Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

Kuziyil ku Winyikel wa Nzamb, Ching Kusu Amwinend

Kuziyil ku Winyikel wa Nzamb, Ching Kusu Amwinend

14

Kuziyil ku Winyikel wa Nzamb, Ing Ching Kusu Amwinend

RUTONG RA SHAPITRE

Mulong wa Kuziyil ku Want, Antu a Nzamb Itekin Kulemp ni Mangand

1, 2. (a) Ov, chany ik chayitakela in kwilej a Yesu djat ni lel unou? (b) Ov, mutapu ik wapakishau akankuny netu kutupandakan, ni yibudikin ik yadingaku?

 PADINGAY kurutu kwa Pilat nkalansambu umwing mujim nakash wa in Yuda, Yesu wisambina piur pa chany chimwing chafanyina kuyitakel in kwilej end ashinshamena lel unou. Ndiy walonda anch: “Want wamam kiudiap wa mangand minam. Anch Want wam wading wa mangand minam, ing, in kwilejam elang kurish chakwel kangal ampana mu makas ma amakurump a in Yuda. Bwat, Want wam kiudiap wa mangand minam!” (Yoh. 18:36) Pilat wamupana Yesu chakwel amujipa, pakwez kuwin kwend kwading kwa chisu chikem, mulong Yesu amuvumbula. Anyikel a Muchid ukash wa in Rom apakisha kuyijip in kwilej a Kristu awonsu, pakwez katwishap. In Kristu inay apalangesha uruu wa Want mu mangand mawonsu ma pasak.​—Kol. 1:23.

2 Kupwa kwa kutenchik Want mwiur mu 1914, Yisak yimwing yijim nakash ya amasalay yapakisha kuyishesh antu a Nzamb awonsu. Pakwez kwikil muntu watwisha. Winyikel uvud ni yisak ya chipolitik yasota kutushindil chakwel twiyandjika mu kupwitijan kwau. Pakwez katwishap kutwauril. Nlel unou, yid ya Want yidi mu michid yawonsu yidia pa divu. Ap mwamu tudi mu umwing wa ukadivar pa mangand mawonsu, ni tukatap kwiyandjik mu milong ya chipolitik ya mangand minam. Uumwing wetu umekeshin patok anch Want wa Nzamb wasambishin kal kuyikel ni Mwant Yesu Kristu udandamedin kuyitakel, kuyishitwish, ni kuyiking antwend. Shinshikinany amboku piur pa mutapu wasalay mwamu, talany kand mutapu wakasikesha kuwin kwa ku dirumburish ritiy retu ni kwatukwasha kudandamen kwipuk kwikal mu “umwing nau in mangand.”​—Yoh. 17:14.

Mulong Umwing wa Usey Nakash

3, 4. (a) Ov, yom ik yasadika pa chisu chasambisha Want? (b) Ov, Antu ateshining chisu chawonsu nawamp mulong wa kwipuk kwiyandjik mu milong ya mangand? Rumburil.

3 Kupwa kwa kutenchik Want, njit jasambisha mwiur, kupwa Satan amudjibula pa divu. (Tang Kujingunik 12:7-10, 12.) Pa divu pasadika njit jikwau jikash, ni jasambisha kupak kushinshaman kwa antu a Nzamb adinga pa divu. Pakwez akwata mupak wa kulondul chilakej cha Yesu ni kwipuk kwiyandjik mu mangand minam. Pakwez, kwinsambishil kateshap kurumburik kwa kwikal kulemp ni milong yawonsu ya chipolitik.

4 Chilakej, Chikunku cha 6 cha buku watazukau anch L’Aurore du Millénium, * wapalangeshau mu muvu wa 1904, wayikasikesha in Kristu chakwel ipuka kwiyandjik mwi njit. Pakwez ading atongin ang anch amukwat mwin Kristu chakwel amuteka mu usalay, ndiy wafanyina kusal usu chakwel asala mu chisak chakad kwas njit. Anch wakangany kusal mwamu, kupwa amutum kwi njit, ndiy wafanyina kwipuk kujipan. Pa milong yashikena pa chisu chinech, Herbert Senior, wadinga mu Grande-Bretagne ni watambula dibatish mu muvu wa 1905, walonda anch: “Akadivar kadingap ij cha kusal ni kwadingap chiyul chovikena anch ela kwandam mu chisak cha amasalay ap bwat, ap anch chading chisak chakad kuya kwi njit.”

5. Ov, mutapu ik wasambisha nimero wa Chinong cha Kalam wa Mwinses 1, 1915, kutokish ronganyin retu?

5 Pakwez, numero wa Chinong cha Kalam wa Mwinses 1, 1915, wasambisha kutokish manangu metu pa mulong winou. Kukwatijan ni yiyul yadinga mu buku watazukau anch Études des Écritures, alejana anch: “Tukat kwiyipul anch kwandam mu usalay pakad kwas njit chadingap kujiril yijil ya win Kristu.” Pakwez chom ik chafanyinay mwin Kristu kusal pamulejau anch akumujip anch walik kudjal maswin ma usalay? Mutu wa mulong winou wipula kand anch: “Ov, chiyipin kwitiy chakwel atujipa mulong wa kushal ashinshamena kudi Mwant wa Chisambu mu kulik kujip chijil chend pa ndond pa kufa kwi njit mulong wa ant ap winyikel wa pa divu, mu kusot kupan ukwash kudi awiy ni kujip yijil ya Mwant wetu wa Mwiur? Etu tukusot kufa mulong wa diyingish dia kusambish​—kwikal ashinshamena kudi Mwant wetu wa Mwiur.” Ap anch walonda mwamu, pakwez nimero winou walonda kand anch: “Tukatap kuyishindil antu chakwel asala mwamu. Chidi kwau chiyul tuletina.”

6. Ov, chom ik wilejina ku chilakej cha Mukadivar Herbert Senior?

6 Akadivar atesha swaa kurumburik kwa mazu minam ni alondula chiyul chinech. Mukadivar Herbert Senior walonda anch: “Kudi am, kwadingap kushalijan pakach pa kudiosh mat mu waat pakad kwas njit [mudimu wakad kwas njit] ni kumatekamu chakwel amabula kudi antu akwau.” (Luka 16:10) Mulong walika kwandam mu usalay, amuteka mu rukan. Kupwa ndiy ni akadivar akwau anying alika kujiril chijil cha relijon wau, ading mu chisak cha antu 16, kuwejaku ni antu a marelijon makwau, ayiteka mu rukan ra Richmond mu Grande-Bretagne ni asambisha kuyitazuk anch a Richmond 16. Kupwa, Herbert ni antu akwau ayitwala mu ujindj kwi njit mu France. Kwinikwa, ayikwatina mupak wa kuyijip. Ndiy ni akwau ayiteka kurutu chakwel ayijipa, pakwez kayijipap. Chad, ayitekina mivu dikum ya kusal mu rukan.

7. Ov, chom ik chateshau nawamp antu a Nzamb kwinsambishil kwa Njit ja II ja Mangand mawonsu?

7 Kwinsambishil kwa Njit ja II ja Mangand mawonsu, antu a Yehova awonsu atesha kurumburik kwa kulik kwiyandjik mu milong ya mangand ni chafanyinau kusal mulong wa kwisikej chilakej cha Yesu. (Mat. 26:51-53; Yoh. 17:14-16; 1 Pita 2:21) Chilakej, numero wa Chinong cha Kalam cha Kalang 1, 1939, wading ni mutu wa mulong ulondina anch “Kulik kwiyandjik mu milong ya mangand” walonda anch: “Chijil chifanyidinau kulondul kudi antu a manswik ma Yehova chidi cha kulik kwiyandjik mu milong ya mangand ya kwas njit pakach pa michid.” Piur pa mutu wa mulong winou, Simon Kraker, washikena ku kusal ku biro wa mutiy, wa Brooklyn, mu New York, walonda anch: “Nileja anch antu a Nzamb afanyina kwikal mu chisambu ni antu awonsu, ap mu chirung cha njit.” Yakudia yiney ya muspiritu yashika pa chisu chiwanyidina mulong wa kuyikwash atushalapol a Nzamb chakwel irijeka ku rupompat rela kuyishiken mulong wa kushinshaman kwau kwa ku Want.

“Wit Mujim” wa Rupompat

8, 9. Ov, mutapu ik wawanyina uprofet wa Yohan?

8 Kambuy Yohan watakela kulejan anch kupwa kwa kusambish kwa Want wa Nzamb mu muvu wa 1914, nnak mujim, Satan Djabul, ukez kupakish kuyishesh antu a Want wa Nzamb kusutil ku kuyichil mem mavud madia mudi wit mujim wa mu chilakej ukeza kudiokal mu kan kend. * (Tang Kujingunik 12:9, 15.) Ov, mutapu ik wawanyina uprofet winou? Kudiosh mu muvu wa 1920, rupompat rimwing rikash rayishikena antu a Nzamb. Mudi akadivar akwau avud adinga mu Amerik wa kurul pa chirung cha Njit ja kaad ja mangand mawonsu, Mukadivar Kraker amuteka mu rukan mulong wa kushinshaman kwend kwa ku Want wa Nzamb. Pakwez pa chirung cha njit, antu avud atekau mu rukan ra États-Unis mulong wa kulik kujiril chijil cha Nzamb ading Atuman a Yehova.

9 Djabul ni antwend asota kuyipish kushinshaman kwa antu a Want chikalap kwi ndond kwadingau. Mu Africa, Mwimputu ni mu États-Unis, ayitwala Atuman ku dirumburish. Mulong akwata mupak wa kulik kwiyandjik mu milong ya mangand, ayiteka mu rukan, ayibula, ni kuyibukun. Ayipompata nakash antu a Nzamb mu Allemagne palikau kumwifukwil Hitler ap kwiyandjik mwi njit. Atuman piswimp ni 6 000 ayiteka mu makompony ma in Nazi, pakach pa antu inay in Allemagne 1 600 ni kusut ayijipa. Ap mwamu, Djabul katwishap kuyishesh antu a Nzamb awonsu.​—Mar. 8:34, 35.

“Divu” Diaminy “Wit wa Mem”

10. Ov, chom ik chifanikeshinau nich “divu,” ni mutapu ik udiakwasha antu a Nzamb?

10 Uprofet wapanau kudi kambuy Yohan wamekesha anch “divu”​—ap yom yimwing yisikena ya ditenchik dined—​yikez kuminy “wit wa mem” ma rupompat, ni kuyikwash antu a Nzamb. Ov, mutapu ik wawanyina uprofet winou? Mu makum ma mivu yalondulaku Njit ja II ja Mangand mawonsu, “divu” diayikwasha yisu yivud antu ashinshamena ku Want wa Mesia. (Tang Kujingunik 12:16.) Chilakej, yirumburish yivud yayikwasha Atuman a Yehova kusutil ku mipak yakwatau piur pa kulimish mbil yau ya kulik kwandam mu usalay ni kukasikesh milong ya wan a ngand. Chakusambish, shinshikin bil kuwin kumwing kujim kwapanay Yehova kudi antwend piur pa mudimu wa usalay.​—Kus. 68:20.

11, 12. Ov, milong ik yayishikena akadivar Sicurella nenday Thlimmenos, ni milong yiney yikala ni yibudikin ik?

11 Mu États-Unis. Anthony Sicurella wading pakach pa an musamban alilau kudi anvaj Atuman. Pawanyishay mivu 15, amubatisha. Pawanyishay mivu 21, afunda dijin diend pakach pa atushalapol a chirelijon. Pasuta mivu yaad, mu muvu wa 1950, amuteka pakach pa antu alika kwiyandjik mu usalay. Ap anch Biro wa Ngand wa kukimbijol (FBI) witiyija, pakwez ministère wa Justice walika. Kupwa kwa kurish yisu yivud ku dirumburish, Dirumburish Dijim dia États-Unis diatesha mulong wa Mukadivar Sicurella ni dialondulap mupak wa dirumburish dikemp ni dikala ku mutambu wa mukadivar Sicurella. Mupak winou wayikwasha antu akwau adinga mu États-Unis chakwel alika kwandam mu usalay.

12 Grèce. Mu muvu wa 1983, Iakovos Thlimmenos amufisha nich anch waburena kalimish mulong walika kudjal maswin ma amasalay ni amuteka mu rukan. Padiokalay mu rukan, wapana dijin diend chakwel ikala comptable; pakwez amulika mulong amuteka mu rukan. Ndiy watwala mulong winou ku dirumburish, pakwez dirumburish dia Grek ditiyijap. Kupwa watwala mulong winou ku Cour européenne des droits de l’homme (CEDH). Mu muvu wa 2000, Dirumburish Dijim dia Cour européenne des droits de l’homme, wa ankalansambu 17, wakwata mupak ku mutambu wend, ni wamekesha anch mupak wa kusambish wading wa katond. Kupwa kwa kudiosh mupak winou, akadivar 3 500 ni kusut in Grek atekau mu rukan mulong alika kwiyandjik mu milong ya mangand ading muntu ni muntu ni mulong wend. Kupwa kwa mupak winou uwamp wakwatau, Ngand ya Grèce yitiyija chijil chamekesha patok anch akadivar inay kadingap ni mulong, ni mupak ukwau wamekesha anch in Grek awonsu afanyina kwikal ni mbil ja kusal mudimu wawonsu wakad kwikal wa usalay.

13, 14. Ov, malejan ik utanina mu milong yamushikena Mukadivar Stefanov ni Mukadivar Bayatyan?

13 Bulgarie. Mu muvu wa 1994, Ivailo Stefanov padingay ni mivu 19, amutazuka chakwel andama mu usalay. Walika kwandam mu usalay ni kusal mudimu wawonsu wakad kwas njit watakelau kudi amasalay. Wasala angond 18 mu rukan, pakwez watwala mulong wend ku dirumburish dijim ni wamekesha anch wading ni mbil ja kulik kwandam mu usalay. Kupwa atwala mulong wend ku Cour européenne des droits de l’homme. Mu 2001, kurutu kwa kushinshikin pa mulong winou, ashikena ku kupwish mulong winou wa Mukadivar Stefanov. Winyikel wa Bulgarie wapwisha mulong wa Mukadivar Stefanov ni wa an a ngand awonsu asota kusal mudimu kanang wakad kwikal wa usalay. *

14 Arménie. Vahan Bayatyan wikala ni chimbu cha mivu chitau mulong wa kwandam mu usalay mu mu muvu wa 2001. * Ndiy wamekesha anch kom kend kamuleja anch kafanyinap kwandam mu usalay, pakwez kwikalap dirumburish ap dimwing dia ngand ditiyija rusot rend. Chawiy lel, pa Mwinses 2002, amuteka mu rukan chakwel asala mivu yaad ni chikunku mwinimwa, pakwez amudiosha kupwa kwa mivu dikum ni chikunku. Pa chisu chinicha watwala mulong wend ku Cour européenne des droits de l’homme, autesha mulong wend. Pakwez, pa Mwinkind 27, 2009, Dirumburish dined diakwatap mupak uwamp bwat. Chaad akadivar a mu Arménie asambisha kushadish ruchingej rau pa mulong winou. Chawiy lel, Dirumburish Dijim dia Cour européenne des droits de l’homme diakwata mupak wa kushinshikin kand pa mulong winou. Pa Kafunfut 7, 2011, Dirumburish diakwata mupak wadinga ku mutambu wa Mukadivar Bayatyan. Kading kapamp ka kusambish kitiyijay Cour européenne des droits de l’homme usalay anch chitongijok cha muntu amwinend cha kulik kusal yom yakad kwambatan nich kom kend mudi mudimu wa usalay chimedin pa mbil ya kwikal ni want ipau wa manangu, wa kom ni wa relijon. Mupak winou washikena ku kuyikwash Atuman a Yehova ni mamiliyon ma antu adia mu Jingand ja Mwimputu. *

Misambu ya Wan a Ngand

15. Ov, mulong wak antu a Yehova alikining kwandam mu misambu ya wan a ngand?

15 Atuman a Yehova akat kushal ashinshamena ku Want wa Mesia mu kulik usalay ni kwiyandjik mu misambu ya wan a ngand. Kudiosh pa Njit ja II ja Mangand mawonsu, chitongijok cha wan a ngand chapandikana pa mangand mawonsu. Jingand jivud jayileja antu au anch afanyina kulond mazu mamekeshina kwipan kwi ngand yau kusutil ku kuwang miminy ya wan a ngand, ap ku kwifukwil dibendel. Pakwez, etu tufanyidin kumwifukwil ching kusu Yehova amwinend. (Kub. 20:4, 5) Mudi chibudikin, rupompat rikash ratushikena. Ap mwamu, Yehova wasadila kand “divu” mulong wa kuminy rupompat riner. Talany mutapu watukwashay Yehova kuwin kusutil kudi Kristu pa mulong winou.​—Kus. 3:8.

16, 17. Ov, chom ik chamushikena Lillian nenday William Gobitas, ni chom ik wilejina mu milong yau?

16 États-Unis. Mu muvu wa 1940, Dirumburish Dijim diakwata mupak uyimp pantaliken ni Atuman a Yehova pa mulong wa Shikol wa Distrik wa Minersville pantaliken ni Gobitis. Lillian Gobitas, * wadinga ni mivu 12, ni mwanchend William, wadinga ni mivu 10, asota kushal ushinshamena kudi Yehova, chawiy lel alika kwifukwil dibendel ap kulond mazu mamekeshina kwipan kwi ngand yau. Kupwa, ayopata ku shikol. Dirumburish Dijim dialonda anch shikol yiney yasala nawamp pakuyopat mulong wa kutek kurutu “umwing wa wan a ngand.” Mupak winou walangwisha rupompat rikash. An avud a Atuman ayopata kushikol, Amakurump ashadisha midimu yau, ni Atuman avud asambisha kuyipompat kudi yisak ya antu. Buku watazukau anch L’éclat de notre pays ulejen anch “rupompat ra Atuman rasadika pakach pa muvu wa 1941 kushik mu 1943 rading rupompat rimwing rikash rasadika mu Amerik pantaliken ni relijon mu chitot cha makum maad cha mivu.”

17 Kuwin kwa akankuny a Nzamb kwading kwa chisu chikemp. Mu muvu wa 1943, Dirumburish Dijim dimena pa mulong ukwau wa chilik chimwing ni wa Gobitis. Wading mulong pakach pa Académie de Virginie occidentale pantaliken Barnette. Pa mulong winou Dirumburish Dijim diayiyingisha Atuman a Yehova. Kading kapamp ka kusambish pa kuman mutapu wapwisha Dirumburish Dijim dia États-Unis mulong winou mu chisu chikemp. Kupwa kwa mupak winou, rupompat rasambisha kukep pantaliken ni antu a Yehova mu États-Unis. Kupwa kwa mulong winou, akasikesha mbil ya an a ngand awonsu a mu États-Unis.

18, 19. Ov, chom ik chamukwasha Pablo Barros chakwel adandamena kwikal ni usu, ni mutapu ik ukutwishau atushalapol akwau kwimburij chilakej chend?

18 Argentine. Mu muvu wa 1976, Pablo wadinga ni mivu chinan ni Hugo Barros wadinga ni mivu sambwad, ayopata ku shikol yau mulong alika kwiyandjik mu yisal ya kwifukwil dibendel. Dichuku dimwing, directrice wamubachika Pablo ni wamubula ku mutu. Washala kand ni an inay aad kupwa kwa kwilej dichuku dinidia chakwel ayibachika ku kusal yisal ya wan a ngand. Pavurikay chayisalau, Pablo walonda anch: “Nelap kutwish kujijaman ku yikokujol yiney ni kushal ushinshamena pakad ukwash wa Yehova.”

19 Pashika mulong winou ku dirumburish, nkalansambu wakasikesha mupak wa shikol wa kumwopat Pablo nenday Hugo. Pakwez, mu muvu wa 1979, Dirumburish Dijim dia Argentine dialika kulondul mupak wakwatau ku dirumburish dikemp, ni kulond anch: “mupak wakwatau wa kuyopat wading chinyim ni mbil ya kwilej (Article 14) ni ukwatijadinap ni mbil ya Ngand ya kuyitwal an ku shikol (Article 5).” Kuwin kwinoku kwakwasha nakash an a Atuman piswimp ni 1 000. Kwasala anch alika kuyopat akwau, ni ansand akwau mudi Pablo nenday Hugo achirika ku shikol.

20, 21. Ov, chom ik chikasikeshina ritiy rey mu mulong wa Roel nenday Emily Embralinag?

20 Philippines. Mu muvu wa 1990, Roel Embralinag, * wadinga ni mivu 9, ni yayend Emily wadinga ni mivu 10, pamwing ni in kwilej akwau Atuman uvud wa 66 ayopata ku shikol mulong alika kwifukwil dibendel. Roel nenday tatukwend a Emily, Leonardo, apakisha kwisamb ni amakurump a shikol pakwez katwishap. Padandamena kukasikan mulong winou, Leonardo watwala mulong winou ku Dirumburish Dijim. Leonardo kadingap ni nfalang ap avocat wa kumulondin. Dijuku dined diasala malembil makash mulong wa kwit umutakel wa Yehova. Pa chisu chinicha asambisha kuyisip ni kuyisaal an. Leonardo wamana anch kelap kwend kuwing pa mulong winou, mulong kadingap wij mutapu wa kulond ku dirumburish.

21 Yom ya karumuka, mulong avocat wa dijiku wikala Felino Ganal, muntu wasala mu cabinet umwing wa katumb nakash mwi ngand. Pa chisu chinicha Mukadivar Ganal walika mudimu wend ni wikala Kaman wa Yehova. Patwalau mulong winou ku Dirumburish Dijim, Dirumburish dined diakasikesha chitongijok cha Atuman ni kalondulap kand mupak wa kuyopat ku shikol. Chikwau kand, antu apakisha kushesh kushinshaman kwa antu a Nzamb akanganya.

Kulik Kwiyandjik mu Milong ya Mangand Kuletin Uumwing

22, 23. (a) Ov, mulong wak twawina nakash mu milong yatwalau ku dirumburish? (b) Ov, chom ik chimekeshina chisambu chetu cha ukadivar pa mangand mawonsu?

22 Ov, mulong wak antu a Yehova atwisha kuwin tupamp tuvud mwamu ku dirumburish? Tukatap kusadin politik. Pakwez, mu jingand ni jingand, ku dirumburish ni dirumburish ankalansambu a kashinsh atukwasha chakwel kangal atusala nayimp kudi akankuny netu akash, ni asambela kutek yijil yimwing mulong wa kuyikangesh antu kutumesh kand mar. Chamekana patok anch, Kristu wakasikesha usu wetu chakwel tuwina mwamu. (Tang Kujingunik 6:2.) Ov, mulong wak twarisha mwamu ku dirumburish? Rutong retu radingap ra kutenchik yitenchik ya dirumburish. Pakwez, tusotin kwetu kudandamen kumusadil Mwant wetu, Yesu Kristu, pakad kutukangesh.​—Mid. 4:29.

23 Mu mangand makata kwiyauril mulong wa kupwitijan kwa chipolitik ni kukisijan, Mwant wetu Yesu Kristu uyikedila wayiyukisha in kwilej end mu usu wasalau mulong wa kwipuk kwiyandjik mu milong ya mangand. Satan wakanganya kutwauril ni kutupandakan. Want wakumangeja mamiliyon ma antu alikina ‘kwilej kurish njit.’ Kwikalaku kwin kwa ukadivar wetu pa mangand mawonsu chidi chilay​—diyingish dimekeshina chakin kamu anch Want wa Nzamb wasambishin kal kuyikel!​—Isay 2:4.

[Mazu madia kwishin kwa paj]

^ Buku winou amutazuka kand anch Nouvelle Création. Kupwa kwa Aurore du Millénium amutazuka kand anch Études des Écritures.

^ Chakwel utana misamb piur pa uprofet winou, tal buku Révélation : Le Grand dénouement est proche !, shapitre wa 27, paj wa 184-186.

^ Ateka mupak anch winyikel wa Bulgarie wafanyina kulet mudimu wakad kwikal wa usalay kudi antu awonsu alika kwandam mu usalay mulong wa kom kau.

^ Chakwel utana rusangu rawonsu, tal nimero wa Chinong cha Kalam wa Kalang 1, 2012, paj wa 29-31 mu Français.

^ Mu mivu 20 winyikel wa Armenie wayikasa asand Atuman 450. Ansand ansudiel ayibudisha mu rukan pa Kalang 2013.

^ Dijin diend adifunda nayimp ku dirumburish.

^ Dijin dined adifunda nayimp anch Ebralinag dirumburish diletau.

Ov, Want Udi Wakin Kudi Ey Mutapu ik?

▪ Ov, mutapu ik ukutwisha kurumburil anch mulong wak antu a Yehova kafanyidinap kwiyandjik mu milong ya chipolitik?

▪ Ov, kuwin ku dirumburish kukulejin chom ik piur pa Want wa Nzamb?

▪ Ov, mutapu ik ukutwisha kumekesh anch ukat kuziyil ku Want wa Nzamb, ing ching kusu amwinend?

[Yipul ya Dilejan]

[Kamushet kadia pa paj wa 150]

“WAFA MULONG WA KATUMB KA NZAMB”

PA CHIRUNG cha njit ja kaad ja mangand mawonsu, Atuman a Yehova ading akemp nakash mu Allemagne nazie. Pakwez, mwin kwilej rusangu ra muntu Detlef Garbe wafunda anch, “antu avud afishau nich kudi dirumburish dia amasalay in Nazi mulong wa kulimish kom kau . . . ading Atuman a Yehova.” Gerhard Steinacher, wa ku Australie, wadinga ni mivu 19, wading pakach pa antu inay. Mu machuku makemp kusu kupwa kwa kusambish kwa Njit ja II ja Mangand mawonsu, amakurump in Nazi amukasa mulong walika kwandam mu chisak cha amasalay cha Allemagne.

Pa Kalang 1939, Gerhard amutekina mupak wa kumujip. Padingay mu rukan wafunda anch: “Nikwetap chom chikwau cha kusal ching kusu kumutumbish Nzamb, kulam yijil yend, ni kumwit chakwel atwaka mu Want wend, mutukeza kutambul mwom wa chikupu ni chisambu.”

Pa Rish 29, 1940, kurutu kwa kumujip, Gerhard wayifundina anvajend uchuku anch: “Nichidi mwanikanch. Nikutwish kujijaman ching kusu anch Mwant wanginkish usu, wawiy usu nimwintina.” Gerhard amujipa pamanch pa saa ya musamban, amukatula pamwing ap mutu. Afunda pa nzay yend anch: “Wafa mulong wa katumb ka Nzamb.”