1. Ov, mwikadil wa in kubambil amwing wisambin piur pa mupak wetu wa kudandamen mutapu ik?

PADINGAY ni mivu dikum, Marie Decker wadinga nich katumb ka mwin kubambil mukash pa mangand mawonsu. Ndiy wasota kuwin ni kutambul médaille wa or wa kubambil mu a metre 3000 ku final wa masengan ma Olympiques (Jeux olympiques) mu muvu wa 1984. Pakwez, yisapat yend ya kubambil nich yashikap pa ndond pa nsudiel. Ndiy wipwakala ku mwend wa mwin kubambil mukwau ni wawa nayimp. Kupwa wabukuka ni wasambisha kudil, amusenda wa kusend chakwel amwoka. Pakwez, Marie kalikap kubambil. Pasutap muvu, ndiy wachirikina kand mu kubambil ni wikala kand nich katumb mu rusangu risu mu mangand ma kubambil kwa amband mu 1985.

2. Ov, mu mutapu ik udiau in Kristu akin mu kubambel, ni pisu tufanyidina kushinshikin mupak wetu?

² Pitudia in Kristu, tudi mu kubambel—kubambel kumwing kwa mu chifanikesh. Tufanyidin kushinshikin piur pa kubambil mulong wa kuwin. Kubambel kwetu kudiap kubambel kwitina kuya mau nakash mulong wa kuwin. Ni kurumburikinap kwau kwisangaresh kusu. Pakwez, kukutwish kwikal mudi kuchin kwa pansh ap maraton witina kujijaman mulong wa kuwin. Kambuy Paul wasadila chifanikesh cha mwin kubambil mu kubambel kumwing mu mukand wayifundinay in Kristu adinga mu Korint, musumb wadinga nich katumb mulong wa masengan mend ma kubambel. Ndiy wafunda anch: “En wijany kal antu akata kubambil mau, awonsu akuya pamwing, pakwez ching umwing ukutwisha kutambul difut. Chawiy ikasikeshany kulam mwom wa win Kristu chakwel niyen ukez kutambulany difut.”—1 Kor. 9:24.

3. Ov, mutapu ik akutwishau in kubambil awonsu kuwin mu kubambel chakwel atambula mwom wa chikupu?

³ Bibil utulejin anch tufanyidin kubambil mu kubambel  kwinoku kwa muchifanikesh. (Tang 1 Korint 9:25-27.) Difut didi mwom wa chikupu, mwiur kudi in Kristu azizidilau many ap pa divu kudi antu akwau. Chinyim nich kubambel kuvud, kubambel kwinoku kukat kusal anch antu awonsu andamina mwinomu ni akata kujijaman djat ni kwinsudiel atambula difut. (Mat. 24:13) In kubambil akat kushadish ching anch akangany kulondul yijil ap kasutinap pa ndond ya nsudiel. Chikwau kand, kudi kubambel kumwing kusu kuletina difut dia mwom wa chikupu.

4. Ov, chom ik chisadila anch kubambel kwetu mulong wa kutambul mwom wa chikupu kwikala kukash?

⁴ Chiswapelap kushik kwinsudiel. Chifanyidin kwikasikesh nakash ni kwitekin mupak. Kudi ching muntu umwing—Yesu Kristu watwisha kushik kwinsudiel pakad kwipwakal ap kapamp kamwing. Pakwez mwin kwilej wend Jakobu wafunda anch in kumulondul Kristu ‘awonsu akat kurumbok mu mitapu yivud.’ (Jak. 3:2) Ov, mulong wak chidi chakin! Mulong etwawonsu tukat kurumbuk mulong wa kuburen kuwanyin kwetu ni mulong wa kuburen kuwanyin kwa antu akwau. Chawiy lel yisu yimwing tukutwish kukas weny, kurumbuk, ni kushadish usu wetu. Tukutwish ap kuwa; pakwez tukat kulank ni kudandamen kubambil. Antu amwing awil mu mutapu ukash ni ayikwasha chakwel alanka ni adandamena kubambel djat ni kwinsudiel. Chawiy lel, tukutwish kubambel djat ni kwinsudiel ap anch tukutwish kwipwakal ap kuwa chisu chimwing ap tupamp tuvud.—1 Ant 8:46.

5, 6. (a) Ov, mulong wak “kwikil mulong wa kwipwakal” kudi mwin Kristu, ni chom ik chikeza kumukwash chakwel ‘alanka’? (b) Ov, mulong wak antu amwing kakatap kulank pakatau kwipwakal?

⁵ Wasadilap pamwing ap mazu “kwipwakal” ni “kuwa” umwing ni mukwau mulong wa kwisambin pa mwikadil wa muspiritu. Mazu minam madia mu Bibil makutwish chisu chimwing kurumburik chom chimwing pakwez yisu yivud bwat. Chilakej, tal mazu madia mu Jinswir 24:16: “Anch mwin kutentam wawa tupamp sambwad, ukulank kand, pakwez antu ayimp akat kuwa nich yakamish.”

⁶ Yehova kakezap kulikidil anch antu amuchingejina ndiy ipwakala ap anch awa—mu yikokujol ap mu kuziy mu kwifukwil kwau—mukutwishau  kukangany kulank. Tukwet kashinsh anch Yehova ukez kutukwash chakwel ‘tulanka’ ni tudandamena kwipan kudi ndiy nich muchim wetu wawonsu. Chidi chom chikasikeshina mud ik kudi antu awonsu amukatina Yehova nakash nich muchim wau wawonsu! Muntu muyimp kakwetap ndiy rusot ra kulank bwat. Mulong kakatap kukimb ukwash wa spiritu utumbila wa Nzamb ni wa antwend, ap ukat kulik kutambul ukwash winou. Chinyim ni antu ‘akatila yijil ya [Yehova],’ kwikil mulong wa kwipwakal ukutwisha kuyidiosh rawonsu mu kubambel kwa mwom.—Tang Kuseng 119:165.

7, 8. Ov, mutapu ik muntu ‘wawila’ ukutwish kand kutambul dilau dia Nzamb?

⁷ Antu amwing awil mu tuyitil tukemp—ap tupamp tuvud—mulong wa kuziy kwau. Pakwez akwez kwikal kand antu atentamina ku mes kwa Yehova anch adandamen ‘kulank,’ akarumuk chakin kamu ni kwikasikesh mu mudimu ushinshamena. Tukutwish kuman mutapu washakamay Nzamb ni Isarel wa pasak. (Isay 41:9, 10) Pa ndond pa kushinshikin pa uyimp wa —‘kuwa’ kwetu—Jinswir 24:16, twisambidina kurutu, jikat kushinshikin pa uwamp, pa ‘kulank’ kwetu nich ukwash wa Nzamb wetu ukweta riy. (Tang Isay 55:7.) Pamekeshinau ruchingej rau mudi etu, Yehova ni Yesu Kristu atukasikeshin nich musangar chakwel ‘tulanka.’—Kus. 86:5; Yoh. 5:19.

⁸ Ap anch mwin kubambil wipwakal ap wawa mu kubambel, ndiy ukutwish kand kwikal ni usu ni kupwish kubambel anch wasal yom swaa. Mu kubambel kwetu mulong wa mwom wa chikupu, twijap kushik kwa “dichuku . . . ap kwa chisu” cha disudiel dia kubambel kwinoku. (Mat. 24:36) Chikwau kand, anch twasal usu wa kwipuk kwipwakal, tukutwish kudandamen kuya ap pakemp, kushal mu kubambel, ni kupwish nawamp. Ov, mutapu ik tukutwisha kwipuk kwipwakal?

9. Ov, milong ik yikutwisha kutupwakesh?

⁹ Shinshikinany amboku milong yitan yikutwisha kutupwakesh—kuziy kwa muntu amwinend, maku ma ku mujimbu, kuburen kutentam ku mutambu wa ambay akaritiy, mar ap kuzengol, ni kuburen kuwanyin kwa antu akwau. Vurikany anch, ap anch twipwakala, Yehova ukata kushimpish muchim nakash. Ndiy kakatap kututek swaa ku mutambu wa antu ayimp bwat.

10, 11. Ov, kuziy ik kwa amwinend kwarishay nich David?

¹⁰ Kuziy kwa muntu amwinend kukutwish kwikal mudi mayal matekinau mwinjil ya kubambel. Anch twashinshikin pa yinship yashikena mu mwom wa Mwant David ni kambuy Pita, tukutwish kuman kuziy kwinoku kwaad—kuburen kwilam ni wom wa muntu.

¹¹ Mwant David wamekesha kuziy piur pa kwilam, pa yom yasalay ni Batisheba. Ni pamusalau kudi Nabal, David wasota kusal yom nich ujim. Mwaning, kuburen kwilam kwend kwamupwakesha, pakwez ndiy kalikap kwikasikesh chakwel amusangaresha Yehova. Nich ukwash wa antu akwau, ndiy watwisha kwikal kand nich mwikadil wend uwamp wa muspiritu.—1 Sam. 25:5-13, 32, 33; 2 Sam. 12:1-13.

12. Ov, mutapu ik wadandamenay Pita mu kubambel chikalap nchik kwipwakal?

¹² Pita wamekesha wom wa muntu, wipwakala yisu yivud; pakwez wadandamena kwikal mwin kutentam kudi Yesu ni kudi Yehova. Chilakej, ndiy wamutuna Mwant wend pakach pa antu, kamutunap kapamp kamwing bwat, pakwez wamutuna tupamp tusatu. (Luka 22:54-62) Kupwa, Pita wakanganya kusal yom mudi mwin Kristu, ndiy wayimana antu a michid in kwitiyij mudi antu akad usey kurutu kwa in Kristu in Yuda. Pakwez, kambuy Paul wamana yom patok—wading wij anch mu chikumangen mufanyidinap kwikal katond. Chaku cha Pita chading chiyimp. Kurutu kwa kwel anch chaku cha Pita chiyipisha ukadivar, Paul wasala usu chakwel amukand Pita patok. (Gal. 2:11-14) Ov, chibud cha Pita chamukangesha kudandamen mu kubambel kwa mwom? Bwat. Ndiy walondula chiyul cha Paul, wachisadila, ni wadandamena mu kubambel.

13. Ov, mutapu ik ukash wa ku mujimbu ukutwisha kumupwakesh muntu?

 ¹³ Yisu yimwing kuziy kwa muntu amwinend kukutwish kwikal ukash wa ku mujimbu. Chinech chikutwish kwikal kand mulong ukata kupwakesh. Ukash wa kumujimb ukutwish kutukangesh kuya kurutu muspiritu ap kutupwakesh ni kutuziyish. Chilakej, nambaz umwing wa ku Japon wayela pasalay mivu 17 kupwa kwa kutambul dibatish. Ndiy wasambisha kubangin nakash piur pa ukash wend wa ku mujimbu ni washikena ku kuziy muspiritu. Kupwa wikala wakad kusal. Amakurump aad amwendila. Patambulay dikasikesh kusutil ku mazu mau mawamp, ndiy wasambisha kand kukumangan. Ndiy ulejen anch, “Nasambisha kudil mulong amakurump anlangwisha nich chirungul.” Nambaz wetu wachirikina katat mu kubambel.

14, 15. Ov, chom ik chikash tufanyidina kusal anch twasambish kwikal nich maku mayimp? Let chilakej.

¹⁴ Maku ma ku mujimbu mayipwakesha antu avud. Ap anch yoziu yatushiken mu mutapu winou, tufanyidin kusal usu chakwel tudandamena kwitokish mu manangu, mu yitongijok, ni muspiritu. Vurik chiyul cha Yesu cha ‘kudjibul’ mu chifanikesh yom yawonsu yikutwisha kutupwakesh, chikala dis ap chikas chetu. Pakach pa yom yiney padi yitongijok ni yisal yiyimp yasala anch antu amwing alika kubambil?—Tang Mateu 5:29, 30.

¹⁵ Mukadivar umwing wapamina mu dijuku dia win Kristu wafunda anch uvurikin anch pasutin kal mivu yivud, wading urishin nich yibachikin ya kumanijan kwa antu a mujimbu umwing. Ndiy walonda anch: “Niyova nayimp. Chamekana mudi nadingap ku mutambu umwing ap ukwau.” Pawanyishay mivu 20, ndiy wikala chibol wa rawonsu ni kashalapol nkwash mu chikumangen. Kupwa wipwakala nayimp, amupupa kwambatan nich Mukand wa Nzamb, ni watambula ukwash wa amakurump. Kusutil ku malembil, ku kwilej Dizu dia Nzamb, ni ku kushinshikin pa kuyikwash antu akwau, ndiy walanka amwinend ni wasambisha kand mwikadil wend uwamp wa muspiritu. Pasuta mivu, ndiy walejana anch: “Yisu yikwau nikweting yovil yiniya, pakwez nikatap kuyilikidil chakwel yimpandakana. Nileja anch Yehova kakezap kulikidil anch akoza kusut usu wey. Chawiy lel nitiyijin anch nikutwish kusal yitongijok ya Nzamb.” Mukadivar winou ulondin kand anch: “Mulong wa yikokujol yawonsu narisha nich nikez katambul difut mu mangand masu. Nisotin kutambul difut dined! Chawiy lel, nikudandamen kurish.” Ndiy wakwatin mupak wa kudandamen mu kubambel.

16, 17. (a) Ov, chom ik chamukwasha mukadivar umwing chakwel iyova anch umen mar ma kuburen kutentam? (b) Chakwel twipuka kwipwakal, ov pisu tufanyidina kushinshikin?

¹⁶ Kuburen kutentam ku mutambu wa ambay netu akaritiy kukutwish kutupwakesh. Mu France, muntu umwing wadinga pasak mukurump wamana anch amusadina uyimp, ni wiyova kuyip nakash. Mudi chibudikin, walika kukumangan ni wikala wakad kusal. Amakurump aad amwendila ni amutesha nich ranaken, pakad kumukatul dizu pasambishay kuyirumburil rusangu rend, mudi mwading mumenay. Amakurump inay amukasikesha chakwel adjibula chisend chend padiay Yehova ni amuleja anch cha usey nakash chidi kumusangaresh Nzamb. Ndiy witiya ni wachirikina kand mu kubambel, wasambisha kand kusal mijikit mu chikumangen.

¹⁷ In Kristu awonsu afanyidin kushinshikin padi Mutu wa chikumangen watekau, Yesu Kristu, pa ndond pa kushinshikin padi antu akad kuwanyin. Yesu ukweta mes “mazazin mudi kasu,” umen yom yawonsu mu mutapu uwamp ni umen yom yivud kutupandakenamu etu. (Kuj. 1:13-16) Chilakej, ndiy wij anch chikutwisha kumekan kudi etu mudi kuburen kutentam, chikutwish kwikal pamwing ap kuburen kutesh nawamp ku mutambu wetu. Yesu ukez kuwanyish maswir ma chikumangen mu mutapu uwanyidina ni pa chisu chiwanyidina. Chawiy lel, tufanyidinap kulikidil yisal ap mipak ya ambay akwau in Kristu yikala milong ya kupwakesh ritiy retu.

18. Ov, mutapu ik tukutwisha kupandakan yoziu ap mikadil yiyimp?

¹⁸ Milong yikwau yaad yikata kupwakesh yidi mar ap kuzengol ni kuburen kuwanyin kwa antu akwau  mu chikumangen. Mu chilakej chend cha mwin kukun, Yesu walonda anch “mar ni kuzengol” mulong wa dizu yikez kuyipwakesh antu amwing. Pakwez, kwawonsu kudiokila kuzengol—ku dijuku, ku atej, ap kudi anyikel—kukutwish pamwing ap kwikal nich usu pa muntu anch “dizu kidiandaminap mu muchim wend,” ni kuburen mwikadil ukash wa muspiritu. (Mat. 13:21) Pakwez, anch twalam mwikadil utentamina wa muchim wetu, mbut ja Want jikez katukwash kukudish mij ya dizu mu muchim wetu. Piturishina nich yikokujol, salany usu wa kutongijokin mu malembil piur pa yom yifanyidinau antu kushiman. (Tang Filip 4:6-9.) Nich ukwash wa Yehova, tukez kupandakan yoziu, pakad kulikidil anch mikadil yiyimp yitupwakesha.

19. Ov, mutapu ik tukutwisha kwipuk kusal anch uyimp watusalau wikala mulong wa kupwakesh?

¹⁹ Cha ushon, pasutin kal mivu yivud antu amwing asala anch kuburen kuwanyin kwa antu akwau kuyikangesha kudandamen mu kubambel. Kuburen kwovijan pa milong ya kom kau kwasala anch yikala milong ya kuyikupwakesh. (1 Kor. 8:12, 13) Anch muntu watusal uyimp, ov tukez kusal anch mulong winou wikala ukash kudi etu? Bibil ukat kuyiyul in Kristu anch alika kuyirumburish akwau, ayilikishina, ni ipuka kushinshikin ching kusu pa mbil yau bwat. (Luka 6:37) Piurishina nich diyal dikutwisha ku kupwakesh, iyipula amwiney anch: ‘Ov, nikat kuyirumburish antu akwau kwambatan nich yom nisotina amwinam? Mulong nij anch anamakwam adi akad kuwanyin, ov nikez kulikidil kuburen kuwanyin kwa muntu kwinkangesha kudandamen mu kubambel kwa mwom?’ Kumukat Yehova kukutwish kutukwash kusal usu chakwel kangal tusala anch muntu mukwau atukangesha kushik kwinsudiel.

20, 21. Ov, chom ik usotina kusal mu kubambel kwa mwom?

²⁰ Ov, wakwatin mupak wa ‘kupwish kubambil kwey’? (2 Tim. 4:7, 8) Ufanyidin kwilej Bibil. Sadil Bibil ni mikand ya uteokras chakwel yikukwasha kukimbijol, kutongijokin, ni kujingunin milong yikutwisha kukupwakesh. Lembil chakwel utambula spiritu utumbila ukutwisha kukasikesh mwikadil wey wa muspiritu. Vurik anch, kwikil mwin kubambil ufanyidina kulik kubambil mulong wipwakala ap wawil kapamp kamwing. Ukutwish kulank ni kuchirikin kand mu kubambel. Ndiy ukutwish ap kusadil mayal ma kupwakesh chakwel mikala mayal makusutin, ni kwilejin kusutil ku yikokujol yashikena ku ritiy rend.

²¹ Bibi ulejen anch mu kubambel mulong wa kutambul mwom wa chikupu chifanyidin kusal, chifanyidinap kushakam pakad kusal. Chidiap mudi kukandam kusu ku motak mulong wa kuyisend antu akwau ayila chakwel awina. Tufanyidin kubambil mu kubambel chakwel tutambula mwom ayinetu. Anch twasala mwamu, “chisambu chijim” cha Yehova chikez kwikal mudi rinkind panyim yetu. (Kus. 119:165) Tukutwish kwikal nich ruchingej ra kutambul yiyukish yend ya chikupu nlel ni yakad nsudiel yikeza kuyishiken antu awonsu apwishina kubambel.—Jak. 1:12.