Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

Mazu ma Kwinsudiel

Mazu ma Kwinsudiel
  1.  Kumujingunin Babilon Mujim

  2.  Chisu ik Chafanyinay Mesia Kumekan?

  3.  Milad ya Kwiyokish Yitina Kusadin Mash

  4.  Kwaurik mu Uruw

  5.  Misambu

  6.  Mayej Makata Kusamburik

  7.  Milong ya Kwisak ni Yimutadina Mburamatad

 1. Kumujingunin Babilon Mujim

Mutapu ik twija anch “Babilon mujim” umekeshin marelijon mawonsu ma makasu? (Kujingunik 17:5) Shinshikin mayingishin am:

  • Udiaku ni ukwet usu pa mangand mawonsu. Bibil ulondin anch Babilon Mujim ushich pa “runtu, ni michid.” Ndiy “uyikedila ant awonsu a pa mangand.”​—Kujingunik 17:15, 18.

  • Kadiap ditenchik dia politik ap dia in kwisak. “Ant a pa mangand” nau “in kwisak” akat kupand kupwa kwa kumushesh ndiy.​—Kujingunik 18:9, 15.

  • Ukat kumusaadikish Nzamb. Amutazukin anch mband mwin kusochik mulong ukat kuswik manswik ni maguvernema mulong wa nfalang ni yom yikwau. (Kujingunik 17:1, 2) Ukat kuyipumbul antu a michid yawonsu. Ni ndiy kand wayijipeshina kal antu avud.​—Kujingunik 18:23, 24.

Chirik mu dilejan dia 13 Dinans dia 6

 2. Chisu ik Chafanyinay Mesia Kumekan?

Bibil wasambela kulejan anch kwafanyina kusut mbing 69 kurutu Mesia ashik.​—Tang Daniel 9:25, NWT.

  • Chisu ik chasambisha mbing 69? Mu muvu wa 455 K.C.C. Pa chisu chinicha, Nyikel Nehemiy washika mu Yerusalem mulong wa “kutungiril” musumb.​—Daniel 9:25; Nehemiy 2:1, 5-8.

  • Mbing 69 jading ni kulep ik? Mu mauprofet mamwing ma Bibil, dichuku dimwing dimekeshin muvu umwing. (Kuchind Michid 14:34; Ezekiel 4:6) Chawiy, rubing rumwing rimekeshin mivu sambwad. Mu uprofet winou, mbing 69 jirumburikin mivu 483 (mbing 69 x machuku 7).

  • Mbing 69 japwa chisu ik? Anch twachind mivu 483 kusambish mu muvu wa 455 K.C.C. tukushik mu muvu wa 29 C.C. a Wawiy winou muvu wamubatishau Yesu ni wikalay Mesia!​—Luka 3:1, 2, 21, 22.

Chirik mu dilejan dia 15 Dinans dia 5

 3. Milad ya Kwiyokish Yitina Kusadin Mash

Kud milad ya kwiyokish yitina kusadin mash ma muyej amwinend. Pakach pa milad yiney​—pad kupan mash ap kumalam ndond kanang, pamwing ap mwi mbing kanang kurutu kwa kumubaril muntu—​pakwez in Kristu kafanyidinap kwitiy milad yiney ya kwiyokish.​—Kuvurik Yijil 15:23.

Pakwez kud milad yikwau yikutwishay pamwing ap mwin Kristu kwitiy. Pakach pa milad yiney pad kupimish mash, kowish mash mu mashiny (hémodialyse), kudiosh mash ni kumalam ndond kanang kupwa kumuchirishinam kand muyej (hémodilution), ap kowish mash michikina pa chitat ni kumachirish kand mu mujimbu, ap kusutish mash mu mashiny masadina pa ndond ya chid kanang (mud rudung, michim, ap makund) mu chisu kanang ni kumachirish kand mu mujimbu. Mwin Kristu mwawonsu ufanyidin kukwat amwinend mupak piur pa mutapu ukusadinau mash mend chisu chimubarilau, chimusadinau yipim, ap chimokinau. Dokter mwawonsu ukutwish kusadin milad yiney mu mutapu ushalijadinaku ni akwau. Chawiy, kurutu kwa kwitiy mulad win wawonsu wa kubarilan, wa yipim, ap wa kwiyokish, mwin Kristu ufanyidin kwijik nawamp mutapu ukusadinau mash mend. Shinshikin yipul yilondwilaku ey:

  • Anch asutish chikunku cha mash mam mu mashiny ni kupwa amimik mu chisu kanang pambarilau, ov, kom kam kakwitiy kuman mash minam mud mad ching mamam ni chifanyidinap kumichil “pansh”?​—Kuvurik Yijil 12:23, 24.

  • Chid nchik anch adiosh chikunku cha mash mam, amawapish kupwa anchirishinam mu mujimbu chisu chingokinau? Ov, kom kam kafumbinau kud Bibil kakwinfish nich, ap ov, nikutwish kwam kwitiy mutapu winou wa kwiyokish?

Chirik mu dilejan dia 39 Dinans dia 3

 4. Kwaurik mu Uruw

Dizu dia Nzamb diyikasikeshinap ambay a uruw kwaurik, ni dilejen patok anch kwaurik kuyinkishinap mbil ya kwatan ap kwachik kand. (1 Korint 7:10, 11) Pakwez yom yilondwilaku ey yikutwish kumubachik mwin Kristu kwaurik ni mbay nend wa uruw.

  • Kulik kubangin maswir ma dijuku kwa kwisotin: Ikundj walik kubangin maswir ma ku mujimbu ma dijuku diend, kushik ni mu chilik cha kuburen yom yikutwisha kuyikwash kwikal aom.​—1 Timote 5:8.

  • Kumumesh muntu mar ku mujimbu chipandakena: Kumumesh mbay wa uruw mar nakash ku mujimbu mud, mu kumubul kukutwisha kutek mu ubaj ukash wend wa mujimbu ap mwom wend.​—Galatia 5:19-21.

  • Kuyipish kamu urund wa muntu nend Yehova: Ikundj ap mband umukangeshin kamu nakash mukwau kumusadin Yehova.​—Midimu 5:29.

Chirik mu dilejan dia 42 Dinans dia 3

 5. Misambu

In Kristu kakatap kusal ap kuya ku misambu yimukisishina Yehova. Pakwez mwin Kristu mwawonsu ufanyidin kusadin kom kend kafumbinau kud Bibil mulong wa kukwat mipak piur pa yom yitadina misambu. Shinshikin yilakej yimwing.

  • Anch muntu wakwinkish moy ukwatijadina ni musambu kanang. Ukutwish kwey kumwakul anch “Wajikit.” Anch ukatin kwijik yom yivud, ukutwish kumurumburil mulong wak usadinap nau musambu winou.

  • Anch mbay ney wa uruw wakad kwikal Kaman wakutazuk kudia yakudia pamwing ni anamakwend dichuku dia musambu kanang. Anch kom key kakukangeshinap kuya, ukutwish kumurumburil mbay ney wa uruw kurutu anch ang ku musambu kwinoku kwasadik yishankur ya upagan ukudiokalaku.

  • Anch mukurump wey wa mudimu wakwinkish diparish pa chirung cha musambu kanang. Ov, ufanyidin kulik kutambul? Bwat kwau. Ov, mukurump wey ukwinkishin diparish dined mulong wa kusal nich musambu, anch ukwinkishin kwey mulong wa kukujikitish mulong wa mudimu wey uwamp?

  • Anch muntu wakwinkish chipan pa chirung cha musambu. Mwin kukwinkish chipan ukutwish kukulej anch: “Nij anch ey ukusalangap musambu winou, pakwez nakatang kukwinkish chom ech.” Pamwing ap ukwinkishin kwend nich chitongijok chiwamp. Ku mutambu ukwau, ov, kud diyingishin dikubachikina kutong anch usadin mwamu mulong wa kupak ritiy rey ap mulong wa kukubachik kusal musambu winou? Kupwa kwa kushinshikin yom yiney, yey amwiney chad ufanyidina kukwat mupak anch ukwitiy chipan chinech ap bwat. Mu mipak yawonsu tukwatina, tufanyidin kwikal ni kom kawamp ni kumushinshamen Yehova.​—Midimu 23:1.

Chirik mu dilejan dia 44 Dinans dia 1

 6. Mayej Makata Kusamburik

Mulong tuyikatin antu, tukat kusal usu wa kulik kuyisamburishin antu akwau mayej. Tufanyidin kusal mwamu anch tukwet mayej makata kusamburik ap kand anch tutongin anch tukutwish kwikal ni mayej minam. Tukat kusal mwamu mulong wa mbil ya Bibil yilondina anch: “Yikatany akwen mudi muwikatilanya ayinen.”​—Rom 13:8-10.

Mutapu ik ukutwishay muntu ukweta mayej makata kusamburik kuziyin mbil yiney? Muntu ukweta mayej masamburokina kafanyidinap kuyimekeshin akwau rukat mu kuyibwikat ap kuyisusu. Kafanyidinap kwiyov nayimp anch muntu kanang waman anch kafanyidinap kwez kwol kwend mulong wa kuchidij dijuku diau. Ni kurutu kwa kumubatish, ufanyidin kumulejamu ntakel wa chisak cha amakurump piur pa mayej mend chakwel arijeka yom mulong wa kuyichidij antu akwau akubatishau niyau. Kurutu kwa kwendijadin mulong wa kwatijan, muntu umena anch ukutwish kwikal ni mayej makata kusamburok ufanyidin kuya kupimish mash. Anch wasal mwamu, umekeshin anch uyibangidin antu akwau ‘piukimbina kadiap ching uwamp wey, pakwez uwamp wa antu akwau kand.’​—Filip 2:4.

Chirik mu dilejan dia 56 Dinans dia 2

 7. Milong ya Kwisak ni Yimutadina Mburamatad

Tukutwish kwipuk milong yivud anch twafund kwovijan kwawonsu kwa nfalang pa dipaper​—ap anch tusadin mwamu ni mwanamakwetu mwin Kristu. (Jeremiy 32:9-12) Pakwez in Kristu akutwish yisu yimwing kupwitamijan piur pa nfalang ap milong yikwau. Afanyidin kusal usu wa kupwish milong yiney swa swa ni mu chisambu, pakad kuyandjikamu antu akwau.

Pakwez, mutapu ik tufanyidina kupwish milong yijim mud wij ap mboj jijim? (Tang Mateu 18:15-17.) Yesu watuleja kusal yom yisatu:

  1. Sal usu wa kupwish mulong ayinen.​—Tal verse wa 15.

  2. Anch wovijadinanap, it ukwash kud muntu umwing uswila ap aad a mu chikumangen.​—Tal verse wa 16.

  3. Anch mulong upwilap, ukutwish chad kuyilejamu amakurump.​—Tal verse wa 17.

Yisu yivud, tufanyidinap kuyitwal akadivar netu ku dirumburish, mulong kusal mwamu kukutwish kuyibachik antu kutong nayimp piur pa Yehova ni piur pa chikumangen. (1 Korint 6:1-8) Pakwez, kud milong yimwing yitina kushikij kud mburamatad: mud kujip uruw, kuyilam an ap kuyiwanyishin maswir, kumufut mbay wa uruw kupwa kwa kujip uruw, milong ya asirans, kuwa (kwa bank ap muntu), milong yitadina testama. Anch mwin Kristu waya ku dirumburish mulong wa kupwish milong mud yiney, kajipinap mbil ja Bibil.

Anch kwashiken milong yikash mud​—kumulal muntu ku usu, kumuyipish mwan, kumurishikish muntu, wij ujim, ap kujipan—​mwin Kristu utwadina milong mud yiney kud antakel, kajipinap kwend mbil ja Bibil.

Chirik mu dilejan dia 56 Dinans dia 3

a Kusambish mu muvu wa 455 K.C.C. kushik mu muvu wa 1 K.C.C. pad mivu 454. Kusambish mu muvu wa 1 K.C.C. kushik mu muvu wa 1 C.C. pad muvu umwing (kwikiling muvu wa zero). Ni kusambish muvu wa 1 C.C. kushik muvu wa 29 C.C. pad mivu 28. Anch twabomb mivu 454, kuwejaku muvu 1, kuwejaku mivu 28, yikulet mivu 483