Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

SHAPITRE WA 8

Yehova Ukatin Antu End Ikala Ishitwila

Yehova Ukatin Antu End Ikala Ishitwila

‘Ukwikal ni muchim wishitwila kudi muntu udia ni muchim wishitwila.’​—KUSENG 18:26, TMK.

1-3. (a) Mulong wak maku ufanyidin kwikal ni kashinsh anch mwanend ikundj winangin? (b) Mulong wak Yehova ukatin anch antu end ikala inangina?

TONGIN bil maku wa rukat pamurijekinay mwanend ikundj mulong wa kuya ku shikol. Ukwet kashinsh anch mwanend udi nawamp ni masun mend mamuwanyidin ni minangin. Chinech chimubudishin nawamp ni chimekeshin kudi akwau anch anvajend amubangidin.

2 Tatukwetu, Yehova, ukatin anch twikala inangina ni ishitwila. (Kuseng 18:26) Wij anch kwikal inangina kudi kwa usey kudi etu. Anch tudi inangina, tukat kumutumbish.—Ezekiel 36:22; tang 1 Pita 2:12.

3 Chirumburikin ik kwikal inangina? Ni mulong wak chiwapin kwikal inangina? Patushinshikidina yipul yiney, ukutwish kuman anch chitin kuswimp yom kanang.

MULONG WAK TUFANYIDIN KWIKAL INANGINA?

4, 5. (a) Mulong wak tufanyidin kwikal inangina? (b) Yitang yitufundishin ik piur pa mutapu umenay Yehova kwinang?

4 Twilejin kwikal inangina ni ishitwila kusutin chilakej cha Yehova. (In Levi 11:44, 45) Chawiy diyingishin diakin disadina anch twikala inangina didi anch tukatin ‘kumwimburij Nzamb.’—Efes 5:1.

5 Yitang yitufundishin yom yivud piur pa mutapu umeningay Yehova kwinang. Yehova watanga kuswimpijan kwa yom kulamina kwinang kwa rinkind ni mem. (Jeremiy 10:12) Tongin piur pa mitapu yivud yikata divu kwinangish adinad, ap kupwa kwa antu kudiyipish. Chilakej, Yehova watanga tuyom tukemp tukemp tukweta mwom tutazukinau anch atupwapu, tukutwisha kumekan ching ku mikroskop. Atupwapu akutwish kukarumun chom chikweta ulemb kwikal chakad ubaj. Udi mutapu wa kusal ukweta usu nakash. In siyans akat kusadin atupwapu inay mulong wa kukangesh kuyipish rinkind ni mem.—Rom 1:20.

6, 7. Mutapu ik wamekesha Chijil cha Moses anch antu amwifukwidina Yehova afanyidin kwikal inangina?

6 Tumen kand usey wa kwikal inangina mu Chijil chayinkishau in Isarel kudi Yehova kusutin Moses. Chilakej, antu ading afanyidin kwikal inangina ku mujimbu chakwel Yehova itiy difukwil diau. Pa Dichuku dia Kushitwish, mwin kupesh mujim wowalang tupamp twaad. (In Levi 16:4, 23, 24) Ni kurutu in kupesh akwau apana milambu, afanyina kowal ku makas ni ku mend yau. (Kubudik 30:17-21; 2 Jinsangu 4:6) Mu yisu yikwau, dipup mulong wa kulik kuziyil ku yijil yiney ya kwinang diading rufu.—In Levi 15:31; Kuchind Michid 19:17-20.

7 Yidi nchik nlel? Tukutwish kwilej yom yivud piur pa mbil ja Yehova kusutil Chijil. (Malakiy 3:6) Chimeken patok anch in kumwifukwil Yehova afanyidin kwikal inangina. Mbil ja Yehova jiswimpinap. Nlel, uyichingejidin in kumwifukwil end anch ikala inangina ni ishitwila.—Jakobu 1:27.

CHIRUMBURIKIN IK KWIKAL INANGINA?

8. Mu yom ik tufanyidina kwikal inangina?

8 Kukwatijan ni mutapu wa kuman wa Yehova, kwikal inangina kurumburikin yom yivud kulik kwau ching kulam mujimbu, masun ni chikumbu chetu yinangina. Chitin kand kwinang mu mwom wetu wawonsu. Charumburik anch difukwil dietu, yisalijok ni yitongijok yetu. Mwaning, chakwel anch Yehova atumana anch twinangin, tufanyidin kwikal inangina mu mashakamin mawonsu ma mwom wetu.

9, 10. Chirumburikin ik kwikal inangina mu difukwil dietu mulong wa Yehova?

9 Difukwil dishitwila. Tufanyidinap kwiyandjik mu mitapu yin yawonsu ya relijon wa makasu. Chisu chadingau in Isarel mu winkwal mu Babilon, ading ayinyingumukin kudi antu ading akweta yishankur ya relijon wa apagan. Isay wabwaka anch in Isarel afanyina kuchirik kand mu Isarel ni kuchirish difukwil dishitwila. Yehova wayileja anch: “Diokalany wakad kupukun ku chom chitakanena, ishitwishany ayinen kwikal antu atumbila.” Difukwil diau mulong wa Nzamb diafanyinap kubombakan ni mafundish, yaku ap yishankur ya relijon wa makasu wa Babilon.—Isay 52:11.

10 Nlel, in Kristu akin ipukin niyawiy relijon wa makasu. (Tang 1 Korint 10:21.) Pa mangand mawonsu, yishankur, yaku ni yitiyij ya antu avud yimedin pa mafundish ma relijon wa makasu. Chilakej, mu yishankur yivud, antu itiyijining anch kuding chom kanang mukach mwa muntu chikata kudandamen kwikal ni mwom kupwa kwa rufu ra muntu, ni kudi yaku yivud yimedina pa chitiyij chinech. (Mulej 9:5, 6, 10) In Kristu afanyidin kwipuk yaku yiney. Antu a mu dijuku dietu akutwish kutubachik chakwel tusal yimwing pakach pa yaku yiney. Pakwez mulong tukatin anch Yehova atuman inangina, tukwitiyap chibachikin chinech.—Midimu 5:29.

11. Chirumburikin ik kwikal inangina mu yisalijok yetu?

11 Yisalijok yishitwila. Chakwel anch Yehova atumana anch twishitwil, tufanyidin kwipuk masandj mu mitapu yin yawonsu. (Tang Efes 5:5.) Mu Bibil, Yehova utulejin anch “chinany [masandj].” Ulejen patok anch antu ijondila ni alikina kukarumuk “kakutwishap kuswan . . . Want wa Nzamb.”—1 Korint 6:9, 10, 18; tal Mazu ma Kwinsudiel 22.

12, 13. Mulong wak tufanyidin kwikal ishitwila mu manangu?

12 Yitongijok yishitwila. Yitongijok yawiy yikata kutwalang ku kusal chom. (Mateu 5:28; 15:18, 19) Yitongijok yishitwila yikutubachik kusal yom yishitwila. Chakin kamu, tudi antu akad kuwanyin, chawiy tukutwish kwikal ni yitongijok yiyimp chisu ni chisu. Anch twayikal nich, tufanyidin kuyidiosh pakad kulab. Anch tusadinap mwamu, machuku ma kurutu tukujingunin anch muchim wetu udiap kand wishitwila. Tukutwish kusambish kukat kusal yom yidia mu manangu metu. Pa ndond pa kusal mwamu, tufanyidin kwizwish manangu metu ni yitongijok yishitwila. (Tang Filip 4:8.) Chawiy tukat kwipuk yom yijondila ni kwipuwangej kwa chisum. Tukat kutond nawamp yom tutangina, yom tutadina ni yom twambambidina.—Kuseng 19:8, 9.

13 Mulong wa kushal mu rukat ra Nzamb, tufanyidin kwikal ishitwila mu difukwil, mu yisalijok ni mu yitongijok yetu. Pakwez, Yehova ukatin kand twikala inangina ku mujimbu.

MUTAPU IK TUKUTWISHA KWIKAL INANGINA KU MUJIMBU?

14. Mulong wak chidi cha usey kwikal inangina ku mujimbu?

14 Anch twalam mujimbu wetu ni ndond tushicha yinangina, tukutaninamu ayinetu ni antu akwau kand. Tukwiyov nawamp ni antu akwau akukat kushakam netu. Pakwez kudi diyingishin dia usey nakash disadina anch twikala inangina ku mujimbu. Kwinang kwetu kukat kumutumbish Yehova. Tongin pa chom chinech: Anch waman mwan wikisining kwend chisu chawonsu, ukutwish kutong nayimp piur pa anvajend. Chilik chimwing, anch twibangidinap ayinetu ni kulik kwinang, antu akutwish kutong nayimp piur pa Yehova. Paul walonda anch: “Kitusotilap muntu kudiul mudimu wetu, chawiy kitusotilap kuyipwakesh antu akwau. Pakwez mu yom yawonsu tukat kumekesh anch, tudi atushalapol a Nzamb.”—2 Korint 6:3, 4.

Mulong tudi antu a Yehova, tufanyidin kwikal inangina ni yom yetu yawonsu

15, 16. Yom ik tufanyidina kusal mulong wa kudandamen kwikal inangina?

15 Mujimbu ni yidjal yetu. Tufanyidin kwikal ni chaku cha kwikal inangina. Chilakej, tukat kowalang dichuku diawonsu anch chitwishikin. Tukat kowalang ku makas ni sabang, pakampwil kurutu kwa kwisuk ap kudia ni kupwa kwa kudiokal ku musalany ap kupwa kwa kukwat chom chikisina. Kowal ku makas kumekening mudi chom cha chamwamu, pakwez chidi cha usey mulong wa kukangesh atupwapu ni mayej makata kusamburok. Kusal mwamu kukutwish kupandish mwom. Anch tukwetap musalany, tukutwish kukimb mitapu yikwau ya kudjibwil yiyimp. In Isarel a pasak kadingap ni misalany, chawiy ashidilang yiyimp yau mu dibuku, kulemp ni misul ya mem ni yikumbu ya antu.—Kuvurik Yijil 23:12, 13.

16 Masun metu makwetap kwau ching kuswir kwa kwikal ma usey ap mabudikina katat. Pakwez mafanyidin kwikal mawanyidina ni minangina. (Tang 1 Timote 2:9, 10.) Tukatining chisu chawonsu kumekan anch tumutumbishin Yehova.—Titus 2:10.

17. Mulong wak tukatin kulam rupang retu ni yom yidiamu yinangina?

17 Rupang retu ni yom yidiamu. Chikalap nchik ndond tushicha, tulamining yikumbu yetu yinangina. Tusadining kand usu wa kwikal ni kashinsh anch motak wetu, moto, nking ap chom chin chawonsu tukweta cha kwendin chidi chinangina, pakampwil chisu tuyila ku yikumangan ap mu mudimu wa kulejan. Kupwa, chisu tulejena, tukat kuyilej antu akwau piur pa mwom pa divu dinangina dikwikala paradis. (Luka 23:43; Kujingunik 11:18) Mutapu umekena rupang retu ni yom yidiamu ukutwish kumekesh anch twirijekin katat mulong wa mwom mwi ngand yisu yinangina.

18. Mulong wak tukatin anch ndond yetu ya difukwil yikala yinangina?

18 Ndond yetu ya difukwil. Tumekeshining anch kwinang chidi chom cha usey kudi etu kusutin kulam ndond yetu ya difukwil yinangina, chikala Chot cha Want ap ndond ya kusadin yitentam. Chisu chezinau antu kapamp ka kusambish ku Chot cha Want, yisu yivud akat kuman mutapu chinangina. Chinech chikat kumutumbish Yehova. Chitudia antu a mu chikumangen, etu awonsu tukwet chisend cha kwinangish Chot chetu cha Want ni kuchilam nawamp.—2 Jinsangu 34:10.

LIK YISAL YIJONDILA

19. Yom ik tufanyidina kwipuk?

19 Ap anch Bibil kajimbwilap majin mawonsu ma yisal yiyimp tufanyidina kwipuk, utwinkishin mbil jitukwashina kwijik mutapu wiyovilingay Yehova piur pa yom yiney. Yehova kakatinap anch tuna ruwand ap kusadin nayimp maar ap yom yikata kuleushan (drogues). Anch tudi arund a Nzamb, tukwipuk kusal yom yiney. Mulong wak? Mulong tulimishin nakash chipan cha mwom. Yaku mudi yiney yikutwish kutujipesh swa, kuyipish ukash wa mujimb wetu ni wa antu akwau. Antu asadin usu wa kulik yaku yiney yiyimp mulong wa ukash wa mujimbu wau. Pakwez, mulong tudi arund a Yehova, tukwet diyingishin diwamp dia kulik kusal yom yiney, mulong wa rukat tukweta mulong wa Nzamb. Mband umwing walonda anch: “Nich ukwash wa Yehova, natokisha mwom wam ni nalika kuna yom yikata kuleushan. . . . Nitongin anch chafanyina kwinkasiken kusal kuswimp kwinoku ku usu wam amwinam.” El twisambin mbil jitan jikumukwasha muntu kulik yaku yiyimp.

20, 21. Yaku ya mutapu ik yikatinay Yehova anch tulika?

20 “Anamakwam in Kristu, tukwetany kushilamu kwinoku kuvud kwa Nzamb, chawiy chifanyidin etu kwishitwish ku yom yawonsu yikata kuyipish mijimbu ni [spiritu wetu]. Chad twikalany kamu antu atumbila akata kumulimish Nzamb.” (2 Korint 7:1) Yehova ukatin anch tulika yaku yijondila yikutwisha kuyipish manangu ap mujimbu wetu.

21 Diyingishin dia usey nakash dia “kwishitwish ku yom yawonsu” didi mu 2 Korint 6:17, 18. Yehova utulejin anch: “Kangal wapukunany ku yom yijondila.” Kupwa ukanin anch: “Am nikez kukwakany. Am nikez kwikal tatukwen, niyen ukwikalany anam amakundj ni anam amband.” Mwawiy, Yehova ukutukat mudi musadiningay tatuku kudi anend, anch twipuk yom yawonsu yikutwisha kutwijondish ap kutuyipish.

22-25. Mbil ik ja Bibil jikutwisha kutukwash kwipuk yaku yijondila?

22 ‘Ufanyidin kumukat Yehova Nzamb wey nich muchim wey wawonsu, ni mupim wey wawonsu, ni manangu mey mawonsu.’ (Mateu 22:37) Chinech chawiy chijil chipandakena yijil yawonsu. (Mateu 22:38) Yehova uwanyidin rukat retu rawonsu. Mutapu ik tukutwisha kumukat kamu anch twatond kusal chom kanang chikutwisha kutujipesh swa ap kuyipish manangu metu? Pa ndond pa kusal mwamu, tusadin yom yawonsu tukutwisha mulong wa kumekesh anch tulimishin mwom watwinkishay.

23 “[Yehova] ukat kupan mwom kudi awonsu ni chipepil ni yom yawonsu.” (Midimu 17:24, 25, TMK) Anch murund wakwinkish chipan cha pakampwil, ukuchidjibul kwey ap kuchishesh? Mwom chidi chipan chisangareshina chidiokila kudi Yehova. Tusangaredin nakash chipan chinech. Chawiy tukatin kusadin mwom wetu mu mutapu ukumusangaresha ndiy.—Kuseng 36:9.

24 ‘Ufanyidin Kumukat Mukwen Mudi Muwikatila Amwiney.’ (Mateu 22:39) Yaku yijondila yikatap kutusal nayimp ching ayinetu. Yikutwish kand kuyisal nayimp antu akwau, pakampwil antu tukatining nakash. Chilakej, muntu ushicha ni muntu ukata kunang ruwand ukutwish kwikal ni mayej makash madiokila ku mish ya ruwand unilay muntu mukwau. Pakwez anch twalik yaku yiyimp, tukuyimekeshin antu akwau anch tuyikatin.—1 Yohan 4:20, 21.

25 ‘Dandamen kuyivurish in Kristu anch, afanyidin kuyilimish ni kuyiziyil in kutakel ni akweta ulabu.’ (Titus 3:1) Mu jingand jivud muding yijil yikangeshina muntu kwikal ap kusadin yom ya kuleushan. Mulong Yehova utulejin kumekesh kalimish kudi antakel, tuziyidining ku yijil yiney.—Rom 13:1.

Anch twadandamen kwikal inangina ni ishitwila, tumutumbishin Yehova

26. (a) Yom ik tufanyidina kusal chakwel Yehova itiy difukwil dietu? (b) Mulong wak kudandamen kwinang ku mes ma Nzamb udi mutapu uwamp wa mashakamin?

26 Anch tukatin kwikal arund a Yehova, tukutwish kuman anch tufanyidin kuswimp yom kanang. Anch chidi mwamu, tufanyidin kusambish pakad kulab. Chiswapelingap kulik chaku chijondila, pakwez tukutwish! Yehova ushidinamu anch ukutukwash. Ulondin anch: ‘Yam Yehova Nzamb wen, nikata kukufundishany mulong utaninanyamu ni kukulejany njil yiufanyidinanya kuya.’ (Isay 48:17) Chisu tusadina usu wa kulam kwinang ni kwishitul, tukutwish kwikal ni kashinsh anch tumutumbishin Nzamb.