Skip to content

Skip to table of contents

NDZRIMA 4

Ha Yini Hi Fanela Ku Bekela Xitxhavu Valawuli?

Ha Yini Hi Fanela Ku Bekela Xitxhavu Valawuli?

‘Vanani ni xitxhavu ku vhanu hinkwavu; zrandzrani vamakwenu; txhavani Xikwembu Nkulukumba; twalisani hosi.’​—1 PETROS 2:17.

1, 2. a) Xana hi fanela ku landzrela nkongomiso wa mani? b) He swini swivutiso leswi hi taka bula ha swone ka ndzrima leyi?

NA WA ha li ntsrongwana, swi nga ha yentxeka ku ve ni masiku lawa vapswele vaku va ku kombeliki ku yentxa ntxhumu na u nga swi djuli. Afa u va zrandzra vapswele vaku nakone afa u swi tiva leswaku u fanela ku va yingiseta. Nambitanu, swi nga ha yentxeka leswaku afa u nga djuli ku va yingiseta.

2 Ha swi tiva leswaku Yehovha, Tatana wezru, awa hi zrandzra. A ni mhaka na hine nakone a hi nyika hinkwaswu leswi hi swi djulaka akuva hi tikholisa hi wutomi. A hi nyika nkongomiso lowu hi wu djulaka akuva swi hi fambela ha hombe. Minkama yimbeni, a tizrisa vhanu vambeni akuva a hi nyika nkongomiso. Hi fanela ku hlonipha wulawuli bya Yehovha. (Amaproverbia 24:21) Kambe ke, ha yini minkama yimbeni swi hi kazratela ku pfumela ku kongomisiwa? Ha yini Yehovha a hi kombela ku landzrela nkongomiso? Nakone hi swi kombisisa kuyini leswaku ha byi hlonipha wulawuli byakwe?​—Yana ka “Dondzra Swin’wana”, 9.

HA YINI SWI KAZRATA?

3, 4. Swi sukele kwini kuva vhanu va pfumala ku hetiseka? Ha yini swi nga ha hi kazratelaka ku pfumela ku kongomisiwa hi vambeni?

3 Swanga vhanu, hi byekamele a ku tluleni ka nawu. Leswi swi sungule ku yentxeka loko wanuna wa ku sungula ni wansati, Adamu na Evha va dohile. Nambi leswi va vumbiwiki na va hetisekile, va pfukele wulawuli bya Yehovha. Ku sukela kolanu, vhanu hinkwavu va pswaliwa na va nga hetisekanga. Ku pfumala kwezru ku hetiseka i xin’wana xa swivangelo leswi nga yentxaka swi hi kazratela ku pfumela ku kongomisiwa ha Yehovha ni vhanu. Xivangelo ximbeni hi leswaku vhanu lava Yehovha a hi kongomisaka ha vone, na vone a va hetisekanga.​—Genesis 2:15-17; 3:1-7; Amapsalma 51:5; Ba-le-Roma 5:12.

4 Leswi hi nga hetisekangakiki, hi byekamele ka ku tikulisa. Ku tikulisa ku yentxa leswaku swi hi kazratela ku pfumela ku kongomisiwa. Hi xikombiso, a israyeleni wa khale, Yehovha a hlawule Moxe leswaku a kongomisa vhanu vakwe. Kora, wanuna lwa tizreliki Yehovha hi malembe ya ku tala, a tikulisile kutani a delela ngopfu Moxe. Nambi leswi Moxe afaka a kongomisa vhanu va Xikwembu Nkulukumba, a nga tikulisanga. Nakunene a vitaniwe wanuna lwa zruliki ngopfu wa nkama lowo. Kambe Kora a nga yamukelanga nkongomiso wa Moxe. A tlhele a kutxetela vhanu vanyingi leswaku va tipatsra na yene a ku yeyiseni ka Moxe. Xana ku yentxeke yini ha Kora ni vapfukeli? Va dlayiwile. (Atinhlayo 12:3; 16:1-3, 31-35) A Bibeleni, hi kuma swikombiso swinyingi leswi swi hi dondzrisaka leswaku a ku tikulisa swi ni khombo.​—2 Makronika 26:16-21; yana ka “Dondzra Swin’wana”, 10.

5. Xana vhanu vambeni va byi tizrisise kuyini wuhosi hi ndlela ya ku biha?

5 Kumbexana u sama u xi twa xihlayahlaya lexi liki “Wuhosi bya hona”. A matin’wini, vhanu va ku tala va tizrise wuhosi byavu hi ndlela ya ku biha. (Dondzra Eklesiasta 8:9.) Hi xikombiso, Sawulo afa a li mhunu lwenene ni lwa zruliki loko Yehovha a mu hlawula ku va hosi ya Israyele. Kambe ke, a pfumelele ku tikulisa ni wukwele swi mila a mbilwini yakwe, leswi swi mu yentxiki a hlongolisela Davhida, wanuna lwa nga liki na nandzru. (1 Samuel 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) Hi ku famba ka nkama, Davhida a vi hosi, nakone a vi yin’wana ya tihosi letinene ngopfu leti viki kone a Israyele. Nambitanu, hi ku famba ka nkama na yene a tizrise wuhosi byakwe hi ndlela leyi bihiki. A yentxe wumbuye na Bati-xeba, nsati wa Uriya, a tlhela a zama ku tumbeta xidoho xakwe hi ku zrumela Uriya a ya dlayiwa a yimpini.​—2 Samuel 11:1-17.

HA YINI HI BEKELA XITXHAVU WULAWULI BYA YEHOVHA?

6, 7. a) Lizrandzru dzrezru ha Yehovha dzri hi susumetela ku yentxa yini? b) I yini xi taka hi pfuna ku yingiseta nambi loko swi bindzra?

6 Hi bekela xitxhavu nkongomiso lowu pfaka ka Yehovha hikusa ha mu zrandzra. Nakone leswi hi mu zrandzraka ku tlula yini na yini kumbe mani na mani, hi djula ku mu nyonxisa. (Dondzra Amaproverbia 27:11; Marka 12:29, 30.) Ku sukela a nkameni wa vatekani va ku sungula lava hanyiki a xizrambeni xa Edeni ku ta tlhasa namunhla, Sathana a ha zama ku yentxa vhanu va ganaganeka hi wulawuli bya Yehovha. Diyavulosi a djula hi pimisa leswaku Yehovha a nga na mfanelo ya ku hi byela leswi hi fanelaka ku swi yentxa. Kambe ha swi tiva leswaku i madzrimi. Hi yima ni mazritu lawa: ‘U lulameliwile, Hosi [Yehovha] ni Xikwembu Nkulukumba wezru, a ku yamukela ku phatima, ni xitxhavu, ni ntamu, hikuva hi wene lwa nga tumbuluxa hinkwaswu.’​—Apfuletelo 4:11.

7 Na we he ntsrongo, swi nga yentxeka u dondzrisiwe ku yingiseta vapswele vaku, nambi loko u nga swi djuli. Hi ku fanana, swanga vatizreli va Yehovha, swi nga ha pfana swi hi kazratela ku yingiseta. Kambe leswi hi zrandzraka Yehovha hi tlhela hi mu yingiseta, hi yentxa hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka akuva hi mu yingiseta. Yesu a hi bekele xikombiso. A yingisete Yehovha nambi loko xiyimu xi bindzra. Xileswo a byele Tatana wakwe a ku: ‘Ku nga yentxiwe ku zrandzra kwanga, a ke ku va a [ku zrandzra] kwaku.’​—Luka 22:42; yana ka “Dondzra Swin’wana”, 11.

8. He tini tindlela timbeni leti Yehovha a hi kongomisaka ha tone? (Vona bokisi ledzri liki “ Yingiseta Loko U Layiwa”.)

8 Namunhla, Yehovha a hi kongomisa hi tindlela tinyingi. Hi xikombiso, a hi nyike Bibele. Nakone a tlhele a hi nyika vakulu va bandla. Loko hi bekela xitxhavu lava a hi kongomisaka ha vone, hi kombisa leswaku hi dzri bekela lisima wulawuli byakwe. Loko hi kanya mpfuno wavu, hi ndlela ya kukazri hi kanya Yehovha. Loko va-Israyele va kanye Moxe, Yehovha a swi tekele nhlokweni. A swi vone swi fana ni loko va kanya yene.​—Atinhlayo 14:26, 27; yana ka “Dondzra Swin’wana”, 12.

9. Xana lizrandzru dzri ta hi susumetelisa kuyini ku landzra nkongomiso?

9 Loko hi bekela xitxhavu wulawuli, swi tlhela swi kombisa leswaku hi zrandzra vamakwezru. Pimisa hi xiyimu lexi. Loko ku ni mhangu ya ntumbuluku, ntlawa wa valamuleli wu talisa ku tizrisana leswaku wu huluxa hinkwavu lava swi nga kotekaka. Akuva ntlawa wu humelela, ku djuleka muzrangeli lweyi a va kongomisaka, nakone xizro ha xin’we xa ntlawa xi fanela ku landzra nkongomiso. Kambe swi nga ku yini hi loko mumbeni o dzrela nkongomiso, a sungula ku tiyentxela swakwe? Nambi loko a li ni swivangelo leswi twalaka, ku yala ku yingiseta swi nga ha vangela vatizri-kuloni swikazratu, nambi ku va va vavisiwa ngopfu. Hi ku fanana, loko hi nga landzri nkongomiso lowu humaka ka Yehovha ni lava a va nyikiki wulawuli bya kukazri, vambeni va nga ha vavisiwa. Kambe loko hi yingiseta Yehovha, hi kombisa leswaku ha va zrandzra vamakwezru nakone hi bekela lisima lulamiselo dzrakwe.​—1 Ba-le-Korinte 12:14, 25, 26.

10, 11. Xana hi ta bula hi yini swoswi?

10 Xini na xini lexi Yehovha a hi kombelaka ku xi yentxa xi pfuna hine. Loko hi bekela xitxhavu wulawuli a ndangwini wezru, a bandleni, ni loko hi tizrisana ni vatizreli va mfumu, hinkwezru hi ta pfuneka.​—Deuteronoma 5:16; Ba-le-Roma 13:4; Ba-le-Efesa 6:2, 3; Ba-Heberu 13:17.

11 Ku twisisa leswaku ha yini Yehovha a djula hi hlonipha vambeni swi nga hi pfuna ku swi yentxa hi ku nabyala. A hi kambisiseni hi wuyenti leswaku hi nga xi kombisisa kuyini xitxhavu ka swiyenge swizrazru swa wutomi.

KU KOMBISA XITXHAVU A NDANGWINI

12. Xana nuna a nga swi kombisisa kuyini leswaku a hlonipha wulawuli?

12 Yehovha a tumbuluxe ndangu a va a nyika xiyavelo xizro xin’wana ni xin’wana. Loko xizro xin’wana ni xin’wana xi twisisa leswi Yehovha a swi languseliki ka xone, a wutomi bya ndangu byi ta nyonxisa, ku tlhela ku pfuneka ndangu hinkwawu. (1 Ba-le-Korinte 14:33) Yehovha a beke nuna swanga nhloko ya ndangu. Leswi hlayaka leswaku Yehovha a langusele kuva nuna a wu hlayisa a tlhela a zrangela nsati ni vana hi lizrandzru. Xileswo a nuna a ta tihlamulela ka Yehovha hi leswi a wu khomisaka xiswone ndangu wakwe. Nuna lwa nga mukriste a ni wumbilu ni lizrandzru nakone a khoma ndangu wakwe hi lani Kriste a khomiki bandla ha kone. Loko nuna a yentxa leswi, a kombisa leswaku a hlonipha Yehovha.​—Ba-le-Efesa 5:23; yana ka “Dondzra Swin’wana”, 13.

Tatana lwa nga mukriste a yetisela Kriste hi ku hlayisa ndangu wakwe

13. Xana nsati a nga swi kombisisa kuyini leswaku a hlonipha wulawuli?

13 Nsati lwa nga mukriste na yene a ni ntizro wa lisima. A seketela nuna wakwe ka minzamu leyi a yi yentxaka ya ku va nhloko leyinene ya ndangu. Ku fana ni nuna, a fanela ku dondzrisa vana. Ndlela yimbeni leyi nsati a dondzrisaka vana ha yone ku va ni xitxhavu, i kuva yene ha byakwe a xi kombisa. (Amaproverbia 1:8) A hlonipha nuna wakwe a tlhela a seketela swiboho swakwe. Nambi loko a nga pfumelelani ni nuna ka mhaka ya kukazri, a tlhamuxela matitwela yakwe a ku zruleni ni hi xitxhavu. Loko nsati lwa nga mukriste a ni nuna lwa nga liki Mboni, a langusana ni swikazratu swa kukazri. Kambe loko a tama a khoma nuna wakwe hi lizrandzru ni xitxhavu, kumbexana siku dzrimbeni na yene a ta navela ku tiva Yehovha a va a mu gandzrela.​—Dondzra 1 Petros 3:1.

14. Xana vana va nga xi kombisisa kuyini xitxhavu ka wulawuli bya vapswele?

14 Vana i va lisima ka Yehovha, mfuzri va swi vilela ngopfu ku sizreleliwa ni ku kongomisiwa. Loko vana va yingiseta vapswele vavu, vapswele va nyonxa. Xa lisima ngopfu hi leswaku loko va yingiseta, va kombisa xitxhavu ka Yehovha va tlhela va mu nyonxisa. (Amaproverbia 10:1) A mindangwini yinyingi, vana va wundliwa hi mpswele mun’we ntsena. Xiyimu lexo xi nga ha bindzra ngopfu ka mpswele ni ka vana. Kambe loko vana va yingiseta va tlhela va seketela tatana kumbe mamana wavu, wutomi bya ndangu byi ta yapswa swinene. A ku na ndangu wu hetisekiki, nambi wu tsrhamisise kuyini. Kambe mindangu hinkwayu yi nga nyonxa loko xizro ha xin’we xi landzra nkongomiso wa Yehovha. Leswo swi dzrumisa Yehovha, mutumbuluxi wa mindangu hinkwayu.​—Ba-le-Efesa 3:14, 15.

KU KOMBISA XITXHAVU A BANDLENI

15. Hi nga swi kombisisa kuyini leswaku hi bekela lisima wulawuli a bandleni?

15 Yehovha a hi kongomisa hi ku tizrisa bandla dzra wukriste, nakone a nyike Yesu wulawuli hinkwabyu leswaku a dzri zrangela. (Ba-le-Kolosa 1:18) Yesu a nyike ‘nandzra lwe wa ku dumbeka ni ku tlhazriha’ wutiyanguleli bya ku hlayisa vhanu va Xikwembu Nkulukumba la misaveni. (Mattheo 24:45-47) Namunhla, a ‘nandzra lwe wa ku dumbeka ni ku tlhazriha’ i Huvo Leyi Zrangelaka. Huvo Leyi Zrangelaka yi hi nyika leswi hi swi vilelaka hi nkama wa kone akuva yi hi pfuna ku tiyisa lipfumelo dzrezru. Vakulu, malandzra ya wutizreli, ni valanguseli lava famba-fambaka, va kongomisiwa hi Huvo Leyi Zrangelaka akuva va tiyisa mabandla a misaveni hinkwayu. Hinkwavu vamakwezru lava, va ni mfanelo ya ku hi hlayisa. Va tiyangulela ka Yehovha mayelanu ni leswi va yi tamelisaka xiswone mintizro leyi. Xileswo, loko hi va yingiseta, hi kombisa Yehovha xitxhavu.​—Dondzra 1 Ba-le-Thesalonika 5:12; Ba-Heberu 13:17; yana ka “Dondzra Swin’wana”, 14.

16. Ha yini hi nga hlayaka leswaku vakulu ni malandzra ya wutizreli va hlawuliwa hi moya wa ku xwenga?

16 Vakulu ni malandzra ya wutizreli va pfuna bandla ku tsrhama a lipfumelweni ni ku va ni wumun’we. I ntiyiso leswaku ku fana na hine, a va hetisekanga. Kutani ke, va hlawulisiwa kuyini? Vamakwezru lava va fanela ku hetisisa timfanelo leti kumekaka a Bibeleni. (1 Timoteo 3:1-7, 12; Tito 1:5-9) Yehovha a tizrise moya wa ku xwenga akuva a pfuna vatsrali va Bibele ku tlhamuxela timfanelo leti. Vakulu va khongota ka Yehovha va kombela moya wakwe wa ku xwenga loko va bulisana mayelanu ni lweyi a nga hlawuliwaka ku va nkulu kumbe nandzra wa wutizreli. Hakunene, a bandla dzri le hansi ka nkongomiso wa Yesu na Yehovha. (Amintiṛo 20:28) Vavanuna lava hlawuleliwiki ku hi pfuna ni ku hi hlayisa i tinyiko leti pfaka ka Xikwembu Nkulukumba.​—Ba-le-Efesa 4:8.

17. Akuva makwezru waxisati a kombisa xitxhavu, xana a fanela ku yentxa yini minkama yimbeni?

17 Minkama yimbeni swa yentxeka ku nge na nkulu kumbe nandzra wa wutizreli leswaku a zrangela swiyenge a bandleni. Vamakwezru vaxinuna lava babatisiwiki va nga pfunisa, kambe loko na vone va nge li kone, makwezru waxisati a nga ha yentxa ntizro lowu afaka wu ta yentxiwa hi makwezru wa xinuna lwa babatisiwiki. Loko swi yentxeka, a fanela ku funeketa nhloko, kumbexana hi ntuzru kumbe xilembe. (1 Ba-le-Korinte 11:3-10) Xileswo, a kombisa ku bekela xitxhavu a lulamiselo dzra Yehovha dzra wunhloko, a ndangwini ni le bandleni.​—Yana ka “Dondzra Swin’wana”, 15.

KU KOMBISA XITXHAVU KA VATIZRELI VA MFUMU

18, 19. a) Hi dondzra yini ka Ba-le-Roma 13:1-7? b) Xana hi va kombisisa kuyini xitxhavu vatizreli va mfumu?

18 Namunhla, Yehovha a pfumelela wuhosi byi va ni wulawuli bya kukazri, xileswo hi fanela ku byi bekela xitxhavu. Byi hlela madoropa ni miganga leswaku mintxhumu yi famba ha hombe ni kuva vhanu va kuma leswi va swi vilelaka. Vakriste va yingiseta nkongomiso lowu kumekaka ka Ba-le-Roma 13:1-7. (Dondzra.) Hi bekela xitxhavu ‘wuhosi’ hi tlhela hi yingiseta milawu ya tiko kumbe muganga lowu hi hanyaka ka wone. Milawu leyi yi nga ha khumba ndangu wezru, bindzru kumbe nhundzru. Hi xikombiso, hi hakela tinemba hi tlhela hi nyikela dzrungula ledzri wuhosi byi dzri vilelaka. Kambe ke, xana hi fanela ku yentxa yini loko wuhosi byi hi kombela ku yentxa leswi lwisanaka ni milawu ya Xikwembu Nkulukumba? Mupostola Petro a te: ‘Swi fanekeli ku yingela Xikwembu Nkulukumba ku tlula vhanu.’​—Amintiṛo 5:28, 29.

19 Loko hi tizrisana ni mutizreli wa mfumu, ku fana ni mutsremi wa timhaka kumbe pholisa, minkama hinkwayu hi fanela ku mu bekela xitxhavu. Vampshwa lava nga vakriste va hlonipha vaprisori vavu ni vatizri vambeni va xikole. A ntizrweni kwezru, hi hlonipha mutholi wezru, nambi loko vatizri-kulozri va nga swi yentxi. Loko hi yentxa leswo, hi yetisela mupostola Pawulo, lweyi a kombisiki xitxhavu ka vatizreli va mfumu nambi leswi afaka swi pfa swi kazrata. (Amintiṛo 26:2, 25) Nambi loko vambeni va nga hi khomi ha hombe, hi tama hi kombisa xitxhavu.​—Dondzra Ba-le-Roma 12:17, 18; 1 Petros 3:15.

20, 21. I mintxhumu muni ya yinene leyi nga yentxekaka loko hi kombisa vambeni xitxhavu?

20 A misaveni hinkwayu, vhanu va ya va yeyisa vambeni. Kambe vhanu va Yehovha va hambanile. Hi djula ku bekela xitxhavu vhanu hinkwavu. Hi landzrela nkongomiso wa mupostola Petro: ‘Vanani ni xitxhavu ku vhanu hinkwavu.’ (1 Petros 2:17) Vhanu va swi xiya loko hi va bekela xitxhavu. Yesu a hi byele leswi: ‘A ku vaninga kwenu a ku vaningise xiswoswo a mahlweni ka vhanu, va ta kota ku vona mintizro yenu leya ku xonga, va ta twalisa Tatana wenu.’​—Mattheo 5:16.

21 Loko hi kombisa xitxhavu a ndangwini wezru, a bandleni, ni le ka swiyimu swimbeni swa wutomi, xikombiso xezru lexinene xi nga ha yentxa vambeni va djula ku tiva leswi yengetelekiki ha Yehovha. Tlhantakubidzri, loko hi bekela vambeni xitxhavu, hi va na hi kombisa xitxhavu ka Yehovha hi ku kongoma. Leswo swi tsrhavisa Yehovha swi tlhela swi mu komba leswaku ha mu zrandzra.