1-2. Hi dzrini dumbo ledzri malandzra ya Xikwembu Nkulukumba ma nga na dzrone?

DUMBO i dzra lisima swinene. Vhanu vambeni va ni dumbo dzra leswaku va ta va ni wukati lebyi nyonxisaka, va ta wundla vana lava nga va vatomi kumbe dzra leswaku mavabyi ya makulu lawa va nga na wone ma ta yampswa. Hine swanga vakriste hi nga ha yimela mintxhumu leyi fanaka. Kambe dumbo dzra lisima ka hine i dzra ku hanya hi lani ku nga helikiki a nkameni lowu taka ni ku tlhela hi vona vazrandzriwa vezru lava fiki.

² Mupostola Pawulo a te: ‘Ndzri nga ni ku dumba ku Xikwembu Nkulukumba . . . ka leswaku ku ta va ni ku pfuka ka lava ku fa, ni le ku valulami ni le ku lavamfani.’ (Min 24:15) Pawulo a nga vanga wa ku sungula na a khanela hi dumbo dzra ku pfuxiwa ka vafi. Mupatriarka Yobe na yene a a ni dumbo ledzro. Yene a a tiyiseka leswaku Xikwembu Nkulukumba a a nga ti mu dzrivala nakone a a ta mu pfuxa akuva a tlhela a hanya.​—Yb 14:7-10, 12-15.

3. Xana ku kambisisa buku dzra 1 Ba-le-Korinte 15 swi nga hi pfuna hi ndlela yini?

³ ‘Ku pfuka ka vafi’ ku hamba xiyenge xa ‘masungulu’ kumbe ‘dondzro ya masungulu’ lowu vakriste hinkwavu va kholwaka ka yone. (Hb 6:1, 2) Leswi Pawulo a swi tsraliki mayelanu ni ku pfuxiwa ka vafi swi ka buku dzra 1 Ba-le-Korinte 15. Leswi a swi tsraliki swi tiyisi lipfumelo dzra vakriste va dzana dzra ku sungula. Nakone leswi ndzrima leyi yi swi hlayaka swi nga tiyisa dumbo dzrezru ka leswaku lava fiki va ta pfuka.

4. I yini leswi nga hi yentxaka hi dumba leswaku vazrandzriwa vezru lava fiki va ta pfuxiwa?

⁴ Ku pfuka ka Yesu Kriste ku hi tiyisekisa leswaku vazrandzriwa vezru va ta pfuka. Ndondzro leyo yi hamba xiyenge xa ‘evhangeli’ kumbe madzrungula lamanene lawa Pawulo a ma byeliki va le Korinte. (1Ko 15:1, 2) Nakunene, a hlaye leswaku loko mukriste a nga pfumele ka ndondzro leyo, lipfumelo dzrakwe a dzri ta va  dzra ku ka ndlela. (1Ko 15:17) Ku pfumela leswaku Yesu Kriste a pfuxiwile ku hi yentxa hi dumba leswaku vazrandzriwa vezru lava fiki na vone va ta pfuxiwa.

5-6. Xana mazritu lama nga ka 1 Ba-le-Korinte 15:3, 4 ma tlhamuxela yini ka hine?

⁵ Loko Pawulo a sungula ku khanela hi ku pfuka ka vafi, a phati mintxhumu yizrazru: 1) ‘Kriste a fele swihono swezru.’ 2) A ‘lahliwile’. 3) A ‘pfuke hi siku dzra wuzrazru hi laha matsralwa ma hlayaka ha kone’.​—Dondzra 1 Ba-le-Korinte 15:3, 4.

⁶ Xana lifu, ku lahliwa ni ku pfuxiwa ka Yesu, swi tlhamuxela yini ka hine? Muprofeta Ezaya a hlaye leswaku Mesiya a a ta ‘susiwa misaveni ya vahanyi’ a tlhela a ‘nyikiwa a xizra dzrakwe kun’we ni vadohi’. Kambe a ku ta yentxeka ntxhumu wun’wana. Ezaya a tlhele a hlaya leswaku Mesiya a a ta ‘zrwala swidoho swa vhanu lavanyingi’. Yesu a yentxe leswo hi ku nyikela wutomi byakwe swanga xitizrulo. (Eza 53:8, 9, 12; Mt 20:28; Ro 5:8) Xileswo, ku fa, ku lahliwa ni ku pfuka ka Yesu Kriste ku tiyisa dumbo dzrezru dzra ku ntsrhunxiwa ka xidoho ni lifu ni dzra ku tlhela hi vona vazrandzriwa vezru lava fiki.

7-8. I yini leswi pfunaka vakriste ku tiyiseka leswaku Yesu a pfuxiwile a ku feni?

⁷ Akuva hi tiyiseka ka leswaku vafi va ta pfuka hi fanela ku zranga hi tiyiseka leswaku Yesu Kriste a pfuxiwile a ku feni. Ha yini hi nga kholwaka leswaku Yehovha a pfuxe Yesu?

⁸ Ku ni vhanu vanyingi lava bekiki wumboni bya leswaku Yesu Kriste a pfuxiwile a ku feni. (1Ko 15:5-7) Mboni ya ku sungula leyi Pawulo a khaneliki ha yone i mupostola Petro (Khefasi). Ku ve ni ntlawa wa vadondzrisiwa lowu tiyisekisiki leswaku Petro a vone Yesu na a pfuxiwile. (Lk 24:33, 34) Handle ka leswo, vapostola lava ‘khume na vabidzri’ va vone Yesu ntsrhaku ka ku pfuxiwa a ku feni. Ntsrhaku, Kriste a ‘voniwe kan’we hi vamakwavu lava tlulaka ntlhanu wa madzana’ kumbexana ka ntlhanganu wa ku nyonxisa lowu viki kone a Galileya lowu ku khaneliwaka ha wone ka buku dzra Mattheo 28:16-20. Yesu a tlhele a voniwa hi Yakobe lweyi swi tikombaka a li makwavu hi tlhelo dzra mamana ni lweyi a ku sunguleni a a nga pfumeli leswaku Yesu i Mesiya. (Yh 7:5) Ntsrhaku ka loko Yakobe a a vone Yesu na a pfuxiwile, a game a pfumela. Xa ku nyonxisa, hi leswaku nkama lowu Pawulo a nga tsrala ha wone a papela kolomu ka 55 N.Y., vhanu vanyingi lava bekiki wumboni a va ha hanya. Mhunu mun’wana ni mun’wana lweyi a a ni ku ganaganeka ka leswaku Yesu a a pfuxiwile a a ta vutisa timboni toleto.

9. I yini leswi buku dzra Amintiṛo 9:3-5 dzri swi hlayaka leswi kombaka leswaku Pawulo a nyikele wumboni bya leswaku Yesu a a pfuxiwile a ku feni?

⁹ Hi ku famba ka nkama, Yesu a humelele ka Pawulo hi ku kongoma. (1Ko 15:8) Pawulo (Sawulo) a a li ndleleni ya ku ya Damaska nkama lowu a nga yingela zritu dzra Yesu, lweyi a pfuxiwiki a ku feni, a tlhela a vona ku phatima kwakwe na a li tilweni. (Dondzra Amintiṛo 9:3-5.) Leswi Pawulo a swi voniki swi yengesele wumboni bya leswaku Yesu hakunene a a pfuxiwile a ku feni.​—Min 26:12-15.

10. Xana a ku kholwa ka Pawulo ka leswaku Yesu a pfuxiwile a ku feni ku mu susumetele ku yentxa yini?

¹⁰ Vhanu vambeni va nga ha va va hlamalisiwe swinene hi wumboni lebyi Pawulo a byi nyikeliki hikusa hi nkama wa kukazri a a xanisa vakriste. Ntsrhaku ka loko Pawulo a tiyisekile leswaku Yesu a a pfuxiwile a ku feni, a tizre hi ntamu wakwe hinkwawu akuva a kholwisa vambeni leswaku leswo a ku li ntiyiso. Nambi loko a biwa, a pfaleliwa djele a tlhela a honekeliwa hi byatsru, yene a tame a tiyisela a tlhela a zrezra ntiyiso wa leswaku Yesu a dlayiwile kambe a game a pfuka. (1Ko 15:9-11; 2Ko 11:23-27) Pawulo a a kholwa hi ku helela leswaku Yesu a a pfuxiwile a ku feni lakakuva a tiyimisele ku fa na a yimelela  leswi a a swi pfumela. Wumboni bya vakriste va ku sungula lava tivaka hi ta ku pfuxiwa ka Yesu, byi hi pfuna ku vona leswaku yene hakunene a pfukile a ku feni. Nakone byi tiyisa ku kholwa kwezru ka leswaku lava fiki va ta pfuxiwa hakunene.

11. I yini leswi nga ha vaka swi yentxe van’wana a Korinte va va ni mavonelo lava hoxikiki mayelanu ni ku pfuka ka vafi?

¹¹ Va-Grika va kukazri lava a va tsrhama a doropeni dzra le Korinte a va ni mavonela lama hoxekiki hi ku pfuka ka vafi. A va patsra ni ku hlaya leswaku ku pfuka ka vafi a ku kone. Ha yine a va hlaya leswo? (1Ko 15:12) Va-Grika van’wana lava a va pfumela ka filozofiya, lava a va tsrhama doropeni dzra le Atena a va hleka ndondzro ya leswaku Yesu a a pfuxiwile a ku feni. Xileswo, van’wana a Korinte va ve ni mavonela lama fanaka. (Min 17:18, 31, 32) Van’wana va nga ha va va pimise leswaku a ku pfuka ka vafi a a li ka ku fanekisela, na va tlhamuxela leswaku mhunu a a hlayiwa lwa fiki hi mhaka ya swidoho ni leswaku a a pfuka loko a ndzruluka mukriste hikusa swidoho swakwe a swi dzrivaleliwa. Swi nge na mhaka leswaku i yini leswi a swi va yentxa va yala leswaku vafi va ta pfuka hakunene, ku va va yala ndondzro leyo a swi kombisa leswaku lipfumelo dzravu a dzri li dzra mahala. Loko ku li ka leswaku Xikwembu Nkulukumba a nga mu pfuxanga Yesu Kriste, xitizrulo na xone a xi ta va xi nga hakeliwanga nakone hinkwavu a va ha tama va li xidohweni. Xileswo, dumbo dzra lava a va yala ku pfuka ka Yesu Kriste a dzri li dzra ku ka ndlela.​—1Ko 15:13-19; Hb 9:12, 14.

12. Hi ku ya hi 1 Petros 3:18, 22 ku pfuxiwa ka Yesu ku hambane ni ka vambeni hi ndlela yini?

¹² Pawulo a a swi tiva hi ku kongoma leswaku Kriste a ‘pfukile a ku feni’. Ku pfuka ka Kriste a ku li ka lisima swinene ku tlula ka vhanu van’wana lava samiki va pfuxiwa lani misaveni. Hikusa vone va tlhele va fa. Pawulo a hlaye leswaku Yesu ‘a a li xizrangana xa lava yetleliki ku feni.’ Xana Yesu a a li wa ku zranga hi ndlela yini? Yene a a li wa ku sungula ku pfuxiwa na a li mhunu wa moya kumbe ku pfuxeliwa ku ya hanya tilweni.​—1Ko 15:20; Min 26:23; dondzra 1 Petros 3:18, 22.

13. He kwini ku hambana loko Pawulo a ku kombisiki mayelanu na Adamu na Yesu?

¹³ Xana ku fa ka mhunu mun’we ku nga nyika wutomi magidigidi ya vhanu hi ndlela yini? Pawulo a nyikele nhlamulo leyi twisisekaka ya xivutiso lexo. Yene a tlhamuxele ku hambana loku nga kone a xikazri ka leswi yentxekeliki vhanu hi mhaka ya Adamu ni leswi taka hi yentxekela hi mhaka ya xitlhavelo xa Kriste. Pawulo a hlaye leswi hi Adamu: ‘Ku fa ku te ha mhunu mun’we.’ Loko Adamu a dohile, a tivitanele lifu yene kun’we ni vanakwe. Na hine ha ha tama hi xaniseka hi kola ka ku kala ku yingiseta kwakwe, kambe hi kola ka leswi Xikwembu Nkulukumba a pfuxiki n’wanakwe hi nga kuma wumundzruku lebyinene! Pawulo a te: ‘A ku pfuka ka vafi nakone ku te ha mhunu mun’we’ ku nga Yesu. A tlhele a ku: ‘Swanga heswi vhanu hinkwavu va faka ha Adamu, hi swoswo hinkwavu va ta tlhela va hanya ha Kriste.’​—1Ko 15:21, 22.

14. Xana Adamu a ta pfuxiwa? Tlhamuxela.

¹⁴ Xana Pawulo a a djula ku tlhamuxela yini loko a te ‘swanga heswi hinkwavu va faka ha Adamu’? Pawulo a a khanela hi vhanu hinkwavu lava tluleliwiki hi xidoho ni ku kala ku hetiseka ka Adamu, nakone va faka hi mhaka ya swone. (Ro 5:12) Adamu a nga patsreki ka ‘lava taka tlhela va hanya’. Xitizrulo xa Kriste a xi mu faneli, hikusa yene a a li mhunu wa ku hetiseka lweyi hi ku swi zrandzra a tihlawuleliki ku tsrhika ku yingiseta Xikwembu Nkulukumba. Leswi yentxekeliki Adamu swa fana ni leswi taka yentxekela lava ‘n’wana wa mhunu’ a ta ka va  yavanyisa swanga ‘timbuti’, leswi liki ‘a va nga ha ti pfuxiwa’.​—Mt 25:31-33, 46; Hb 5:9.

15. I vamani lava patsrekaka ka hinkwavu lava taka tlhela va hanya?

¹⁵ Vona leswaku Pawulo a te ‘hinkwavu va ta tlhela va hanya ha Kriste’. (1Ko 15:22) Pawulo a tsralele papela vakriste lava totiwiki va le Korinte, lava a va ta pfuxeliwa ku ya hanya a tilweni. Vakriste lavo a va li lava ‘xwengisiwiki ku Kriste Yesu’ lava vitaneliwiki ku va lava ku xwenga. Nakone Pawulo a ‘khanele hi lava va tiyetleleliki ku kriste kumbe lava fiki’. (1Ko 1:2; 15:18; 2Ko 5:17) Ka papela dzrin’wana ledzri huhutiwiki, Pawulo a tsrale leswaku ‘lava tlhanganisiwiki na Kriste hi lifu swanga hi dzrakwe’ va ta ‘tlhanganisiwa na Yene swanga hi ku pfuka kwakwe’. (Ro 6:3-5) Yesu a pfuxiwe swanga mhunu wa moya nakone a tlhantukele tilweni. Xileswo, hinkwavu lava nga ku Kriste leswi liki hinkwavu lava totiwiki va ta yentxekeliwa hi leswi fanaka.

16. Xana Pawulo a a tlhamuxela yini loko a hlaya swaku Yesu ‘i xizrangana’?

¹⁶ Pawulo a tsrale leswaku Kriste a pfuxiwile a va ‘xizrangana xa lava yetleliki ku feni’. Dzrimuka leswaku van’wana va ku fana na Lazaru va pfuxiwile akuva va tlhela va hanya la misaveni, kambe Yesu a ve wa ku sungula lweyi a nga pfuxiwa swanga mhunu wa moya a tlhela a yamukela wutomi lebyi nga helikiki. Pawulo a nga ha va a mu fananise ni swizrangana swa ntsrhovelo lowu va-Israyele a va wu nyika Xikwembu Nkulukumba. Nakone, hi ku hlaya leswaku Yesu ‘a a li xizrangana’, Pawulo a a tlhamuxela leswaku ntsrhaku ka loko Yesu a pfuxiwile a ku ta va ni vhanu van’wana lava a va ta pfuxeliwa ku ya hanya a tilweni. Vapostola ni van’wana ‘lava nga ku Kriste’ a va ta landzra Yesu tilweni. Hi nkama wa kone a va ta pfuxiwa hi ndlela leyi fanaka ni ya Yesu.

17. Xana lava nga ku Kriste a va ta dzri yamukela hi nkama muni hakelo dzravu dzra ku ya hanya a tilweni?

¹⁷ Ku pfuka ka ‘lava nga ku Kriste’ akuva va ya hanya tilweni a ku sungulanga hi nkama lowu Pawulo a tsraleliki va le Korinte. A matsrhan’wini ya leswo, Pawulo a kombise leswaku leswo a swa ha ta yentxeka loko a te: ‘Mun’wana ni mun’wana a ta pfuka hi nkama wakwe; a xizrangana i Kriste; a ntsrhaku hi lava nga va Kriste va taka pfuka a ku tlhaseni kwakwe kumbe ku fumeni kwakwe.’ (1Ko 15:23; 1Te 4:15, 16) Hine namunhla hi hanya a nkameni wa ‘tlhasa’ ka Kriste kumbe ku fuma kwakwe. Ina, swi djule leswaku vapostola ni vakriste van’wana lava totiwiki lava fiki khale va yimela akuva Kriste a sungula ku fuma leswaku va yamukela hakelo dzravu va tlhela ‘va tlhanganisiwa na yene swanga hi ku pfuka kwakwe’.

18. a) I yini lexi hi tiyisekisaka leswaku ku ta va ni ku pfuxiwa kumbeni handle ka ku pfuxiwa ka lava taka hanya a tilweni? b) Hi ku ya hi 1 Ba-le-Korinte 15:24-26, hi dondzra yini mayelanu ni leswi taka yentxeka a matilweni?

¹⁸ Xana ku ta yentxeka yini hi vakriste va ku dumbeka lava kalaka va nge na dumbo dzra ku ya hanya a matilweni na Kriste? Na vone va ni dumbo dzra ku pfuxiwa ku feni. A Bibele dzri hlaya leswaku Pawulo ni van’wana lava ta ka pfuxiwa ku ya hanya tilweni ‘va ta pfuka ku sunguleni’. (Flp 3:11) Leswo swi yelana ni leswi Yobe a a pfumela leswaku a swi ta mu yentxekela a nkameni lowu taka. (Yb 14:15) Lava nga vakriste, lava taka pfuka a ku tlhaseni kwakwe kumbe a ku fumeni kwakwe, va tava na va li matilweni nkama lowu Yesu a taka helisa mimfumu, wuhosi ni mintamu hinkwayu. Nambi ‘nala wezru wa wugamu’ ku nga lifu a ta helisiwa. Nakunene, lava taka pfuxeliwa ku hanya tilweni a va nge he ti tlhela va fa. Kambe ku ta yentxeka yini hi lava taka hanya la misaveni?​—Dondzra 1 Ba-le-Korinte 15:24-26.

19. Hi dzrini dumbo ledzri lava taka hanya lani misaveni va nga dzri yimelaka?

¹⁹ Hi dzrini dumbo ledzri lava taka hanya lani misaveni va nga dzri yimelaka? Dumbo dzravu dzri tiseketele ka mazritu ya Pawulo, loko a te: ‘Ndzri nga ni ku dumba ka leswaku ku ta va ni ku pfuka ka lava ku fa ni le ku valulami ni le ku lava mfani.’ (Min 24:15) Swanga hi leswi matilweni ku nga nhingeniki vhanu lavamfani, swi le livaleni leswaku mazritu lawa ma khanela hi ku pfuxiwa ka vafi kola misaveni.

20. Xidondzro lexi xi dzri tiyise hi ndlela yini dumbo dzraku?

²⁰ Handle ka ku ganaganeka ‘ku ta va ni ku pfuka ka lava ku fa’! Lava ta ka pfuxiwa kola misaveni, va ta lavisela ku hanya ka yone hi lani ku nga helikiki. U nga tiyiseka leswaku xidumbiso lexo xi ta hetiseka! Ku yanakanyisisa hi dumbo ledzro swi nga ku txhavelela loko u pimisa hi vazrandzriwa vaku lava fiki. Vone va nga pfuxiwa hi nkama lowu Kriste ni van’wana va taka ‘fuma hi khume dzra madzana ya malembe kumbe 1.000’. (Mpf 20:6) Hi nga tiyiseka leswaku loko ho txhuka u fa na Kriste a nga si na sungula ku fuma hi 1.000 wa malembe, na wene u ta pfuxiwa. ‘A ku lavisela kwezru a ku yentxisi xi tingana.’ (Ro 5:5) Dumbo ledzri dzri nga ku tiyisa swoswi ni ku yengesela ku nyonxa kwaku a ntizrweni wa Yehovha. Ku ni swin’wana leswi hi nga swi dondzraka ka 1 Ba-le-Korinte ndzrima 15. Hi ta bula ha swone ka nhlokomhaka leyi landzrelaka.