Skip to content

Skip to table of contents

NHLOKO-MHAKA YA XIDONDZRO 31

“A Hi Heli Timbilu”!

“A Hi Heli Timbilu”!

‘Hi leswo-ke, a hi heli timbilu.’​—2KO 4:16.

LISIMU 128 Tiyisela Ku Ya Tlhasa Wugamu

NKATSRAKANYU WA LESWI TAKA DONDZRIWA *

1. Xana vakriste va fanela ku yentxa yini akuva va hetisa mpfhuka lowu va wu tsrutsrumaka akuva va kuma wutomi?

VAKRISTE va le ku tsrutsrumeni ka ku djula wutomi. Nambi loko hi sungule swoswinyana kumbe hi li ni malembe na hi li ku tsrutsrumeni loku, swa djuleka kuva hi ya mahlweni hi tsrutsruma ku kota hi hetisa mpfhuka. Xilayu lexi mupostola Pawulo a xi nyikiki vakriste va le Filipi xi nga hi nyika ntamu wa ku hetisa mpfhuka lowo. Loko Pawulo a zrumele papela dzrakwe ka bandla dzroledzro a dzaneni dzra ku sungula, van’we ka vakriste lava a va li swizro swa dzrone kutani a va li ni malembe na va tizrela Yehovha. A va tsrutsruma ha hombe, kambe Pawulo a va dzrimuxe leswaku a ku djuleka kuva va tama va tsrutsruma hi ku tiyisela. A a djula leswaku va ya mahlweni hi ku tekelela xikombiso xakwe xa ku tsrutsruma a ya a nkongometweni.​—Flp 3:14.

2. Ha yini xilayu xa Pawulo ka va le Filipi xi tlhase hi nkama lowunene?

2 Xilayu lexi Pawulo a xi nyikiki va le Filipi xi tlhase hi nkama lowunene hikusa, ku sukela ku vumbiweni ka dzrone, bandla dzroledzro a dzri vona tinxanisa. Hinkwaswu leswo swi sungule loko Pawulo na Silas va tlhase a Filipi kolomu ka lembe dzra 50 N.Y., loko Pawulo a zrambiwe hi Xikwembu Nkulukumba ku ‘wela a ya Makedoniya’. (Min 16:9) Va tlhase va kuma mun’we wansati lwe a va ku hi Lidiya, lweyi a a ‘yingela, kutani Hosi [Yehovha] a mu pfula mbilu’ akuva a pfumela madzrungula lamanene. (Min 16:14) A tekele ku babatisiwa, yene ni ndangu wakwe. Nambitanu, Diyavulosi a nga khondlanga mavoko. Vhanu va doropa ledzro va kokovise Pawulo na Silas va va yisa ka vayavanyisi va va zrambela swa madzrimi va ku va vanga madzolonga. Leswo swi yentxe leswaku Pawulo na Silas va biwa, va khomiwa, va va va gama hi ku byeliwa leswaku va huma doropeni ledzro. (Min 16:16-40) Xivutiso hi lexi: Xana va hele mbilu ke? Nikutsrongo! Ina-ka, ku yentxeke yini hi vamakwezru va xinuna ni va xisati lava a va li ka bandla ledzriya a dzra ha ku vumbiwa? Lexi nyonxisaka hi leswaku na vone va tiyiselile! Handle ka ku ganaganeka va tiyisiwe mazrambu hi xikombiso lexinene lexi va bekeliwiki hi Pawulo na Silas.

3. I yini leswi Pawulo a swi xiyiki, nakone hi swini swivutiso leswi hi taka swi hlamula?

3 Pawulo a a tiyimisele kuva a nga heli mbilu. (2Ko 4:16) Kambe, a a swi tiva leswaku, akuva a kota ku tsrutsruma a ya tlhasa wugan’wini, a swi djula leswaku a langutisisa hakelo. Xana hi nga dondzra yini ka xikombiso xa Pawulo? Hi swini swikombiso swa lipfumelo swa namunhla wa siku leswi hi kombaka leswaku hi nga swi kota ku hlula swihinga leswi hetanaka ntamu? Nakone dumbo dzrezru dzra wumundzruku dzri nga swi kotisa kuyini ku tiyisa ku tiyimisela kwezru ka kuva hi nga txhuki hi hela mbilu?

XIKOMBISO XA PAWULO XA HI PFUNA

4. Xana Pawulo a swi kotise kuyini ku tsrhama na a khomekile nambi leswi a a pfaleliwile?

4 Vona ndlela leyi Pawulo a a tikazrata ha yone loko a tsralele va le Filipi. Pawulo a a pfaleliwe mutini wa kukazri a Roma. A a nge na ku famba-famba a zrezra. Kambe, a tsrhame na a khomekile hi ku bekela wumboni lava a va ya mu pfuxela ni ku tsralela mapapela mabandla ya le kule. Hi ku fanana namunhla, vakriste vanyingi lava hlulekaka ku huma kaya va londzrovota mukhandlu wini na wini akuva va byela madzrungula lamanene lava yaka makaya kwavu. Handle ka leswo, va tsrala mapapela lama khongotelanaka va ma posela vinyi va miti lava ngeke na ku kumiwa a makaya kwavu.

5. Hi ku ya mazritu yakwe lama kumekaka ka Ba-le-Filipi 3:12-14, i yini lexi pfuniki Pawulo ku tsrhama na a langusa hakelo?

5 Pawulo a nga pfumelelanga swiyentxo swakwe leswinene kumbe leswi hoxekiki swa nkama lowu hundzriki swi mu hingalata. Kunene, a te ka yene xa lisima ngopfu a ku li ku ‘dzrivala leswa le ntsrhaku’ ni ku ‘djulisisa leswi nga mahlweni’, leswi liki, ku hetisa mpfhuka ha hombe. (Dondzra Ba-le-Filipi 3:12-14.) Hi swini swin’wana swa leswi anhaka swi hingalate Pawulo? Xin’we xa swone i mintxhumu ya ku hlamalisa leyi a yi yentxiki khale ka kone na a ha li wukhongotini bya xiyuda. Kambe, Pawulo a te ka yene mintxhumu leyo i ‘xambya’, kumbe nsila. (Flp 3:3-8) Xa wubidzri, nambi leswi a nga ha vaka a titwe nandzru hi leswi a nga sama a xanisa vakriste, leswo a nga swi tsrhikanga swi mu sivela ku tizrela Yehovha. Xa wuzrazru, a nga tibyelanga leswaku leswi kutani a nga swi yentxela Yehovha a swi dzringanile. Pawulo a tsrhame na a khomekile a wutizrelini nambileswi a khomiwiki, a biwa, a khandliwa hi mazribye, a honekeliwa hi ngalawa, nambi ku pfumala swakuda ni mpahla. (2Ko 11:23-27) Kambe, nambi leswi Pawulo a a yentxe mintizro ya ku tala a tlhela a tiyisela ka swiyimu swa ku bindzra, a a swi tiva leswaku a a fanela ku ya mahlweni. Swi tanu ni le ka hine.

6. Xana hi swini swin’we swa ‘leswa le ntsrhaku’ leswi swi nga ha djulaka leswaku hi swi dzrivala?

6 Xana hi nga xi tekelelisa kuyini xikombiso xa Pawulo xa ‘ku dzrivala leswa le ntsrhaku’? Swi nga yentxeka van’we ka hine va titwa nandzru hi mhaka ya swidoho swavu swa khale. Loko u titwisa xileswo, swi ngo yini u sungula kungu dzra xidondzro xa ximhunu lexi khanelaka hi xitlhavelo xa tizrulo xa Kriste? Loko hi dondzra, hi yanakanyisisa hi tlhela hi khongota hi mhaka ya kukazri leyi tiyisanaka nhlana, hi nga swi kota ku pumba ku titwa nandzru na swi nga fanelanga. Hi nga kota nambi ku tsrhika ku hlatiyela hi mhaka ya swidoho leswi Yehovha a hi dzrivaleliki swone. Tlhela u yanakanya hi dondzro yin’wana leyi hi nga yi kumaka ka Pawulo. Swi nga yentxeka van’we ka hine va tsrhike ntizro lowu anhaka wu va nyike mali hi masaka leswaku va ta kota ku zrangisa timhaka ta Mfumu. Loko swi li tanu, akuva hi dzrivala mintxhumu leya khale, xana a swi yampswi hi nga xuvi mintxhumu leyi hi nga ha vaka na hi yi luzile? (Tin 11:4-6; Ekl 7:10) ‘Leswa le ntsrhaku’ swi nga ha patsra nambi mintizro leyi hi yi yentxiki nhlengeletanwini kumbe mindzringo leyi hi yi tiyiseleliki khale. Swone swa twala leswaku loko hi dzrimukela ndlela leyi Yehovha a hi katekisiki a tlhela a hi seketela ha yone hi malembe ya ku tala swi nga hi tsrhindzretela kusuhi ni Tatana wezru. Kambe, a swi djuli ni kan’we ku tibyela leswaku leswi hi swi yentxiki swa dzringana ni leswaku kutani hi boxile ndzrima.​—1Ko 15:58.

Loko hi li kazri hi tsrutsrumela wutomi, a hi fanelanga ku dzrivatiwa ha ntxhumu nakone ku djuleka hi tsrhama na hi langutisise lomu hi yaka kone (Vona yava 7)

7. Hi ku ya hi 1 Ba-le-Korinte 9:24-27, i yini leswi djulekaka akuva hi kota ku hetisa mpfhuka lowu hi wu tsrutsrumaka akuva hi kuma wutomi? Hamba xifaniso.

7 Pawulo a a ma tivisisa mazritu ya Yesu lawa ma liki: ‘Khinyelani’, kumbe tikazratani. (Lk 13:23, 24) Pawulo a a swi tiva leswaku, ku fana na Kriste, a a fanela ku tikazrata ku ya tlhasa a wugan’wini. Xileswo a fanise hanyela dzra wukriste ni mphikisanu wa ku tsrutsruma. (Dondzra 1 Ba-le-Korinte 9:24-27.) Mutsrutsrumi lwa nga mphikisanwini a tsrhama na a langusa wugamu bya mpfhuka nakone a nga tsrhiki mintxhumu yi mu hingalata. Hi xikombiso, vatsrutsrumi lava nga mphikisanwini a ndzreni ka madoropa namunhla wa siku va nga tsrutsruma hi xitaratu lexi tsremakanyaka switolo ni mintxhumu yin’wana ya ku dzrivatana. Xana u pimisa leswaku mutsrutsrumi lweyi a djulaka ku wina a nga ha yima a zronyolela mintxhumu leyi xavisiwaka le switolo? Nikutsrongo! Na hine, loko hi li kazri hi tsrutsrumela wutomi, a hi fanelanga ku dzrivatiwa ha ntxhumu. Loko hi tsrhama na hi langutisise lomu yi yaka kone, hi tikazrata swinene hi laha Pawulo a yentxiki ha kone, hi ta kuma hakelo!

KU HLULA SWIHINGA LOKO HI TIZRELA YEHOVHA

8. Hi swini swihinga swizrazru leswi hi djulaka ku bula ha swone swoswi?

8 Swoswi a hi buleni hi swihinga swizrazru leswi nga ha hi yentxaka hi kokela ntsrhaku, ku nga ku lavisela loku nga siki hetiseka, ku pumbeka ka ntamu wa nyama ni mindzringo leyi nga khalutikiki. Loko hi dondzra leswi van’wana va lwisanisiki xiswone ni swiyimu leswo, na hine hi nga pfuneka.​—Flp 3:17.

9. I yini swi nga hi yentxekelaka loko leswi hi swi laviselaka swi nga hetiseki?

9 Ku lavisela loku nga siki hetiseka. Swa twisiseka loko hi hlunyela mintxhumu leyinene leyi Yehovha a yi dumbisiki. Nakunene, loko Habakuki, muprofeta wa Yehovha, a kombise ku navela kwakwe ka leswaku Yehovha a helisa wubihi lebyi a byi li kone le Yuda, Yehovha a mu byele leswaku a a ‘lavisele’. (Hab 2:3) Nambitanu, loko swi yentxa ingi leswi hi swi laviseliki swo hlwela ku hetiseka, leswo swi nga ha hi godolisa. Hi nga ha tlhasa lani kutani hi helaka mbilu. (Pr 13:12) Leswo swi yentxekile a ku sunguleni ka dzana dzra wu-20. A nkameni lowo, vakriste vanyingi lava totiwiki a va lavisela ku yamukela hakelo dzravu dzra le tilweni hi 1914. Xana vakriste va ku dumbeka va yentxe yini loko leswi a va swi lavisela swi nga hetisekanga?

Royal na Pearl Spatz a va yamukelanga hakelo dzravu hi 1914, kambe va ye mahlweni va dumbeka hi makume ya malembe (Vona yava 10)

10. Xana vatekani van’we va yentxe yini loko leswi a va swi laviselile swi nga hetisekanga?

10 Vona xikombiso xa malandzra mabidzri ya ku dumbeka ya Yehovha lawa ma hluliki xihinga lexo. Makwezru Royal Spatz a babatisiwe hi 1908 na a ni 20 wa malembe. A a kholwa hi mbilu hinkwayu leswaku a a ta yamukela hakelo dzrakwe ndzreni ka nkamanyana. Loko a kombela Pearl leswaku a pfumela ku txhata naye hi 1911, a mu byele leswi: “Phela wa swi tiva leswi taka yentxeka hi 1914. Loko u pfumela ku txhata na mine, swa yampswa hi kahlulisela!” Kambe hi 1914 vatekani lava va vakriste a va yamukelanga hakelo dzravu dzra le tilweni. Xana va tsrhike ku tsrutsrumela wutomi ke? A va tsrhikanga, hikusa lexi ngopfu-ngopfu a va hanyela xone a ku li ku yentxa ku zrandzra ka Xikwembu Nkulukumba hi ku dumbeka, ku ngeku kuma hakelo dzravu. A va tiyimisele ku tsrutsruma hi ku tiyisela ku kondzra va heta mpfhuka. Nakunene, Royal na Pearl va tsrhame na va hisa hi le moyeni va tlhela va dumbeka ku kondzra va heta liyendzro dzravu dzra la misaveni ka makume ya malembe a ntsrhaku ka 1914. Handle ka ku ganaganeka wene u hlunyela ku vona Yehovha a lwela vito dzrakwe ni wuhosi byakwe, a va a hetisisa swidumbiso swakwe. Dana byi yehla ka leswaku mintxhumu leyo yi ta yentxeka hi nkama lowunene wa Yehovha. Kambe na ku nga si tlhasa nkama lowo, a hi tsrhameni na hi khomekile hi ku tizrela Xikwembu Nkulukumba, hi nga txhuki hi pfumela ku kokela ntsrhaku kumbe ku godola hi mhaka ya ku lavisela loku nga siki hetiseka.

Nambi leswi a duhwaliki, Arthur Secord a ha tama a tizrela Yehovha hi ku hiseka lokukulu (Vona yava 11)

11-12. Ha yini hi nga kotaka ku tama hi tizrela Yehovha hi ku dumbeka nambi loko ntamu wezru wa nyama wu pumbeka? Kombisa.

11 Ku pumbeka ka ntamu wa nyama. Ku hambana ni mutsrutsrumi wa ha kakunene, a wu sindzriseki ku va ni ntamu wa nyama leswaku u kota ku ya mahlweni u kuma ntamu wa moya. Nakunene, vanyingi lava ntamu wavu wa nyama wu pumbekiki va ha tizrela Yehovha hi ku hiseka lokukulu. (2Ko 4:16) Hi xikombiso, Makwezru Arthur Secord * a a ni 88 wa malembe nakone a a vabya a ntsrhaku ka 55 wa malembe na a tizrela a Betele. Loko makwezru wa xisati lwa hlayisaka timbabyi a mu tsrhindzrekelile mubedweni wakwe akuva a mu pfuna, a mu langute a mu twela wusiwana, a gama a ku: “Makwezru Secord, mizri lowu wu fambe ngopfu swinene a ntizrweni wa Yehovha.” Kambe Arthur a a nga hanyeli swa nkama lowu khalutiki. Xileswo, a ndzruluke a ku mu dlwii makwezru lwiya, a n’wayitela, a mu hlamula leswi: “Ina, lanu u tiyisile. Kambe xa lisima a hi leswi hi swi yentxiki; hi leswi hi swi yentxaka ku sukela ka swoswi.”

12 Swi nga yentxeka u ni malembe ya ku tala na u tizrela Yehovha kutani swoswi u vona leswaku mavabyi ma ku sivela ku yentxa leswi khale a wu kota ku swi yentxa. Loko swi li tanu, u nga heli mbilu. Tiyiseka leswaku Yehovha a nga na ku dzrivala ntizro waku wa khale lowu u wu yentxiki hi ku dumbeka. (Hb 6:10) Kasi ka nkama wa swoswi, dzrimuka leswaku ku tinyiketela hi hika hinkwadzru a swi pimiwi hi ntalu wa leswi hi swi yentxaka a ntizrweni wa Yehovha. Ku hambana ni swoswo, hi kombisa leswaku hi zrandzra Yehovha swinene hi ku va ni vonela ledzrinene ni ku yentxa hinkwaswu leswi nyama yezru yi hi pfumelelaka ku swi yentxa. (Kl 3:23) Yehovha awa swi tiva leswi hi nga swi kotaka nakone a nga yimeli leswaku hi yentxa swa ku tlula leswo.​—Mr 12:43, 44.

Anatoly na Lidiya Melnik va tiyisele hi ku dumbeka hansi ka mindzringo ya ku tala (Vona yava 13)

13. Xana mfambu wa Anatoly na Lidiya wu hi tiyisisa kuyini kuva hi ya mahlweni hi tizrela Yehovha nambi loko hi kumana ni mindzringo ya ku tala?

13 Mindzringo leyi nga khalutikiki. Man’we ya malandzra ya Yehovha ma ni makume ya malembe na ma tiyiselela mindzringo ni nxaniso. Hi xikombiso, Anatoly Melnik * a o va ni 12 wa malembe ntsena loko tatana wakwe a khomiwa, a pfaleliwa a tlhela a fambisiwa a Sibéria, a va kule ni ndangu wakwe le Moldávia hi mpfhuka wa ku tlula 7.000 wa makilometro. A ntsrhaku ka lembe dzrin’we, Anatoly na yene a fambisiwe a Sibéria ni mamana wakwe ni vakokwana. Hi ku famba ka nkama, va swi kotile ku kumeka mintlhanganwini ka muganga wun’wana, kambe a swi sindzrisa akuva va famba 30 wa makilometro hi milenge a hansi ka xitsrhwatsrhwa, lani xizrami a xi tlhelisa n’wana wukatini. Hi ku famba ka nkama, Makwezru Melnik a hete malembe mazrazru a djele, kule ni nsati wakwe, Lidiya, ni xin’hwanyatana xavu xa lembe dzrin’we ntsena. Nambi leswi va hetiki malembe na va li hansi ka ndzringo, Anatoly ni ndangu wakwe va ye mahlweni va tizrela Yehovha hi ku dumbeka. Swoswi Anatoly a ni 82 wa malembe nakone a tizrela ka Xihubyana xa Zrwavi dzra Ásia Central. Ku fana na Anatoly na Lidiya, na hine a hi yentxeni hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka a ntizrweni wa Yehovha, hi ya mahlweni hi tiyisela swanga hi leswi hi tiyiseliki a nkameni lowu khalutiki.​—Ga 6:9.

TSRHAMA NA U LANGUSA HAKELO LEDZRI U DZRI YIMELIKI

14. Xana Pawulo a twisise leswaku a a fanela ku yentxa yini akuva a tlhasa lomu a a ya kone?

14 Mupostola Pawulo a a dumba leswaku a nga wu hetisa mpfhuka lowu a a wu tsrutsruma ni ku tlhasa lomu a a kongome kone. Swanga mukriste lwa totiwiki, a a yimela ku kuma ‘hakelo ledzri a nga vitaniwa ka dzrone a henhla, hi Xikwembu Nkulukumba’. Nambitanu, akuva a tlhasa lomu a a ya kone, a a swi twisisa leswaku a a fanela ku ya mahlweni a ‘tsrutsruma’. (Flp 3:14) Pawulo a nyike va le Filipi xifananiso xa ku xonga leswaku a va pfuna ku tsrhama na va pimisa hi hakelo dzravu.

15. Pawulo a xi tizrisise kuyini xifananiso xa mhunu lwa nga muyaki wa tiko dzra kukazri kuva a kutxa vakriste va le Filipi leswaku va tama va ‘tsrutsruma’?

15 Pawulo a dzrimuxe va le Filipi hi dumbo dzravu dzra ku va vayaki va le tilweni. (Flp 3:20) Ha yini a swi djula va dzrimuka leswo? A masikwini lawo, a vayaki va va-Roma a va hloniphiwa. * Nambi leswo, vakriste lava totiwiki a va yampswa ku va tlula hikusa a va lumba Mfumu lowu nga ni mintxhumu leyinene ngopfu. Leswo a swi tlula ku va muyaki wa mu-Roma! Hi kola ka leswo, Pawulo a kutxe va le Filipi ku ‘tifambela hi laha swi fanekelaka evhangeli dzra Kriste’. (Flp 1:27) Zritu “ku tifambela” dzri tlhamuxela “ku hanya swanga vayaki”. Vakriste lava totiwiki va namunhla va beka xikombiso lexinene hi ku tama va tsrutsruma leswaku va kuma hakelo dzravu dzra ku ya hanya matilweni hi laha ku nga helikiki.

16. Nambi hi lavisela ku hanya a tilweni kumbe a paradeyisini la misaveni, i yini leswi hi fanelaka ku tama hi swi yentxa hi ku ya hi Ba-le-Filipi 4:6, 7?

16 Nambi hi lavisela ku hanya hi la ku nga helikiki a tilweni kumbe a paradeyisini la misaveni, hi fanela ku tama hi tsrutsruma akuva hi kuma hakelo ledzro. Nambi ho va ka xiyimu xini, a hi fanelanga ku langusa leswa le ntsrhaku; nambi ku pfumelela ntxhumu wu hi tsrhikisa ku tizrela Yehovha. (Flp 3:16) Swi nga ha yentxa ingiki leswi hi swi laviselaka swa hlwela ku hetiseka, nakone ntamu wezru wa nyama wu nga ha pumbeka. Hi nga ha va na hi tiyisela hansi ka mindzringo ni tinxanisa hi malembe ya ku tala. Kambe hansi ka swiyimu leswo hinkwaswu, u nga hlatiyele ha ntxhumu. A matsrhan’wini ya leswo, yentxa ku kombela kwaku ku tiviwa hi Xikwembu Nkulukumba hi ku khongota, kutani yene a ta ku nyika ku zrula loku tlulaka ku yanakanya loku u nga na kone.​—Dondzra Ba-le-Filipi 4:6, 7.

17. Hi ta kambisisa yini ka nhloko-mhaka leyi landzrelaka?

17 Ku fana ni mutsrutsrumi lweyi a tikazrataka ngopfu loko a ya a tlhasa a wugan’wini, na hine minkama hinkwayu a hi dzrimukeni leswaku lexi hi xi djulaka i ku hetisa mpfhuka lowu hi wu tsrutsrumaka, hi kuma wutomi. Hi ku ya hi leswi ntamu ni swiyimu swezru swi hi pfumelelaka swone, a hi tameni hi tsrutsruma hi ku tiyisela akuva hi kuma mintxhumu ya ku xonga leyi nga mahlweni kwezru. Kambe hi nga swi kotisa kuyini ku tama hi tsrutsruma ku ya tlhasa wugan’wini? Nhloko-mhaka leyi landzrelaka yi ta hi pfuna ku tiva leswi hi fanelaka ku swi zrangisa ni ku ‘hlawula leswa ku lulama’.​—Flp 1:9, 10.

LISIMU 79 Dondzrisa Tihamba Kuva Ti Tiya

^ par. 5 Nambi loko hi ni malembe ya ku talisa kuyini na hi tizrela Yehovha, hi djula ku tama hi kula hi va hi yampswisa vukriste byezru. Mupostola Pawulo a tsratsriye vapfumeli-kulobye akuva va nga heli timbilu ni siku ni dzrin’we! Papela dzrakwe ledzri yaka ka va le Filipi dzri ni mazritu ya ku tiyisana nhlana lama hi pfunaka ku tiyisela loko hi li kazri hi tsrutsrumela ku kuma wutomi. Nhloko-mhaka leyi yi ta hi komba tindlela ta ku tizrisa mazritu ya Pawulo lama huhuteliwiki.

^ par. 11 Vona mfambu wa wutomi wa Makwezru Secord, A minha parte no progresso da adoração corretaka A Sentinela dzra 15 de Janeiro, 1966.

^ par. 13 Vona mfambu wa wutomi wa Makwezru Melnik, Ndzi Dyondzisiwe Ku Sukela eVuhlangini Ku Rhandza Xikwembu, ka Xalamuka! dzra 8 ka Novhembru, 2004.

^ par. 15 Leswi muganga wa le Filipi a wu li hansi ka mfumu wa le Roma, vayaki va kone a va ni timfanelo leti fanaka ni ta va-Roma. Xileswo vamakwezru va le Filipi va xi twisisile xifananiso xa Pawulo hi ku nabyala.