Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

Nzamb Wamekesha Mutapu Utukatilay Etu

Nzamb Wamekesha Mutapu Utukatilay Etu

Nzamb Wamekesha Mutapu Utukatilay Etu

“Ranaken ra Nzamb rukat kutuyikel ni kututenchik mulong wa kututwal ku mwom wa chikupu.”​—ROM 5:21.

1, 2. Ov, yipan ik yaad tukutwisha kushinshikin, ni chisu chipandakenamu kujimb?

 MWINGANG David J. Williams wa ku Universite wa Melbourne, mu Australie walonda anch: “Dipit dijin nakash dia in Rom diayishilau in kudiswan diading chijil ni chitongijok chau chakwel anch mu mwom chifanyidin kushakam kwambatan nich chijil.” Pakwez, chikalap chakin nchik, kudi dipit ap chipan chipandakenamu usey. Chipan chinech udi mutapu wa kwitiyik ni mwikadil utentamina ni ukatilay Nzamb ni ruchingej ra dipandish ni ra mwom wa chikupu.

2 Chawiy lel, kwading mikadil yimwing yambatena nich chijil piur pa mutapu wasalay Nzamb anch chipan chinech chikalaku. Mu mukand wa in Rom shapitre wa 5, kambuy Paul kamekeshap mikadil yiney mudi malejan mamekeshina ching yijil bwat. Pakwez, ndiy wasambisha nich dikasikesh dined anch: “Tukwet chisambu pakach petwetu nend Nzamb mwin Nsalejetu Yesu Kristu.” Antu atambwila chipan cha Nzamb asadin niyawiy usu wa kumukat. Paul ni ndiy wasala mwamu. Ndiy wafunda anch: “Nzamb wizwishin michim yetu nich rukat rend ku ukash wa mwiku utumbila.”​—Rom 5:1, 5.

3. Ov, yipul ik chifanyidina kwiyipul?

3 Ov, mulong wak chipan chinech cha rukat chading cha usey? Ov, mutapu ik welay Nzamb kupan chipan chinech mu mutapu utentamina ni uwanyidina? Ni chom ik chafanyidinau antu kusal chakwel atwisha ku chitambul? Talany amboku yakul yiwamp ni mutapu yikutwisha kumekesh rukat ra Nzamb.

Rukat ra Nzamb Ripwitijadin ni Chitil

4, 5. (a) Ov, mwi njil ik yijim yamekeshay Yehova rukat rend? (b) Ov, ronganyin pa mwikadil ik ritukwashina kutesh nawamp yilondinau mu Rom 5:12?

4 Kusutil ku chisal chimwing cha rukat rikash, Yehova wamutuma Mwanend kapokal chakwel ayikwasha antu. Paul walejana chom chinech anch: “Nzamb wamekesha mutapu utukatilay etu, pitwading etu akayitil Kristu watufila.” (Rom 5:8) Tongin bil pafunday anch: “Pitwading etu akayitil.” Antu awonsu aswiridin kujingunin mulong wak ikala akayitil.

5 Paul wisambina mulong winou, pasambishay nich mazu minam anch: “Yitil yandamina mu mangand ku muntu umwing, chad yitil yend yaleta rufu chawiy rufu riner rashika kudi antu awonsu, mulong antu awonsu asala yitil.” (Rom 5:12) Tukutwish kujingunin chinech nawamp mulong Nzamb wafunda mukand ulejena mutapu mwom wa muntu wasambisha. Yehova wayitanga antu aad, Adam nenday Ev. Sakatang udi mwin kuwanyin, antu akusambish, ap ashankur netu niyawiy ading awanyidina. Pakwez Nzamb wayinkisha yany yifanyidinau kulondul ni wayileja anch kuburen kuziyil ku chijil chinech kukez kuyiletin rufu. (Dis. 2:17) Pakwez, awiy atonda kusal uyimp, ajirila yany yitentamina ya Nzamb, chawiy lel awiy alika kumuziyil ndiy Mukaleng ni mwin kupan Chijil.​—Kuv. 32:4, 5.

6. (a) Ov, mulong wak anend Adam asambisha kufa kurutu kwa Nzamb kupan Chijil cha Moses ni kupwa kwa chinech? (b) Ov, chom ik tukutwisha kwilikej nich mayej mudi ma hémophilie?

6 Chading ching kusu kupwa kwa Adam kwikal mukayitil pawiy pavalay an, ni kusal anch awonsu ikala akayitil ni amana awonsu yibudikin ya chitil chinech. Mulong, awiy kajirilap chijil cha Nzamb mudi mwasalay Adam, chawiy lel awiy kikalap nich chitil chinech chimwing; ap kikalap nich chijil chin chawonsu chafundau pa mulong winou. (Dis. 2:17) Pakwez, an enday Adam aswana chitil. Chawiy lel chitil ni rufu rasambisha kutakel pa chisu chapanay Nzamb chijil kudi in Isarel, chamekesha patok anch awiy ading akayitil. (Tang Rom 5:13, 14.) Chibudikin cha chitil chaswanau chikutwish kumekan kusutil ku kuburen kuwanyin ap mayej mudi anémie méditerranéenne ap hémophilie. Watesha pamwing ap anch Alexis, mwan wa mwin Russie Czar Nicholas II ni Alexandra, aswana mayej ma kupwa kwa mash ma hémophilie. Ap mwamu, mu dijuku dined an amwing kavadikap nich mayej minam, pakwez ela kupalangesh kand mayej minam. Chidiap mwamu ku mutambu wa chitil. Uyimp wa chitil cha Adam wading ukasikena kwiyep. Wayishikena antu awonsu. Udandamedin kwikal ukash. Kupwa wayishikena antu awonsu. Ov, chitwishikin kupandakan uyimp winou?

Chapanay Nzamb Kusutil Yesu Kristu

7, 8. Ov, mutapu ik mwom wa antu aad awanyidina wayitakela antu ku yibudikin yishalijadina?

7 Nich rukat, Yehova watenchika yom chakwel antu apandakana chitil chaswanau. Paul warumburila anch chinech chading chitwishikin kusutil kudi muntu mukwau, uwanyidina​—Adam wa kaad. (1 Kor. 15:45) Pakwez mwom wa muntu ni muntu pakach pa antu inay aad awanyidina waletin yibudikin yishalijadina nakash. Ov, mutapu ik chidi mwamu?​—Tang Rom 5:15, 16, TMK.

8 Paul wafunda anch: “Kupan kwa Nzamb kikudip mudi tuyimp twinetu.” Adam wawila mu tuyimp twinetu, ni chawiy chatambulay dirumburish mulong wa chitil chend​—ndiy washikena ku kufa. Chikwau kand, kafap amwinend kusu. Bibil ulejen anch: “Mulong wa chitil chend chimwing chaleta rufu.” Dirumburish dined piur pa Adam dikala dia chilik chimwing pantaliken ni anend akad kuwanyin kuwejaku niyetu. Chikwau kand, tukutwish kutambul dikasikesh pa kwijik anch muntu uwanyidina, Yesu, ukutwish kulet chibudikin chishalijadina ni chaletay Adam. Chibudikin ik? Chakul chidi mu mazu mafunday Paul anch “kupand kweza kudi antu awonsu ku kwiyingish mulong wa kutentam kwa muntu umwing.”​—Rom 5:18, TMK.

9. Ov, chom ik chasalay Nzamb payelau antu anch adi in kutentam, mudi mwafundau mu Rom 5:16, 18?

9 Ov, kurumburik ik kudiokila mu mazu ma Grek mafundau anch “twaleta kuyingish” ni “kupand kweza kudi antu awonsu ku kwiyingish”? Mwin kukarumun Bibil umwing wafunda anch: “Chidi chifanikesh chimekeshin chom pa chom mu mutapu uwanyidina. Chilejen piur pa kukarumuk kwa mikadil ya muntu mu urund wend ni Nzamb, chidiap kukarumuk kwa muchim wa muntu bwat . . . Chifanyikesh chinech chimumekeshin Nzamb mudi nkalansambu wakwata mupak mulong wa kumukwol muntu wafishau nich, waletau kurutu kwa dirumburish dia Nzamb, muntu wafishau anch udi wakad kutentam. Pakwez Nzamb washikena ku kumukwol.”

10. Ov, chom ik chasalay Yesu mulong wa kusal anch antu ikala atentamina?

10 Ov, chom ik chafanyidinay kusadil “Nkanlansambu [utentamina] wa mangand mawonsu” chakwel amukwola muntu wakad kutentam? (Dis. 18:25) Mulong wa kupwish mulong, Nzamb wamutuma Mwanend kapokal pa divu. Yesu wasala rusot ra Tatukwend mu mutapu uwanyidina, chikalap nchik yoziu, kumusip, ap kumusal. Ndiy wadandamena kujijaman djat ni pafay ku mutond wa mar. (Heb. 2:10) Kusutil ku kupan mwom wend uwanyidina, Yesu wapana difut chakwel ayikola an a Adam ku chitil ni ku rufu.​—Mat. 20:28; Rom 5:6-8.

11. Ov, difut dimedin pa chom ik chambatena nich?

11 Mu mukand ukwau, Paul wafunda anch ndiy “wipana amwinend.” (1 Tim. 2:6) Ov, chom ik chambatena nich kwipan kwend? Adam waleta kuburen kuwanyin ni rufu kudi ma miliyon ma anend. Chidi chakin anch Yesu wading muntu uwanyidina, wela kwikal musul wa ma miliyon ma antu awanyidina. * Chawiy lel, ap anch alejana anch mwom wa Yesu ni ukaliweny wa anend awonsu wela kwikal uwanyidina ni kusal anch ya kupesh yikala ya chilik chimwing ni Adam nich anend akad kuwanyin. Pakwez, Bibil kalejenap anch ukaliweny win wawonsu wa an a Yesu wela kwikal chikunku cha difut bwat. Mukand wa Rom 5:15-19 ulejen dinans disambina piur pa rufu ra “muntu umwing” kusu ratukola. Mwaning, mwom uwanyidina wa Yesu ukwatijadin nich wa Adam. Chifanyidin kushinshikin piur pa Yesu Kristu amwinend. Chitwishikin anch antu awonsu atambula chipan ni mwom pakad kufut mulong wa “chisalijok chimwing chitentamina,” cha Yesu ni wa mwom wend wa kuziyil ni wa kushinshaman djat ni ku rufu. (2 Kor. 5:14, 15; 1 Pita 3:18) Ov, mutapu ik chibudikin chinech chela kushiken?

Kukolik Kwimedina pa Difut

12, 13. Ov, mulong wak antu atazukau anch adi awanyidin aswiridina riy ni rukat ra Nzamb?

12 Yehova Nzamb witiyija yakupesh ya difut yapanay Mwanend. (Heb. 9:24; 10:10, 12) Pakwez, in kwilej a Yesu adia pa divu, pamwing nau atwimbuy ashinshamena ashala akad kuwanyin. Ap anch ikasikeshin kwipuk kusal uyimp, pakwez kakatap kutwish. Mulong wak? Mulong awiy aswana chitil. (Rom 7:18-20) Pakwez Nzamb ukutwish ni ukez kusal chom chimwing pa chinech. Ndiy witiya ‘kwipan kwambatena nich’ ni wasota kuusadil mulong wa antu adia atushalapol end.

13 Chidiap anch Nzamb wasadina difut dined kudi atwimbuy ni kudi antu akwau mulong asala midimu yimwing yiwamp bwat. Pakwez, Nzamb wasadina difut padi awiy mulong wa riy rend ni rukat rend rijim. Ndiy wasota kuyikwol atwimbuy ni antu akwau ku dirumburish diela kuyishiken, ni kuyilikidil ku uyimp waswanau. Paul walejana chinech anch: “Chawiy chidi ku ranaken ra Nzamb kwawiy kuwapandilanya mulong wa ritiy ren, dipandish dined kidiezap ku usu wen ayinen, chidi kwau kupan kwa riy kwa Nzamb.”​—Efes 2:8.

14, 15. Ov, difut ik diapanau kudi antu atazukinau kudi Nzamb anch atentamina, pakwez chom ik chiswiridinau kand kusal?

14 Tongin bil pa difut mudi ik dikwetay Mwin dikand diawonsu dia kulikishin chitil cha muntu chaswanay ni chasalay! Ukutwishap kuchind uvud wa yitil yasalau antu kurutu kwa kwikal in Kristu; chikwau kand, Nzamb ukutwish kulikidil yitil yiney mu kusadil difut. Paul wafunda anch: “Chariy cha Nzamb cheza kwinyim kwa yitil yivud chaleta kuying kwakin.” (Rom 5:16) Atwimbuy ni antu akwau atambula chipan chinech cha rukat (ikala in kutentam) akez kudandamen kumwifukwil Nzamb wakin mu ritiy. Nich difut ik mu machuku ma kurutu? Antu “awonsu atambwila ranaken ruvud ni chariy cha kutentam kwa Nzamb, awiy inay akez kayikel mom yau mu Yesu Kristu.” Chakin, chipan cha midimu yitentamina mu mutapu windjing. Chipan chading mwom ni yibudikin yend.​—Rom 5:17; tang Luka 22:28-30.

15 Antu atambwila difut dined, atazukau anch atentamina, akez kwikal an a Nzamb a muspiritu. Padiau answan pamwing nenday Kristu, awiy akwet ruchingej ra kuyisangul ni kuya mwiur mudi an a muspiritu chakwel ‘kuyikel mudi ant’ pamwing ni Yesu Kristu.​—Tang Rom 8:15-17, 23.

Rukat ra Nzamb Rimekeshinau Kudi Antu Akwau

16. Ov, mutapu ik antu akweta ruchingej ra kushakam pa divu atambwila chipan?

16 Kadiap antu awonsu atekina ritiy ni amusadidila Nzamb mudi in Kristu ashinshamena akata kuchingejin ‘kuyikel mudi ant’ pamwing ni Kristu mwiur. Antu avud akwet ruchingej rimedina pa Bibil mudi radingau nich atushalapol adinga kurutu kwa in Kristu. Akwet ruchingej ra kushakam chikupu mu paradis pa divu. Ov, akutwish kutambul ap katat kamu ak chipan cha rukat kudi Nzamb ni kwikal antu atentamina kudi Nzamb nich ruchingej ra kwikal nich mwom pa divu? Anch twatang yafunday Paul kudi in Rom, tukutwish kwakul anch mwaning!

17, 18. (a) Ov, mu chitongijok cha ritiy ra Aburaham, mutapu ik mwamumanay Nzamb? (b) Ov, mutapu ik Aburaham wamekana kudi Yehova mudi mwin kutentam?

17 Paul wisambina pa chilakej cha kusambish, cha Aburaham, muntu wa ritiy washakama kurutu kwa Yehova kupan chijil chayifundilay in Isarel ni kurutu kwa Kristu kurijek jinjil ja kwikal nich mwom wa mwiur. (Heb. 10:19, 20) Tutangin anch: “Kamushilamup Aburaham ni mbut yend uswan wa mangand mawonsu mulong wa yijil, pakwez ching mulong wa kutentam kwa ritiy.” (Rom 4:13, TMK; Jak. 2:23, 24) Chawiy lel, Nzamb wamutazuka Aburaham muntu ushinshamena mudi mwin kutentam.​—Tang Rom 4:20-22.

18 Chinech chirumburikinap anch Aburaham wading wakad chitil padingay ni kumusadil Yehova mu dikum dia mivu. Bwat, ndiy kadingap muntu utentamina mu mutapu winou. (Rom 3:10, 23) Pakwez, mu manangu mend makad mupak, Yehova wamana ritiy rikash ra Aburaham ni midimu yasalay mulong wa ritiy riner. Pa chinech, Aburaham wamekesha ritiy mu “majuku” ma kushilamu mela kudiokal mu dijuku diend. Dijuku dined diamekana kwikal Mesia ap Kristu. (Dis. 15:6; 22:15-18) Pa chinech, kwambatan nich “kupan kwend, ni kwikodil kwa mu Yesu Kristu,” Nkalansambu wa Nzamb ukutwish kulikidil yitil yashikena pasak. Chawiy lel, Abraham ni antu akwau akweta ritiy adingaku kurutu kwa chirung cha in Kristu akez kuvumbuk niyawiy.​—Tang Rom 3:24, 25; Kus. 32:1, 2.

Sanger Mwikadil Utentamina Katat Kamu Ak

19. Ov, mulong wak mutapu wamumanau Aburaham kudi Nzamb uyikasikeshin antu avud nlel unou?

19 Mulong Nzamb wa rukat wamumana Aburaham mudi mwin kutentam, chinech chifanyidin kuyikasikesh in Kristu akin nlel unou. Yehova kamumanap anch udi mwin kutentam mudi mukatay kuyiman antu azizidilau many ma muspiritu akeza kwikal “answan nend Kristu.” Antu inay akemp adia mudi chisak chinech ‘chatazukay kwikal antwend a pa kampwil’ ni ayitazukin mudi “An a Nzamb.” (Rom 1:7; 8:14, 17, 33) Chikwau kand, Aburaham washikena ku kwikal ‘murund wa Yehova’​—ni kurutu kwa yakupesh ya difut yapanau. (Jak. 2:23; Isay 41:8) Ov, chidi nchik piur pa in Kristu akin akweta ruchingej ra kushakam mu Paradis ukezau kutenchik pa divu?

20. Ov, chom ik chichingejinay Nzamb kudi antu amenay nlel unou anch atentamin, mudi mwamumanay Aburaham?

20 Antu inay katambulap “chariy cha kutentam” nich rutong ra kwikal nich mwom wa mwiur kusutil ku “kwiyingish ku ranaken rend mudi kupan kwend, ni mu kwikodil kwa mu Yesu Kristu.” (Rom 3:24, TMK; 5:15, 17) Pakwez, ateka ritiy rau rikash mudi Nzamb ni mu yom yend yatenchikay, ni amekesha ritiy rau kusutil ku midimu yau yiwamp. Umwing pakach pa midimu yiney udi wa “[k]ulejan mazu ma want wa Nzamb . . . ni kulejan yom ya Mwant Yesu Kristu.” (Mid. 28:31, TMK) Chawiy lel, Yehova ukutwish kuyiman antu inay mudi atentamina mudi mwamumanay Aburaham. Chipan chitambwilau antu inay chidi​—urund ni Nzamb​—chishalijadin nich “chariy cha Nzamb” chitambwilau azizidilau many. Chikwau kand, chidi chakin kamu chipan chitiyijinau nich kujikitish kukash.

21. Ov, yiyukish ik yidiaku mulong wa rukat ni kutentam kwa Yehova?

21 Anch uchingejin kusanger mwom wa chikupu pa divu, ufanyidin kwijik anch chinech chikushikenap mulong wa chisal kanang cha mwin kutakel wa chiuntu. Pakwez, chinech chimekeshin rutong ra manangu ra Mukaleng Mwant. Yehova wakwata pakemp-pakemp jinzau ja kuwanyish rusot rend. Jinzau jinej jading jambaten nich kutentam kwakin. Chikwau kand, awiy atongina piur pa rukat ripandakena ra Nzamb. Chawiy chalonday Paul anch: “Pakwez Nzamb wamekesha mutapu utukatilay etu, pitwadinga etu akayitil Kristu watufila.”​—Rom 5:8.

[Dizu didia Kwishin kwa paj]

^ par. 11 Chilakej, chitongijok chimedina piur pa an avadika, chidi mu Étude perspicace des Écritures, Volume 2, paj wa 728, paragraf wa 2 ni wa 3.

Ov, Uvurikin?

• Ov, uswan ik watambulau anend a Adam, ni nich chibudikin ik?

• Ov, mutapu ik wapanau difut dikwatijadina, ni mu mutapu ik diading dikwatijadina?

• Chipan cha kwikal atentamina chaleta ruchingej ik kudi ey?

[Yipul ya Dilejan]

[Chipich chidia pa paj wa 21]

Adam muntu uwanyidina wasala chitil. Yesu muntu uwanyidina wapana ‘difut dikwatijadina’

[Chipich chidia pa paj wa 23]

Kusutil ku rusangu ruwamp​—ridiokila kudi Yesu tukutwish kwikal antu atentamina!