1. Ha yini swi ni lisima ku yanakanyisisa hi dumbo dzra ku hanya hi la ku nga helikiki?

 YEHOVHA a dumbisa leswaku hinkwavu lava mu yingisetaka va ta kuma ‘vutomi lebyi nga helikikiki’. (Ro 6:23) Yanakanya hi leswi, phela Yehovha a hi zrandzra ngopfu lakakuva a djula ku tama a va kusuhi ni mun’wana ni mun’wana wezru hi la ku nga helikiki. Loko hi yanakanyisisa hi dumbo ledzri Yehovha a hi nyikaka dzrone, nakunene hi ta ya hi mu zrandzra ngopfu.

2. Xana dumbo dzra ku hanya hi la ku nga helikiki dzri hi pfuna hi ndlela yini?

² Dumbo ledzri Xikwembu Nkulukumba a hi nyikaka dzrone dzra ku hanya hi la ku nga helikiki, dzri hi pfuna ku lwisana ni swikazratu swa wutomi. Nambiloko valala vezru vo hi txhavisela va ku va ta hi dlaya, a hi yimi ku tizrela Yehovha. Ha yini? Xin’we xa swivangelo hi leswaku ha swi tiva leswaku loko hi fa na hi dumbekile ka Yehovha, a ta hi pfuxa na hi ni dumbo dzra ku va hi nga ha tlheli hi fa. (Yh 5:28, 29; 1Ko 15:55-58; Hb 2:15) Kambe i yini lexi xi hi tiyisekisaka leswaku hi ta hanya hi la ku nga helikiki? A hi voneni swin’we swa swivangelo.

3. I yini lexi hi tiyisekisaka leswaku Yehovha a nga yentxa leswaku hi hanya hi la ku nga helikiki? (Amapsalma 102:12, 24, 27)

³ Ha swi tiva leswaku Yehovha a nga hi yentxa hi hanya hi la ku nga helikiki hikusa hi yene Nhlovo ya wutomi nakone Yene a hanya hi la ku nga helikiki. (Ps 36:9) Vona man’we ya Matsralwa ya Bibele lama tiyisekisaka leswaku Yehovha a nga na masungulo nakone a nge ti va ni magamu. Ka Amapsalma 90:2 hi kuma leswaku Yehovha Xikwembu Nkulukumba i wa le ‘ku sukeleni ka la ku nge ke na vusungulo a ku ya tlhasa la ku nge ke na vuhelo’. Nakone ka Amapsalma 102, tindzrimana tinyingi ti vulavula hi mhaka leyi fanaka. (Dondzra Amapsalma  102:12, 24, 27.) Na yene muprofeta Habakuki a tsrale leswi ha Yehovha: ‘Xana a u wa minkama hinkwayu, wene Yehovha, Xikwembu Nkulukumba wanga, Muxwengi wanga? [U] nga ka [u] nga fi.’—Hb 1:12.

4. Xana ku va hi nga swi twisisi leswaku Yehovha i wa hi la ku nga helikiki swi tlhamuxela leswaku leswo a hi ntiyiso? Tlhamuxela.

⁴ Xana swa ku kazratela ku twisisa leswaku Yehovha a nga na masungulu nakone a nga na magamu, kumbe hi mahlayela man’wana, ‘a nga heli’? (Eza 40:28) A swi sunguli ha wene. Elihu a hlaye leswi ha Yehovha: ‘A vunyingi bya malembe yakwe a ma hlayeki.’ (Yb 36:26) Mintxhumu yin’wana swa kazrata ku yi twisisa kambe leswo a swi hlayi swone leswaku a hi ntiyiso. Hi xikombiso wunyingi byezru swi nga ha hi kazratela ku twisisa leswaku a gezi dzri tizrisa kuyini kambe leswo a swi hlayi swone leswaku a dzri kone. Hi lani ku fanaka Yehovha i wa hi la ku nga helikiki. Lowo i ntiyiso nambiloko hi nga swi twisisi. (Ro 11:33-36) Na hinkwaswu swi nga si vumbiwa, swa ku fana ni dambu ni tinyeleti, Yehovha a a li kone. Yehovha a hi tiyisekisa leswaku ‘a yentxi misava hi ntamu wakwe’ nakone a ‘yandlali matilu hi ku yingelisisa kwakwe’. (Yr 51:15; Min 17:24) I yini swin’wana swi nga hi yentxaka hi kholwa swaku hi nga hanya hi la ku nga helikiki?

5. A ku tava ku yentxeke yini loko Adamu na Evha a ve yingiseta Yehovha?

⁵ Xana Yehovha a vumbe hinkwaswu akuva swi hanya hi la ku nga helikiki? Im-him. Ko va vhanu ntsena lava Yehovha a va vumbiki akuva va hanya hi la ku nga helikiki. Nambitanu, Yehovha a byele Adamu a ku: ‘Loko wu muzri wa ku tiva leswa hombe ni leswa ku biha, wone u nga ve da, hikusa siku ledzri u taka da u ta fa.’ (Gn 2:17) Loko Adamu na Evha a ve yingiseta, a va tava va nga fanga. Kambe swi nga yentxeka leswaku hi ku famba ka nkama, Yehovha a a ta va pfumelela kuva va da ‘muzri wa vutomi’. Hi ndlela leyo, Yehovha a a ta va na a va nyika mukhandlu wa leswaku va ‘hanya hi la ku nga yikiki mbangu’, kumbe hi la ku nga helikiki. b—Gn 3:22.

6-7. a) I yini lexi tiyisekisaka leswaku a vhanu a va hambeliwanga ku fa? b) I yini leswi u navelaka ku swi yentxa a misaveni leyimpshwa? (Vona swifaniso.)

⁶ Ku dzringayetiwa leswaku a vhanu va hanya kolomu ka 70 kumbe 80 wa malembe. A vasiyentixta va gungule leswaku a vongwe bya  mhunu byi nga swi kota ku bekisa dzrungula dzrinyingi ngopfu swinene. Hi 2010, a buku dzra kukazri dzra vasiyentixta dzri hlaye leswaku ku kumbexeteliwa leswaku a vongwe byi ni wuswikoti bya ku bekisa dzrungula dzra kolomu ka 2.5 milhões wa ma-gigabytes, leswi loko swo gravhariwa hi vhidiyu swi dzringanaka 3 milhões wa mawora (nkama lowo wu nga dzringana ku tlula kolomu ka 300 wa malembe). Kambe a vongwe byi nga swi kota ku bekisa ku tlula leswi swi kumbexeteliwaka. Wuswikoti byolebyo bya vongwe byi kombisa leswaku Yehovha, a hi hambele kuva hi hanya nkama wa ku leha swinene ku nga li 70 kumbe 80 wa malembe ntsena.—Ps 90:10.

⁷ Yehovha a tlhele a hi hamba na hi ni ku navela ka ku tama hi hanya. A Bibele dzri hlaya leswaku Xikwembu Nkulukumba ‘a beki timbilwini tavu ku yanakanya ka minkama lemi nga helikiki’. (Ekl 3:11) Hi leswi swi yentxaka hi vona lifu swanga nala. (1Ko 15:26) Hi xikombiso, xana loko mhunu a vabya ngopfu o khondla mavoko a yimela ku fa? Im-him. Hi ntolovelo mhunu lweyo a ya xipiritana a va a djuletela mizri akuva a ta hanya. Nakone loko mhunu lweyi hi mu zrandzraka a fa, swi nge na mhaka leswaku a ni ntanga muni, hi tlhaveka timbilu. (Yh 11:32, 33) Nakunene, loko a hi hambeliwe ku hanya nkama wa wutsrongo Xikwembu Nkulukumba a a tava a nga bekanga timbilwini tezru ku navela ka ku hanya hi la ku nga helikiki. Kambe ka ha ni swivangelo swin’wana leswi hi yentxaka hi kholwa leswaku hi nga hanya hi la ku nga helikiki. A hi voneni mintxhumu leyi Yehovha a yi yentxiki khale ni leyi a yi yentxaka swoswi leyi tiyisekisaka leswaku a ha djula kuva hi hanya hi la ku nga helikiki.

8. Xana Ezaya 55:11 yi hi dondzrisa yini mayelanu ni nkongometo wa Yehovha?

⁸ Leswi Adamu na Evha va dohiki hinkwezru ha fa. Nambitanu Yehovha a nga txintxanga nkongometo wake. (Dondzra Ezaya 55:11) Nkongometo wake ka ha li leswaku vhanu lava dumbekaka kwake va hanya hi la ku nga helikiki. Hi kota ku vona leswo loko hi yima hi yanakanyisisa hi leswi Yehovha a swi hlayiki ni ku swi yentxa akuva a hetisisa nkongometo wake.

9. I yini leswi Yehovha a swi dumbisiki? (Daniel 12:2, 13)

⁹ Yehovha a dumbise leswaku a ta pfuxa lava fiki ni ku va nyika dumbo dzra ku hanya hi la ku nga helikiki. (Min 24:15; Ti 1:1, 2) Nandzra wa Xikwembu Nkulukumba wa ku dumbeka Yobe, a a tiyiseka leswaku Yehovha awa va xuva lava fiki nakone a swi djula ngopfu ku va pfuxa. (Yb 14:14, 15) Muprofeta Daniyele a a swi tiva leswaku a vhanu a va ta pfuxiwa va tlhela va va ni mukhandlu wa ku hanya hi la ku nga helikiki. (Ps 37:29; dondzra Daniel 12:2, 13.) A vayuda va le masikwini ya Yesu, a va swi tiva leswaku a malandzra ya ku dumbeka ya Yehovha a ma ta va ni ‘vutomi le bya ku ka byi nga gami’. (Lk 10:25; 18:18) Nakone makhambi ya ku siyanasiyana, Yesu a vulavule hi dumbo ledzro mfuzri yene hi ntshima a pfuxiwile ha Yehovha.—Mt 19:29; 22:31, 32; Lk 18:30; Yh 11:25.

10. Xana swiyentxakalu swa vhanu lava pfuxiwiki nkameni wa khale swi hi tiyisekisa yini? (Vona mufoto.)

¹⁰ Yehovha i nhlovo ya wutomi nakone a ni ntamu wa ku pfuxa lava fiki. Yehovha a nyike muprofeta Eliya ntamu wa ku pfuxa n’wana wa mufelwa wa le Sarepta. (1Th 17:21-23) Hi ku famba ka nkama, Yehovha a pfune muprofeta Elixa akuva a pfuxa n’wana wa wansati wa Muxunemi. (2Th 4:18-20, 34-37) Swiyentxakalu leswi ni swin’wana swi kombisa leswaku Yehovha a ni ntamu wa ku pfuxa lava fiki. Loko a li lani misaveni, Yesu a swi kombisile leswaku Papayi wake a mu nyiki ntamu wa ku pfuxa lava fiki. (Yh 11:23-25, 43, 44) Swoswi Yesu a le matilweni nakone a nyikiwe ‘wulawuli hinkwabyu a matilweni ni lani misaveni’. Xileswo, a ta swi kota ku hetisisa xidumbiso xa leswaku hinkwavu lava nga masizreni va ta pfuxiwa na va ni ku lavisela ka ku hanya hi lani ku nga helikiki.—Mt 28:18; Yh 5:25-29.

11. Xana xitizrulo xi yentxa leswaku swi koteka ku hanya hi la ku nga helikiki hi ndlela yini?

¹¹ Ha yini Yehovha a pfumeleli leswaku N’wanake a dlayiwa hi ndlela ya nsele? Yesu ha wuswake a hlaye leswi: ‘Hikuva Xikwembu Nkulukumba a zrandzre misava swa ku nhati, a ko a nyika n’wanakwe, lwe wa ku va swakwe, akuva mani na mani lwa pfumelaka ku yene a nga lahleki, kambe a kuma vutomi lebyi nga gamikiki.’ (Yh 3:16) Xitizrulo xa Yesu xi yentxe swi koteka leswaku Yehovha a hi dzrivalela ni ku hi nyika wutomi lebyi nga gamikiki. (Mt 20:28) Mupostola Pawulo a tlhamuxele xiyenge lexo xa nkongometo wa Xikwembu Nkulukumba hi ndlela leyi: ‘Hikusa leswi ku fa ku nga ta ha mhunu mun’we, a ku pfuka ka vafi, na kone, ku ti ha mhunu mun’we, swanga heswi vhanu hinkwavu va faka ha Adamu, hinkwavu va ta tlhela va hanya ha Kriste.’—1Ko 15:21, 22.

12. Xana Mfumu wu ta pfunisa hi ndlela yini a ku hetisiseni ka nkongometo wa Yehovha hi vhanu?

¹² Yesu a dondzrise valandzreli vake leswaku va khongota kuva Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba wu ta ni leswaku ku zrandzra kwake ku yentxeka la misaveni. (Mt 6:9, 10) Nakone wun’we wa minkongometo ya Xikwembu Nkulukumba i kuva vhanu va hanya hi la ku nga helikiki kola misaveni. Akuva leswo swi koteka, Yehovha a beke N’wanake kuva Hosi  ya Mfumu wa Wumesiya. Yehovha a le ku hlengeleteni ka 144.000 wa vhanu a misaveni hinkwayu leswaku vone na Yesu va ta hetisisa nkongometo wake.—Mpf 5:9, 10.

13. I yini leswi Yehovha a swi yentxaka akuva a hetisisa nkongometo wake nakone hi nga hlengela hi ndlela yini?

¹³ Yehovha a le ku hlengeleteni ka ‘xitsrhungu lexikulu’ xa vhanu nakone a va dondzrisa kuva va hanya hansi ka Mfumu wake. (Mpf 7:9, 10; Yk 2:8) Namunhla a vhanu va hanya a misaveni leyi yavaniki hi kola ka livengo ni tiyimpi. Kambe lava hambaka xiyenge xa xitsrhungu lexikulu va tikazratela ku hlula muxaka wun’wana ni wun’wana wa livengo ni xihlawuhlawu lexi va nga ha vaka na xone a mbilwini. Swo fana ni loko va ndzrulute matlhazri yavu ma va swikomu. (Mik 4:3) Amatsrhan’wini ya ku patsreka a tiyimpini leti vangaka ku hohlotiwa ka mbangu ni ku dlayiwa ka vhanu vanyingi, va dondzrisa vhanu mayelanu na Xikwembu Nkulukumba ni nkongometo wake. Hi ndlela leyo, va va pfuna ku kuma ‘wutomi lebyi nga byone’. (1Tm 6:19) Hi ku seketela Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba, va nga ha kanetiwa hi maxaka nambi kuva ni swikazratu swa timali. Kambe Yehovha minkama hinkwayu a va nyika leswi va swi vilelaka. (Mt 6:25, 30-33; Lk 18:29, 30) Hinkwaswu leswo, swi kombisa leswaku Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba wa fuma nakone wu ta tama wu hetisisa nkongometo wa Yehovha.

14-15. Xana Yehovha a ta xi hetisisa hi ndlela yini xidumbiso xake xa ku helisa lifu?

¹⁴ Swoswi Yesu i hosi a matilweni nakone a lulameli ku hetisisa swidumbiso hinkwaswu leswi Yehovha a swi yentxiki. (2Ko 1:20) Ku sukela hi 1914, Yesu a le ku hluleni ka valala vake. (Ps 110:1, 2) Ku nga li khale, Yesu ni lava 144.000 va ta helisa vhanu hinkwavu va ku biha. — Mpf 6:2.

¹⁵ Hi nkama wa Mfumu wa 1.000 wa malembe, Yesu a ta pfuxa lava fiki ni ku pfuna vhanu lava yingisetaka Xikwembu Nkulukumba akuva va va lava hetisekiki. Ntsrhaku ka ku dzringiwa ka wugamu, hinkwavu lava Yehovha a ta ka va hlaya valulami, ‘va ta da pfindla dzra misava, va ta yaka ka yone hi la ku nga helikiki’. (Ps 37:10, 11, 29) Nakone hi wugamu, ‘nala lwe a ta ka heliseliwa a wugan’wini, hi ku fa’. — 1Ko 15:26.

16. I yini lexi fanelaka ku hi susumetela ku tizrela Yehovha?

¹⁶ Hi lani hi swi voniki ha kone ka xidondzro lexi, a dumbo dzrezru dzra ku hanya hi la ku nga helikiki dzri seketeliwi a Zritwini dzra Xikwembu Nkulukumba nakone dumbo ledzro, dzri nga hi pfuna ku tama hi dumbeka ka Yehovha a masikwini ya wugamu lama hi bindzrelaka. Kambe akuva hi nyonxisa Yehovha, hi fanela ku mu tizrela ku nga li ntsena hi ku djula wutomi lebyi nga helikiki. Lexi fanelaka ku hi susumetela ku dumbeka ka Yehovha na Yesu, i lizrandzru ledzri hi nga na dzrone ha vone. (2Ko 5:14, 15) Lizrandzru ledzro dzri ta hi susumetela ku yetisela matsrhamela yavu ni ku byela van’wana hi dumbo ledzri hi nga na dzrone. (Ro 10:13-15) Loko hi dondzra kuva hi nga tiyanakanyeli ni kuva hi hanana, Yehovha a ta djula ku va munghanu wezru hi lani ku nga helikiki. — Hb 13:16.

17. I yini leswi mun’wana ni mun’wana wezru a fanelaka ku swi yentxa? (Matewu 7:13, 14)

¹⁷ Xana hi van’we ka lava taka hanya hi la ku nga helikiki? Yehovha a hi nyika mukhandlu lowo. Swoswi, i nkama wa leswaku mun’wana ni mun’wana wezru a hlawula ku famba a ndleleni ya wutomi. (Dondzra Matewu 7:13, 14.) Kambe swi ta va hi ndlela yini ku hanya hi la ku nga helikiki? Hi ta kuma nhlamulo ya xivutiso lexi ka xidondzro lexi landzrelaka.