1, 2. Hi swini swivutiso leswi vhanu va talisaka ku swi hamba?

A VATSRONGWANA va hamba swivutiso swa ku tala. U nga ha va tlhamuxela ntxhumu wa kukazri, kambe hakanyingi va vutisa va ku: ‘Ha yini?’ Nakone loko u dzringisa ku va hlamula, va nga ha tlhela va ku: ‘Kambe ha yini?’

² Nambi hi li vatsrongo kumbe hi li vakulu, hinkwezru hi ni swivutiso. Hi nga ha tivutisa leswi: Hi ta da yini? Hi ta yambala yini? Hi ta xava yini? Kumbexana hi nga ha va ni swivutiso swa lisima dzrikulu mayelanu ni wutomi ni wumundzruku. Kambe, loko hi nga ti kumi tinhlamulo leti yanetaka, hi nga ha godola ku vutisa.

3. Ha yini vhanu vanyingi va pimisa leswaku va nge na ku ti kuma tinhlamulo ta swivutiso swavu swa lisima?

³ Hi nga ti kuma kwini tinhlamulo ta swivutiso swa lisima leswi hi swi hambaka? Vambeni va pimisa leswaku hi nga ti kuma Bibeleni, kambe va vona leswaku dzri kazrata ngopfu ku dzri twisisa. Va pimisa leswaku ko va ntsena vadondzrisi kumbe vapadre va nga ni tinhlamulo. Van’wana va txhava ku hlaya leswaku a va swi tivi. Wene ke?

4, 5. Hi swini swivutiso swa lisima leswi u nga na swone? Ha yini u fanela ku ya mahlweni u djuletela tinhlamulo?

⁴ Swi nga yentxeka u djula tinhlamulo ta swivutiso swa ku fana ni leswi: Ni hanyela yini? Ku ta yentxeka yini ha mine loko ni file? Xikwembu Nkulukumba a tsrhamisise kuyini? Yesu, Mudondzrisi lwa dumiki, a te: ‘Kombelani, n’wi ta nyikiwa; djulani, n’wi ta swi kuma; gongondzrani, n’wi ta pfuleliwa.’ (Mattheo 7:7) Xileswo, u nga godole ku ko u kuma tinhlamulo leti u nga ti dumbaka.

⁵ Ina, loko u ‘djulisisa’ tinhlamulo, u ta ti kuma a Bibeleni.  (Amaproverbia 2:1-5) Tinhlamulo ta kone a ti kazrati ngopfu ku ti twisisa. Leswi u taka swi dondzra swi ta ku pfuna ku hanya wutomi lebyi nyonxisaka swoswi u tlhela u va ni dumbo dzra wumundzruku lebyi hlamalisaka. A hi sungule hi xivutiso lexi kazrataka vhanu vanyingi.

6. Ha yini van’we va pimisa leswaku Xikwembu Nkulukumba a nga na mhaka loko a hi vona hi xaniseka?

⁶ Vanyingi va pimisa leswaku Xikwembu Nkulukumba a nga na mhaka na hine. Ha yini? Va vona leswaku loko hakunene a a li ni mhaka na hine, misava a yi nge ti va xileswi. Hi vona tiyimpi, livengo ni wusiwana mimbangu hinkwayu. Vhanu va vabya, va xaniseka va tlhela va fa. Van’we va vutisa leswi: ‘Loko Xikwembu Nkulukumba a li ni mhaka na hine, ha yini a nga helisi ku xaniseka loku hinkwaku?’

7. a) Xana vazrangeli va wukhongoti va yentxa vhanu va kholwa leswaku Xikwembu Nkulukumba a ni tihanyi hi ndlela yini? b) Ha yini hi dumba leswaku a hi Xikwembu Nkulukumba a vangaka mintxhumu ya ku biha?

⁷ Loko ku humelela ntxhumu wa ku biha, vazrangeli va wukhogoti va li: “I ku zrandzra ka Xikwembu”. Va li a xi swi tsralise xiswoswo. Leswo i ku nyika nandzru Xikwembu Nkulukumba. Kambe, Bibele dzri dondzrisa leswaku wubihi a byi humi ka Xikwembu Nkulukumba. Yakob 1:13 yi hi byela leswaku Xikwembu Nkulukumba a nga dzringi mhunu hi mintxhumu ya ku biha. Yi li: ‘A mhunu loko a dzringiwa, a nga hlaye leswaku: Ndzri dzringiwa hi Xikwembu Nkulukumba; hikuva Xikwembu Nkulukumba a nga dzringeki hi leswa ku biha; naswone a nga dzringi mhunu.’ Leswi liki nambi loko Xikwembu Nkulukumba a tsrhika mintxhumu ya ku biha yi yentxeka, a hi yene a yi vangaka. (Dondzra Yob 34:10-12.) A hi voneni xikombiso.

8, 9. Ha yini swi nga lulamanga ku sola Xikwembu Nkulukumba hi kola ka swikazratu swezru? Kombisa.

 ⁸ Yanakanya hi n’wana lwa ha tsrhamaka ni vapswele. Tatana wakwe a mu zrandzra ngopfu nakone a mu dondzrise ndlela ya ku hlawula mintxhumu leyinene a wuton’wini. Kambe loko a kulile, a kanya milawu ya tatana wakwe a suka kaya a ya yentxa mintxhumu ya ku biha leyi mu nhingenisaka khombyeni. Xana a wu ta sola tatana wakwe hi leswi a nga mu yalelangakiki ku suka kaya? Nikutsrongo! (Luka 15:11-13) Ku fana ni n’wana lweyi, vhanu hi vone va hlawuliki ku ka va nga mu yingiseti Xikwembu Nkulukumba, kutani va yentxa mintxhumu ya ku biha. Xileswo, loko ku humelela ntxhumu wa ku biha, a hi swi tiveni leswaku a hi nandzru wa Xikwembu Nkulukumba. Ku mu sola swi ta va swi nga lulamanga.

⁹ Ku ni xivangelo lexi twisisekaka xa ku va Xikwembu Nkulukumba a nga si na helisa mintxhumu ya ku biha. Ka Ndzrima 11, u ta dondzra leswi Bibele dzri swi hlayaka mayelanu ni xivangelo xolexo. Kambe tiyiseka leswaku Xikwembu Nkulukumba awa hi zrandzra, nakone yene a nga fanelanga ku soliwa hi kola ka swikazratu swezru. Nakunene, hi Yene ntsena lwa nga swi lulamisaka.​—Ezaya 33:2.

10. Hi swi tivisa kuyini leswaku Xikwembu Nkulukumba a ta lungisa leswi honeteliwiki hi vhanu va ku biha?

¹⁰ Xikwembu Nkulukumba a xwengile. (Ezaya 6:3) Hinkwaswu leswi a swi yentxaka swi tengile, swi basile nakone i swinene. Xileswo hi nga mu dumba. Swi hambanile ni vhanu. Minkama yin’wana va yentxa swa ku biha. Nambi mhunu lwa fumaka hi ku dumbeka ku tlula hinkwavu a nge na ku swi kota ku lungisa leswi honeteliwiki hi vhanu va ku biha. Ko va Xikwembu Nkulukumba ntsena a nga swi kotaka. A ta helisa wubihi hinkwabyu hi la ku nga helikiki.​—Dondzra Amapsalma 37:9-11.

11. Xana Xikwembu Nkulukumba a titwisa kuyini loko u xaniseka?

¹¹ Xana Xikwembu Nkulukumba a titwisa kuyini loko a vona leswi humelelaka la misaveni ni swikazratu swaku? Bibele dzri dondzrisa leswaku Xikwembu Nkulukumba a ‘zrandzra ku lulama’. (Amapsalma 37:28) Xileswo, a zrandzra leswinene a nyenya leswi bihiki. Awa swi nyenya ku vona vhanu va xaniseka. Bibele dzri hlaya leswaku khale loko a vone leswaku misava a yi tale hi wubihi, a vavisekile mbilwini yakwe. (Genesis 6:5, 6) Xikwembu Nkulukumba a nga txintxanga. (Malaki 3:6) Bibele dzri li Xikwembu Nkulukumba a zron’weka swinene ha wene.​—Dondzra 1 Petros 5:7.

12, 13. a) Ha yini hine vhanu hi li ni lizrandzru ni wumbilu, nakone hi titwisa kuyini loko vambeni va xaniseka? b) I yini xi hi kholwisaka leswaku Xikwembu Nkulukumba a ta helisa ku xaniseka hinkwaku ni wubihi?

¹² Bibele dzri tlhela dzri hi byela leswaku Xikwembu Nkulukumba a hi vumbe a xifanisweni xakwe. (Genesis 1:26) Leswi liki Xikwembu Nkulukumba a hi vumbe hi li ni wumhunu lebyi fanaka ni byakwe. Xileswo, loko ku hlupheka ka lava nga liki na nandzru ku ku hlomula mbilu, Xikwembu Nkulukumba a vaviseka hi ku tlulisa. Hi swi tivisa kuyini?

¹³ Bibele dzri hi dondzrisa leswaku ‘Xikwembu Nkulukumba i lizrandzru’. (1 Yohan 4:8) Hinkwaswu leswi a swi yentxaka a susumetiwa hi lizrandzru. Xileswo, hi ni lizrandzru hi leswi Xikwembu Nkulukumba a nga na dzrone. Loko a wo va ni ntamu wa ku helisa ku xaniseka hinkwaku ni wubihi lebyi nga kone la misaveni, a wu ta khondla mavoko ke? Kunene a wu ta swi helisa hi leswi u zrandzraka vhanu. Xikwembu Nkulukumba ke? A na wone ntamu lowo, nakone leswi a hi zrandzraka a ta helisa ku xaniseka hinkwaku ni wubihi hinkwabyu. U nga tiyiseka leswaku  swidumbiso hinkwaswu swa Xikwembu Nkulukumba leswi kombisiwiki a ku sunguleni ka buku ledzri swi ta yentxeka! Kambe akuva u kholwa ka swidumbiso leswi, ku djuleka u tiva leswi yengetelekiki ha yene.

14. Hi dzrini vito dzra Xikwembu Nkulukumba, nakone hi swi tivisa kuyini leswaku hi fanela ku dzri tizrisa?

¹⁴ Loko u djula ku va munghanu wa mhunu, i yini lexi hi ntolovelo u zrangaka u mu byela? I vito. Xikwembu Nkulukumba a ni vito? Wukhongoti byinyingi byi li a vito dzrakwe i Xikwembu kumbe Hosi, kambe leswo a hi mavito. Swo fana ni loko hi ku “hosi” kumbe “prezidenti”. Xikwembu Nkulukumba a hi byela leswaku a vito dzrakwe i Yehovha. Amapsalma 83:18 yi li: ‘A va tive leswaku wene, lweyi a vito dzraku a nga Yehovha ntsena, u tlakukile henhla ka misava hinkwayu.’ A Vatsrali va Bibele va tizrise vito ledzri makhambi ya ku tlula 7.000. Yehovha a djula u tiva vito dzrakwe u va u dzri tizrisa. A ku byela vito dzrakwe akuva u kota ku va munghanu wakwe.

15. Dzri tlhamuxela yini vito ledzri liki Yehovha?

¹⁵ Vito dzra Xikwembu Nkulukumba, Yehovha, dzri tlhamuxela swinyingi. Dzri tlhamuxela leswaku a nga hetisisa hinkwaswu leswi a swi dumbisaka ni hinkwaswu leswi a swi  djulaka. A ku na lexi nga mu sivelaka. Vito ledzri dzro fanela Yehovha ntsena. *

16, 17. Xana swi hlaya yini swaku: a) “wa Ntamu hinkwawu”? b) “Hosi ya minkama hinkwayu”? c) “Mutumbuluxi”?

¹⁶ Hi lani hi swi dondzriki ha kone, Amapsalma 83:18 yi hlaya leswi ha Yehovha: ‘Wene, lweyi a vito dzraku a nga Yehovha ntsena, u Tlakukile.’ Nakone, Apfuletelo 15:3,  Tradução do Novo Mundo, yi li: “I yikulu nakone ya hlamalisa mintizro yaku, Yehovha Xikwembu Nkulukumba, wa Ntamu Hinkwawu. Tindlela taku ti lulamile nakone i ta ntiyiso, Hosi ya Minkama Hinkwayu.” Swi hlaya yini swaku “wa Ntamu hinkwawu”? Swi hlaya leswaku a wuyakweni hinkwabyu i Yehovha a nga ni ntamu hinkwawu. Kasi leswaku “Hosi ya minkama hinkwayu” swi hlaya leswaku a kone hi la ku nga helikiki. Amapsalma 90:2 yi li a nga na masungulu kumbe magamu. Swa hlamalisa hakunene!

¹⁷ I Yehovha ntsena a nga Mutumbuluxi. Apfuletelo 4:11 yi li: ‘U lulameliwile, Hosi ni Xikwembu Nkulukumba wezru, a ku yamukela ku phatima, ni xitxhavu, ni ntamu, hikuva hi wene lwa nga tumbuluxa hinkwaswu; ni hi ku zrandzra kwaku swi kone, swi tumbuluxiwile.’ Phela, ku sukela ka tintsrumi ku ya ka tinyeleti, mihandzru, tinhlampfi​—kumbe xini na xini lexi u xi tivaka—​swi hambiwe ha Yehovha!

18. Ha yini van’we va pimisa leswaku a swi koteki ku va munghanu va Xikwembu Nkulukumba, kambe Bibele dzri li yini hi mhaka leyo?

¹⁸ Van’we, loko va twa leswi Yehovha a nga xiswone, va tala hi ku txhava. Va tibyela leswi: “Xikwembu Nkulukumba a ni ntamu swinene, a ni lisima nakone a le kule swinene! No va mani ku za a ni lavisa?” Kambe, xana Xikwembu Nkulukumba a djula hi titwisa xileswo? Im-him. Yehovha a djula ku va munghanu wezru. Bibele dzri li Xikwembu Nkulukumba ‘a nga kule ku hine’. (Amintiṛo 17:27) Ina, Xikwembu Nkulukumba a djula leswaku u va munghanu wakwe nakone a dumbisa leswaku loko u tsrhindzrekela ka yene, na yene a ta tsrhindzrekela kwaku.​—Yakob 4:8.

19. a) Ku djuleka yini akuva u va munghanu wa Xikwembu Nkulukumba? b) Ka wumhunu bya Yehovha, hi swini leswi ku nyonxisaka ngopfu?

¹⁹ Ku djuleka yini akuva u va munghanu wa Xikwembu Nkulukumba? Yesu a te: ‘A wutomi lebyi nga gamikiki hi byolebyi, leswaku va ku tiva, wene ntshima ya Xikwembu Nkulukumba ku hela, ni lweyi u mu zrumiki, Yesu Kriste.’ (Yohan 17:3) Yana mahlweni u dondzra, u ta tiva Yehovha na Yesu kutani u kuma wutomi lebyi nga gamikiki. Hi xikombiso, hi dondzre leswaku ‘Xikwembu Nkulukumba i lizrandzru.’ (1 Yohan 4:16) Yehovha a ni tsrhamela dzrimbeni dzra ku xonga. Bibele dzri hi byela leswaku a ni ‘timpswalu ni lizrezre, a hlwela ku hlundzruka, a yandzre wumbilu ni xihlayelamfuzri’. (Eksoda 34:6) Yehovha i munene nakone awa dzrivalela. (Amapsalma 86:5) A lehisa mbilu mfuzri awa dumbeka. (2 Petros 3:9; 1 Ba-le-Korinte 1:9) U ta tiva leswi yengetelekiki hi wumhunu byakwe bya ku xonga loko u dondzra ha yene a Bibeleni.

20-22. a) U nga tsrhindzrekelisa kuyini ka Xikwembu Nkulukumba na u nga mu voni? b) U ta yentxa yini loko van’wana va djula ku ku tsrhikisa ku dondzra Bibele?

²⁰ U nga tsrhindzrekelisa kuyini ka Xikwembu Nkulukumba  na kasi a wu mu voni? (Yohan 1:18; 4:24; 1 Timoteo 1:17) Loko u dondzra ha Yehovha a Bibeleni, u kota ku swi vona leswaku i Mhunu wa ntshima. (Amapsalma 27:4; Ba-le-Roma 1:20) Loko u tama u dondzra ha Yehovha, u ta ya u mu zrandzra swinene nakone u ta titwa u li kusuhi-suhi na yene.

²¹ U ta swi vona leswaku Yehovha i Tatana wezru. (Mattheo 6:9) Hi Yene a hi nyikiki wutomi, nakone a djula leswaku hi nyonxa swinene. Leswo hi leswi tatana lwa nga ni lizrandzru a swi navelelaka vanakwe. (Amapsalma 36:9) Ina, Bibele dzri dondzrisa leswaku u nga swi kota ku va munghanu wa Yehovha. (Yakob 2:23) Yanakanya hi leswo. Yehovha, Muvumbi wa wuyako hinkwabyu, a djula u va munghanu wakwe!

²² Van’we va ta dzringisa ku ku tsrhikisa ku dondzra Bibele. Kumbexana va txhava leswaku u ta txintxa wukhongoti byaku. Kambe u nga pfumeleli mhunu a ku tsrhikisa ku va munghanu wa Yehovha. I munghanu lwenkulu u nga ha vaka na yene.

23, 24. a) Ha yini hi fanela ku ya mahlweni hi hamba swivutiso? b) Hi ta dondzra hi yini ka ndzrima leyi landzrelaka?

²³ Loko u li kazri u dondzra Bibele, a hi hinkwaswu leswi u taka swi twisisa. U nga txhave ku vutisa kumbe ku kombela mpfuno. Yesu a te hi fanela ku titsrongahata ku fana ni vatsrongwana. (Mattheo 18:2-4) Phela, vatsrongwana va hamba swivutiso swa ku tala. Xikwembu Nkulukumba a djula leswaku u kuma tinhlamulo. Xileswo, dondzra Bibele hi wunyaminyami akuva u tiyiseka leswaku leswi u swi dondzraka i ntiyiso.​—Dondzra Amintiṛo 17:11.

²⁴ Ku dondzra Bibele i ndlela yinene ya ku tiva Yehovha. Ka ndzrima leyi landzrelaka, hi ta dondzra leswi hambanisaka Bibele ni mabuku man’wana.