NHLOKOMHAKA YA XIDONDZRO 45
LISIMU 138 Xongani Ka Mphahla
Leswi Hi Nga Swi Dondzraka Ka Mazritu Ya Wugamu Ya Malandzra Ya Ku Dumbeka
‘A swiduhwati swi ni wutlhazri, ni lava malembe manyingi va ni ku yingelisisa.’—YB. 12:12.
NKONGOMETO
Hi ta vona leswaku ku yingiseta Yehovha swi ta hi tisela matovoko ni wutomi lebyi nga helikiki hi ndlela yini.
1. Hi nga dondzra yini ka lava kuliki hi ntanga?
HINKWEZRU hi vilela mpfunu akuva hi teka swiboho swa lisima a wuton’wini. A vakulu ni vakriste van’wana lava wupfiki va nga hi pfuna ngopfu a mhakeni leyo. Nambiloko va li vakulu kwezru, a hi fanelanga hi yanakanya leswaku switsratsriyo leswi va hi nyikaka swone swi khaluteliwe hi nkama. Yehovha a djula leswaku hi dondzra xa kukazri ka lava kuliki hi ntanga. Vone va hanye malembe manyingi ku hi tlula, xileswo va ni mfambu ni wutlhazri ku hi tlula.—Yb. 12:12.
2. Hi ta kambisisa yini ka xidondzro lexi?
2 A nkameni wa khale, Yehovha a tizrise vavanuna va ku dumbeka akuva va kutxa ni ku kongomisa vhanu vake. Vona xikombiso xa Moxe, Davhida ni xa mupostola Yohane. Va hanye ka minkama ya ku hambana nakone swiyimu swavu na swone a swi hambanile. Loko va li kusuhi ni ku fa, va nyikele switsratsriyo swa wutlhazri ka lava a va ha li vampshwa. Mun’wana ni mun’wana wavu a khanele hi lisima dzra ku yingiseta Xikwembu Nkulukumba. Nakone Yehovha, a hambe lulamiselo dzra leswaku mazritu ya vavanuna lava ma tsraliwa Bibeleni akuva hi dondzra xa kukazri ka wone namunhla. Hinkwezru, ku nga ha va lavampshwa kumbe lavakulu, hi nga dondzra xa kukazri ka mazritu lawa vavanuna lava va ma hlayiki. (Rom. 15:4; 2 Tim. 3:16) Ka xidondzro lexi, hi ta kambisisa mazritu ya wugamu ya vavanuna lavazrazru, ni ku tlhela hi kambisisa leswaku hi nga dondzra yini ka leswi va swi hlayiki.
MI TA HANYA NKAMA WA KU LEHA
3. I yini leswi Moxe a swi yentxiki?
3 Moxe a tizrele Yehovha wutomi byake hinkwabyu. A ve muprofeta, muyavanyisi, muzrangeli ni mutsrali. Hinkwaswu leswi mu humeleliki a wunton’wini swi yentxe leswaku a va ni mfambu wunyingi. A zrangele Vaisrayele akuva va huma wukazraweni a Egipta nakone a vone mahlolana manyingi lawa Yehovha a va yentxeliki wone. Handle ka leswo, Yehovha a mu tizrisile kuva a tsrala ntlhanu wa mabuku ya ku sungula ya Bibele, buku dzra Amapsalma 90 nakone swi nga yentxeka a tsrale ni Amapsalma 91. Swi nga yentxeka a tlhele a tsrala buku dzra Yobe.
4. I vamani lava Moxe a va tiyisiki, nakone ha yini?
4 Loko Moxe a li kusuhi ni ku fa, na a ni 120 wa malembe, a tlhanganise Vaisrayele akuva a va dzrimuxa hinkwaswu leswi Yehovha a va yentxeliki swone. Van’we va Vaisrayele lava a va ha li vampshwa, va ma vonile mahlolana lawa Yehovha a ma yentxiki ni ku vona ndlela leyi Yehovha a khatisiki Vaegipta ha yone. (Eks. 7:3, 4) Va swi vonile loko Yehovha a pfula lwandle dzra ku pshwuka akuva va tsremakanya mbangwini lowu womiki nakone va tlhele va swi vona loko Yehovha a helisa Faro kun’we ni khandzra dzrake. (Eks. 14:29-31) A nkama na va li mananga, Yehovha a va hlayisile ni ku va sizrelela. (Deut. 8:3, 4) Kutani, na va li kusuhi ni ku nghena Tikweni dzra Xidumbiso Moxe a nga tsrhikanga ku va tiyisa ka wugamu. a
5. Mazritu ya wugamu ya Moxe lama kumekaka ka Deuteronoma 30:19, 20 ma nyikele xitiyisekiso xini ka Vaisrayele?
5 Xana Moxe a te yini? (Dondzra Deuteronoma 30:19, 20.) Moxe a dzrimuxe Vaisrayele hi wumundzruku bya ku xonga lebyi a byi va yimelile. Hi kola ka ku tovokisiwa hi Yehovha, a va ta hanya nkama wa ku leha a tikweni ledzri Yehovha a a dumbise ku va nyika dzrone. Tiko ledzro a dzri xongile dzri tlhela dzri nona. Moxe a va tlhamuxele leswi tiko ledzro a dzri ta va xiswone hi ku hlaya leswaku a dzri ni ‘mimiti lemikulu leminene leyi va nga yakangakikiki, ni tiyindlu leti taliki hi hinkwaswu leswa hombe, leti va nga ti tatangakikiki, ni tinhlovo leti keliwiki, leti va nga ti kelangakiki, ni tivhinya ni minhlwazri leyi va nga mi byalangakiki’.—Deut. 6:10, 11.
6. Ha yini Xikwembu Nkulukumba a pfumelele kuva matiko man’wana ma hlula Vaisrayele?
6 Kambe Moxe a tlhele a basopisa Vaisrayele. Akuva va tama va hanya a tikweni ledzriyani dzra ku nona, a va fanela ku tama va yingiseta swileleto swa Yehovha. Moxe a va dzrimuxe lisima dzra kuva va “langa wutomi” hi kuva va yingiseta Yehovha ni ku mu ‘namazrela’. Kambe Vaisrayele va hlawule ku kala va nga mu yingiseti Yehovha. Xileswo hi ku famba ka nkama, Xikwembu Nkulukumba a pfumelele kuva Vaasiriya ni Vababilona va va hlula ni ku va teka va ya wukazraweni.—2 Tih. 17:6-8, 13, 14; 2 Makr. 36:15-17, 20.
7. Hi dondzra yini ka mazritu ya Moxe? (Tlhela u vona mufoto.)
7 Hi dondzra yini? A ku yingiseta swi huluxa wutomi byezru. Swanga hi leswi Vaisrayele a va li kusuhi ni ku nghena a Tikweni dzra Xidumbiso, na hine hi le kusuhi ngopfu swinene ni ku nghena a misaveni lemimpshwa leyi Yehovha a hi dumbisaka yone, lani misava hinkwayu yi taka va paradeyisi. (Eza. 35:1; Luk. 23:43) Diyavulosi kun’we ni mademona yake a va nge he ti va kone. (Mpful. 20:2, 3) A ku nge he ti va ni wukhongoti lebyi dondzrisaka madzrimi mayelanu na Yehovha. (Mpful. 17:16) Tihosi ta misava leyi a ti nge he ti hlupha vhanu. (Mpful. 19:19, 20) Yehovha a nge ti pfumelela mhunu ni mun’we a hamba mpfilumpfilu kumbe mintxhumu ya ku biha a Paradeyisini. (Amaps. 37:10, 11) Vhanu hinkwavu va ta yingiseta milawu ya ku lulama ya Yehovha, leyi taka yentxa leswaku ku va ni ku zrula ni wumun’we. Handle ka leswo, vhanu va ta dumbana va tlhela va zrandzrana. (Eza. 11:9) Hi wu yimele hi manyawu nkama lowo! Loko hi tama hi yingiseta Yehovha, hi ta va ni mukhandlu wa ku hanya paradeyisini kola misaveni, ku nga li swa malembenyana kambe hi lani ku nga helikiki.—Amaps. 37:29; Yoh. 3:16.
Loko hi yingiseta Yehovha, hi nga ha va ni mukhandlu wa ku hanya paradeyisini kola misaveni, ku nga li swa malembenyana kambe hi lani ku nga helikiki (Vona yava 7)
8. Xana xidumbiso xa ku hanya hi la ku nga helikiki, xi mu pfunise kuyini makwezru lwa nga muzrumiwa? (Yuda 20, 21)
8 Loko hi tsrhama hi ku yanakanyisisa hi xidumbiso xa Xikwembu Nkulukumba xa ku hanya hi la ku nga helikiki, leswo swi ta hi pfuna kuva hi yingiseta Yehovha nambiloko hi kumana ni swikazratu a wuton’wini. (Dondzra Yuda 20, 21.) Xidumbiso lexo, xi nga tlhela xi hi pfuna ku lwisana ni ku tsrana ka kukazri loku hi nga ha vaka na kone. Makwezru wa kukazri lwa nga muzrumiwa a África ku dzringana malembe manyingi, a vulavula hi ku tsrana ka nyama loku a lwisaniki na kone. A li: “Loko ni xiye leswaku ni ta txhuka ni nga ngheni Paradeyisini hi kuva ni nga mu yingiseti Yehovha, ni tibekisele ku lwisana ni ku tsrana koloko hi ntamu wanga hinkwawu ni va ni kombela kuva Yehovha a ni pfuna. Hi kola ka mpfunu wake ni swi kotile ku hlula ku tsrana koloko.”
SWI TA KU FAMBELA HA HOMBE
9. He swini swikazratu leswi Davhida a kumaniki na swone a wuton’wini byake?
9 Davhida a ve hosi ya ku dumbeka ka Yehovha. Na yene a a li mutxhayi, mutsrali wa mapowema, mulwi wa yimpi ni muprofeta. Nakone a kumane ni swikazratu swinyingi. Hi xikombiso, ku dzringana malembe manyingi a a tsrhama hi ku tumbela hikusa hosi Sawulo a a dzringisa ku mu dlaya. Ntsrhaku ka loko a ve hosi, swi sindzrise kuva a tlhela a tsrutsruma akuva a huluxa wutomi byake hikusa n’wanake Absalomu a a dzringisa ku mu tekela wuhosi. Nambiloko Davhida a kumane ni swikazratu leswi hinkwaswu kun’we ni ku tsrana kwake, a tame a dumbeka ka Yehovha wutomi byake hinkwabyu lakakuva Yehovha a hlaye leswaku i mhunu ‘lweyi a yamukelekaka a mbilwini yake’. Xileswo, i wutlhazri kuva hi landzra switsratsriyo swa wutlhazri leswi Davhida a swi nyikeliki!—Mint. 13:22; 1 Tih. 15:5.
10. Ha yini Davhida a nyike n’wanake Solomoni swilayu na a nge si va hosi?
10 Hi xikombiso, vona xilayu lexi Davhida a xi nyikiki n’wanake Solomoni lweyi a a ta va hosi leyi landzrelaka a Israyele. Yehovha a hlawule Solomoni lweyi a a ha li mumpshwa akuva a yaka tempele ledzri vhanu a va ta gandzrela Xikwembu Nkulukumba ka dzrone. (1 Makr. 22:5) Solomoni a a ha ni ntizro wunyingi nakone a a ta vilela mpfunu wa Yehovha akuva a fuma vhanu. Kutani, i yini leswi Davhida a swi byeliki Solomoni? A hi swi voneni.
11. Hi ku ya hi 1 Tihosi 2:2, 3, he swini swilayu leswi Davhida a swi nyikiki Solomoni nakone he yini mintxhumu leyinene leyi yentxekiki nkama na Solomoni a ha yingiseta Yehovha? (Tlhela u vona ni mufoto.)
11 Xana Davhida a te yini? (Dondzra 1 Tihosi 2:2, 3.) Davhida a byele n’wanake leswaku loko a yingiseta Yehovha a swi ta mu fambela ha hombe a wuton’wini byake. Ku dzringana malembe manyingi, Yehovha a nyike Solomoni mintxhumu yinyingi leyinene nakone a mu pfune hi tindlela ta ku hambanahambana. (1 Makr. 29:23-25) Solomoni a yake tempele dzra ku xonga, a tsrala mabuku ya Bibele nakone man’we ya mazritu yake ma kumeka ka mabuku man’wana ya Bibele. A tlhele a va ni ndhuma hi leswi a a ni wutlhazri a tlhela a ganya ngopfu. (1 Tih. 4:34) Kambe hi lani Davhida a hlayiki ha kone, Solomoni a swi ta mu fambela ha hombe ntsena loko a e tama a yingiseta Yehovha. Lexi vavisaka, loko Solomoni a duhwalile a sungule ku gandzrela swikwembu swimbeni. Hi kola ka leswo, Yehovha a yime ku mu tovokisa nakone Solomoni a nga ha swi kotanga ku fuma vhanu hi wululami ni hi wutlhazri.—1 Tih. 11:9, 10; 12:4.
Mazritu ya wugamu lawa Davhida a ma byeliki n’wanake Solomoni, ma hi pfuna ku vona leswaku loko hi yingiseta Yehovha a ta hi nyika wutlhazri bya ku teka swiboho leswinene (Vona mayava 11-12) b
12. Hi dondzra yini ka swilayu swa Davhida?
12 Hi dondzra yini? Ku yingiseta swi hi tisela matovoko. (Amaps. 1:1-3) I ntiyiso leswaku Yehovha namunhla, a nga hi dumbisi leswaku hi ta ganya ni ku va ni ndhuma ku fana na Solomoni. Kambe, loko hi yingiseta Xikwembu Nkulukumba wezru, minkama hinkwayu a ta hi nyika wutlhazri lebyi hi byi vilelaka akuva hi teka swiboho leswinene. (Amapr. 2:6, 7; Yak. 1:5) Swilayu swa Yehovha swi nga hi pfuna ku teka swiboho leswinene mayelanu ni ntizro, tidondzro, mali ni ndlela leyi hi hungataka ha yone. Loko hi landzra swilayu swake swa wutlhazri, swi ta sizrelela wunghanu byezru na yene nakone hi ta va ni wutomi lebyi nga helikiki. (Amapr. 2:10, 11) Handle ka leswo, hi ta va ni vanghanu va ku dumbeka ni ku tlhela hi tiva leswi hi nga swi yentxaka akuva hi va ni ndangu lowu nyonxiki.
13. I yini leswi pfuniki Carmen ku teka xiboho lexinene?
13 Carmen lwa tsrhamaka Moçambique, a a yanakanya leswaku loko a ya univhersidadi a wutomi a byi ta mu fambela ha hombe. A titsralise univhersidadi dzra arquitetura. A li: “A ni swi zrandzra leswi a ni swi dondzra, kambe a ni nge he na nkama ni ntamu wa ku yentxa swin’wana. A ni nghena 7:30 ni huma 18 wora. A swi ni kazratela ngopfu ku ya mintlhanganwini nakone wuxaka byanga na Yehovha a byi ya byi pumbeka. Hi hala ndzreni ka mbilu yanga a ni swi xiya leswaku a ni tizrela tihosi tibidzri.” (Mat. 6:24) A khongote ka Yehovha a mu byela leswi a swi mu humelela nakone a hambe wusetxhi ka mabuku yezru. Carmen a li: “Ntsrhaku ka loko vakulu na mamana va ni nyike swilayu swa kukazri ni vone swi yampswa kuva ni yima ku ya univhersidadi ni va ni nghenela ntizro wa nkama hinkwawu. A ni na ku ganaganeka ka leswaku ni teke xiboho lexinene a wuton’wini byanga nakone ni nyonxe ngopfu hi kola ka leswo.”
14. He dzrini dzrungula dzra lisima ledzri Moxe na Davhida va hi siyeliki dzrone?
14 Moxe na Davhida a va mu zrandza ngopfu Yehovha nakone a va swi tiva leswaku i swa lisima ku mu yingiseta. Ka mazritu yavu ya wugamu, va kutxe van’wana akuva va landzra xikombiso xavu ni kuva va tama va dumbeka ka Yehovha, Xikwembu Nkulukumba wavu. Moxe na Davhida va swi beke livaleni leswaku lava tsrhikaka ku tama va dumbeka ka Yehovha, a ve nge he vi vanghanu vake nambi ku kuma matovoko lawa a va dumbisaka wone. A swilayu leswi va swi nyikeliki swa ha tizra ni kwezru namunhla. Ntsrhaku ka malembe manyingi, nandzra mun’wana wa ku dumbeka ka Yehovha, na yene a khanele hi lisima dzra ku tama hi dumbeka ka Xikwembu Nkulukumba wezru. A hi buleni kutsrongo ha yene.
“A KU NA NTXHUMU WA KU NI NYONXISA NGOPFU”
15. I yini leswi mupostola Yohane a swi voniki a wuton’wini byake?
15 Yohane a a li mudondzrisiwa lweyi Yesu a a mu zrandzra ngopfu. (Mat. 10:2; Yoh. 19:26) Yohane a hete nkama wunyingi na a li na Yesu a ku zrezreni, a mu vonile na a hamba mahlolana manyingi nakone a ve na yene hi minkama ya ku kazrata a wuton’wini byake. A swi vonile loko Yesu a dlayiwa nakone a mu vonile ntsrhaku ka loko a pfuxiwile. A tlhele a vona ku kula ka mabandla ya wukriste. Nakone Yohane a hanye nkama wunyingi lakakuva a vone ni loko madzrungula lamanene ‘ma zrezriwa ka vhanu hinkwavu lava nga hansi ka tilo’.—Kol. 1:23.
16. I vamani lava kutxiwaka hi mapapela ya Yohane?
16 Loko Yohane kutani a duhwalile, a ve ni ndjombo ya ku tsrala buku dzra ku hlamalisa dzra Mpfuletelo, ledzri nga ni “mpfuletelo wa Yesu Kriste”. (Mpful. 1:1) Yohane a tlhele a tsrala dzrin’we dzra mabuku ya Evhangeli ledzri nga ni vito dzrake ni mapapela man’wana mazrazru lama huhuteliwiki. A papela dzrake dzra wuzrazru a a tsralela mukriste wa ku dumbeka Gayu, lweyi a a mu zrandzra ngopfu swanga hi loko a li n’wanake. (3 Yoh. 1) Swi nga yentxeka na Yohane a a ni vana vanyingi va moya lava a a va zrandzra ngopfu swinene. Leswi wanuna lweyi wa ku dumbeka a swi tsraliki swi kutxe valandzreli va Yesu hinkwavu ku ta ta tlhasa ni kwezru namunhla.
17. Hi ku ya hi 3 Yohane 4, i yini lexi hi tiselaka ku nyonxa?
17 Xana Yohane a tsrale swa kuyini? (Dondzra 3 Yohane 4.) Yohane a tsrale leswaku ku yingiseta Yehovha swi tisa ku nyonxa. Nkama lowu a tsraliki papela dza wuzrazru, vhanu van’wana a va hangalasa tidondzro ta madzrimi nakone leswo a swi byala ku yavana a bandleni. Kambe lexi nyonxisaka, van’wana a va ha “tama va famba a ntiyisweni”. A va yingiseta Yehovha nakone a va tama va “hanya hi milawu yake”. (2 Yoh. 4, 6) Vavanuna lava va ku dumbeka va yi nyonxise ngopfu mbilu ya Yohane kambe ngopfungopfu ya Yehovha.—Amapr. 27:11.
18. Hi nga dondzra yini ka mazritu ya Yohane?
18 Hi dondzra yini? A ku dumbeka swi tisa ku nyonxa. (1 Yoh. 5:3) Hi xikombiso, hi nyonxa ngopfu swinene hi ku tiva leswaku hi nyonxisa mbilu ya Yehovha. A nyonxa ngopfu Yehovha hi ku hi vona na hi yala ku yentxa mintxhumu ya ku biha ni loko hi yingiseta milawu yake. (Amapr. 23:15) A tintsrumi matilweni na tone ta nyonxa hi leswo. (Luk. 15:10) Na hine hi nyonxa ngopfu loko hi vona vamakwezru va tama va dumbeka nambiloko va xanisiwa kumbe va dzringiwa ku yentxa mintxhumu ya ku biha. (2 Tes. 1:4) Loko misava ya Sathana yi ta va yi helisiwile, hi ta nyonxa hi ku tiva leswkau hi swi kotile ku tama hi dumbeka ku ya tlhasa wugamu.
19. I yini leswi Rachel a swi hlayiki mayelanu ni ku dondzrisa van’wana ntiyiso? (Tlhela u vona ni mufoto.)
19 Wun’we wa mintxhumu leyi hi yentxaka hi nyonxa, i ku byela van’wana mayelanu na Yehovha. Rachel, lwa tsrhamaka a República Dominicana, a hlaya leswaku i ndjombo yikulu kwake kuva a dondzrisa van’wana mayelanu na Yehovha, Xikwembu Nkulukumba wezru. Loko a yanakanya hi hinkwavu lava a va pfuniki kuva va dondzra mayelanu na Yehovha a li: “A ni na mazritu ya ku tlhamuxela ku nyonxa loko ni nga na kone loko ni vona lava ni va pfuniki kuva va dondzra mayelanu na Yehovha va va va hamba ku txintxa ka kukazri a wuton’wini byavu ni kuva va dumba Yehovha hi ku helela. Leswo swi nyonxisa ngopfu ku tlula minzamu hinkwayu leyi ni yi yentxiki akuva ni dondzrisa vhanu lava ntiyiso.”
Hi nyonxa ngopfu loko hi dondzrisa vambeni ku zrandzra ni ku yingiseta Yehovha hi lani hine hi yentxaka ha kone (Vona yava 19)
LESWI HI NGA SWI DONDZRAKA KA MAZRITU YA WUGAMU YA MALANDZRA YA KU DUMBEKA
20. I yini leswi hi fanaka ha swone na Moxe, Davhida na Yohane?
20 Moxe, Davhida na Yohane va hanye ka nkama lowu hambaniki ni wezru. Nambitanu, ku na swinyingi leswi hi fanaka ka swone. A va gandzrela Yehovha, Xikwembu Nkulukumba wa ntiyiso, na hine swi tanu. Hi lani a va yentxa ha kone, na hine hi khongota ka Yehovha, ha mu dumba nakone hi djula nkongomiso wake. Handle ka leswo, ku fana ni vavanuna lava va ku dumbeka ha tiyiseka leswaku Yehovha a va tovokisa ngopfu hinkwavu lava mu yingisetaka.
21. He wani matovoko lawa lava hanyaka hi swilayu swa Moxe, Davhida na Yohane va nga ma yimelaka?
21 Handle ka ku ganaganeka, hi djula ku hanya hi swilayu swa vavanuna lava, lava kuliki ni ku yingiseta Yehovha. Loko hi yentxa leswo, swi ta hi fambela ha hombe ka hinkwaswu leswi hi taka swi yentxa. Hi ta va ni ndjombo ya ku hanya nkama wa ku leha leswi liki hi ta hanya hi la ku nga helikiki! (Deut. 30:20) Ku tlula hinkwaswu, hi ta va ni ku nyonxa hi ku tiva leswaku hi nyonxisa Papayi wezru wa lizrandzru Yehovha, lweyi a taka hi hakela hi ndlela ya ku hlamalisa ngopfu swinene.—Efe. 3:20.
LISIMU 129 Hi Ta Tama Hi Tiyisela
a Ntalu wa Vaisrayele lava voniki mahlolana ya Yehovha a Lwandle dzra ku Pshwuka a va dzri vonanga Tiko dzra Xidumbiso. (Atinhl. 14:22, 23) Yehovha a hlaye leswaku hinkwavu lava a va ni ku tlula 20 wa malembe a va ta fa a mananga. (Atinhl. 14:29) Kambe, Yoxuwa, Kalebe ni van’wana lava a va ha li vampshwa ku patsra ni lixaka dzra Levhi va tsremakanye a nambu wa Yordani va va va nghena Tikweni dzra Xidumbiso.—Deut. 1:24-40.
b MINTLHAMUXELO YA MIFOTO: A ximatsrini: Davhida a nyikelaka swilayu swa wugamu ka n’wanake Solomoni. A xineneni: Vamakwezru lava nga xikole xa maphayona va yingisetaka ha hombe swilayu swa Yehovha.
