1-2. Hi ku ya hi buku dzra Mattheo 5:11, hi fanela ku vona swikazratu hi ndlela yini?

YESU a dumbise valandzreli vakwe leswaku a va ta va ni ku nyonxa ka xihlayelamfuzri. A tlhele a byela lava mu zrandzraka leswaku a va ta lavisana ni mindzringo. (Mt 10:22, 23; Lk 6:20-23) Ha nyonxa hi ku va vadondzrisiwa va Kriste. Xana hi nga titwisa kuyini loko ho kanetiwa hi maxaka, hi hlongoliseliwa hi mimfumu ni loko vadondzrikulozri kumbe vatizrikulozri vo hi hlohlotela ku yentxa leswi bihiki? Swi le livaleni leswaku leswo swi nga ha hi yentxa hi hlatiyela.

² Vhanu vanyingi va pimisa leswaku a va nge swi koti ku nyonxa loko va landzreleliwa. Kambe hi leswi a Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba dzri hi byelaka leswaku hi swi yentxa. Hi xikombiso, mudondzrisiwa Yakobe a te loko hi landzreleliwa, a matsrhan’wini ya ku titwa na hi xanisiwa, hi fanela ku va hi nyonxa. (Yk 1:2, 12) Yesu a hlaye leswaku hi fanela ku va hi nyonxa nambi loko hi landzreleliwa. (Dondzra Mattheo 5:11.) Xana hi nga tama hi nyonxa hi ndlela yini nambi loko hi langutana ni swikazratu? Hi nga dondzra swinyingi hi ku kambisisa leswi Yakobe a swi tsraleliki vakriste va ku sungula ka papela dzrakwe. Ku sungula, a hi buleni hi swikazratu leswi vakriste volavo va kumaniki na swone.

3. I yini leswi yentxekiki ntsrhakunyana ka loko Yakobe a ndzruluke mudondzrisiwa wa Yesu?

³ Ntsrhakunyana ka loko Yakobe, makwavu wa Yesu a ndzruluke mudondzrisiwa, vakriste a Yerusalema va sungule ku landzreleliwa. (Min 1:14; 5:17, 18) Loko mudondzrisiwa Stefano a dlayiwile, vakriste vanyingi va tsrutsrumile a doropeni. Hinkwavu va  ‘hangalasiwe ka matiko ya Yudeya ni Samariya’, hi wughamu va ye a Kyora ni le Antiyoquia. (Min 7:58–8:1; 11:19) Vadondzrisiwa va kumane ni swikazratu swinyingi. Nambitanu va tame va zrezra madzrungula lamanene hinkwaku lomu a va li kone, nakone mabandla manyingi ma simekiwile a mfun’wini wa le Roma. (1Pe 1:1) Kambe vakriste a va ha ta kumana ni swikazratu swimbeni.

4. Hi yini mindzringo yin’wana leyi vakriste va ku sungula va yi tiyiseleliki?

⁴ Vakriste va ku sungula va langusane ni swikazratu swinyingi. Nambi swi li tanu, kolomu ka lembe dzra 50 a Nguveni Yezru (N.Y.), mufumi wa le Roma, Cláudio, a hlongole Vayuda hinkwavu a Roma. Xileswo, Vayuda hinkwavu lava a va ndzruluke vakriste va sindzriseki ku tsrhika makaya yavu va ya tsrhama a mimbangwini yimbeni. (Min 18:1-3) Kolomu ka 61 N.Y., mupostola Pawulo a tsrale leswaku vakristekulobye a va zruketeliwile a mahlweni ka vhanu, nakone va petiwe djele va tlhela va yiveliwa mintxhumu yavu. (Hb 10:32-34) Nakone ku fana ni van’wana swi djule leswaku vakriste va tiyisela wusiwana ni mavabyi.​—Ro 15:26; Flp 2:25-27.

5. Hi swini swivutiso leswi hi taka swi hlamula?

⁵ Loko Yakobe a tsrala papela dzrakwe a mahlweni ka 62 N.Y., a a yi tiva ha hombe mindzringo leyi vamakwezru va xinuna ni va xisati a va langutana na yone. Yehovha a huhutele Yakobe akuva a tsralela vakriste lavayani minkongomiso ya kukazri akuva a va pfuna ku tama va nyonxa nambi loko va langutana ni swikazratu. A hi kambisiseni papela dzra Yakobe hi va hi hlamula swivutiso leswi: Hi kwini ku nyonxa loko Yakobe a a khanela ha kone? I yini leswi a swi ta yivela vakriste volavo ku nyonxa? Nakone wutlhazri, lipfumelo ni xixixi swi nga hi pfuna hi ndlela yini ku va hi tama hi nyonxa nambi loko hi langutana ni mindzringo?

6. Hi ku ya hi Luka 6:22, 23, xana mukriste a nga tama a nyonxa hi ndlela yini nambi loko a kumana ni mindzringo?

⁶ Vhanu va pimisa leswaku va nga kuma ku nyonxa ntsena loko va ni mbilu leyinene, mali yinyingi, ni ku zrula a ndangwini. Kambe a muxaka wa ku nyonxa lowu Yakobe a vulavuliki ha wone wu hamba xiyenge xa mhandzru wa moya wa Xikwembu Nkulukumba nakone a wu yi hi xiyimu xa mhumu. (Ga 5:22) Mukriste a kuma ku nyonxa hi ku tiva leswaku a nyonxisa Yehovha ni ku tiva leswaku landzra xikombiso xa Yesu. (Dondzra Luka 6:22, 23; Kl 1:10, 11) Ku nyonxa kwezru ku nga fanisiwa ni langavi dzra motsre. A vidru dzra motsre dzri sizrelela langavi ka mpfula ni moya leswaku dzri ta tama dzri pfuzra. Na hine hi nga tama hi tsrava nambi loko hi kumana ni swikazratu. A hi heleliwi hi ku nyonxa nambi loko hi vabya kumbe hi pfumala mali. Hi nga tama hi nyonxa nambi loko vhanu va hi poyila kumbe loko maxaka yezru ma hi pfukela. A nkama lowu vhanu va dzringisaka ku hi susela ku nyonxa, a ku nyonxa kwezru ku tama ku tiya. Mindzringo leyi hi langutanaka na yone hi mhaka ya lipfumelo dzrezru yi kombisa leswaku hakunene hi vadondzrisiwa va ntiyiso va Kriste. (Mt 10:22; 24:9; Yh 15:20) Hi leswo swi yentxeki Yakobe a tsrala mazritu lawa: ‘Vamakwezru, pimisani leswaku i ku nyonxa ntsena, loko n’wi wela ka mindzringo ya tinxakanxaka.’​—Yk 1:2.

7-8. Xana lipfumelo dzrezru dzri nga tiyisiwa hi ndlela yini loko hi dzringiwa?

⁷ Yakobe a khanela hi xivangelo xin’wana lexi yentxaka vakriste va tiyimisela ku lwisana ni mindzringo leyikulu. A te: ‘A dzingiwo dzra ku pfumela kwenu, dzri hamba ku tiyisela.’ (Yk 1:3) Ndzringo wu nga ha fanisiwa ni ndzrilu lowu tizrisiwaka akuva wu tiyisa tlhazri dzra nsimbi. Loko tlhazri dzri bekiwa ndzrilweni hi nkama wa ku leya dzri tiya ngopfu swinene. Hi ndlela leyi fanaka, loko hi tiyisela mindzringo, lipfumelo dzrezru dzri ya dzri tiya. Xileswo, Yakobe a tsrale leswi: ‘Kambe a ku tiyisela a ku ve ni ntizro wa ku hetiseka, akuva n’wi hetiseka, n’wi va swiheli; n’wi nga pfumali mhakeni ni yin’we.’ (Yk 1:4) Loko hi vona leswaku a mindzringo yi tiyisa lipfumelo dzrezru, hi nga swi kota ku yi tiyiselela na hi nyonxili.

⁸ Ka papela dzrakwe, Yakobe a tlhela a khanela hi swikazratu leswi nga ha hi yentxaka hi lahlekeliwa hi ku nyonxa kwezru. Hi swini swikazratu leswo, nakone hi nga swi tiyiselela hi dlela yini?

9. Ha yini hi vilela wutlhazri?

⁹ Xikazratu: Ku va hi nga swi tivi leswi hi fanelaka ku swi yentxa. Loko hi langusana ni mindzringo hi djula ku va Yehovha a hi pfuna akuva hi teka swiboho leswi taka mu nyonxisa, leswi taka pfuna vamakwezru ni ku hi pfuna akuva hi tama hi dumbeka. (Yr 10:23) Hi djula wutlhazri  akuva hi tiva leswi hi nga swi yentxaka ni leswi hi fanelaka ku swi hlaya ka lava va hi pfukelaka. Hi nga ha hela ntamu hi ku va hi nga swi tivi swa ku swi yentxa, nakone leswo swi nga ha hi yivela ku nyonxa kwezru.

10. Hi ku ya hi buku dzra Yakob 1:5, i yini leswi hi fanelaka ku swi yentxa akuva hi kuma wutlhazri?

¹⁰ Ndlela ya ku hlula xikazratu: Kombela wutlhazri ka Yehovha. Akuva hi tiyisela mindzringo na hi nyonxili, ku sungula hi fanela ku kombela Yehovha hi xikhongoto akuva a hi pfuna leswaku hi teka swiboho leswinene. (Dondzra Yakob 1:5.) Xana hi fanela ku yentxa yini loko hi vona ingi swikhongoto swezru swi hlwela ku hlamuliwa? Yakobe a hlaye leswaku hi fanela ku tama hi kombela ka Xikwembu Nkulukumba. Yehovha a nga kazrali loko hi tama hi mu kombela wutlhazri. A nge te hi kwatela. Tatana wezru wa le matilweni a ta hi hanana wutlhazri lebyi hi byi vilelelaka akuva hi tama hi tiyiselela mindzringo. (Ps 25:12, 13) Awa yi vona mindzringo yezru, a tibeka mbangwini wezru nakone a djula ku hi pfuna. Nakunene, leswo i swivangelo swa ku va hi nyonxa! Xana Yehovha a hi nyika wutlhazri hi ndlela yini?

11. Hi swini swin’wana hi fanelaka ku swi yentxa akuva hi kuma wutlhazri?

¹¹ Yehovha a hi nyika wutlhazri hi ku tizrisa Zritu dzrakwe. (Pr 2:6) Akuva hi kuma wutlhazri, hi fanela ku dondzra Bibele ni ku dondzra mabuku lawa ma seketeliwiki a Bibeleni. Kambe hi fanela ku yentxa leswi tlulaka ku djuletela wutivi, hi fanela ku yentxa mintxhumu hi wutlhazri lebyi pfaka ka Xikwembu Nkulukumba hi ku va hi landzra swileleto swakwe. Yakobe a te: ‘Kambe vanani vayentxi va zritu; n’wi nga vi vayingeli ntsena.’ (Yk 1:22) Loko hi landzra nkongomiso wa Xikwembu Nkulukumba, hi ta va ni ku zrula ni van’wana, hi dzringanisela ni ku va ni timpswalu. (Yk 3:17) Matsrhamela lawo ma hi pfuna akuva ku tiyiselela ndzringo wun’wana ni wun’wana na hi nga heleliwi hi ku nyonxa.

12. Ha yini swi li swa lisima ku va hi dzri tiva ha hombe Bibele?

¹² A Zritu dza Xikwembu Nkulukumba dzri fana ni xipehlo lexi hi pfunaka akuva hi xiya  ni ku vona mintxhumu leyi hi fanelaka ku yi yampswisa. (Yk 1:23-25) Hi xikombiso, ntsrhaku ka loko u dondzre Bibele u nga ha xiya leswaku u fanela ku va mhunu wa ku zrula. Yehovha a hi pfuna ku dondzra leswaku hi fanela ku tikhoma loko hi tizrisana ni van’wana kumbe loko hi kumana ni swikazratu. Loko hi tikhoma, hi tiyiselela swikazratu hi ndlela leyinene, hi kota ku pimisa hi ndlela leyinene nakone hi kota ku teka swiboho leswinene. (Yk 3:13) I swa lisima swinene ku va hi dzri tiva ha hombe Bibele.

13. Ha yini hi fanela ku dondzra hi swikombiso swa malandzra lama kumekaka a Bibeleni?

¹³ Minkama yimbeni hi dondzra leswi hi nga fanelangakiki ku swi yentxa ntsrhaku ka loko hi yentxe xihoxo. Kambe swa kazrata ku dondzra hi ndlela leyo. Ndlela leyinene ya ku kuma wutlhazri i ku dondzra hi mintxhumu leyinene leyi vambeni va yi yentxiki ni hi ku dondzra hi swihoxo swavu. Hi xone xivangelo lexi yentxiki Yakobe a hi kutxa ku dondzra hi swikombiso lewi kumekaka a Bibeleni swa ku fana na Abrahamu, Rahabe, Yobe na Eliya. (Yk 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Malandzra lawo ya ku dumbeka ya Yehovha ma tiyiselele swikazratu leswi a swi ta va yivela ku nyonxa kwavu.

14-15. Ha yini hi nga fanelanga ku bakanya ku ganaganeka kwezru?

¹⁴ Xikazratu: Loko hi ni ku ganaganeka mayelanu ni leswi hi swi dondzraka. Minkama yimbeni swi nga ha hi kazratela ku twisisa mintxhumu leyi kumekaka a Bibeleni. Kumbe loko Yehovha a nga hlamuli swikhongoto hi ndlela leyi hi yi yimeliki. Leswo swi nga ha hi yentxa hi ganaganeka. Loko hi bakanya ku ganaganeka koloko ku nga ha hona lipfumelo dzrezru ni ku hona wuxaka byezru na Yehovha. (Yk 1:7, 8) Nakone swi nga ha hi yentxa hi luza nambi dumbo dzrezru dzra wumundzruku.

¹⁵ Mupostola Pawulo a fananise dumbo ledzri hi nga na dzrone ni nsoma kumbe hangi. (Hb 6:19) A nsoma wu tiyisa boti loko ku ni xidzedze nakone wu tlhela wu dzri pfuna ku va dzri nga wi loko dzri ba mazribye. A nsoma wu tizra ha hombe ntsena loko a txhini ledzri tiyisaka boti dzri nga tsremeki. Ku fana ni leswi nkuzri wu nga yentxaka leswaku nsoma wu nga ha tizri ha hombe, a ku ganaganeka loko kalaka ku nga hlamuliwi ku nga yentxa lipfumelo dzrezru dzri tsrana. Mhunu lweyi a nga ni ku ganaganeka a nga ha luza lipfumelo dzrakwe ni ku hetiseka ka swidumbiso swa Yehovha loko a langutana ni ku kanetiwa. Loko hi luza lipfumelo dzrezru hi lahlekeliwa ni hi dumbo dzrezru. Yakobe a hlaye leswaku mhunu lweyi a nga ni ku ganaganeka a ‘fana ni vimbi dzra likhulu, ledzri biwaka hi mheho, dzri txukumetiwa hinkwaku’. (Yk 1:6) Mhunu lweyi a titwaka hi ndlela yoleyo a nge nyonxe ni siku ni dzrin’we!

16. Xana hi fanela ku yentxa yini loko hi ni ku ganaganeka?

¹⁶ Lexi nga hi pfunaka: Lwisana ni ku ganaganeka; tiyisa lipfumelo dzraku. U nga vi lwa ganaganekaka. A masikwini ya muprofeta Eliya, vhanu va Yehovha a va ganaganeka. Eliya a va byele leswi: ‘N’wi ta kwita ha milenge yibidzri a ku ya tlhasa kwini xana? Loko Yehovha e Xikwembu Nkulukumba, mu landzrani.’ (1Th 18:21) Ni namunhla swa ha li tanu. Hi fanela ku yentxa ku yentxa wukambisisi hi tikholwisa leswaku Yehovha i Xikwembu Nkulukumba, a Bibele i Zritu dzrakwe nakone Timboni ta Yehovha i vhanu vakwe. (1Te 5:21) Ku yentxa leswo swi ta helisa ku ganaganeka hinkwaku loku hi nga naku swi tlhela swi tiyisa lipfunelo dzrezru. Loko hi djula mpfunu akuva hi hlula ku ganaganeka hinkwaku hi nga nakone hi nga kombela mpfunu ka vakulu. Hi fanela ku teka swiboho leswi taka hi pfuna ku tama hi tizrela Yehovha na hi nyonxile!

17. I yini leswi taka yentxaka loko hi luza xixixi?

¹⁷ Xikazratu: Ku hela ntamu. Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba dzri li: ‘Loko u hela mbilu hi siku dzra khombo, a ntamu waku i wutsrongo.’ (Pr 24:10) Zritu dzra Xiheberu ledzri liki ‘ku  hela ntamu’ dzri tlhamuxela ku luza xixixi. Loko u luza xixixi u heleliwa hi ku nyonxa.

¹⁸ Swi tlhamuxela yini ku tiyisela?

¹⁸ Ndlela ya ku hlula xikazratu: Kombela Yehovha akuva a ku nyika xixixi xa ku kota ku tiyisela. Hi fanela ku va ni xixixi loko hi djula ku tiyiselela swikazratu. (Yk 5:11) Zritu ledzri Yakobe a dzri tizrisiki, ledzri liki ‘ku tiyisela’ dzri tlhamuxela ku va mhunu a tama a tiyisela nambi loko a langusana ni mindzringo. Pimisa hi musotxha lweyi hi xixixi a tamaka a tiya nambi loko nala a mu hlasela nakone a nga pfumeli ku tlhelela ntsrhaku.

19. I yini leswi hi nga swi dondzraka ka xikombiso lexi hi siyeliwiki xone hi mupostola Pawulo?

¹⁹ Mupostola Pawulo a hi bekele xikombiso lexinene xa xixixi ni ku titsrongahata. Minkama yimbeni a a titwa na a tsranile. Kambe a swi kotile ku tiyisela hikusa a a dumba leswaku Yehovha a a ta mu nyika ntamu lowu a wu vilela. (2Ko 12:8-10; Flp 4:13) Hi nga va ni mpfunu lowu ni xixixi lexo loko hi ku titsrogahata hi pfumela leswaku hi vilela mpfunu wa Yehovha.

20-21. I yini leswi hi nga tiyisekaka ha swone?

²⁰ Hi nga tiyiseka leswaku swikazratu leswi hi langutanaka na swone a hi xikhatiso xa Yehovha. Yakobe a hi tiyisekise leswo loko a ku: ‘A mhunu loko a dzringiwa a nga hlayi leswaku ndzri dzringiwa hi Xikwembu Nkulukumba, hikuva Xikwembu Nkulukumba a nga dzringeki hi swa ku biha nakone a nga dzringi mhunu.’ (Yk 1:13) Loko hi tiyiseka hi leswo hi tiyisa wunghanu lebyi hi nga na byone ni Tatana wezru wa le matilweni, lweyi a nga ni lizrandzru, Yehovha.​—Yk 4:8.

²¹ Yehovha a nga ndzruluki. (Yk 1:17) A pfune vakriste va le dzaneni dzra ku sungula nakone a ta tama a hi pfuna na hine namunhla. Kombela Yehovha hi mbilu hinkwayu akuva a ku nyika wutlhazri, lipfumelo ni xixixi. Yene a ta hlamula swikhongoto swaku. Kutani u nga tiyiseka leswaku a ta tama a ku pfuna akuva u tama u nyonxa loko u tiyiselela swikazratu!