NHLOKOMHAKA YA XIDONDZRO 2
LISIMU 132 Kutani Hi Nyama Yin’we
Vanuna, Kombisani Xitxhavu Vasati Venu
“N’wine vanuna, . . . va kombani xitxhavu.”—1 PET. 3:7.
NKONGOMETO
Ndlela leyi nuna a kombaka xitxhavu ha yone nsati wake hi mazritu ni hi mintizro.
1. Ha yini Yehovha a vumbe mutxhatu?
YEHOVHA i “Xikwembu Nkulukumba lweyi a nyonxiki” nakone a djula leswaku na hine hi nyonxa. (1 Tim. 1:11) Yehovha a hi nyika swihiwa swinyingi leswi swi hi pfunaka ku vona wutomi na byi nyonxisa. (Yak. 1:17) Xin’we xa swihiwa leswo i mutxhatu. Loko wanuna ni wansati va txhata, va dumbisana ku zrandzrana ni ku kombisana xitxhavu. A vatekani lava tiyisaka ndlela leyi va zrandzranaka ha yone va kuma ku nyonxa lokukulu a wuton’wini.—Amapr. 5:18.
2. I yini leswi humelelaka ka mitxhatu yinyingi namunhla?
2 Lexi vavisaka, vatekani vanyingi namunhla va xi dzrivala xidumbiso lexi va xi hambiki hi siku dzra mutxhatu. Ku hlayiwa leswo hikusa vatekani vanyingi a va nyonxanga. Swoswinyana, a Hlengeletanu Ya Misava Hinkwayu Leyi Vonelelaka Ta Lihanyu yi kombisa leswaku vanuna vanyingi va delela vasati vavu hi ku va ba hi ku kongoma, ku va tlhava hi mazritu kumbe hi tlhelo dzra matitwela. Vanuna van’wana va komba xitxhavu vasati vavu loko va le mahlweni ka vhanu, kambe loko va li wuswavu va va delela. Handle ka leswo, lexi yentxaka vatekani van’wana va nga nyonxi hi loko nuna a hlalela pornografiya.
3. I yini leswi yentxaka leswaku vanuna van’wana va delela vasati vavu?
3 Ha yini vanuna van’wana va xanisa vasati vavu? Swi nga yentxeka van’wana va yentxa leswo hi leswi va kulisiwiki hi vapswele lava nga ni tihanyi, kutani va vona leswaku leswi va swi yentxaka a swi bihanga. Van’wana va kutxeteliwa hi mahanyela ya lomu va tsrhamaka kone. Hi xikombiso, ka mimbangu yin’wana ku yanakanyiwa leswaku akuva nuna a tikombisa leswaku “i ndota ya hakakunene” a fanela ku tizrisa ntamu wake akuva a komba nkatake leswaku hi yene a mulumuzana. Kasi vanuna van’wana a va dondzrisiwanga ku tikhoma, leswi patsraka ku va va hantla va hlundzruka. Handle ka leswo, vanuna van’wana va sungule ku va ni vonela ledzri bihiki hi vasati vavu hi timhaka ta tinkuku hi leswi va tsrhamelaka ku hlalela pornografiya. Ku yengesela kolanu, a madzrungula ma komba leswaku a vanuna van’wana hi nkama wa ntungu wa COVID-19 va sungule ku xanisa vasati vavu. Kambe a ku na xivangelo lexi fanelaka ku yentxa vanuna va va ni vonela ledzri bihiki hi vasati vavu.
4. Xana vanuna lava nga vakriste va fanela ku tivonela ka yini nakone ha yini?
4 Vanuna lava nga vakriste va fanela ku tivonela ku va ni vonela ledzri bihiki hi vasati vavu. a Ha yini? Xin’we xa swivangelo hi leswaku leswi hi swi yanakanyaka hi leswi hi gamaka hi swi yentxa. Mupostola Pawulo a byele vakriste lava totiwiki va le Roma a ku: “Tsrhikani ku yetisela vhanu va misava leyi.” (Rom. 12:1, 2) Loko Pawulo a tsralele vakriste mazritu lawo, a bandla kutani a dzri li kone hi malembe. Nambitanu, mazritu lawo ma hi yentxa hi twisisa leswaku vambeni ka bandla ledzriyani dzra le Roma a va kutxeteliwa hi mahanyela ni ndlela leyi vhanu va misava a va pimisa ha yone. Hi leswi yentxiki Pawulo a va byela kuva va txintxa mahanyela ni mapimisela yavu. Ni namunhla mazritu lawa ma ha tizra ni ka vanuna lava nga vakriste. Lexi vavisaka, vanuna van’wana va kutxeteliwa hi ndlela leyi vhanu va misava va pimisaka ha yone nakone leswo swi va yentxa va xanisa vasati vavu. b Xana Yehovha a yimela kuva nuna a khoma nsati wake hi ndlela yini? A nhlamulo yi kumeka ka tsralwa dzra nhlokomhaka ya xidondzro lexi.
5. Hi ku ya hi 1 Petro 3:7, xana nuna a fanela ku hanyisana hi ndlela yini ni nsati wake?
5 Dondzra 1 Petro 3:7. Yehovha a byela nuna leswaku a kombisa xitxhavu nsati wake. Nuna lweyi a hloniphaka nsati wake a mu khoma hi lizrandzru ni hi wunene. Ka xidondzro lexi, hi ta vona ndlela leyi nuna a nga kombisaka ha yone leswaku awa mu hlonipha nsati wake. Kambe ku sungula, hi ta vona leswaku i yini leswi nga kombisaka leswaku nuna a nga mu zrandzri nakone a nga mu hloniphi nkatake.
U NGA YENTXI NTXHUMU LOWU TAKA VAVISA NSATI WAKU
6. Xana Yehovha a mu vonisa kuyini nuna lweyi a baka nsati wake? (Vakolosa 3:19)
6 Wanuna a nga fanelanga a ba nsati wake. Yehovha awa va nyenya lava ku leva. (Amaps. 11:5) A va nyenya hi ku kongoma vanuna lava delelaka vasati vavu. (Mal. 2:16; dondzra Vakolosa 3:19.) Hi ku ya hi 1 Petro 3:7, ku nga tsralwa dzra nhlokomhaka ya xidondzro lexi, nuna lweyi a kalaka a nga hanyisani ha hombe ni nsati wake a nge vi ni wunghanu lebyinene na Yehovha nakone swi nga yentxeka Yehovha a va a nga swi yingiseti swikhongoto swake.
7. Hi ku ya hi Vaefesa 4:31, 32, he wani mazritu lama tlhavaka lawa vanuna va fanelaka kuva va nga ma tizrisi? (Tlhela u vona “Ntlhamuxelo Wa Mazritu.”)
7 Nuna a nga fanelanga ku tlhava nsati wake hi mazritu. Vanuna van’wana va hlundzrukela vasati vavu ni ku va byela mintxhumu leyi va khunguvanyisaka. Kambe Yehovha a venga ‘xiviti, ku leva, pongwe ni nhlamba’. c (Dondzra Vaefesa 4:31, 32.) Yehovha a yingela hinkwaswu. Xileswo, a zron’weka ngopfu hi ndlela leyi nuna a vulavulaka ha yone ni nsati wake nambiloko va li wuswavu. Nuna lweyi a hlundzrukelaka nkatake a ngo beka wukati byake a khombyeni ntsena, kambe a tlhela a beka khombyeni wuxaka byake na Yehovha.—Yak. 1:26.
8. Xana Yehovha a titwisa kuyini hi pornografiya nakone ha yini?
8 Nuna a nga fanelanga a hlalela pornografiya. Xana Yehovha a titwisa kuyini hi pornografiya? Awa dzri nyenya. Nuna lweyi a hlalelaka swifaniso leswi kalaka swi nga basanga a beka wuxaka byake na Yehovha a khombyeni nakone a kombisa leswaku a nga mu hloniphi nsati wake. d Nuna lweyi a dumbekaka a nge txhuki a yentxa ntxhumu lowu kalaka wu nga basanga ni wansati mun’wana nambi ku pimisa ntxhumu lowu fanaka na wone. Yesu a hlaye leswaku nuna lweyi a lavisaka wansati a tlhela a mu navela, a va na a mbuyetile na yene a “mbilwini yake”. e—Mat. 5:28, 29.
9. Ha yini Yehovha a nga swi zrandzri loko nuna a sindzrisa nsati wake ku yentxa leswi a kalaka a nga swi djuli loko va li ku yentxeni ka swa tinkuku?
9 Nuna a nga fanelanga ku sindzrisa nsati wake ku hamba mintxhumu leyi a kalaka a nga yi djuli loko va hamba swa tinkuku. Vanuna van’wana loko va hamba swa tinkuku ni vasati vavu va va sindzrisa ku yentxa mintxhumu leyi va siyaka na va khomiwa hi tingana, va titwa na va nga basanga kumbe na va kingindzriwa hi lipfalu. Yehovha awa ma nyenya mayentxela lawa ya makwanga ni lama nga kombisiki lizrandzru. Yehovha a djula leswaku nuna a zrandzra nsati wake, a hlonipha matitwela yake ni lipfalu dzrake. (Efe. 5:28, 29) Kambe, swi li yini loko nuna lweyi a nga mukriste a delela nsati wake kumbe a hlalela pornografiya? Xana a nga txintxa mayanakanyela yake hi ndlela yini?
NDLELA LEYI NUNA A NGA TSRHIKAKA KU DZRELA NSATI WAKE HA YONE
10. Xana xikombiso xa Yesu xi nga mu pfunisa kuyini nuna?
10 I yini lexi nga pfunaka nuna kuva a tsrhika ku delela nsati wake kumbe ku mu yentxa a khomiwa hi tingana? Ndlela yin’wana i ku tikazratela ku yetisela Yesu. I ntiyiso leswaku Yesu a nga zanga a txhatile, kambe ndlela leyi a a khoma vadondzrisiwa vake ha yone i xikombiso lexinene lexi nuna a fanelaka ku xi tekelela. (Efe. 5:25) Hi xikombiso, hi ta vona ndlela leyi nuna a nga dondzraka ka ndlela leyi Yesu a a khoma vadondzrisiwa vake ha yone ni ndlela leyi a a vulavula na vone ha yone.
11. Xana Yesu a a va khoma hi ndlela yini vadondzrisiwa vake?
11 Minkama hinkwayu, Yesu a a khoma vadondzrisiwa vake hi ndlela leyinene ni ya xitxhavu. A a nga va khomi hi ndlela ya nsele kumbe ku va tsrhika va yentxa hinkwaswu. Nambileswi a a li Hosi kumbe Muzrangeli wavu, a a nga tizrisi wulawuli byake akuva a yentxa vadondzrisiwa vake va titwa na va nga pfuni ntxhumu kumbe ku mu txhava. A matsrhan’wini ya leswo, Yesu a a yentxela vadondzrisiwa vake mintizro ya xiyimu xa le hansi. (Yoh. 13:12-17) Khambi dzrin’wana a te: ‘Dondzrani kwanga, hikusa ni mhunu wa ku zrula ni wa ku titsrongahata, xileswo mi ta wisisiwa.’ (Mat. 11:28-30) Xiya leswaku Yesu a a li mhunu wa ku zrula. Mhunu lweyi a zruliki a hi kuva e matha, ku hambana ni leswo, i mhunu lweyi a nga ni wuswikoti bya ku tikhoma. A mhunu wa ku zrula, nambiloko a khunguvanyekile a kota ku lawula ndlela leyi a titwaka ha yone.
12. Xana Yesu a a khanela hi ndlela yini ni vhanu van’wana?
12 Yesu a a tizrisa mazritu yake akuva a txhavelela ni ku kutxa vhanu. A a nga va hlundzrukeli vadondzrisiwa vake. (Luk. 8:47, 48) Minkama yin’wana, valala vake a va mu pfuka, va dzringisa ku mu hlundzrukisa, kambe “a a nga va zruketeli”. (1 Pet. 2:21-23) Makhambi man’wana, Yesu a vone swi yampswa ku miyela ku tlula ku hlamula hi ndlela ya mahlundzru. (Mat. 27:12-14) Lexi i xikombiso lexinene ka vanuna lava nga vakriste!
13. Hi ku ya hi Matewu 19:4-6, xana nuna a nga “namazrela nsati wake” hi ndlela yini? (Tlhela u vona ni mufoto.)
13 Yesu a hlaye leswaku vanuna va fanela ku tama va dumbeka ka vasati vavu. A tizrise mazritu ya Papayi wake akuva a byela vanuna leswaku va ‘namazrela vasati vavu’. (Dondzra Matewu 19:4-6.) A zritu dzra Xigriki ledzri ndzruluteliwiki ka ndzrimana leyi, ledzri liki “namazrela”, hi ku kongoma dzri tlhamuxela ku “womelela”. Leswo swi kombisa leswaku a lizrandzru ledzri fanelaka ku va kone ka nuna ni nsati, dzri fanela ku va ledzri tiyiki ku fana ni loko va womelelananile. Leswi liki a swi nge koteki kuva va tsravukana mun’we a nga twi ku vavisa. Nuna lweyi a txutxelaka matsrhamela lawa ni nsati wake a nga fambela kule ni mixaka hinkwayu ya pornografiya. Handle ka leswo, a ta ‘ndzruluta mahlu yake a ku laviseni loku ka ku kala ndlela’. (Amaps. 119:37) Ku fana na Yobe, nuna lweyo a fanela ku hamba xipfumelelanu ni mahlu yake nakone a tiyimisela kuva a nga langusi wansati hi ndlela ya kuva a mu navela.—Yb. 31:1.
Nuna lweyi a dumbekaka ka nsati wake, a nga hlaleli pornografiya (Vona yava 13) g
14. I yini leswi nuna lweyi a delelaka nsati wake a fanelaka ku swi yentxa akuva a pfuxeta wuxaka byake na Yehovha kun’we ni nsati wake?
14 Nuna lweyi a baka nsati wake kumbe ku mu tlhava hi mazritu a fanela ku yentxa swa kukazri akuva a pfuxeta wunghanu byake na Yehovha kun’we ni nsati wake. I yini lexi a fanelaka ku xi yentxa hi ku kongoma? Xa ku sungula, a fanela ku twisisa leswaku leyi a hi mhaka ya matlangwana. Hinkwaswu leswi a swi hlayaka ni ku swi yentxa, Yehovha awa swi vona. (Amaps. 44:21; Ekles. 12:14; Heb. 4:13) Xa wubidzri, a fanela ku txintxa mayanakanyela yake ni kuva a nga ha yi mahlweni hi ku delela nsati wake. (Amapr. 28:13) Xa wuzrazru, a fanela ku kombela lidzrivalelo ka nsati wake, ka Yehovha ni kuva a yentxa hinkwaswu akuva va mu dzrivalela. (Mint. 3:19) A fanela ku tlhela a khongota ka Yehovha akuva a mu nyika ntamu wa kuva a txintxa, a lawula mapimisela yake, mazritu yake ni swiyentxo swake. (Amaps. 51:10-12; 2 Kor. 10:5; Filp. 2:13) Xa wumune, a fanela ku yentxa hi lani a kombelaka ha kone ka swikhongoto swake, a nyenya swiyentxo hinkwaswu leswi fambisanaka ni ku leva ni mazritu lama tlhavaka. (Ampas. 97:10) Xa wuntlhanu, a fanela ku kombela mpfunu hi xihantla ka vakulu. (Yak. 5:14-16) Xa wu 6, a fanela ku tihambela makungu lama taka mu pfuna kuva a nga ha tlheli a yentxa mintxhumu leyo ya ku biha. Swi hi lani ku fanaka ni ka wanuna lweyi a hlalelaka pornografiya, na yene a fanela ku landzra magwansu lawa ya 6. Loko a yentxa leswo, Yehovha a ta tovokisa minzamu yake a tlhela a mu pfuna ku txintxa mapimisela yake. (Amaps. 37:5) Kambe a swi dzringananga kuva nuna a yima ku dzrela nsati wake ntsena. A fanela ku tlhela a dondzra ku mu kombisa xitxhavu. Xana a nga swi yentxisa kuyini leswo?
NDLELA LEYI U NGA KOMBISAKA XITXHAVU KA NSATI WAKU HA YONE
15. Xana nuna a nga kombisa hi ndlela yini leswaku awa mu zrandzra nsati wake?
15 Kombisa leswaku wa mu zrandzra nsati waku. Vanuna van’wana lava nga ni mutxhatu lowu nyonxisaka, siku ni siku va talisa ku yentxa xa kukazri akuva va kombisa leswaku va va zrandzra vasati vavu. (1 Yoh. 3:18) Nuna a nga kombisa leswaku awa mu zrandzra nsati wake hi ku yentxa mintxhumunyana yitsrongo. Hi xikombiso, ku mu khoma voko kumbe ku mu xingazra. Loko siku dzri famba a nga ha mu zrumela mensaji na a mu byela leswi: “Na ku xuva.” Kumbe ku mu vutisa leswi: “Dzri fambisa kuyini siku dzraku?” Minkama yin’wana a nga ha mu tsralela mazritu lama kombisaka leswaku awa mu zrandzra. Loko nuna a yentxa mintxhumu leyo, a kombisa leswaku awa mu hlonipha nsati wake nakone a va na a tiyisa wukati byavu.
16. Ha yini nuna a fanela ku kulungela nsati wake?
16 Byela nsati waku ndlela leyi a nga wa lisima ha yone kwaku. Nuna lweyi a kombisaka xitxhavu nsati wake, a mu byela mazritu lama mu yentxaka a titwa ha hombe. Hi xikombiso, a nga dzrivali ku tlangela nsati wake hi mintxhumu hinkwayu leyi a yi yentxaka akuva a mu seketela. (Kol. 3:15) Loko nuna a kulungela nsati wake ni ku mu byela leswi mu yentxaka a mu zrandzra, nsati wake a titwa na a sizrelelekile, a zrandzriwa ni ku hloniphiwa.—Amapr. 31:28.
17. Xana nuna a nga kombisa leswaku awa mu hlonipha nsati wake hi ndlela yini?
17 Kombisa nsati waku wunene ni xitxhavu. Nuna lweyi a zrandzraka nsati wake a mu vona swanga xihiwa lexi pfaka hi ka Yehovha. (Amapr. 18:22; 31:10) Xileswo, minkama hinkwayu a mu kombisa wunene ni ku mu hlonipha nambiloko va li ku yentxeni ka swa tinkuku. Hi ndlela leyo, a nga ti mu sindzrisa ku yentxa ntxhumu ni wun’we lowu taka mu yentxa a nga titwi ha hombe, lowu taka mu yentxa a tivona na a nga pfuni ntxhumu kumbe ntxhumu lowu nga ha kazrataka lipfalu dzrake. f Handle ka leswo, a ta tikazratela ku tama a va ni lipfalu ledzri basiki a mahlweni ka Yehovha.—Mint. 24:16.
18. I yini leswi vanuna va fanelaka ku tiyimisela ku swi yentxa? (Tlhela u vona ni bokisi ledzri liki: “ Mune Wa Tindlela Leti U Nga Kombisaka Ha Tone Xitxhavu Nsati Waku.”)
18 Vanuna, Yehovha a nyonxa ngopfu loko a mi vona na mi hamba minzamu akuva mi hlonipha vasati venu hi mazritu ni hi swiyentxo. Tiyimiseli ku mu kombisa xitxhavu nsati waku. U nga yentxi ntxhumu ni wun’we lowu nga ha khunguvanyisaka matitwela yake. A matsrhan’wini ya leswo, mu kombisi wunene, u mu hlonipha ni ku mu kombisa lizrandzru. Loko u yentxa leswo, a ta swi vona leswaku wa mu zrandzra nakone wa zron’weka ha yene. Loko u mu kombisa xitxhavu nsati waku, u ta va na u sizrelela wuxaka bya lisima lebyi u nga na byone na Yehovha.—Amaps. 25:14.
LISIMU 131 “Leswi Xikwembu Nkulukumba A Swi Tlhanganisiki”
a A nhlokomhaka leyi nga ka Xihondzro Xa Ku Zrindzra xa Janeru wa 2024, leyi liki: “Ndlela Leyi U Hanyisanaka Ha Yone Ni Vamakwezru Vaxisati Xana Ya Mu Nyonxisa Yehovha?” i ya lisima ngopfu ka vanuna.
b Lava xanisiwaka hi vanuna vavu, va nga ha nyonxela ku dondzra nhlokomhaka leyi liki: “Leswi Nga Pfunaka Lava Xanisiwaka Hi Varhandziwa Va Vona”, ka xiyenge lexi liki Tinhlokomhaka Leti Engetelekeke ka pajina dzrezru dzra internet dzra jw.org kumbe JW Library®.
c NTLHAMUXELO WA MAZRITU: “Mazritu lama tlhavaka” xiga lexi xi nga ha patsra ku byela mhunu mazritu lama vavisaka hi nkongometo wa ku mu yentxa a nga titwi ha hombe. Nakone xiga lexi, xi nga ha patsra ku tsrhamela ku solasola mhunu kumbe ku mu byela mintxhumu leyi u kalaka u nga yi zrandzri kwake. Kutani, hinkwaswu leswi nuna a swi hlayaka akuva a yentxa nsati wake a titwa na a nga pfuni ntxhumu kumbe ku mu khunguvanyisa, swi nga ha tlhamuxela ku mu tlhava hi mazritu.
d Vona nhlokomhaka leyi liki: “Phonografi Yi Nga Ku Onhela Vukati” ka pajina dzra jw.org ni ka JW Library.
e Nsati lweyi a nga ni nuna lweyi a hlalelaka pornografiya, a ta pfuneka hi nhlokomhaka leyi liki: “U Nga Yentxa Yini Loko Nuna Waku A Hlalela Pornografiya” ka Xihondzro Xa Ku Zrindzra xa Agoxto wa 2023.
f A Bibele a dzri nyikeli wutsrhokotsrhoko mayelanu ni ndlela leyi basiki kumbe leyi kalaka yi nga basanga loko nuna ni nsati va yentxa swa tinkuku. A mhakeni leyi, nuna ni nsati lava nga vakriste va fanela ku titekela xiboho, kambe va fanela ku yentxa leswo hi ndlela leyi kombisaka xitxhavu ka Yehovha, leyi taka va yentxa va nyonxa ni ku va siya na va ni lipfalu ledzri basiki. Hi ntolovelo, a vatekani a va toloveli ku khanela hi mintxhumu leyi ni van’wana.
g NTLHAMUXELO WA MUFOTO: Makwezru wa xinuna lweyi a kutxeteliwaka hi vatizrikulobye lava nga liki Timboni ta Yehovha leswaku a vona buku dzra kukazri ledzri kombisaka pornografiya.
