MUTU WA PA CHIBUR: KUVUMBUK KWA YESU USEY WAKU KUDI EY
Kuvumbuk kwa Yesu—Ov, Kwashikena Kamu?
HÉRODOTE, mwin kwilej jinsangu ja pasak mwin Grek wadingaku pasutin kal mivu 2 500, walejana rusangu rumwing piur pa in Idjibit a pa chirung chend. Ndiy wafunda anch, “Ku musambu wa ampich, kupwa kwa kudia ikundj umwing waleta mu mushet mukish wa kusong wa mujimbu wa muntu, upentinau ni kusong mudi muntu ufila, wa metre umwing ap chikunku. Umulejen kudi antu awonsu adiaku, ni kulond anch ‘Nangany ni sangarany, mulong ku rufu ukezany kwikal akad mwom mudi mukish winou.’”
Chitongijok chinech piur pa mwom ni rufu chadingap ching kusu kudi in Idjibit. Nlel unou, antu avud alondining kwau anch “Dangany, nangany, ni sangarany.” Anch mwom ukat kupwa ku rufu, mulong wak tukutwishap kusanger mu yom tutwishina? Mulong wak tupimina kwikasikesh kusal yom yiwamp? Anch rufu ridi nsudiel ya yom yawonsu, chikutwish kumekan anch kusal yitusotina nlel unou kukutwish kwikal kwa usey. Kambuy Paul wisambina pa mulong winou. Ndiy walejana mwikadil wa antu alika kwitiyij mu kuvumbuk, palonday anch: “Anch afu kakuvumbukap kwikal kand aom, chad chifanyidin etu kusal mudi mulondilau mu Mukand wa Nzamb anch: ‘Tudiany, tunany, mulong diamashik tukufany kwetu.’”—1 Korint 15:32.
Chakin kamu, Paul amwinend kitiyijap anch afu akez kuyivuramen chikupu bwat. Ndiy wading nich kashinsh anch afu akutwish kwikal kand aom, nich ruchingej ra kulik kand kufang. Ruchingej riner rimedina pa chinship chimwing cha usey nakash, uyakin wamanay anch udi wakad kutadik—kuvumbuk * kwa Yesu Kristu. Chawiy lel, kuvumbuk kwinoku chading chom chikash chakasikesha ritiy ra in kwilej a kusambish.
Katat, kuvumbuk kwa Yesu kukwet usey ik kudi etu? Ov, mutapu ik twija anch chinech chashikena chakin kamu? Talany amboku mutapu washinshikinay Paul pa milong yiney payifundinay in Kristu adinga mu Korint.
OV, CHIDI NCHIK ANCH KRISTU KAVUMBUKAP?
In Kristu amwing a mu Korint wa pasak kateshap nawamp mulong winou, ni akwau kitiyijap anch kuvumbuk kukez kwikalaku. Mu mukand wa kusambish wafunday kudi in Kristu adinga kwinikwa, kambuy walejana yibudikin yela kwikalaku anch kwikil chakin kamu kuvumbuk. Ndiy wafunda anch: “Chawiy anch kwikil kuvumbuk kwa afu kwikal kand aom, komb Kristu niyend kavumbukap kwend kwikal kand mwom. Anch Kristu kavumbukap kwikal kand mwom, komb etu tukat kurumburil kwetu mazu ma Nzamb chamwamu, niyen kand ukat kwitiyijany kwen chamwamu. Chom chikwau chijim, komb etu tukat kulond yom ya makasu mulong wa Nzamb . . . komb ritiy renen ridi kwau chamwamu, niyen ushadikinany kwen ni katat mu yitil yen. Chad kand in Kristu afila mu ritiy niyau ashadika kwau.”—1 Korint 15:13-18.
Paul wasambisha ni mazu makasikena kutadik anch: Anch afu kakutwishap kuvumbuk, chimekeshin anch Kristu wafila, kafanyidinap kuvumbuk chakwel ikala mwom. Anch Kristu kavumbukap, ov, chom ik chela kushiken? Chawiy lel, kulejan rusangu ruwamp kwikal chom chamwamu, ni cha makasu. Pakwez, kuvumbuk kwa Kristu kwadinga nfungul wa ritiy ra in Kristu, pakad bil kuwejinaku malejan makwau ma Bibil piur pa ukaleng wa Nzamb, dijin diend, Want wend, ni kukolik kwetu. Anch kuvumbuk kwasadikap, uruu wa Paul ni wa atwimbuy akwau wela kwimen pa chom chamwamu, ni pa mazu makad usey.
Kukwikal kand yibudikin yikwau. Anch Kristu kavumbukap ku rufu, ritiy ra in Kristu rikez kwikal ra chamwamu, rakad usey, ni ra makasu. Chikwau kand, Paul ni akwau ela kulond makasu kangal kusu piur pa kuvumbuk kwa Yesu pakwez kand piur pa muntu wamuvumbula ndiy, Yehova Nzamb. Chikwau kand, dizu dia kwel anch Kristu “wafa mulong wa yitil yetu” diela kwikal dia makasu—mulong anch mwin kuyikwol antu kamukolap amwinend ku rufu, kakutwishap kuyikol akwau. (1 Korint 15:3) Chinech chela kurumburik anch in Kristu afila, ni akwau ajipau, asheshika nich ruchingej ra makasu anch akez kuvumbuk.
Paul washikena ku kulond mwamu: “Anch tumuchingejin Kristu ching kusu mulong wa mwom winou, chifanyidin antu atwovil etu riy kupandakan antu awonsu.” (1 Korint 15:19) Paul, ni in Kristu akwau, ashadisha yom, amana yoziu, ajijamana mu yikokujol, ni ashikena ku kufa mulong itiyija mu kuvumbuk ni mu yawonsu yikutwishisha chinech. Chidi chom cha mwamu mud ik anch kuvumbuk kwadinga kwau kwa makasu!
MULONG WAK UFANYIDIN KWITIYIJ
Paul kitiyijap anch yibudikin yiney yiyimp yawonsu yidi yakin bwat. Ndiy wading wij anch Yesu amuvumbula ku rufu, ni walejana mu wiswimp uman kudi in Korint anch, “Kristu wafa mulong wa yitil yetu mudi mufundilau mu Mukand wa Nzamb. Amujika, chad pa dichuku dia chisatu ndiy wavumbuka wikal kand mwom mudi mufundilau mu Mukand wa Nzamb. Chad kwinyim kwa kuvumbuk, ndiy wamekana kudi Pita ni kudi atwimbuy awonsu dikum ni aad. * Chad wamekana kapamp kamwing kudi in kwitiyij yitot yitan ni kusuta, antu inay avud achidi aom, akwau akemp afil kal. Chad wamekana kudi Jakobu, chad wamekana kand kudi atwimbuy awonsu. Kwinyim kwa yom yiney yawonsu, ndiy wamekana kudi am.”—1 Korint 15:3-8.
Paul wasambish nich dizu dikash anch Kristu wafil mulong wa yitil yetu, amujika, ni wavumbuka. Chom ik chasala anch Paul ikala nich kashinsh mwamu? Diyingish dimwing diadinga uman wa atuman avud. Yesu wavumbuka wamekana kudi antu (ni kudi Paul amwinend), ku kachisak kakemp, ap ku antu 500, ni avud pakach pau alika chakin kamu kwitiyij pateshau rusangu anch Yesu wavumbikin! (Luka 24:1-11) Antu avud imena ayinau ni mes adingaku pa chirung cha Paul ni ela kuyipul chakwel alejana yamanau. (1 Korint 15:6) Atuman aad ap umwing wela kujindjik swaa milong yiney, pakwez antu 500 ap kupandakanamu imena ni mes mau kakutwishap kujindjik.
Tal kand anch, Paul wisambina tupamp twaad anch rufu, kujik, ni kuvumbuk kwa Yesu yasadika “mudi mufundilau mu Mukand wa Nzamb.” Yinship yiney yamekesha anch uprofet udia mu Mifund ya Hebereu piur pa Mesia wikala wakin, ni kumekesh patok anch Yesu wadinga kand Mesia washilaumu.
Yohan 21:9-14) Ov, muntu wa kutongin wela kuyitazuk antu akwau chakwel amukwata?—Luka 24:36-39.
Chikalap nchik uman wa antu imena ayinau ni mes ni wa Mukand wa Nzamb, kwading antu ading akat kutadik anch Yesu kavumbukap. Antu amwing alondin anch mujimbu wend awiya kudi in kwilej end chakwel alonda anch ading atuman a kuvumbuk kwend. Pakwez, in kwilej kadingap kwau ni usu wa kuyidiosh amasalay in Rom ading alamina kwi nzay. Akwau alonda anch kuvumbuk kwamanau yading kwa yom ya kutongin. Pakwez, yitongijok yau yidi ya makasu mulong Yesu wavumbuka amumana kudi antu avud ni pa yisu kushalijan. Chikwau kand, ov, chitwishikin kwitiy anch muntu wa kutongin wela kwosh ni kupan ansh, mudi mwasalay Yesu wavumbuka ku Galile? (Antu akwau alonda anch kuvumbuk madinga makasu malejanau kudi in kwilej. Pakwez chiyukish ik chatanau pasalau mwamu? Kupan uman piur pa kuvumbuk kwasala anch in kwilej amekana mudi ayisup, ayimesha mar, ni kuyijip. Ov, mulong wak ela kushiken ku kushadish ni mwom wau mulong wa kupalangesh yom ya makasu kwau? Pakwez, awiy apana uman wau mu Yerusalem, kurutu kwa antu adinga ni kuyipompat, adinga tayad chakwel aman mutapu wa kuyifish nich.
Kuvumbuk kwayinkisha in kwilej mushiku wa kupan uman piur pa Mwant wau chikalap nchik rupompat rikash. Mulong kuvumbuk kwikal chom cha usey nakash mu ritiy ra in Kristu. In Kristu a kusambish ashesha mwom wau mulong wa kupan uman piur pa mulej wa manangu wajipau. Ashesha mwom wau mulong wa kulejan kuvumbuk kwa Yesu mulong kuvumbuk kwinoku kwamekesha anch ndiy wadinga Kristu, Mwan a Nzamb, ukweta dikand, muntu udia mwom wayikwasha ni kuyitakel. Kuvumbuk kwend kwamekesha anch niyawiy akez kuvumbuk pakach pa afu. Chakin kamu, anch Yesu kavumbukap, in Kristu kelap kwikalaku. Anch Yesu kavumbukap, twelap kutesh kand rusangu rend.
Ov, kuvumbuk kwa Kristu kukwet usey ik kudi etu nlel unou?
^ par. 5 Mu Bibil, dizu dia Grek dikarumwinau anch “kuvumbuk” dirumburikin anch ‘kulank kapamp kakwau.’ Dimekeshin anch muntu amuchirishin ku mwom, mudi mutapu wadingay, nich untu wend, ni yitongijok yend.
^ par. 13 Mu mutapu ukwa “dikum ni aad” urumburikin “atwimbuy,” ap anch pafay Yuda Isakariyot, ashala kwau 11. Chimeken anch, ap antu 10 pakach pau ela kwikal pa ndond ya antu 12, mulong Tomas kadingakwap pa dichuku dinidia.—Yohan 20:24.