Yipul Dikum Piur pa Kumanijan kwa Ikundj ni Mband Yakwilau
Yipul Dikum Piur pa Kumanijan kwa Ikundj ni Mband Yakwilau
1 Ov, kumanijan kwa ikundj ni mband chawiy chitil cha kusambish chasalay Adam nenday Ev mu chir cha Eden?
▪ Chakul: Antu avud amening anch dibuj diajidikau mu chir cha Eden kwading kumanijan kwa ikundj ni mband. Pakwez, Bibil kalejenap mwamu.
Tongin bil: Ap kurutu kwa kumutang Ev, Nzamb wamuleja Adam anch kafanyidinap kudia dibuj dia “mutond ou wa ronganyin ra kuwap ni kuyip.” (Disambishil 2:15-18) Mulong Adam wading amwinend, chijil chinech chelap kwisambin piur pa kumanijan kwa ikundj ni mband. Chikwau kand, Nzamb wamwinkisha Adam nenday Ev chijil chovikena anch: “Valijanany, vulijanany, shakamany, izwishany ngand.” (Disambishil 1:28) Ov, Nzamb wa rukat wela kumulej ikundj ni mband akusambish anch “izwishany ngand”—mulong chifanyidin kumanijan kwa ikundj ni mband chakwel izwisha ngand—ni kupwa kuyifish nich anch akez kufa mulong wa kuziyil ku malejan mend?—1 Yohan 4:8.
Chikwau kand, pading pa chisu mfumwend a Ev kadingap nend pamwing, Ev “wapola dibuj diau [diajidikau] wadidia. Chad wamwinkishaku kand nfumwend wadingay nend, niyend wadia.”—Disambishil 3:6.
Kupwa, Adam nenday Ev kayifishap nich pamanijanau ni pavalau an. (Disambishil 4:1, 2) Chimeken patok anch, dibuj diadiau Adam nenday Ev dirumburikinap kumanijan kwau pakwez adia dibuj didiokila ku mutond wadinga wakin.
2 Ov, Bibil ujidikin kwisangaresh mu kumanijan kwa ikundj ni mband?
▪ Chakul: Mukand wa kusambish wa Bibil ulejen anch Nzamb ndiy wayitanga antu “ikundj ni mband.” Nzamb walonda piur pa yom yatangay anch yading “yiwamp kamu.” (Disambishil 1:27, 31) Kupwa, Nzamb wamupepila nfund a Bibil chakwel apana malejan minam kudi ikundj anch: “Sanger mu mukajey wa ku usand wey . . . Lik rukat rend rikwizula ey mu yisu yawonsu ni musangar.” (Jinswir 5:18, 19) Ov, mazu minam mamekeshin anch Bibil ujidikin kwisangaresh mu kumanijan kwa ikundj ni mband?
Yom yiney yimekeshin anch kuwejinaku kukusal anch kuvalijan kwikalaku, Nzamb watanga mujimbu wa ikundj ni mband chakwel ambay a uruw amekesha rukat rau kudi umwing ni mukwau mu mutapu ukatau kwisangaresh umwing ni mukwau. Urund winou ukutwish kuwanyish maswir ma kumujimbu ni ma yovil ma ikundj ni mband udia mu urund wa piswimp ni wa chirungul.
3 Ov, Bibil witiyijin anch ikundj ni mband ashakama pamwing pakad kwatijan?
▪ Chakul: Bibil ulejen patok anch “Nzamb ukez kuyirumburish in kwimik dis.” (Hebereu 13:4) Dizu dia Grek disambidina piur pa kwimik dis, didi pornéïa, disambidin yisu yivud kusadil kuyimp kwa mujimbu wa mband ap wa ikundj kudi antu akad kwatijan umwing ni mukwau. * Chawiy lel, chiyipin ku mes kwa Nzamb anch ikundj ni mband ashakam pamwing—ap anch asotin kwatijan mu machuku ma kurutu.
Ap anch ikundj ni mband akatijadin nakash, Nzamb witin anch afanyidin kwatijan kurutu kwa kumanijan. Nzamb watutanga ni ukaliweny wa kukatijan. Mwikadil wa kusambish wa Nzamb udi rukat. Chawiy lel, ndiy ukwet mayingish mawamp ma kulejan anch kumanijan kufanyidin kwikalaku ching kusu pakach pa ambay a uruw, mudi mukezau kulejan kudi mutu wa mulong ulondwilaku.
4 Ov, Uruw wa rupad uwapil?
▪ Chakul: Chisu chimwing, Nzamb walikidila anch muntu ikala ni amband avud. (Disambishil 4:19; 16:1-4; 29:18–30:24) Pakwez Nzamb kasambishap nich uruw wa rupad bwat. Ndiy wamwinkisha Adam mband umwing.
Nzamb wamwinkisha Yesu Kristu mbil ya kuchirish chany Chend cha kusambish cha kwikal nich mband umwing. (Yohan 8:28) Pipulau piur pa uruw, Yesu walonda anch: “Pakusambish Sakatang watanga antu ikundj ni mband?’ Chad Nzamb walonda kand anch: ‘Pa chinech ikundj ukez kudiokal kudi tatukwend ni makwend, ni kulamat kudi mukajend, chad awiy aad akwikal mujimbu umwing.’”—Mateu 19:4, 5.
Mwin kwilej umwing wa Yesu amupepila kudi Nzamb chakwel afunda anch: “Chifanyidin ikundj mwawonsu kwat mband. Chawiy chimwing kand, mband mwawonsu ufanyidin kwachik ku uruw.” (1 Korint 7:2) Bibil ulejen kand anch muntu mwawonsu watena mu chikumangen cha win Kristu ukweta yisend ya pakampwil ufanyidin kwikal “mwin mband umwing.”—1 Timote 3:2, 12.
5 Ov, chiyipin kusadil mon ukangeshina kuval kudi ambay a uruw?
▪ Chakul: Yesu kayilejap in kumulondul end anch afanyidin kwikal ni an. Kwikil ap muntu umwing pakach pa in kwilej a Yesu waleta malejan minam. Kwikil ndond palikishinau patok kudi Bibil anch chifanyidinap kusadil mon wa kukangesh kuval.
Pakwez, ambay a uruw, akwet mbil ja kukwat ayinau mupak anch akuval an ap bwat. Akutwish kand kukwat mupak anch akez kuval an inch ni chisu ik chikezau kwikal nau. Anch ikundj ni mband asadil mulad kanang wa kukangesh kuval mulong wa kwipuk madikaj winou udi mupak ni chisend chau ayinau. * Kwikil muntu ukutwisha kuyirumburish.—Rom 14:4, 10-13.
6 Ov, chiyipin kudiosh madikaj?
▪ Chakul: Mwom utumbil kudi Nzamb, ni ndiy umen anch mwan udia mwivum, udi muntu ukweta mwom. (Kuseng 139:16) Nzamb walonda anch muntu akez kumurumburish anch wamujip mwan uchidia mwivum. Chawiy lel, ku mes mend, kumujip mwan uchidia mwivum kudi kujipan.—Kubudik 20:13; 21:22, 23.
Pakwez, ov, chikwikal nchik anch kudi mwikadil kanang usadila anch pa kuval ambay a uruw ayishindil chakwel atonda nany pakach pa mwan ap makwend ukeza kupand? Pa mulong winou, ambay a uruw afanyidin kukwat mupak piur pa nany ufanyidinau kupandish. *
7 Ov, Bibil ulikidil kulikijan?
▪ Chakul: Bibil ulikidil kulikijan. Pakwez, Yesu walejana diyingish dimwing kusu dikutwisha kujip uruw, palonday anch: “Ikundj mwawonsu ukumulika mukajend wakad chitil cha kusochik [kumanijan pol pa uruw], chad wat mband windj, wasal kal chitil cha kusotan.”—Mateu 19:9.
Nzamb ukisin kulikijan kwimedina pa makasu, ap pa kudimban. Ndiy ukez kuyirumburish antu akata kuyilik ambay nau a uruw pakad mulong, pakampwil anch akwet chitongijok cha kwikal ni mbay mukwau wa uruw.—Malakiy 2:13-16; Marko 10:9.
8 Ov, Nzamb ukat kulikidil kumanijan kwa antu a mujimbu umwing?
▪ Chakul: Bibil ulikishin patok kusotan, mwinomu mudi kand ni kumanijan kwa antu a mujimbu umwing. (Rom 1:26, 27; Galatia 5:19-21) Mulong Bibil ulejen patok piur pa yisal yikisinay Nzamb ya mashakamin minam, twij kand anch “Nzamb wakata ngand nakash, ndiy wamupana Mwanend kapwokal chakwel muntu mwawonsu ukumwitiyija ndiy kakujiyap, pakwez ukez kwikal nich mwom wa chikupu.”—Yohan 3:16.
Ap anch kakatap kulikidil kumanijan kwa antu a mujimbu umwing, in Kristu akin akat kumekesh uwamp kudi antu awonsu. (Mateu 7:12) Nzamb usotin anch ‘tuyilimisha antu awonsu.’ Chawiy lel, in Kristu akin kakatap kuyipompat in antu a mujimbu umwing akata kumanijan.—1 Pita 2:17.
9 Ov, chiyipin kwisambin masandj, “sextos” ku telefon ap ku Cybersexe?
▪ Chakul: Kwisambin masandj ku telefon kudi kulond kwakad kuwanyin ni kutesh jinsangu ja kumanijan kwa ikundj ni mband ku telefon. “Sextos” didi dizu dirumburikina kutum yipich ap jinsangu ja masandj kudi antu akwau. Dizu Cybersexe dirumburikin kutal pornografi ku Internet.
Bibil kalejenap kachom pa kachom piur pa yom yisadikina nlel unou mudi yiney. Pakwez, ulejen anch: “En udiany antu a Nzamb, kichifanyidinap en kulond yom ya usund, ap ya kwijond, ap ya ris pakach pen. Kiufanyidinanyap kulond yom ya usany, ap ya usup, ap yom ya winzikis pakach pen. Pakwez lembilany nich kujikitish kudi Nzamb.” (Efes 5:3, 4) Yom mudi kwisambin masandj ku telefon, “sextos,” ap cybersexe yikat kulet yitongijok yiyimp piur pa kumanijan kwa ikundj ni mband ni yikat kuyikasikesh antu chakwel kusanger kumanijan pol pa uruw. Pa ndond pa kuyikwash antu ayikela maku mau ma kumanijan, yisal yiney yikat kukasikesh kwisangaresh kwa muntu amwinend.
10 Ov, chom ik chilejenay Bibil piur pa kwichuk?
▪ Chakul: Bibil kajimbwilap pakampwil kwichuk—kusengan nich mujimbu wa ikundj ap wa mband mulong wa kulangwish maku ma kumanijan ni kwichil mem ma ruvaj. Pakwez, Dizu dia Nzamb dikat kuyilej in Kristu anch: “Chifanyidin kujip rusot ren riyimp rikata kulondul yom ya mangand, mudi usund, ni kusotijan, ni upwepu.”—Kolosay 3:5.
Kwichuk kukat kukasikesh chitongijok chiyimp ni cha choy piur pa kumanijan kwa ikundj ni mband. Bibil utukasikeshin anch Nzamb ukutwish kutwinkish “ukash upandakena ukash wawonsu” kudi antu asadina usu wa kashinsh chakwel alika chaku chinech.—2 Korint 4:7; Filip 4:13.
[Mazu madia kwishin kwa paj]
^ par. 11 Pornéïa urumburikin kand yisal yikwau yiyimp yakad kwambatan nich rusot ra kusambish ra Nzamb patangay mijimbu ya antu, mudi kusotan, kumanijan kwa antu a mujimbu umwing, ni kulal ni nnam.
^ par. 19 Chitongijok cha Bibil piur pa kulik kuval, achisambina mu mutu wa mulong ulondina anch: “Questions des lecteurs” udia mu Chinong cha Kalam cha pa Kalol 15, 1999, pa paj wa 27-28, mu Français
^ par. 22 Pa mulong wa kwel anch mband usotinau ku usu kakutwishap kudiosh madikaj, tang Réveillez-vous ! wa Ndol-Mem 22, 1993, pa paj wa 10-11, wapalangeshau kudi Atuman a Yehova.
