XANA wu kone ntizro wa kukazri a bandleni lowu u navelaka ku wu yentxa, kambe u hlulekaka? N’waninkama i ntizro lowu wu yentxiwaka hi mhunu mun’wana. Kumbe swi nga yentxeka wu li ntizro lowu u samiki u wu yentxa. Nambitanu, hi mhaka ya ntanga, mavabyi, swikazratu swa timali kumbe ntsrhwalu wa mfanelo a ndangwini swoswi awa ha koti ku yentxa swinyingi. Kumbe n’waninkama i ntizro lowu swi sindzrisiki leswaku u wu nyiketa vambeni hi ku landzra ku txintxa loku yentxiwiki ndzreni ka nhlengeletanu swoswinyana. Nambi xivangelo xa kone xi li xini, u nga ha titwa na u nga yentxi hinkwaswu leswi a wu swi navela a ntizrweni wa Xikwembu Nkulukumba. A swiyin’wini leswo, swa twisiseka leswaku u nga pfa u titwa na u hele ntamu. Nambitanu, u nga swi kotisa kuyini ku hlula ku titwa na u hele mbilu, u tale hi xiviti kumbe ku sola-sola? U nga swi kotisa kuyini ku tsrhama na u nyonxile?

Hi nga dondzra ku tsrhama na hi nyonxile hi ku kambisisa xikombiso xa Yohane Mubabatisi. Yohane a a nyikiwe mintizro ya ku hlamalisa, kambe nakunene a a nga swi yimelanga leswi nga mu yentxekela a wuton’wini byakwe. Swi nga yentxeka a nga swi yanakanyanga ni ku swi yanakanya leswaku a a ta tsrhama a djele hi nkama wa wunyingi wa ku tlula ni lowu a wu hetiki a wutizrelini byakwe. Kambe, Yohane a tsrhame na a nyonxile, nakone a tsrhamisise xiswoswo a wuton’wini byakwe hinkwabyu. I yini lexi mu pfuniki? Nakone hi nga swi kotisa kuyini ku tsrhama na hi nyonxile nambi loko hi kumana ni swiyimu leswi hetanaka ntamu?

Loko swi yivela malanga hi 29 N.Y., Yohane a sungule ntizro wakwe swanga mululamiseli wa ndlela ya Mesiya, a ku: ‘Ndzrulukani, hikuva wu tsrhindzrekeli[le] mfumu wa matilu.’ (Mt 3:2; Lk 1:12-17) Vanyingi va ndzrulukile. Kunene, magidigidi ma buyetele hi le kule ni le kusuhi ma ta ta yingela zritu dzrakwe, nakone vanyingi va susumeteleke ku ndzruluka va va va babatisiwa. Hi xixixi, Yohane a tlhele a basopisa vazrangeli va wukhongoti lava a va tivona na va lulamile leswaku loko va nga txintxi, a va ta yavanyisiwa. (Mt 3:5-12) Ntizro wakwe wu tlhase a nhlohlozrini loko swi yivela wuxika hi 29 N.Y. loko a babatisa Yesu. Ku sukela a nkameni lowo, Yohane a kongomise van’wana ku landzra Yesu, Mesiya lwa dumbisiwiki.​—Yh 1:32-37.

Leswi ntizro wa Yohane a wu hlawulekile, Yesu a te: ‘A makazri ka lava nga belekiwa hi vavasati, a ku ngi tumbuluka mhunu lwa tlulaka Yohane Mubapatisi.’ (Mt 11:11) Yohane handle ka ku ganaganeka a a  nyonxa hi makateko lawa a ma kumiki. Ku fana na Yohane, vanyingi namunhla va kume makateko ya ku tala swinene. Mun’we wa vone i makwezru lwa vitaniwaka Terry. Yene ni nsati wakwe, Sandra, va hete ku tlula 50 wa malembe a ntizrweni wa nkama hinkwawu. Terry a li: “Ni ve ni ndjombo ya ku tizrela ka swiyenge swa ku hambana-hambana. Ni tizre swanga phayona, swanga mutizri wa Betele, swanga phayona dzra ku hlawuleka, swanga mulaviseli wa muganga, swanga mulaviseli wa xifundzra, kutani swoswi ni tlhele ni nyikiwa wuphayona bya ku hlawuleka.” Swa nyonxisa ku nyikiwa mintizro ya nhlengeletanu, kambe, hi laha hi taka dondzra ha kone ka xikombiso xa Yohane, loko swiyimu swezru swi txintxa akuva hi tsrhama na hi nyonxile swi djula ku tihita.

Lexi pfuniki ngopfu Yohane Mubabatisi ku tsrhama na a nyonxile hi leswaku a nga zanga a tsrhika ku tlangela hi mikhandlu ya ku hlawuleka leyi a viki nayu. Vona xikombiso. A ntsrhaku ka babatiso dzra Yesu, wutizreli bya Yohane byi sungule ku pumbeka, kasi bya Yesu byi sungule ku yengeteleka. Vadondzrisiwa va Yohane va sungule ku vindlavindleka, va mu buyela, va ku: ‘Lavisa, lweyo awa bapatisa, kutani hinkwavu va . . . ya ku yene.’ (Yh 3:26) Yohane a va yangule leswi: ‘Lweyi a nga ni mutekiwa hi muteki; kambe a nxangwana ya muteki, leyi yimaka yi mu yingela, yi tsrhava ngopfu hi zritu dzra muteki. Hi ko ku tsrhava kwanga loku taliki.’ (Yh 3:29) Yohane a a nga palisani na Yesu, nakone a nga zanga a pimisa leswaku ntizro lowu a nyikiwiki wone a wu pumbiwe lisima hi ntizro wa Yesu. A matsrhan’wini ya leswo, Yohane a tsrhame na a nyonxile hikusa a a wu bekela lisima ntizro wakwe wa ku va ‘nxangwana ya muteki’.

Ndlela leyi Yohane a a vona mintxhumu ha yone yi mu pfune ku tama a tsrhama na a nyonxile nambi leswi ntizro lowu a a yaveliwi wone a wu nga nabyali. Hi xikombiso, Yohane a a li munaziri ku sukela a belekiwa. Xileswo a a nga pfumeleliwi ku nwa vuvhinya. (Lk 1:15) Loko a khanela hi ndlela leyi Yohane a hanyiki ha yone, Yesu a te: ‘Yohane a tile, na a nga nwi, a nga di.’ Hi tlhelo dzrin’wana, Yesu ni vadondzrisiwa vakwe a va nga tsimbisiwi ntxhumu ku fana na Yohane, xileswo va hanye ku fana ni vhanu lavan’wana. (Mt 11:18, 19) Handle ka leswo, nambi leswi Yohane a nga yentxangakiki mahlolana, a a swi tiva leswaku vadondzrisiwa va Yesu, ku patsra ni van’we va lava ku sunguleni va viki valandzreli vakwe, va nyikiwe ntamu wa ku yentxa mahlolana. (Mt 10:1; Yh 10:41) A matsrhan’wini ya ku pfumelela ku hambana loko ku mu hetela nkama, Yohane hi ku dumbeka a namazrele ntizro lowu Yehovha a mu yaveliki wone.

Loko na hine hi wu bekela lisima ntizro lowu swoswi hi yaveliwiki wone a ntizrweni wa Yehovha, hi nga swi kota ku tsrhama na hi nyonxile. Terry, lweyi hi sunguliki hi khanela ha yene, a li: “Ntizro wun’wana ni wun’wana lowu a ni yaveliwa ku wu yentxa, ni wu yamukele hi mandla mabidzri.” Loko a dzrimukela wutomi byakwe a ntizrweni wa nkama hinkwawu, a li: “A ni tilayi hi ntxhumu kambe ne tala hi swa ku nyonxisa ni swi dzrimukelaka.”

Hi nga kulisa ku nyonxa kwezru hi ntizro wa Xikwembu Nkulukumba hi ku yanakanyisisa hi leswi swi yentxaka ntizro wun’wana ni wun’wana wu va ni lisima a ndzreni ka nhlengeletanu. I ndjombo ya ku va ‘vatizri-kulobye ni Xikwembu Nkulukumba’. (1Ko 3:9) Loko hi nyikiwa xitlan’wana xa lisima lexi a xi lumba kokwana wezru, hi tsrhama hi ku xi politxa akuva xi phatima. Hi laha ku fanaka, ku yanakanyisisa hi lisima dzra ku tizrela Xikwembu Nkulukumba swi nga hi sivela ku tsrhama hi ku pimisa mintxhumu ya ku biha leyi nga hi suselaka ku nyonxa. A hi nga ti pfumelela timbilu tezru ku dzringanisa leswi hi swi yentxaka ni leswi yentxiwaka hi van’wana. A hi nga ti dzrela mintizro leyi hi yaveliwiki yone ntsena hi mhaka ya mintizro leyi nyikiwiki vambeni.​—Ga 6:4.

Swi nga yentxeka Yohane a swi tivile leswaku wutizreli byakwe a byi ta gomeliwa hi masiku, kambe swi nga yentxeka a nga swi yanakanyanga leswaku a byi ta hela swa kola ni kola. (Yh 3:30) Hi 30 N.Y., kolomu ka 6 wa tihweti a ntsrhaku ka ku babatisa Yesu, Yohane a pfaleliwe a djele ha Hosi Heroda. Nambitanu, Yohane a yentxe hinkwaswu leswi a a swi kota akuva a ya mahlweni hi ku nyikela wumboni. (Mr 6:17-20) I yini leswi a swi ta mu pfuna ku tsrhama na a nyonxile loko ku yentxeka ku txintxa koloko? A beke miyanakanyu yakwe ka mintxhumu ya moya.

Na Yohane a ha li djele, a yamukele ndzrava ya leswaku wutizreli bya Yesu a byi ya byi kula. (Mt 11:2;  Lk 7:18) Yohane a a dumba leswaku Yesu a a li Mesiya kambe swi nga yentxeka a tivutisile leswaku Yesu a a ta swi hetisisa kuyini hinkwaswu leswi Matsralwa a ma hlayile leswaku Mesiya a ta swi yentxa. Leswi Mesiya a a ha yimela wuhosi, a nga va leswaku a byi ta hatla byi sungula ke? Xana leswo a swi ta yentxa leswaku Yohane a humexiwa a djele? Hi ku hisekela ku kuma ntlhamuxelo wa ku twisiseka mayelanu ni ntizro wa Yesu, Yohane a zrumele vabidzri ka vadondzrisiwa vakwe va ya vutisa Yesu, va ku: ‘Xana hi wene lwa fanelaka ku ta, kumbe ha ha ta lavisela mun’wana?’ (Lk 7:19) Loko va buyile, Yohane a ta va a va yingisete ha hombe loko va mu tlhamuxela leswaku Yesu a a dahe vhanu hi hlolana a gama a va zruma ku tlhela va ya byela Yohane leswaku: ‘Lava ku fa mahlo va vona, lava ku khuta va tifambela, lava nhlokonho va basisiwa, lava ku fa tindleve va yingela, lava ku fa va pfuka, a swisiwana swi byeliwa evhangeli.’​—Lk 7:20-22.

Handle ka ku ganaganeka, Yohane a tiyisiwe mazrambu hi ndzrava leyo. Yi tiyise leswaku hakunene Yesu a a hetisisa wuprofeta bya ku vulavula hi Mesiya. Nambi leswi ku ta ka Yesu a ku nga ti yentxa leswaku Yohane a humexiwa a djele, Yohane a a swi tiva leswaku a nga tizranga mahala. Nambi leswi a a li a xiyin’wini xa ku biha, a a ni xivangelo xa ku tsrhama na a nyonxile.

Ku fana na Yohane, loko hi beka miyanakanyu yezru ka mintxhumu ya moya, hi ta kota ku tiyisela hi ku nyonxa ni ku lehisa mbilu. (Kl 1:9-11) Hi nga kota ku yentxa leswo hi ku dondzra Bibele ni ku yanakanyisisa ha dzrone, hi tidzrimuxa leswaku ku tihita kwezru a ntizrweni wa Xikwembu Nkulukumba a hi ka mahala. (1Ko 15:58) Sandra a li: “Ku dondzra ndzrima yin’we ya Bibele siku ni siku swi ni pfune ku tsrhindzrekela ka Yehovha. Swi ni pfuna ku beka miyanakanyu yanga ka yene, ku nga li kwanga.” Na hine hi nga beka miyanakanyu yezru ka ndzrava leyi yelanaka ni ntizro wa Mfumu, leswi nga hi pfunaka ku dzrivala leswi swi hi humelelaka, hi va hi talela ka leswi Yehovha a swi yentxaka. Sandra a li: “Minongonoko ya hweti ni hweti ya Wuhaxi bya JW yi nga hi pfuna ku titwa hi li kusuhi ni nhlengeletanu, mfuzri yi hi pfuna ku tsrhama na hi nyonxile a ntizrweni lowu hi yaveliwiki wone.”

Yohane Mubabatisi a hetisise ntizro wakwe wa ku goma “hi moya ni ntamu wa Eliya”, nakone ku fana na Eliya, a a li ‘mhunu lwe faka a tiyingela swanga ha hine’. (Lk 1:17; Yk 5:17) Loko hi tekelela xikombiso xakwe hi mbilu leyi tlangelaka ni loko hi beka miyanakanyu yezru ka mintxhumu ya moya, na hine hi nga swi kota ku tsrhama na hi nyonxile a ntizrweni wezru wa Mfumu, nambi swo yini na yini.