehova kuswimp yom kanang ni kuyishitwish, atambula chad chisend chisu. Mu 1919, Yesu wamutonda “kashalapol ushinshamena ni kubabal,” ukweta chisend cha kutakel ni kuyifumb atushalapol awonsu a Nzamb. (Mateu 24:45) Antu a Nzamb ashikena kamu ku kukolik mu Babilon Mujim. Kudiosh pinipa, ileja yom yivud piur pa rusot ra Nzamb ni rukat rau mulong wendendiy rikala rikurikina. Kujikitish mud ik kwadingau nich mulong wa yiyukish yiney! [2]—Tal mazu ma kwinsudien.

15. Mutapu ik tukutwisha kumekesh anch tujikitishin mulong wa ku kukolik ku Babilon Mujim?

15 Tujikitishin nakash mud ik mulong wa ku kukolik mu Babilon Mujim. Satan katwishap kuyishesh in kwifukwil akin. Wakanganya kamu! Pakwez, tufanyidin kuvurik mulong wak Yehova watukola. Chitongijok chend chidi anch antu awonsu apanda. (2 Korint 6:1) Pakwez, relijon wa makasu udandamedin kutakel mamiliyon ma antu awamp chawiy akwet kuswir kwa ukwash wetu! El tusalany usu wetu wawonsu mulong tutwisha kuyimburij akadivar netu ashinshamena, ni kuyikwash antu chakwel akolika.

^ [1] (paragraf wa 12) Tal buku la Foi en marche, by A. H. Macmillan, pa paj wa 99.

^ [2] paragraf wa 14) Kudi kukwatijan kuvud pakach pa in Yuda akwatau mu usuk mu Babilon ni yom yayishikena in Kristu kupwa kwa kusambish kwa kupumbwok. Pakwez, tukutwishap kulond anch, usuk wa in Yuda wamekesha yom yayishikena in Kristu azizidilau many, tukutwishap kutan uprofet wisambidina ka chom ni kachom pa mulong winou. Kudi kamu kushalijan. Chilakej chimwing chid anch in Yuda ading mu usuk mu mivu 70, pakwez in Kristu asala mivu yivud mu usuk.