1. Ha yini hi fanela ku tibeka hansi ka Yehovha?

HI FANELA ku tibeka hansi * ka Yehovha hikusa i Mutumbuluxi wezru. Xileswo, a ni mfanelo ya ku bekela swivumbiwa swakwe milawu. (Mpf 4:11) Kambe hi ni xivangelo xin’wana lexi hi susumetelaka kuva hi tibeka hansi kwakwe​—mafumela yakwe i manene ngopfu. Ku sukela khale vhanu va buya na va fumiwa hi tihosi tinyingi. Kambe loko hi kambela mafumela ya tihosi leti ni mafumela ya Yehovha, hi kuma leswaku Yehovha hi yene Mufumi lwa nga ni wutlhazri, lizrandzru, timpswalu ni ntwela-wusiwana hi mpimu lowukulu swinene ku tlula vafumi hinkwavu.​—Eks 34:6; Ro 16:27; 1Yh 4:8.

2. Hi ku ya hi Ba-Heberu 12:9-11, ha yini hi fanela ku tibeka hansi ka Yehovha?

² Yehovha a nga swi djuli leswaku hi mu yingiseta hi mhaka ya ku mu txhava, kambe ngopfu-ngopfu a djula hi mu yingiseta hi leswi hi mu zrandzraka ni leswi hi mu vonaka swanga Tatana wezru wa lizrandzru. A papeleni dzrakwe ledzri a dzri tsraleliki va-Heberu, Pawulo a tlhamuxela leswaku ku djuleka kuva ngopfu-ngopfu hi tibeka hansi ka Tatana wezru hikusa a hi dondzrisa leswaku “hi pfuneka.”​—Dondzra Ba-Heberu 12:9-11.

3. a) Xana hi swi kombisa hi ndlela yini leswaku hi tibeka hansi ka Yehovha? b) Hi swini swivutiso leswi hi taka swi hlamula?

³ Hi tibeka hansi ka Yehovha hi ku yentxa hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka akuva hi mu yingiseta a mintxhun’wini hinkwayu ni ku lwa ni moya wa ku dumba ku twisisa kwezru. (Pr 3:5) Leswi taka yentxa leswaku swi hi nabyalela ku tibeka hansi ka Yehovha i kuva hi ya hi tiva matsrhamela yakwe ya ku xonga. Ha yini? Hikusa matsrhamela lawo ma tikomba ka hinkwaswu leswi a swi yentxaka.  (Ps 145:9) Loko hi ya hi dondzra hi Yehovha, hi ta ya hi mu zrandzra. Nakone loko hi zrandzra Yehovha, a hi nge djuli leswaku hi nyikiwa nxaxameto wa swileleto leswi hi byelaka leswi hi fanelaka ku swi yentxa ni leswi hi nga fanelangakiki ku swi yentxa. Hi dondzrisa miyanakanyu ni timbilu tezru ku zrandzra leswinene ni ku venga leswa ku biha. (Ps 97:10) Nambitanu, minkama yin’wana ku yingiseta Yehovha swi nga ha hi kazratela ngopfu. Ha yini swi li tanu? Xana vakulu, vatatana, ni vamamana va nga dondzra yini ka swikombiso leswi bekiwiki hi Mufumi Nehemiya; Hosi Davhida na Mariya, mamana wa Yesu? Nhloko-mhaka leyi yi ta hlamula swivutiso leswo.

4-5. Hi ku ya hi Ba-le-Roma 7:21-23, i yini leswi nga ha yentxaka swi kazrata ku tibeka hansi ka Yehovha?

⁴ Xin’we xa swivangelo leswi nga ha yentxaka swi hi bindzrela ku tibeka hansi ka Yehovha hi leswaku hinkwezru hi tekelele xidoho nakone a hi hetisekanga. Xileswo, hi byekamele ka ku yala ku fumiwa. A ntsrhaku ka loko Adamu na Evha va pfukele Xikwembu Nkulukumba va da handzru lowu tsimbisiwiki, va tibekele milawu ya kakwavu. (Gn 3:22) Namunhla, ntalu wa vhanu va ha vona swi yampswa ku bakanya Yehovha va va va tilangela ha wuswavu leswi nga swinene ni leswi bihiki.

⁵ Nambi lava tivaka Yehovha va tlhela va mu zrandzra swi nga ha va bindzrela ku tibeka hansi kwakwe hi ku helela. Muapostola Pawulo a ve na xone xikazratu lexi. (Dondzra Ba-le-Roma 7:21-23.) Ku fana na Pawulo, hi djula ku yentxa leswi nga swinene a mahlweni ya Yehovha. Kambe swi djula leswaku minkama hinkwayu hi lwa ni ku byekamela kwezru ka ku yentxa leswi bihiki.

6-7. Hi xini xivangelo xa wubidzri lexi nga yentxaka swi kazrata ku tibeka hansi ka Yehovha? Nyikela xikombiso.

⁶ Xin’wana lexi nga ha yentxaka swi kazrata ku tibeka hansi ka Yehovha hi leswaku hi kutxeteliwa hi mahanyela ya mbangu lowu hi kuleliki ka wone. Mapimisela ya vhanu va ku tala ma lwisana ni ku zrandzra ka Yehovha, xileswo ku djuleka kuva minkama hinkwayu hi tikazratela ku tsrhika mapimisela ya ku fana ni yavu. Vona xikombiso xin’we.

⁷ A mimbangwini yin’wana swi tolovelekile ku hlohlotela vampswha leswaku va hanyela ku bandzra mali. Makwezru mun’we wa xisati lweyi a vitaniwaka Maria * a ve ni xikazratu lexo. Na a nga si dondzra ha Yehovha, a dondzre ka xin’we xa swikole leswa ndhuma swa le tikweni dzrakwe. Ndangu wa Maria a wu tsrhamela ku mu kutxa leswaku a djula ntizro wa xiyimu xa le henhla ni lowu holelanaka hi masaka. Na yene a a swi djula leswo. Nambitanu, loko a dondzre ha Yehovha a va a mu zrandzra, a txintxe makungu yakwe. Kambe a li: “Minkama yin’wana ni vona mikhandlu leyi kalaka swinene ya ku yentxa mabindzru leyi a yi ta ni pfuna ku yentxa hi ku nusa mali kuve a yi ta hingeletela wumoya byanga. Hi mhaka ya leswi ni nga kulisisiwa xiswone, no ho lwa akuva ni yi yala. Swi djula leswaku ni kombela Yehovha a ni pfuna ku hlula ndzringo wa ku pfumela ntizro lowu nga ni yentxaka ni nga ha tami ni mu tizrela hi mbilu hinkwayu.”​—Mt 6:24.

8. I yini leswi hi taka swi vona swoswi?

⁸ Loko hi tibeka hansi ka Yehovha, ha pfuneka. Kambe lava nga ni mpimu wa kukazri wa wulawuli, va ku fana ni vakulu, vatatana ni vamamana, va ni xivangelo xin’wana xa ku landzrelela nkongomiso wa Xikwembu Nkulukumba; va ni mukhandlu wa ku pfuna vambeni. A hi voneni swin’we swa swikombiso swa le Bibeleni leswi hi dondzrisaka ku tizrisa wulawuli hi ndlela leyi nyonxisaka Yehovha.

9. I swikazratu swini leswi Nehemiya a tlhanganiki naswu?

⁹ Yehovha a zrwexe vakulu ntsrhwalu wa lisima wa ku byisa ntlhambi wakwe. (1Pe 5:2) Vakulu va nga dondzra swinyingi hi ku kambisisa ndlela leyi Nehemiya a khomiki ha yone vhanu va Yehovha. Swanga mufumi wa Yuda, Nehemiya a a ni wulawuli byinyingi. (Neh 1:11; 2:7, 8; 5:14) Vona swin’we swa swikazratu leswi Nehemiya a tlhanganiki naswu. A yingele leswaku vhanu va nyamise tempele nakone a va tsrhike ku seketela va-Levhi hi tlhelo dzra timali hi laha Nawu a wu leleta ha kone. Va-Yuda a va tlula nawu wa Savata, nakone vavanuna van’wana a va teke vasati va matiko mambe. Xolexo ku ve xiyimu lexi kazrataka lexi Mufumi Nehemiya a sindzresekiki ku xi tlhantlha.​—Neh 13:4-30.

10. Xana Nehemiya a tlhantlhise kuyini swikazratu leswi a tlhanganiki naswu?

¹⁰ Nehemiya a nga tizrisanga wulawuli byakwe hi ndlela ya ku biha hi ku bekela vhanu va Xikwembu Nkulukumba milawu yakwe hi ntshima. A matsrhan’wini ya swoswo, a kombele nkongomiso wa Yehovha hi xikhongoto xa ku hiseka, a va a dondzrisa vhanu Nawu wa Yehovha. (Neh 1:4-10; 13:1-3) Handle ka leswo, Nehemiya a tizrisane ni vamakwavu hi ku titsrongahata, a patsra ni ku va pfuna ku pfuxeta lihlampfu dzra Yerusalema.​—Neh 4:15.

11. Hi ku ya hi 1 Ba-le-Thesalonika 2:7, 8, xana vakulu va fanela ku va khomisa kuyini lava nga bandleni?

¹¹ Hi swone leswaku vakulu a va boheki ku tlhantlha swizralanganya swa ku fana ni leswi Nehemiya a swi tlhantlhiki, kambe va nga mu tekelela hi tindlela ta ku siyana-siyana. Hi xikombiso, va tizra hi nkhinkhi leswaku va pfuna vamakwavu va xinuna ni va xisati. Nakone a va pfumeleli wulawuli byavu byi va yentxa va tikukumuxa. Ku hambana ni swoswo, va khoma bandla hi lizrandzru. (Dondzra 1 Ba-le-Thesalonika 2:7, 8.) Lizrandzru dzravu ledzrikulu ni ku titsrongahata kwavu swi khumba ndlela leyi va vulavulaka ha yone ni van’wana. Andrew, lwa nga ni malembe na a li nkulu, a li: “Ni kume leswaku vamakwezru va xinuna ni va xisati hakanyingi va yangula ha hombe loko nkulu  a kombisa wumbilu ni xinghanu xa ntiyiso. Matsrhamela lawo ma kutxa bandla ku tizrisana ni vakulu.” Tony, lweyi na yene a nga ni malembe na a tizra swanga nkulu, a li: “Ni dzringisa ku tizrisa xilayu lexi nga ka Ba-le-Filipi 2:3 ni ku tsrhama hi ku tidzrimuxa leswaku vambeni i vakulu kwanga. Leswo swi ni pfuna ku ka ni nga vi mhunu wa ku zrandzra ku fuma van’wana.”

12. Ha yini swi ni lisima kuva vakulu va titsrongahata?

¹² Vakulu va fanela ku titsrongahata, ku fana na Yehovha a titsrongahataka. Nambi leswi Yehovha a nga Hosi ya Tilo ni Misava, a ‘kazrama’ akuva a ‘pfuxa xisiwana a ntsrhuzrini’. (Ps 18:35; 113:6, 7) Kunene, Yehovha a va venga ngopfu lava tikukumuxaka kumbe va tikulisaka.​—Pr 16:5.

13. Ha yini nkulu a fanela ku ‘boha lidzrimi dzrakwe’?

¹³ Nkulu lwa tibekaka hansi ka Yehovha a fanela ku ‘boha lidzrimi dzrakwe’. Loko swi nge tanu, a nga txhuka a vulavula hi xiphatlu loko mhunu wa kukazri a mu yeyisa. (Yk 1:26; Ga 5:14, 15) Andrew, lweyi hi khaneliki ha yene, a li: “Ku ni minkama ni titwaka na ni navela ku tsremela mukume ni vemba makwezru wa xinuna kumbe wa xisati lweyi ni mu vonaka na a ni yeyisa. Nambitanu, ni yanakanya hi swikombiso swa vavanuna va ku dumbeka va le Bibeleni, kutani leswo swi ni pfuna ku dondzra lisima dzra ku titsrongahata ni ku va mhunu wa ku zrula.” Vakulu va komba leswaku va tibeka hansi ka Yehovha hi ku va ni lizrandzru ni timpswalu loko va vulavula ni swizro swa bandla, ku patsra ni vakulu-kulobye.​—Kl 4:6.

14. I ntizro wini lowu Yehovha a wu nyikiki vatatana, nakone i yini leswi a djulaka leswaku va swi yentxa?

¹⁴ Yehovha a beke vatatana leswaku va tizra swanga tinhloko ta mindangu, nakone a djula leswaku va dondzrisa vanavu va tlhela va va laya. (1Ko 11:3; Ef 6:4) Kambe wulawuli bya tatana wa ndangu byi ni mindzrilakana—a fanela ku tihlamulela ka Yehovha, lweyi mindangu hinkwayu yi humaka ka yene. (Ef 3:14, 15) Vatatana va kombisa leswaku va tibeka hansi ka Yehovha hi ku tizrisa wulawuli byavu hi ndlela leyi nyonxisaka Xikwembu Nkulukumba. Va nga dondzra swinyingi hi ku kambisisa wutomi bya Hosi Davhida.

15. Ha yini Hosi Davhida a li xikombiso lexinene lexi vatatana va fanelaka ku xi tekelela?

¹⁵ Yehovha a beke Davhida kuva nhloko ya ndangu wakwe a tlhela a va nhloko ya tiko hinkwadzru dzra Israyele. Swanga hosi, Davhida a a ni ntamu lowukulu. Minkama yin’wana, a tizrise ntamu wakwe hi ndlela ya ku biha kutani a yentxa swihoxo leswikulu. (2Sa 11:14, 15) Kambe a kombise leswaku a a titsrongahata ka Yehovha hi ku pfumela ku tshinyiwa. A txhulule mbilu ka Yehovha hi xikhongoto. Nakone a yentxe hinkwaswu leswi a a swi kota akuva a yingiseta swilayu  swa Yehovha. (Ps 51:1-4) Handle ka leswo, a a titsrongahata swinene lakakuva a swi kotile ku yingiseta loko a layiwa, ku nge ntsena hi vavanuna kambe ni hi vavasati. (1Sa 19:11, 12; 25:32, 33) Davhida a dondzre hi swihoxo swakwe nakone a tizrise wutomi byakwe ku tizrela Yehovha.

16. I ndondzro muni leyi vatatana va nga yi dondzraka ka Davhida?

¹⁶ Vona tin’we ta tindondzro leti vatatana va nga dondzraka ka Hosi Davhida: U nga delele wulawuli lebyi u nyikiwiki byone ha Yehovha. Pfumela swihoxo swaku, nakone yamukela swilayu swa van’wana leswi pfaka Bibeleni. Loko u yentxa leswo, a ndangu waku wu ta ku hlonipha hi leswi u titsrongahataka. Loko u khongota kun’we ni ndangu waku, tlhantlha xifuva xaku hinkwaxu ka Yehovha. Yentxa va ndangu va swi twa leswaku u dumba Yehovha. Nakone, a henhla ka hinkwaswu, yentxa ntizro wa Yehovha wu va wa lisima ngopfu a wuton’wini byaku. (Dt 6:6-9) Yin’we ya tinyiko leta hombe u nga ti nyikaka va ndangu waku i xikombiso xaku lexinene.

17. I ntizro muni lowu Yehovha a wu nyikiki vamamana?

¹⁷ Yehovha a beke vamamana leswaku va va ni ntizro wa lisima ngopfu a ndangwini, a tlhela a va nyika mpimu wa kukazri wa wulawuli ka vanavu. (Pr 6:20) Nakunene, leswi mamana a swi yentxaka ni leswi a swi hlayaka swi nga khumba n’wana a wuton’wini byakwe hinkwabyu. (Pr 22:6) Vona leswi vamamana va nga swi dondzraka ka Mariya, mamana wa Yesu.

18-19. Xana vamamana va nga dondzra yini ka xikombiso xa Mariya?

¹⁸ Mariya a a ma tiva swinene Matsralwa. A a ni xitxhavu lexi yentiki ngopfu ka Yehovha nakone a yake wunghanu lebyi tiyiki bya le kusuhi ngopfu na yene. A a tibekisele ku landzra nkongomiso wa Yehovha, nambi leswi swoswo a swi sindzrisa leswaku wutomi byakwe hinkwabyu byi txintxa.​—Lk 1:35-38, 46-55.

¹⁹ Vamamana, phela mi nga swi kota ku tekelela Mariya hi tindlela ta ku hambana-hambana. Hi ndlela yini? Xa ku sungula, hi ku hlayisa wunghanu byenu na Yehovha hi kola ka xidondzro xa ximhunu xa Bibele ni swikhongoto swa le xihundleni. Xa wubidzri, hi ku tsrhama na mi tibekisele ku txintxa a wuton’wini byenu akuva mi nyonxisa Yehovha. Hi xikombiso, mi nga ha va mi wundliwe hi vapswele lava kahlulaka ku hlundzruka kumbe va bongelaka vanavu. Kutani swi nga yentxeka mi kule na mi pimisa leswaku wolawo i mayentxela lamanene ya ku wundla ndangu. Nambi loko mi dondzre milawu ya Yehovha, swi nga mi bindzrela ku tikhoma ni ku lehisela vanenu mbilu, ngopfu-ngopfu loko va lutla nakuve mi kazralile. (Ef 4:31) A minkameni ya ku tanu, swi djula mi tsrutsrumela ka Yehovha hi xikhongoto ku tlula minkama yin’wana. Mamana mun’we lweyi va liki i Lídia a li: “Minkama  yin’wana, swi djule ni khongota hi xiviti akuva ni nga bongeli n’wananga loko a yala ku yentxa leswi ni mu zrumaka swone. Minkama yimbeni swi djule ni tsremelisa ku khanela, ni hamba xikhongoto he mbilwini, ni kombela Yehovha a ni pfuna. Xikhongoto xa ni zrulisa.”​—Ps 37:5.

20. Hi xini xikazratu lexi vamamana vambeni va nga naxu, nakone va nga xi hlulisa kuyini?

²⁰ Vamamana van’wana va nga ha kumana ni xikazratu lexi tolovelekiki. Hi xini xikazratu lexi? Va swi kuma na swi va bindzrela ku komba vanavu leswaku va va zrandzra. (Ti 2:3, 4) Vavasati lava va kulele a mutini lowu vapswele vavu a va nge na xinghanu xikulu ni vanavu. Loko na wene u kulisiwe hi ndlela leyo, a wu boheki ku yentxa swihoxo swa ku fana ni swa vapswele vaku. Mamana lweyi a tibekaka hansi ka ku zrandzra ka Yehovha swi nga ha djula leswaku a dondzrela ku kombisa vanakwe leswaku awa va zrandzra. Swi nga mu bindzrela ku txintxa mapimisela, matitwela ni mayentxela yakwe. Kambe swa koteka swoswo, nakone loko a txintxa, a ta pfuneka yene a va a pfuna ni ndangu wakwe.

21-22. Hi ku ya hi Ezaya 65:13, 14, hi wani mabindzru hi nga na wone hi ku tibeka hansi ka Yehovha?

²¹ Hosi Davhida a a ma tiva mabindzru ya ku tibeka hansi ka Yehovha. A tsrale leswi: ‘A milawu ya Yehovha mi lulamile, mi tsrhavisa mbilu. A xileleto xa Yehovha xi basile, xi vaninga mahlo. Nakone, a nandzra waku a mamuliwa ha swone; a ku bekiseni ka swone ku na ni hakelo ledzrikulu.’ (Ps 19:8, 11) Namunhla, hi nga kota ku vona ku hambana makazri ka lava tibekaka hansi ka Yehovha ni lava dzrelaka swilayu swakwe swa lizrandzru. Lava tibekaka hansi ka Yehovha va ‘yimbelela hi ku tsrhava ka timbilu tavu.’​—Dondzra Ezaya 65:13, 14.

²² Loko vakulu, vatatana na vamamana va tibeka hansi ka Yehovha hi ku swi zrandzra, wutomi byavu bya yampswa, mindangu yavu yi nyonxa hi ku tlulisa, nakone bandla hinkwadzru dzri hanya hi ntwananu. Xa lisima ngopfu hi leswaku va nyonxisa mbilu ya Yehovha. (Pr 27:11) Xana dzri kone hakelo dzra dzrikulu ku tlula ledzro ke?