Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

IMBURIJANY RITIY RAU | ENOK

“Wamusangaresha Nzamb”

“Wamusangaresha Nzamb”

ENOK washakama chisu chilemp. Chikutwish kutukasiken kutongin, pakwez muntu winou wasala mivu 365—mu mivu yiney mudi mivu ya antu anying asadina mivu yivud nakash mu chirung chetu! Pakwez, kulondwish ni chirung chashakamay ndiy, kadingap ipal. Mu chisu chinicha, pasut kal mivu 5 000 ni kusut, antu alalang mivu yivud kusutamu katat. Adam, muntu wa kusambish, wasala mivu yitot musamban ni kusut chisu chivadikinay Enok, kupwa, Adam wasala kand mivu yikwau yitot yisatu! An amwing a Adam asala mivu yivud kusutamu Adam. Chawiy pawanishay Enok mivu 365, wading uchid ni usu wawonsu, mudi muntu ukweta mutapu wa kusal yom yivud mu mwom wend. Pakwez kasalap mwamu.

Enok wading pamwing ap mu ubaj. Tongin pachininay, kavuramedinap yom yisadinau antu alejay kal uruu udiokila kudi Nzamb. Yifu yau yajidangana ni ujim. Antu inay ading amukisin. Kakatap uruu wend, ni amukisa Nzamb wamutuma. Katwishap kumurishikish Nzamb wa Enok, Yehova, pakwez amurishikishang muntu winou! Pamwing ap Enok wading wiyipwil anch ukutwish kand kuman dijuku diend. Ov, watonga piur pa mukajend ni anend amband ni mwanend ikundj Metushela ap mwijukurend Lamek? (Disambishil 5:21-23, 25) Ov, yiney yading nsudien?

Enok udi muntu wa usey nakash ufundinau mu Bibil. Ching ma verse masatu mawiy kwau malejena rusangu rend mu wiswimp. (Disambishil 5:21-24; Hebereu 11:5; Jud 14, 15) Pakwez, ma verse minam, malejen mutapu udiay muntu winou ukweta ritiy rijim. Ov, ukat kuwanyish maswir ma dijuku? Kand kal urishangap nich milong chakwel wimana dang, mulong wa kusal yom wija anch yitentamin? Anch mwawiy, ukutwish kwilej yom yivud kusutin ritiy ra Enok.

‘ENOK WADANDAMENA KWEND PAMWING NI NZAMB’

Antu ading ni yaku yiyimp chisu chavadikay Enok. Wading wa dijuku dia sambwad kudiokal ku dijuku dia Adam. Chikwau kand, antu ading piswimp ni kuwanyin kwa mujimbu kwadingay nich Adam ni Ev ni kwashadishau. Chawiy chasalang anch antu ashakam mivu yivud. Chawiy, ading nich mikadil yiyimp ya mashakamin ni ya mu spiritu. Chisum chading chipandaken. Yisalijok yiney yasambisha mu dijuku dia kaad, chisu cha mujipau Abel kudi mwanamakwend Kain. Umwing wa pakach pa an a Kain wikala ni chibud cha kusal uyimp nakash ni wikal mwin kufundakesh kumusutamu Kain! Pa dijuku diakasatu uyimp ukwau wamekana. Antu asambisha kutazuk dijin dia Yehova, pakwez kadingap ni kalimish mulong wa difukwil. Asadinang dijin ditumbila dia Nzamb mu mutapu wa masaal ni wa kuburen kalimish.—Disambishil 4:8, 23-26.

Mutapu winou uyimp wa difukwil wading pamwing ap ndond yawonsu mu chirung cha Enok. Pading payilay Enok mu kupam, watonda yading yifanyidinay kusal. Ov, wabombakana nau antu ayimp a mu machuku minima? Anch wamumkimba Nzamb wakin, Yehova, watanga diur ni divu? Wafanyina kusambish kwilej nakash piur pa Abel, muntu wajipau mulong wamwifukwilang Yehova mu mutapu Umusangareshina. Enok wakwata mupak wa kujijaman mudi Abel. Disambishil 5:22 ulondin anch: ‘Enok wadandamena kwend pamwing ni Nzamb.’ Mazu minam mamumekeshin Enok mudi muntu wa Nzamb mu mangand makad kumwijik Nzamb. Ndiy muntu wa kusambish ulejenau mu Bibil mu mutapu winou.

Verse winou wa mu Bibil ulondin kand anch Enok wadandamena kwend ni Yehova kupwa kwa kumuval mwanend Metushela. Chawiy tumwij Enok mudi tatuku wa dijuku padingay ni mivu piswimp 65. Wading ni mband, wakad kujimbulau dijin diend mu Bibil, ni kajimbwilap uvud wa ‘an amakundj ni an amband.’ Anch tatuku wendin pamwing ni Nzamb payilidinay ni pawanyishinay maswir ma dijuku, ufanyidin kusal usu wa kulam dijuku diend mu mutapu ukatinay Nzamb. Enok wijika anch Yehova umuchingejidin amekesha kushinshaman kudi mukajend. (Disambishil 2:24) Ni wasala yom yiwamp mulong wa kuyifundish anend piur Yehova Nzamb. Ni chibudikin ik?

Bibil kalondinap yom yivud pa mulong winou. Kalondinap chom piur pa ritiy ra Metushela mwan wa Enok, mwom wend wading ulemp ufundinau mu Bibil, ni wafa mu muvu wasadika Mabeb majim. Chawiy, Metushela wamuvala mwan ikundj dijin diend Lamek. Mwom wa Lamek wading pamwing ni wa ngakend Enok mu mivu chitot. Ni papamay Lamek wamekesha ritiy. Yehova wamupepila chakwel alonda uprofet piur pa Nowa mwan wa Lamek ni uprofet winou wawanyina kupwa kwa Mabeb. Mudi ngakiril wend Enok, Nowa wading muntu umwing wenda pamwing ni Nzamb. Nowa wading kand kal amumanangap Enok. Pakwez Enok washa uswan ujim wa usey. Nowa wafanyina kwilejin ku uswan winou kusutin tatukwend Lamek, ap kusutin ngakend Metushela ap pamwing ap kusutin Jered, tatukwend a Enok, wafa padingay Nowa ni mivu 366.—Disambishil 5:25-29; 6:9; 9:1.

Tal kushalijan kudia pakach pa Enok ni Adam. Ap anch Adam wading uwanyidin, wamubwambwila Yehova ni wayishila anend uswan wa wimbwambol ni mar. Pakwez Enok wading wakad kuwanyin wenda pamwing ni Nzamb ni wayishila anend uswan wa ritiy. Adam wafa padingay Enok ni mivu 308. Ov, dijuku dia Adam diamudila kamu chipandakena ngakau wading ni yaku yiyimp? Twijap. Pakwez, Enok ‘wadandamena kwend pamwing ni Nzamb.’—Disambishil 5:24.

Anch uwanyishining maswir ma dijuku, shinshikin mutapu ukutwisha kwilejin ku ritiy ra Enok. Ap anch usadin usu mulong wa kuwanyish maswir ma ku mujimbu mulong wa dijuku diey, kwikil maswir mapandikena usey nakash mudi maswir ma mu spiritu. (1 Timote 5:8) Uwanyishinap maswir minam ching kusutin yom ulondina pakwez yom usadina. Anch watond kwend pamwing ni Nzamb mudi mwasalay Enok, ni witiy anch mbil japepilau ja Nzamb jitakel mwom wey, niyey ukupan uswan ku dijuku diey—ukuyishil chilakej chiwamp chifanyidinau kwimburij.

ENOK “WAYIBWAKINA ANTU INAY”

Enok wafanyina kwiyov kwikal amwinend mudi muntu ukweta ritiy mu mangand makad ritiy. Pakwez, ov Nzamb wend, Yehova, wamushinshikina? Wasala mwamu. Dichuku diawanyina diambambay Yehova ni kashalapol wend ushinshamena. Nzamb wamwinkisha Enok uruu wa kuyilej antu a pa chirung chend. Wamwikadisha Enok muprofet, muntu wa kusambish ulejenau uruu wend mu Bibil. Twij mwamu mulong Jud, mwanamakwend a Yesu, amupepila chakwel afunda mazu ma uprofet wa Enok kupwa kwa yitot ya mivu. *

Wisu wading uprofet wa Enok? Wawiy ou: ‘Teshany, Yehova wezin nau angel end a mwiur atumbila tunan ni tunan. Chakwel ayirumburish antu awonsu, mulong wa kuyifish nich in kumubwambwil ndiy mulong wa yisalijok yau yiyimp, ni mulong wa mazu ma dichim wakad kalimish mamulondau ndiy!’ (Jud 14, 15) Enok wading ni ritiy rikash anch yom yiney yikusadik chakin. Kudi ndiy chading mudi Nzamb wasadin kal yom yilondinay mu uprofet winou. Chinech chawiy chilakej cha uprofet uvud walondulaku. Chitongijok chawiy ech: Muprofet ulondin chom chikusadika kamu chakin chadi uchilondin mudi chasadika kal pakur!—Isay 46:10.

Enok walejana pakad wom uruu wa Nzamb mu mangand mayimp

Mutapu ik wading uruu walejanay Enok, pamwing ap wa ulejana kudi antu awonsu afanyina kutesh? Shinshikin mutapu kubabesh kwinoku kwading ni usu—wasadina mazu mudi “kumubwambwil,” “yisalijok yau yiyimp,” ni “mazu ma dichim wakad kalimish” uyilejin antu patok, yisalijok yau, ni mutapu usadiningau yom yiney. Uprofet wayibabesha antu awonsu anch mangand matunginau kudiosh kwayopatinau mu chir cha Eden mading mayimp nakash. Mangand minima masheshika chisu chezay Yehova ni ‘angel end atumbila’—chisak cha angel akweta usu wa kurish—mulong wa kujiyish. Enok walejana kubabesh kwinoku kwa Nzamb pakad wom, ni walejana kubabesh kwinoku amwinend! Pamwing ap nsand Lamek wading umen mutapu wading utakamenay ngakend. Anch mwawiy, tukutwish kutesh nawamp mulong wak wasalay mwamu.

Ritiy ra Enok rikutwish kutubachik kwiyipul ayinetu pitumena mangand tushicha mudi mumamenay Nzamb. Kubabesh kwalejanay Enok nich kutakaman kudandamedin; kulejan kubabesh kusadikin nlel mudi mukwasadika mu machuku ma Enok. Kukwatijan ni kubabesh kwa Enok, Yehova waleta Mabeb majim mulong wa mangand makad kumwijik Nzamb mu machuku ma Nowa. Pakwez kusheshik kwinoku kwasha chilakej mulong wa kusheshik kujim kukusadika kurutu oku. (Mateu 24:38, 39; 2 Pita 2:4-6) Nlel, wirijekin pamwing ni yisak yend ya angel atumbila mulong wa kuletish dirumburish ditentamina mulong wa mangand mayimp. Etu awonsu tufanyidin kutek kubabesh kwa Enok mu muchim ni kulejan kubabesh kwinoku kudi antu akwau. Antu a mu dijuku dietu ni arund netu akutwish kwikal kulemp niyetwetu. Tukutwish kwiyov anch tudi ayinetu mu yisu mudi yiney. Pakwez Yehova kamulikap Enok; kakutwishap kuyilik atushalapol end ashinshamena nlel!

‘AMUSHEMUNINA CHAKWEL KANGAL AMANA RUFU’

Nsudien ya Enok yading mutapu ik? Rufu rend rading ra kushimokish kusutamu padingay mwom. Disambishil ulondin kwend anch: “Enok [wadandamena kwend] pamwing ni Nzamb, chad kwinyim kamekanap, mulong Nzamb wamusenda.” (Disambishil 5:24) Enok amusenda kudi Nzamb mu mutapu ik? Kambuy Paul warumburila anch: “Ku ritiy kwawiy kwamushemuninau Enok chakwel kangal amana rufu; ndiy kamekanap kand, mulong Nzamb wamushemunina. Katat uman weza kudiay ndiy anch, pasak padiau kandikal amushemunin ndiy wamusangaresha Nzamb.” (Hebereu 11:5, NWT.) Yom ik yakimbay kulond Paul palonday anch ‘amushemunina chakwel kangal amana rufu’? In kukarumun amwing a Bibil alondin anch Nzamb wamusenda Enok wamutwal mwiur. Pakwez kimwawiyap. Bibil ulejen anch Yesu ndiy muntu wa kusambish kuvumbuk mulong wa kuya mwiur.—Yohan 3:13.

Mu mutapu ik ‘wamushemuninau’ Enok chakwel kangal “amana rufu”? Yehova wamushemunina pamwing ap Enok mu mutapu uwamp kumudiosh ku mwom mulong wa kumutwal ku rufu ni wamwiyepisha ku kuswan kwawonsu kwa rufu. Pakwez chakusambish, Enok watambula ‘uman anch ndiy wamusangaresha Nzamb.’ Mutapu ik? Kurutu kwa rufu rend, Enok wafanyina kuman chishimushimu chidiokila kudi Nzamb, pamwing ap mulong wa kumulej divu mudi paradis. Nich chijingidij cha kumwitiyij kudi Yehova, Enok walala mu rufu. Pafunday Paul piur pa Enok ni amakundj nau amband ashinshamena walonda anch: “Antu inay awonsu afila mu ritiy rau.” (Hebereu 11:13) Chawiy, akankuny nend afanyina kukimb mujimbu wend, pakwez ‘kaumanap,’ pamwing ap mulong Yehova wasala anch ulik kumekan, ni wayikangesha chakwel kangal auyipish ap kuusadin mulong wa relijon wa makasu. *

Mu kutongijokin pa ma verse minan, el tusala usu wa kutongin mutapu washika mwom wa Enok kwinsudien. Tal mutapu usadikina yom, wavurika anch wawiy kwau mutapu umwing wa kusal. Enok wading ukat kuchin, chad waziya. In kumuzengol ading amulondwil panyim, ajimanang kal nakash mulong wa uruu wend wa dirumburish. Enok wamana ndond ya kujingam ni wapima chisu chikemp, pakwez wijika anch kakutwishap kwend wapand. Rufu riyimp rikwatishena wom rading piswimp. Papimay, wamulembila Nzamb wend. Kupwa wiyova kwikal ni chisambu. Chishimushimu, chakimba kwikal ni usu anch Enok wadingaku chakin kamu ni amusenda amutwal kulemp.

Enok wading pamwing ap urishin ni nsudien yiyimp chisu cha musendau kudi Yehova

Tongin anch amuleja kuman yom ya kurutu, amulej ngand yishalijangena ni ngand yading yijay. Chamekana kudi ndiy anch yading ngand yipandakena kuwap mudi chir cha Eden, pakwez mwadingap asherub ading alamina chir chinech mulong wa kuyikangesh antu kwandamamu. Amakundj nau amband—awonsu akwet ukash wa mujimb ni usu wa usand—wading uvud. Chisambu chading pakach pau. Mwadingap yisalijok ya rukis ni kwadingap relijon umeshena mar mudi wading wijay Enok nawamp. Kudi amwinend, Enok wiyova anch ukwet kashinsh ka Yehova, rukat, ni dilau diend. Wikala ni kashinsh anch ndond yiney yimuwanyidin; yafanyina kwikal ndond yend. Piyovay kwikal mu chisambu nakash, Enok wabwika mes mend ni walala tul tukurikina, twakad kulat.

Kudiosh dichuku dinidia—walala mu rufu, udi mu manangu makad musul ma Yehova Nzamb! Mudi mwashilayamu Yesu, dichuku dikwez dikuteshau antu awonsu adia mu manangu ma Nzamb dizu dia Kristu ni kubudik mu jinzay, akuburil mes mau mulong wa kuman ngand yisu yiwamp ni ya chisambu.—Yohan 5:28, 29.

Ov, niyey ukatin kwikalamu? Tong mutapu ukwova musangar anch watanijan ni Enok. Tong piur pa yom yiwamp ukwilejina kudi ndiy! Ukutwish kutulej uyakin piur pa yom twading tutongina piur pa nsudien yend. Pakwez kudi chom kanang tukwet kuswir kwa kwilejin kudi ndiy katat. Kupwa kwa kwisambin piur pa Enok, Paul walonda anch: “Wakad ritiy muntu kakutwishap kumusangarish Nzamb.” (Hebereu 11:6) Diyingishin dia usu mudi ik tukweta mulong wa kwimburij ritiy ra Enok!

^ par. 14 In kwilej amwing a Bibil alondin anch Jud wasadina jinsangu ja makasu jidia mu buku utazukinau anch Buku wa Enok, pakwez buku winou ukwet kwend jinsangu ja kutongin jakad dishin jidimbenau anch jidi ja Enok. Buku winou ukwet kand nsangu ja uprofet wa Enok, pakwez a ufunda mu yisu ya pakur yitwakad etu kwijik nlel—Yikala mukand wa kufund ap wa kulond ku kan. Jud wasadina pamwing ap yom yiney ya pakur, ap pamwing ap wileja piur pa Enok kusutin Yesu, walejana piur pa mwom wa Enok kudiokal mwiur.

^ par. 20 Chilik chimwing, pamwing ap Nzamb wasala anch mujimbu wa Moses ni wa Yesu kangal yishikena mu kuyiyipish niyau mutapu winou.—Kuvurik Yijil 34:5, 6; Luka 24:3-6; Jud 9.