Yang pafundinau anch yidiamu

YIPUL YIKATAU ANSAND KWIYIPUL

Ov, Chiyipin Kamu Kusadin Mazu Mayimp?

Ov, Chiyipin Kamu Kusadin Mazu Mayimp?

“Nijidin kal kutesh mazu ma masaal, chawiy yikatap kwau kwinshimokish. Nimen anch chiyipinap kwau.”​—Christopher, ukweta mivu 17.

“Pinading mwan mukemp, nasaalanang nakash. Chading chiswapel kwikal nich chaku chinech, pakwez chading chikasiken kuchilikap.”​—Rebecca, ukweta mivu 19.

 Yipul

  •   Mutapu ik ukata kwiyov anch wayitesh antu akwau akat kusaalan?

    •  Yikwinsalangap chom—nimening kwam anch chiwapin.

    •  Yikat kwingovishaku nayimp pakemp mwamu—pakwez nikat kwitiy kwam.

    •  Chikat kwinkisishang kamu—nikutwishap kwijidin chaku mud chinech.

  •   Ukat kuyisaalang antu tupamp twich?

    •  Kandikal nisaalanangap

    •  Pachipatu

    •  Yisu yivud

  •   Kukwatijan niyey, utongin nchik piur pa kuyisaal antu akwau?

    •  Ud kwau mulong wa usweral

    •  Chiyipin kamu nakash

 Mulong wak chid cha usey

 Ov, umening anch chiyipin kamu nakash kusaalan? Pamwing ap ukutwish kwakul anch ‘bwat kamu. Mulong mu mangand mud milong yijim nakash yifanyidina kushinshikin. Chikwau kand, antu awonsu akat kuyisaalang akwau.’ Ov, chid kamu chakin?

 Witiyija mwamu ap bwat, kud antu avud nakash akading kulondang mazu mayimp. Ni ij yom yakadiau antu akwau kwijik. Chilakej:

  •  Kusaalan kudiap kwau ching mazu. Mazu mey mamekeshin chiudia kamu. Chawiy, kulond mazu mayimp kumekeshin kamu anch ubangidinap yovil ya antu akwau. Ov, wawiy kamu mutapu uding?

     Bibil ulondin anch: “Yikata kubudik mu kan yikat kudiokal mu muchim.”​—Mateu 15:18.

    Masaal makat kuyipish manangu ma antu akwau. Kusaalan kukwet yibachikin ik pad antu akwau ap kud ey amwiney?

  •  Kusaalan kukutwish kuyibachik antu akwau kukutongin nayimp. Buku Cuss Control ulondin anch: “Mutapu tukata kulond ukutwish kumekesh anany akwikala arund netu, kalimish kakutwinkau kud antu a mu dijuku dietu ni ambay netu a mudimu, urund tukwikala ni antu akwau, yibachikin tukwikala nich, anch tukuman mudimu ap akutukaninish mwaz ku mudimu, ni mutapu ukutwishau kutuman antu akad kutwijik.” Buku winou ulondin kand anch: “Iyipula anch pamwing ap urund wey ni antu akwau ukutwish kuwap nakash anch ukatap kusaalan.”

     Bibil ulondin anch: “Kangal . . . kusaalan masaal.”​—Efes 4:31.

  •  Kusaalan kukatap kusal anch wikala muntu muwamp nakash mud mutapu utongina. Mu buku wend How Rude! Alex Packer wafunda anch: “Chiziyishening kuyitesh antu akata kuyisal akwau chisu chawonsu.” Ulondin kand anch mazu ma masaal “makatap kumukwash muntu kulond yom mu mutapu wa manangu, nich nkeu ap nich ranaken. Anch mazu mey mad kwau ma usweral, ma piur piur, ni ma masaal, yitongijok yey niyawiy yikwikal kwau mwamu.”

     Bibil ulondin anch: “Kangal mu tun twen mwabudik mazu mayimp.”​—Efes 4:29.

 Yom ukutwisha kusal

  •  Itekina rutong. Pakish bil kulik kusaalan mwi ngond umwing ap mwi mbing kanang. Ukutwish kulondul mutapu uyila kurutu mu kufund ku tablo ap mu kalandriye. Pakwez mulong wa kuwanyish rutong rey, ufanyidin kusal kand nzau jikwau. Chilakej:

  •  Ipuk kwipuwangej kwizwishina manangu mey nich mazu mayimp. Bibil ulondin anch: “Arund ayimp akat kuyipish yaku yiwamp.” (1 Korint 15:33) “Arund” inay kadiap kwau ching antu, pakwez mud kand ni kwipuwangej—mafilim ukata kutal, masengan ma mavideo ukata kusengan ni mizik ukata kutesh. Kenneth, ukweta mivu 17, ulondin anch: “Chiswapel kuwang mwas umwing uukatining nakash pakad kujingunin anch mwizwil mazu ma masaal—mulong kwau uwapin nakash.”

  •  Mekesh anch ud muntu wapamina kal. Antu amwing akat kusaalan mulong atongin anch kusal mwamu kumekeshin anch ad antu apamina kal. Pakwez mu win yakin, chidiap mwamu. Bibil ulondin anch antu aswila kal “[akat] kwauril kuwap ni kuyip mulong ijidin kal kusal mwamu tupamp tuvud.” (Hebereu 5:14) Kakatap kwishirish nakash mulong kwau wa kuyilimish kud antu kwau.

 Chakin kamu, mazu mayimp makat kuyipish manangu nich yitongijok yiyimp. Pakwez mavudin nakash mu mangand! Buku Cuss Control upanin chiyul anch: “Kangal komb niyey wawejaku. Sal usu wey wawonsu mulong wa kulond mazu mawamp chisu wisambina ni antu akwau. Ukwikal ni chitongijok chiwamp piur peyey amwiney ni antu akwau akukulimish kand.”