Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

SHAPITRE WA 12

Lond Mazu ‘Mawamp Makutwisha Kukasikesh’

Lond Mazu ‘Mawamp Makutwisha Kukasikesh’

“Kangal mu tun twen mwabudik mazu mayimp, pakwez londany ching kusu mazu mawamp makutwisha kukasikesh.” —EFES 4:29.

1-3. (a) Chipan ik chiwamp chidia pakach pa yipan yatwinkishay Yehova? Mutapu ik tukutwisha kuchisadin nayimp? (b) Mutapu ik tufanyidina kusadin chipan cha kulond?

TATUKU wamwinkish kal mwanend nsand nking. Ukwet musangar wa kumwinkish mwanend chipan chinech. Pakwez chikwikal nchik anch mwan wendish mu mutapu uyimp, wakongan ni wipuswok yitat? Mutapu ik ukwovay tatukwend?

2 Yehova ndiy mwin Kupan “yom yawonsu yiwamp ni yiwanyidina.” (Jakobu 1:17, TMK) Chimwing pakach pa yipan yiney yiwamp udi ukaliweny wetu wa kulond. Chipan cha kulond chikat kutukwash kumekesh yitongijok ni yovil yetu. Tukat kutwish kulond yom yikutwisha kuyikwash antu ni kuyisangaresh. Pakwez yom tukata kulond yikutwish kuyovish antu akwau nayimp ni kuyimesh mar.

3 Mazu makweting usu nakash, ni Yehova utufundishin mutapu wa kusadin nawamp chipan chinech cha kulond. Utulejin anch: “Kangal mu tun twen mwabudik mazu mayimp, pakwez londany ching kusu mazu mawamp makutwisha kukasikesh antu kukul mu ritiy mudi muchifanyidina [chakwel mayikwasha in kumatesh].” (Efes 4:29) El tushinshikin mutapu tukutwisha kusadin chipan chinech chidiokila kudi Nzamb mu mutapu umusangareshina ni wa kuyikasikesh antu akwau.

BABEL MAZU MEY

4, 5. Yom ik tukutwisha kwilej piur pa usu ukweta mazu metu kusutin jinswir ja mu Bibil?

4 Mazu makwet usu, chawiy tufanyidin kubabel yom tulondina ni mutapu tuyilondina. Jinswir 15:4 ulondin anch: “Ridim ritudishina ridi mutond wa mwom, pakwez kurumbangan kwar kukat kuyipish muchim.” Mudi mukata mutond uwamp kupizurish ni kulet mwom, mazu mawamp makat kumupizurish mwin kumatesh. Ku mutambu ukwau, mazu mayimp makat kuyisal antu nayimp ni kuyovish kamu nayimp.—Jinswir 18:21.

Mazu mawamp makat kupizurish

5 Jinswir 12:18 ulondin anch: “Kudi amwing akata kulond mazu makash mudi kutap kwa mpak ya musamun.” Mazu mayimp makutwish kuletish kusansan mu yovil ni kujip urund. Pamwing ap ukutwish kuvurik mutapu uyimp wakulonday muntu ni wakwovisha nayimp nakash. Pakwez, jinswir winou udandamen anch: ‘Ridim ra mwin manangu rikat kwokan.’ Mazu mawamp makutwish kwok muchim uyedina ni kuwapish urund wayipishau kusutin mazu mayimp. (Tang Jinswir 16:24.) Anch twavurik anch mazu metu makwet usu padi antu akwau, tukumasadin nawamp.

6. Mulong wak chikasikening kuyikel yom tulondina?

6 Diyingishin dikwau dia kubabel mazu metu didi anch tudi antu akad kuwanyin. “Yitongijok ya muchim wa muntu [yidi yiyimp],” ni mazu metu makat kumekesh yom yidia mu muchim wetu. (Disambishil 8:21; Luka 6:45) Chikutwish kukasikan nakash kuyikel yom tulondina. (Tang Jakobu 3:2-4.) Pakwez, tukwet kuswir kwa kudandamen kusal usu wa kuwapish mutapu wetu wa kulond nau antu akwau.

7, 8. Mutapu ik ukutwisha mazu metu kwikal ni usu pa urund wetu ni Yehova?

7 Tufanyidin kand kubabel mazu metu mulong tukupan kuchind kudi Yehova kwa yom tulondina ni mutapu tuyilondina. Jakobu 1:26 ulondin anch: “Anch muntu utongil anch: ‘Nidi mwin kumwitiyij Nzamb,’ pakwez kalaminap rudim rend, ritiy rend ridi ramwamu, ukat kwidimb amwinend.” Mazu makarumwinau anch “ramwamu” makutwish kand kurumburik anch “yakad usey.” (1 Korint 15:17) Chawiy anch tubangidinap mazu metu, tukutwish kuyipish ni kujip urund wetu ni Yehova.—Jakobu 3:8-10.

8 Chakin, tukwet mayingishin mawamp ma kubabel yom tulondina ni mutapu tuyilondina. Mulong wa kutukwash kusadin chipan cha kulond mu mutapu ukatinay Yehova anch tusala, tufanyidin kwijik mutapu wa mazu tufanyidina kwipuk kulond.

MAZU MAKATA KUZIYISHAN

9, 10. (a) Mazu ma mutapu ik mavudina kal mu mangand nlel? (b) Mulong wak tufanyidin kwipuk kusadin mazu ma masaal?

9 Nlel antu avud asadidin nakash mazu ma usany ap mijondila. Avud atongining anch afanyidin kusadin masaal ni mazu makash mulong wa kumekesh yitongijok yau. In kusipishan akat kusalang maswimbu makweta mazu mayimp mulong wa kusipish antu. Pakwez, kambuy Paul walonda anch: “Djibulany yom yiney yawonsu, ujim, ni kuswej, ni kuyip. Kangal kusesan ap masaal yabudik mu kan mwen.” (Kolosay 3:8) Walonda kand anch “yom ya winzikis” ‘kichifanyidinap kuyilond’ pakach pa in Kristu akin.—Efes 5:3, 4.

10 Mazu ma masaal makatap kumusangaresh Yehova ni antu amukatina. Madi mijondila. Mu Bibil, “kwijond” kudi kand pakach pa “yisalijok ya wuntu.” (Galatia 5:19-21) “Kwijond” kukutwish kurumburik kand yitil kushalijan, ni chisal chimwing cha kwijond chikutwish kutwal ku chikwau. Anch muntu wikal ni chaku cha kusal yom yijondila nakash, kulond mazu ma masaal ni walik kuswimp, chinech chimekeshin anch kafanyidinap kwikal mu chikumangen.—2 Korint 12:21; Efes 4:19; tal Mazu ma Kwinsudiel 23.

11, 12. (a) Mboj ni kulond yom yiyimp yom ik? (b) Mulong wak tufanyidin kwipuk kumufukejin muntu?

11 Tufanyidin kand kwipuk mboj ni kulond yom yiyimp. Chidi cha chivadik kudi etu kuyibangin akwetu ni kuyilej nsangu piur pa arund ni dijuku. Ap mu mivu chitot ya kusambish, in Kristu a kusambish akatang kwijik yom yadingau kusal akadivar ni anambaz ni yafanyinau kusal mulong wa kuyikwash. (Efes 6:21, 22; Kolosay 4:8, 9) Pakwez chiswapel kukarumun mambamb piur pa antu kwikal mboj jiyimp. Anch twikal ni mboj, tukutwish kulond yom yakad kwikal yakin ap tukutwish kulond yom yafanyinang kwikal ujindj. Anch tubabelap, kulond kwinoku kukutwish kukarumuk kwikal kufundan kwa makasu ap kafukej. Afaris amufukejinang Yesu ni kumufund mulong wa yom yakaday kusal. (Mateu 9:32-34; 12:22-24) Kafukej kakat kupwishikish kalimish ka muntu, kutwal ku matend ni milong, ni kujipesh urund.—Jinswir 26:20.

12 Yehova ukatin anch tusadina mazu mawamp mulong wa kuyikwash ni kuyikasikesh antu akwau, kulik kuyisal arund kwikal akankuny. Yehova uyikisining antu akata “kulet matend pakach pa [akadivar].” (Jinswir 6:16-19) Satan Djabul ndiy mwin kafukej wa kusambish, wamufukejina Nzamb. (Kujingunik 12:9, 10) Mu mangand ma nlel, chiswapel kudi antu kudimbijadin makasu umwing ni mukwau. Pakwez chinech chifanyidinap kushiken mu chikumangen cha win Kristu. (Galatia 5:19-21) Chawiy tufanyidin kubabel yom tulondina ni tukata kutongin kurutu tuyilond. Kurutu kwa kumulejamu muntu yom piur pa muntu mukwau, iyipula anch: ‘Yom nikimbina kulond yidi kamu yakin? Yidi yiwamp? Yidi ya ukwash? Nikatin anch yom nilondina piur pa muntu kanang ez ayijik kudi muntu winou? Mutapu ik nikwiyova anch muntu walond yom yiney piur pam?’—Tang 1 Tesalonik 4:11.

13, 14. (a) Masaal makutwish kuyisal antu akwau yom ik? (b) Kusaalan yom ik? Mulong wak in Kristu afanyidin kwipuk kuyisaal antu akwau?

13 Yisu yivud, etu awonsu tukat kulondang yom tukata kushimwok kupwa kwa kuyilond. Pakwez tukatinap kwikal ni chaku cha kuyilond antu akwau nayimp ap kuyilond kwa chisum. Masaal makwetap ndond mu mashakamin metu. Paul walonda anch: “Dioshany rukuny rawonsu, ni kuswej kwawonsu, ni ujim wawonsu. Kangal wabarokany, ap kusaalan masaal.” (Efes 4:31) Ma Bibil makwau makarumwin mazu “kusaalan masaal” anch “kuchirilan,” “mazu ma kuswing,” ni “kulond kuyimp.” Masaal makat kuyipwishikishang antu kalimish ni kusal iyova anch kakwetap usey. Yisu yivud an akat kwiyovang nayimp pakad kulab, chawiy tufanyidin kubabal chakwel kangal twayiziyish ni mazu metu.—Kolosay 3:21.

14 Bibil utubabeshin piur pa uyimp wa kusadin masaal—kusaalan. Masaal kudi kumulond muntu ni chitongijok cha kumwovish nayimp. Ushon mudi ik anch wamusadin mbay ney wa uruw ap an mu mutapu winou! Pakwez, anch muntu udandamedin kusaalan, kawanyidinap kand kwikal mu chikumangen. (1 Korint 5:11-13; 6:9, 10) Mudi twilejang, anch twalond yom ya masaal, makasu, ap yom yiyimp, tukuyipish urund wetu ni Yehova ni antu akwau.

MAZU MAKATA KUKASIKESHAN

15. Mazu ma mutapu ik makata kukasikesh urund?

15 Mutapu ik tukutwisha kusadin chipan chetu cha kulond mu mutapu ukatinay Yehova anch tusala? Ap anch Bibil katulejinap kamu yom tufanyidina kulond ap bwat, utulejin kulond “ching kusu mazu mawamp makutwisha kukasikesh.” (Efes 4:29) Mazu makata kukasikeshan mading mishitwila, mawamp, ni makin. Yehova ukatin tusadina mazu metu mulong wa kukasikeshan ni kuyikwash antu akwau. Chikutwish kukasikan kusal mwamu. Chitining kusal usu nakash mulong wa kulond yom yidia yiwamp pa ndond pa kulond kwa chisum ni yom ya usup. (Titus 2:8) El twisambin mitapu kushalijan tukutwisha kuyikasikesh antu akwau kusutil yom tulondina.

16, 17. (a) Mulong wak tufanyidin kuyijikitish antu akwau? (b) Nany tufanyidina kujikitish?

16 Yehova ni Yesu akat kujikitishan. Tukatin niyetu kuyimburij. (Mateu 3:17; 25:19-23; Yohan 1:47) Mulong wa kupan kujikitish kukutwisha chakin kamu kumukasikesh muntu, chitin kwikal ni chitongijok chiwamp ni kumekesh anch tumusangaredin. Jinswir 15:23 ulondin anch: “Dizu dia mu chisu chau didi diwamp.” Akat kutukasikesh anch muntu watujikitish ni muchim umwing mulong wa chom kanang twasalang ap wamekesh kusanger mulong wa yom twasadina.—Tang Mateu 7:12; tal Mazu ma Kwinsudiel 27.

17 Anch wasal chikala chaku chey cha kutal yom yiwamp yisadinau antu akwau, chikukuswapel kujikitishan ni muchim umwing. Chilakej, pamwing ap umen muntu umwing mu chikumangen ukata kurijek nawamp madiskur mend ap ukata kusal usu wa kwakul ku yikumangan. Nsand ulamina ritiy ku shikol, ap muntu ipal ukata kuya chisu chawonsu mu mudimu wa kulejan. Mazu mey mamekeshina kusanger makutwish kwikal ma usey kudi awiy. Chidi kand cha usey nakash kudi ikundj kumulej mukajend anch umukatin ni umusangaredin. (Jinswir 31:10, 28) Mudi mutapu ukweting mitond kuswir kwa chitokish ni mem, antu niyau akweting kuswir kwa kwikal asangaredinau. Chinech chiding kamu pakampwil chakin kamu kudi anikanch. Kimb mitapu ya kuyijikitish mulong wa mikadil yau yiwamp ni usu wau usadinau. Kujikitish kukutwish kukasikesh kutakaman ni kashinsh kau, ni kukutwish kusal anch asala usu nakash mulong wa kusal yom yidia yiwamp.

Tukutwish kuyikasikesh ni kuyongoj antu akwau kusutil yom tulondina ni mutapu tuyilondina

18, 19. Mulong wak tufanyidin kusal usu wa kuyikasikesh ni kuyongoj antu akwau? Mutapu ik tukutwisha kusal mwamu?

18 Anch twayikasikesh ni kuyongoj antu akwau, tulondwil chilakej cha Yehova. Ukat kuyibangin nakash antu “itudishina” ni ‘anenganena.’ (Isay 57:15) Yehova ukatin anch etu ‘tudandamena kukasikeshijan muntu ni mukwau’ ni ‘kulond mu mutapu wa kuyikasikesh antu aziyina.’ (1 Tesalonik 5:11, 14) Pitusadina usu wa kusal mwamu, Yehova umen ni usangaredin usu wetu.

19 Ukutwish kuman anch muntu umwing mu chikumangen uziyin ni unenganen. Yom ik ukutwisha kulond mulong wa kumukwash? Ukutwishap kamu kupwish mulong, pakwez ukutwish kusal chakwel muntu ijika anch umubangidin. Chilakej, ukutwish kwirijek mulong wa kusutish nend chisu pamwing. Ukutwish kutang verse wa Bibil ukumukasikesha ni kulembil nend pamwing. (Kuseng 34:18; Mateu10:29-31) Yikasikesha antu mudi inay ni yileja anch akadivar nau anambaz ayikatin. (1 Korint 12:12-26; Jakobu 5:14, 15) Ni kulond mu mutapu umekeshina kamu anch ukwet kashinsh ni witiyijin yom ulondina.—Tang Jinswir 12:25.

20, 21. Yom ik yikata kusal anch chiswapala kudi antu kutesh chiyul?

20 Tukat kuyikasikesh antu akwau chisu tuyinkishina chiyul chiwamp. Mulong tudi antu akad kuwanyin, etu awonsu tukweting kuswir kwa chiyul chisu chawonsu. Jinswir 19:20 ulondin anch: “Tesh ku chiyul ni kwitiyij [dipup], chakwel wikal ni manangu kurutu.” Kadiap kwau ching amakurump afanyidina kupan chiyul. Anvaj afanyidin kuyitakel anau. (Efes 6:4) Ni anambaz akutwish kupan chiyul chiwamp kudi akwau. (Titus 2:3-5) Mulong tuyikatin akadivar nau anambaz netu, tukatin kwikal ni kashinsh anch tuyinkishin yiyul mu mutapu ukutwisha kulik kuyovish nayimp. Yom ik yikutwisha kutukwash?

21 Pamwing ap uvurikin chisu chakwinkishau chiyul chiwamp kudi muntu kanang mu mutapu wading uswapela kuchitiy. Chikala ni usu ik? Pamwing ap wiyova kamu anch muntu winou wading ukubangidin kamu chakin. Ap pamwing ap muntu winou walonda mu mutapu uwamp ni wa rukat. (Kolosay 4:6) Pamwing ap kand chiyul chading chimedin pa Bibil. (2 Timote 3:16) Chikala chidiokila kapamp kamwing mu Bibil ap bwat, chiyul ni chiyul tupanina chifanyidin kwikal ni Mufund wa dishin kuchidiokila. Kwikil muntu ufanyidina kuyishindil akwau kwitiy yitongijok yend ap kusadin nayimp mifund mulong wa kukasikesh nich yitongijok yend. Kuvurik mutapu wakwinkishau chiyul kukutwish kukukwash niyey chisu upanina chiyul kudi antu akwau.

22. Mutapu ik ukata kusadin chipan chey cha kulond?

22 Ukaliweny wa kulond chidi chipan chidiokila kudi Nzamb. Rukat retu kudi ndiy rifanyidin kutubachik kusadin nawamp chipan chinech. Vurik anch mazu makwet usu wa kuziyishan ap wa kukasikeshan. Chawiy, el tusal yawonsu tukutwisha kusal mulong wa kusadin nawamp mazu metu mulong wa kuyikwash ni kuyikasikesh antu akwau.