Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

SHAPITRE 20

“Mwin Manangu”—ni Wikepishina

“Mwin Manangu”—ni Wikepishina

1-3. Ov, mulong wak tukutwish kwikal nich kashinsh anch Yehova udi mwin kwikepish?

TONG bil anch tatuku usotin kumulej mwanend chom chimwing cha usey nakash. Pakwez usotin anch chimushika kamu ku muchim. Mutapu ik ukutwishay kumulej? Ov, ukutwish kusambish kumulej wimanang kal piur nich mazu makash ma ujim? Ov, ukuzengam kurutu kwa mwanend ni kumulej nich kwikepish mu mutapu umwing uwamp? Tatuku wa manangu ni wikepishina ukumulej nich kwitudish.

2 Ov, Yehova udi Tatuku wa mutapu ik—ov, udi tatuku wa kwibaz bil anch kwikepish, mukash ap wa kwitudish? Yehova wij yom yawonsu, manangu mend makwetap nsudiel. Mudi muwamena, ronganyin ni manangu yikutwishap kusal muntu ikala mwin kwikepish. Mudi mulondinay Bibil anch: “ronganyin riner rikat kumuletil muntu kwibaz.” (1 Korint 3:19; 8:1) Pakwez “mwin manangu,” udi kand mwin kwitudish. (Job 9:4) Chinech chirumburikinap anch udi mwishin ap uburedin kujimb, pakwez Yehova kadiap mwin kwibaz. Ov, mulong wak?

3 Yehova utumbil. Chawiy lel ndiy kakutwishap kwikal nich ngikadil yikutwisha kumujondish mudi kwibaz. (Marko 7:20-22) Chikwau kand, tal yamulejau Yehova kudi muprofet Jeremiy: ‘Ey [Yehova amwinend] ukez kwinvurik ni kuzengam padi am.’ * (Madil ma Jeremiy 3:20) Tong bil! Yehova Mwant Mujim wa mangand mawonsu, wasota ‘kuzengam,’ ap kwikal piswimp ni Jeremiy muntu wakad kuwanyin chakwel amushinshikina nawamp. (Kuseng 113:7) Mwaning, Yehova wikepishin. Pakwez chom ik chirumburikina kwikepish kwa Nzamb? Ov, mutapu ik kwambatena nich manangu? Ni mulong wak kudi kwa usey kudi etu?

Mutapu umekeshinay Yehova Kwikepish Kwend

4, 5. (a) Ov, kwikepish chom ik, kukat kumekanang mutapu ik, ni mulong wak kudiap kwa kufanikesh nich kuziy ap kwikal wakad kulondang nakash? (b) Ov, mutapu ik wamekeshay Yehova kwikepish pantaliken ni David, ni kwikepish kwa Yehova kudi kwa usey mutapu ik kudi etu?

4 Kwikepish kudi kuburen kwibaz ni chibud. Mutapu udia mwikadil udiokila mu muchim, kwikepish kumekening kusutik ku kwitudish, ku kushimpish muchim ni kwisikan. (Galatia 5:22, 23) Mikadil yiney yirumburikinap kuziy ap kwikal muntu wakad kulondang. Yiney yisadinap anch Yehova aburena ujim wend utentamina ap kusadil usu wend wa kusheshan. Pakwez, kusutil ku kwikepish ni ku kwitudish kwend, Yehova ukat kumekeshang usu wend ukash, ni usu wend wa kushimpish muchim mu mutapu umwing uwanyidina. (Isay 42:14) Ov, mutapu ik ukwatijadina kwikepish nich manangu? Buku umwing wimedina pa Bibil ulejen anch: “Mu mutapu ukwau, kwikepish kurumburilau . . . Mudi kwikal wakad choy ni udi muj wa manangu mawonsu.” Chawiy lel, kwikiling manangu makad kwikepish. Ov, yiyukish ik tukata kutaninamu mu kwikepish?

Tatuku wa manangu ukat kushakamang nich kwikepish ni kwitudish ni anend

5 Mwant David wamuwangina Yehova anch: “Ey wanginkisha kand rikibu rey ra dipandish, chikas chey cha katatuku chinlamina; ronganyin rey rangikadisha muntu mujim.” (Kuseng 18:35) Chawiy lel, Yehova wikepisha amwinend mulong wa kumushinshikin muntu wakad kuwanyin, kumulam ni kumukwash dichuku ni dichuku. David wamana anch ang wapanda—ni kwikal mwant mujim—chidi mulong Yehova amwinend wasota kwikepish. Ov, nany pakach petu wela kuchingejin kupand anch Yehova kadingap mwin kwikepish, wikepishina chakwel ikala Tatuku muwamp ni witudishina kudi etu?

6, 7. (a) Ov, mulong wak Bibil kakatap kulondang anch Yehova udi mwin kwitudish? (b) Ov, urund ik udia pakach pa kwitudish ni manangu, ni nany wapana chilakej chijim nakash pa chinech?

6 Chimeken anch kudi kushalijan pakach pa kwikepish ni kwitudish. Kwitudish udi mwikadil umwing wa ufun nakash ufanyidinau kumekesh kudi antu ashinshamena. Mudi kwikepish, kwitudish kukwatijadin nich manangu. Chilakej, Jinswir 11:2 jilondin anch: “in kwitudish akwet manangu.” Pakwez Bibil kandikal alejanap anch Yehova udi mwin kwitudish. Mulong wak? Kwitudish mudi mukusadidilau mu Bibil, kumekeshin kwitiyij mipak ya muntu amwinend. Mwant wa Dikand Diawonsu kitekidip mipak, ching kusu yikatay kwitekin amwinend mulong wa kulimish yany yend yitentamina. (Marko 10:27; Titus 1:2) Chikwau kand, padiay Piur Nakash, ndiy kakutwishap kumuziyil muntu ap umwing. Chawiy lel, ngikadil ya kwitudish kusu kakatap kuyisadil pantaliken ni Yehova.

7 Pakwez, Yehova udi mwin kwikepish. Uyilejining atushalapol end anch kwikepish kudi kwa usey mulong wa kwikal nich manangu makin. Dizu Diend disambidin piur pa “yidiokila ku kwitudish ni manangu.” * (Jakobu 3:13) Shinshikin chilakej cha Yehova pa chinech.

Yehova Nich Kwikepish Ukat Kutesh ni Kupan Yisend

8-10. (a) Ov, mulong wak chimekena patok anch Yehova usotining kutesh ni kupan yisend? (b) Ov, mutapu ik wamekeshay Mwin Dikand Diawonsu kwikepish pantaliken ni angel end?

8 Kwikepish kwa Yehova kumekening mu rusot rend ra kutesh ni kupan yisend. Chidi chom chishimokishena kudi ndiy; mulong kaswiridinap ukwash ap chiyul. (Isay 40:13, 14; Rom 11:34, 35) Pakwez, mudi mulejenay Bibil, Yehova wikepisha tupamp tuvud.

9 Shinshikinany bil pa yom yishimokishena yashikena mu mwom wa Aburaham. Antu asatu amwendila Aburaham, muntu umwing pakach pau wading ulondin pa ndond ya “Yehova.” Angez inay ading angel, pakwez eza mu dijin dia Yehova ni asala yom mu dijin diend. Padingay mwangel winou ni kulond ap kusal, Yehova ndiy wadinga ni kulond ni kusal. Chawiy lel, Yehova wamuleja Aburaham anch ndiy wateshin “mumudidilau Sodom ni Gomora.” Yehova walonda anch: “Niyil nikatala bil, anch chakin asadil mudi mudia madil miniteshila madiokila pansh ni kushik kudi am, anch kand kimwawiyap nikijik kwam.” (Disambishil 18:3, 20, 21) Pakwez, uruu wa Nzamb umekeshinap anch Mwin Dikand Diawonsu wela ‘kwez’ amwinend. Mulong wayituma angel end chakwel eza mulong wa kulond pa ndond yend. (Disambishil 19:1) Ov, mulong wak? Ov, ndiy kelap kutwish ‘kwijik’ mwikadil wakin wadingaku ku jindond jinej? Mwaning wading wij kamu. Chad Yehova wapana nich kwikepish kudi angel inay mudimu wa kuya kushinshikin piur pa mwikadil winou ni kumwendil Lot ni dijuku diend mu Sodom.

10 Yehova uteshining kand. Ndiy wayipula angel end chakwel amuleja mutapu wa kumuwish Mwant muyimp Akab. Yehova kadingap nich kuswir kwa ukwash winiwa. Chikwau kand, witiya chiyul cha mwangel umwing ni wamuleja mwangel winou anch asala mwamu. (1 Ant 22:19-22) Ov, kwinoku kudiap kwikepish?

11, 12. Ov, mutapu ik wamanay Aburaham kwikepish kwa Yehova?

11 Yehova uyiteshining ap antu akad kuwanyin pakatau kumekesh yovil yau. Chilakej, pamulejay Aburaham rusot rend ra kushesh Sodom ni Gomore, muntu winou ushinshamena wova kuyip. Aburaham walonda anch: “Chakapul chaya mwa! Ov, nkalansambu wa mangand mawonsu kakusalap chitentamina?” Ndiy wita anch Yehova ukez kulik kushesh misumb yiney anch mudi antu 50 atentamina. Yehova wamuleja anch ndiy ukutwish kusal mwamu. Pakwez Aburaham wamwipula kand kapamp kakwau, chikwikal nchik anch mudi antu 45, 40, ni wadandamen. Ap anch Yehova wadandamena kumukasikesh, Aburaham wadandamena djat ni pashikay ku dikum. Aburaham kadingap wija pamwing ap mutapu ukwetay Yehova riy. Chikalap nchik, Yehova walikidila nich kushimpish muchim ni kwikepish chakwel murund nend ni kashalapol wend Aburaham amuleja patok yovil yend.—Disambishil 18:23-33.

12 Ov, antu inch a usey ni ileja nakash akutwisha kumutesh nich kushimpish muchim muntu wakad manangu? * Kwikepish kwa mutapu winou kudi kwa Nzamb wetu. Mambamb minam mamuleja Aburaham anch Yehova udi “wakad kwovang ujim swa.” (Kubudik 34:6) Pamwing ap wamana anch ndiy kadingap ni mbil ya kutadikij yom yisadilay Udia Piur Nakash, Aburaham wamwilembila tupamp twaad anch: “A! Mwant wam, kangal wajiman amboku.” (Disambishil 18:30, 32) Chakin kamu Yehova kajimanap kwend. Ndiy wading chakin kamu nich ‘kwikepish kudiokila ku manangu.’

Yehova Udi Wisikena

13. Ov, chom ik chirumburikina dizu ‘kubangin’ mudi mudisadidinau mu Bibil, ni mulong wak dizu dined disambidin piur pa Yehova?

13 Kwikepish kwa Yehova kumekening kand mu mwikadil ukwau kand wa ufun—mu kuyibangin antu. Cha ushon antu akad kuwanyin aburedining ngikadil yiney. Kakatap kuyiteshang kusu yitang yend ya manangu pakwez uding kand tayad kuyilik asala yisotinau anch kwikil kujiril yany yitentamina. Mudi mulejenau mu Bibil, dizu ‘kubangin’ dirumburikin “kulikidil.” Ngikadil yiney yidi chijingidij cha manangu ma Nzamb. Jakobu 3:17 ulondin anch: “Manangu madiokila mwiur madi . . . [kubangin].” Ov, mu mutapu ik udiay Yehova manangu mawonsu mwi kubangin? Chom chimwing chidi anch, uswapel kuswimp. Vurik anch dijin diend ditulejin anch Yehova usadin amwinend chakwel yom yikala mudi musotinay mulong wa kuwanyish ntong jend. (Kubudik 3:14) Ov, chinech chimekeshinap anch uswapel kuswimp ni mwin kubangin?

14, 15. Ov, chom ik twilejina kusutik ku chishimushimu cha Ezekiel cha dintemb dia mwiur dia Yehova piur pa dirijek dia mwiur dia Yehova, ni mutapu ik padia kushalijan nich yirijek ya mangand?

14 Kudi verse umwing muwamp udia mu Bibil utukwashina chakwel tutesha kurumburik piur pa mutapu udiay Yehova mwin kuswapal kuswimp. Muprofet Ezekiel wamana mu chishimushimu chimwing piur pa dirijek dia Yehova dia mwiur dia yitang ya muspiritu. Ndiy wamana ditemb dimwing dijim nakash, “motak” wa Yehova utakedilau kudi amwinend. Chom chishimokishena nakash chidi mutapu wadingay ni kwend. Jinfumbu jijim jading ku mitambu yawonsu yinying ni jading jizwila nich mes chakwel jimana ndond yawonsu ni jiswimpa kapamp kamwing kujikutwisha kuya pakad kwiman ap kukarumuk. Chawiy lel, ditemb dined diadingap diyila mudi motak yisadiningau kudi antu yakad mau. Diading diyil swa mudi milayilay ya nzaj, ap kukarumuk kapamp kamwing pakad kunyingumok! (Ezekiel 1:1, 14-28) Mwaning, dirijek dia Yehova, diswapeling kuswimp yom mudi Sakatang wa dikand diawonsu uditakedila, dilondwiling kukarumuk kwawonsu ni maswir ma katat.

15 Antu akutwish kupakish kwimburij kuswapal kuswimp kwinoku kuwanyidina. Pakwez, yisu yivud antu awonsu ni yirijek yau ading akash nakash pa ndond ya kwikal aswapela kuswimp, akad kuyibangin akwau nakash pa ndond pa kwikal in kulikidil. Chilakej: Kujimb ni usu wa bato wa kusendin petrol ap mashuw ma kusendil yom kukutwish kuyishimokishin antu. Pakwez chiding nchik anch kwashiken yom yakad kuchingejin? Anch mashuw minam matan chom kanang mwinjil kurutu, chikukasikan kwiyep ap kwiman kapamp kamwing. Mashuw majim nakash masadining akilometre aad chakwel mashikena ku kwiman! Chawiy lel Mabato ma kusendin petrol masadining akilometre chinan chakwel mimana ap anch moter usadinap kand. Ap anch moter usadinap kand, mabato minam makutwish kudandamen kwend ap mu akilometre asatu! Chilik chimwing, yirijek ya antu yidia yikash ni yakad kubangin. Mulong wa kwibaz, antu avud akat kulik kuswimp anch mikadil yakarumuk. Kuburen kwikal tayad ni kuswimp kwinoku kwasala anch in kwisak ankanganya kuya kurutu mu midimu yau ya nfalang ni winyikel wa chipolitik wakanganya kuyikel. (Jinswir 16:18) Chidi chisangareshina mud ik pa kwijik anch Yehova ni dirijek diend kadingap mwamu!

Mutapu ik Ukatay Yehova Kumekesh Kubangin

16. Ov, mutapu ik wamekeshay Yehova kubangin kwend pantaliken ni Lot kurutu kwa kushesh Sodom ni Gomora?

16 Chirikinany kand pa kusheshik kwa Sodom ni Gomora. Mwangel wa Yehova wamuleja Lot ni dijuku diend patok anch: “Chinyinany ku mukandu.” Pakwez, Lot kasotap mwamu, walonda anch: “A! bwat mwan, nakwilembilany amboku, ansalejam!” Watonga anch ukez kufa pamwing ap anch wachinin mu mikandu, chawiy chitay Lot anch ndiy ni dijuku diend aya mu musumb umwing wading piswimp watazukau anch Zowar. Pakwez, Yehova wading usotin kushesh musumb winou. Chikwau kand, Lot kanfanyidinap kwakam mulong Yehova wela chakin kamu kumulam ap mu mikandu! Chawiy lel, Yehova witiya yamwitau kudi Lot ni kasheshap kand Zowar. Mwangel wamuleja Lot anch: “Tal bil, nakutapish kal kand dilau dikwau.” (Disambishil 19:17-22) Ov, Yehova kadingap chakin kamu mwin kubangin?

17, 18. Ov, mutapu ik wamekeshay Yehova kubangin kwend pantaliken ni in Ninive?

17 Yehova ukat kwitiyang kand kukarumuk kudiokila mu muchim, usadining yisu yawonsu yom nich ranaken ni kutentam. Shinshikin yom yashikena pamutumau muprofet Yona kudi antu ayimp adinga mu musumb wa chisum wa Ninive. Pasutay Yona mu jinjil ja Ninive, uruu wa Nzamb wapanay walejana patok anch: Musumbu ujim wa Ninive ukez kusheshik mu machuku 40. Pakwez yom yakarumuka kapamp kamwing. In Ninive akarumuka kwau!—Yona, shapitre 3.

18 Chidi cha usey kwilikej chasalay Yehova ni chasalay Yona pakarumuka yom. Pinipa, Yehova waswimp, ni wikala mwin kulikishin yitil pa ndond pa kwikal ching kusu “mwin njit.” * (Kubudik 15:3) Pakwez Yona ndiy kadingap uswapela kuswimp ni mwin riy bwat. Pa ndond pa kwimburij kwisikan kwa Yehova, ndiy wasala yom mudi mashuw ap bato utwisambinanga kwinsambishil. Mulong walejana anch uyimp ukez kushiken, afanyina kuyishesh kamu! Pakwez, nich kushimpish muchim, Yehova wapana malejan mamwing makash ma kubangin ni kwikal nich riy kudi muprofet wakad kushimpish muchim.—Yona, shapitre 4.

Yehova udi mwin kubangin ni uteshining swa kuziy kwetu

19. (a) Ov, mulong wak tukutwish kwikal nich kashinsh anch Yehova udi mwin kubangin mu yom yikatay kutuchingejin? (b) Ov, mutapu ik umekeshinay Jinswir 19:17 anch Yehova udi Mwant ‘muwamp ni wisikena’ ni wikepishina nakash?

19 Kupwa, Yehova wisiken mu yom yichingejinay kudi etu. Mwant David walonda anch: “Ndiy wij mwatutangilay, ukata kuvurik anch tudi kwetu rufunfut.” (Kuseng 103:14) Yehova wij mipak ni kuburen kuwanyin kwetu kutupandikanamu ayinetu. Ndiy kakatap kutwitang yom yivud nakash kupandakenamu yitukutwisha kusal. Bibil umekeshin kushalijan pakach pa ant a ukauntu “adimukina ni adia awamp” nich “isumina.” (1 Pita 2:18) Ov, Yehova udi Mwant wa mutapu ik? Tal yilejenau mu Jinswir 19:17: “Mwin kumwovil kazwendj riy ukat kumusondjik [Yehova].” Chimeken patok anch, ching kusu mwant muwamp ni mwin kuyibangin akwau ndiya ukutwisha kuman yisal yawonsu yiwamp yikutwishau kuyisadin antu adia mwishin. Pakwez verse winou ulondin kand yom yivud anch Sakatang wa mangand, wimen amwinend mudi ukweta chikal pantaliken ni antu akad kuwanyin asadina yisal mudi yiney ya ranaken! Ov, tukutwish kwikal ikepishina nakash.

20. Ov, kashinsh ik kadiaku anch Yehova uteshining malembil metu ni ukat kwakul?

20 Nlel unou, Yehova udandamedin kwikal witudishina ni wisikena kudi atushalapol end. Ndiy uteshin pitukata kulembil ni ritiy. Ap anch kayituminap kand aruu end angel chinech chirumburikinap anch kakatap kwakulang ku malembil metu. Vurik anch pitay kambuy Paul kudi ambay nend akaritiy anch ‘adandamena kulembil mulong wendendiy’ chakwel amubudisha mu rukan, ndiy walonda kand anch: “Chakwel Nzamb anchirish kudi en swa.” (Hebereu 13:18, 19) Chinech chimekeshin anch malembil metu makutwish kumubachik Yehova chakwel asala chom chelay pamwing ap kulik kusal!—Jakobu 5:16.

21. Ov, chom ik tufanyidinap kulong piur pa kwikepish kwa Yehova, pakwez chom ik tufanyidina kusanger piur pend?

21 Chawiy lel, yom yiney yawonsu yimekeshina kwikepish kwa Yehova mudi—kwitudish kwend, kutesh, kushimpish muchim ni kwisikan kwend—kurumburikinap anch Yehova kakatap kulondulang yany yend yitentamina. Amakurump a Kristendom akutwish kutong anch adi in kubangin pakatau kuyilej antu ching kusu yom yikatilau ni kukangany kuyilej patok yijil ya Yehova. (2 Timote 4:3) Pakwez anch antu kakatap kulondul yany ya Nzamb chinech chirumburikinap anch Nzamb kadiap mwin kubangin. Yehova utumbil; kakezap kuyipish ap dichuku dimwing yany yend yitentamina. (In Levi 11:44) Tukatishany amboku kubangin kwa Yehova mulong wa mutapu mukudia—uman wa kwikepish kwend. Ov, usangerap pa kuman anch Yehova Nzamb ukweta manangu nakash pa mangand mawonsu udi kand mwin kubangin nakash? Chidi chom chisangareshina mud ik pa kusej piswimp ni Nzamb ushimokishena, udia mwin kwitudish, kushimpish muchim ni kubangin!

^ par. 3 In kufund apasak, ap a Soferim, akarumuna verse winou ni kulond anch Jeremiy ndiy wazengama kadiap Yehova. Awiy atonga anch chadingap chiwanyidina kulond anch Nzamb wasadin chisal chinech cha kwikepish. Mudi chibudikin, ma bibil mavud makarumunau maburedin chikunku chinech chiwamp nakash cha verse winou. Pakwez, Bibil mukwau walejena patok anch Jeremiy wamuleja Nzamb anch: ‘Vurik, O vurik ni nzengamina am.’

^ par. 7 Ma Bibil makwau malejen anch ‘kwikepish kudiokil ku manangu’ ni ‘uwamp udi chijingidij cha manangu.’

^ par. 12 Bibil umekeshin kushalijan kudia pakach pa kushimpish muchim ni kwibaz. (Mulej 7:8) Kushimpish muchim kwa Yehova kumekeshin kand patok anch udi mwin kwikepish.—2 Pita 3:9.

^ par. 18 Kuseng 86:5, ulejen anch Yehova udi “muwamp, witenchikin mu kulikishilan.” Pakarumunau Kuseng winou mu Grek, dizu “witenchikin mu kulikishilan” adikarumuna anch e·pi·ei·kesʹ , ap “ubangidina.”