Want ukatwilau milamu aumekesha mudi kusadin nayimp kwa want mulong wa uwamp wa muntu amwinend. Kusadin nayimp kwa want kwinoku kwasambisha pakur. Chilakej, Bibil ujimbwil chijil chimwing chiyipishinau cha kulik kutambul difut dia kujik mukan mu milong ya kurumburish, chimekeshina anch kuchisadin akwijing kwasutin kal mivu 3 500 ni kusut. (Kubudik 23:8) Pakwez, kutul milamu kurumburikin kand kwitiy difut dia kujik mukan. Kukatul milamu kwa in kusal mudimu kukat kumekanang yisu yimwing mudi kuwapin, kutaninamu yisakin ya mudimu yakad kwikal yawawiy, ap kwiy mapit mayen. Akutwish kand kusadin want wau mulong wa kuyikwash urund nau ni anamakwau mu mutapu uyimp.

Ap anch kukatul milamu kudiaku pa mangand mawonsu, chimeken patok anch kukatul milamu mu want kupandaken nakash. Rapor wa 2013 wa Mangand Mawonsu Ukata Kutal Milong ya Mashakamin, wapalangeshau kudi Transparency International, ulondin anch antu a pa mangand mawonsu akat kulond anch yitenchik yitan yijim nakash yikata kwitiy kukatul kwa milamu yidi ya in chipolitik, ya ampurish, ya in kusal mudimu, anzuj, ni kurumburish. Shinshikin amboku ma rapor mamwing mamekeshina mulong winou.

• AFRIK: Mu 2013, in kusal mudimu mudi uvud wa 22 000 a mu Afrik du Sud ayifunda mulong wa mwikadil uyimp wa kukatul milamu ku mudimu.

• AMERIK: Mu 2012, mu Brezil, antu 25 ayifisha nich mulong asadila yom ya ngand mulong wa kutambul ukwash wa chipolitik. Pakach pa antu inay afishau nich pading mukurump mwin kutakel chisak, muntu umwambakedinap ntakel wa ngand.

• ASIA: Mu Séoul, mu Koré du Sud, antu 502 afa mu chikumbu cha kulandishin chawa mu muvu wa 1995. In kwisak ajim amana anch antakel a musumb ayikatula milamu chakwel ayilikidila in kutung chakawel asala yom yakad kuwanyin ni alika kulondul mbil.

• EUROPE: Kovijan ni Cecilia Malmström Commissaire wa Commission européenne des affairs Intérieurs “Kupandakan kwa mulong wa kukatul milamu mwi Mputu kushimokishin.” Uwejinaku kand anch “kwipan kwa in chipolitik mulong wa kupwish chakin kukatul milamu kumeken kwikal kwa chamwamu.”

Chiyikasikedin antu nakash kupwish kukatul milamu kwa guvernema. Mulej Susan Rose-Ackerman, mwi kukimbijol umwing wa milong ya kukangesh kukatul milamu, wafunda anch mulong wa kupwish mulong winou chitin “kusal usu wa kuswimp yom nakash mu kwisak kusadinay guvernema.” Ap anch chom chinech chikutwish kumekan kwikal chakad kuchingejin, Bibil umekeshin anch ap anch antu asal usu nchik, kupwish mulong winou, kukatul milamu kukwikalaku ching.