1, 2. Xana Ba-Heberu 13:4 yi hi kutxa ku yentxa yini?

HINKWEZRU ha swi djula ku bekela Yehovha xitxhavu. Swa mu fanela ku bekeliwa xitxhavu. Yehovha a li loko hi mu dzrumisa, na yene a ta hi tlakuxa. (1 Samuel 2:30; Amaproverbia 3:9; Apfuletelo 4:11) Yehovha nangweso a djula leswaku hi bekela xitxhavu vhanu van’wana, va ku fana ni vazrangeli va mfumu. (Ba-le-Roma 12:10; 13:7) Kambe ku ni lani hi fanelaka ku kombisa xitxhavu hi ndlela leyi hlawulekiki. Hi kwini? A wukatini.

² Mupostola Pawulo a tsrale leswi: ‘A wukati a byi khensiwe ku hinkwavu, ni likuku dzri nga vi na xambya; kambe loko ve va vumbuye ni vawoswani Xikwembu Nkulukumba a ta va yavanyisa.’ (Ba-Heberu 13:4) Pawulo afa a ngo hlaya ntsena leswaku wukati bya khenseka. Afa o tsratsriya vakriste leswaku va fanela ku bekela xitxhavu wukati, leswi liki, va byi nyika lisima. Xana wene u vona wukati hi ndlela yoleyo, ngopfu-ngopfu wukati byaku, loko a li leswaku u txhatile?

3. Xana Yesu a te yini hi wukati? (Vona xifaniso xa ku sungula.)

³ Loko u nyika wukati lisima, u landzrelela xikombiso lexinene  ngopfu. Yesu ha byakwe a bekele xitxhavu wukati. Loko Vafarisi va mu vutise hi mhaka ya ku dlaya wukati, a va byele leswi Xikwembu Nkulukumba afaka a swi hlayile hi mutxhatu wa ku sungula: ‘Hi leswo-ke a mhunu a ta siya tatana wakwe ni mamana wakwe, a ta namazrela nsati wakwe; va ta va nyama yin’we hi vubidzri byavu’. Yesu a yengetele a ku: ‘Leswi Xikwembu Nkulukumba a nga swi tlhanganisa kun’we, a mhunu a nga txhuke a swi tsravukanisa.’​—Dondzra Marka 10:2-12; Genesis 2:24.

4. Xana Yehovha afa a djula leswaku ku yentxeka yini hi wukati?

⁴ Yesu a pfumele leswaku Xikwembu Nkulukumba hi yene lwa tumbuluxiki wukati ni leswaku byi fanela ku tsrhama hi la ku nga gamikiki. Loko Nkulukumba a simeke wukati bya ku sungula, a nga byelanga Adamu na Evha leswaku va nga byi dlaya. A matsrhan’wini ya leswo, afa a djula leswaku ‘hi vubidzri byavu’ va tsrhama na va li nuna na nsati hi la ku nga gamikiki.

5. Lifu dzri khumbe wukati hi ndlela yini?

⁵ Wa swi tiva leswaku, loko Adamu a dohile, mintxhumu yinyingi yi txintxile. Kun’wana ka ku txintxa koloko ku ve ka leswaku vhanu va sungule ku fa, nakone leswo swi khumbe ni wukati. Mupostola Pawulo a tlhamuxele leswaku lifu dzri yentxa wukati byi hela, nakone lweyi a saliki a ntsrhunxekile ku tlhela a txhata.​—Ba-le-Roma 7:1-3.

6. Nawu wa Moxe wu hi dondzrisa yini hi vonela dzra Yehovha hi wukati?

⁶ Nawu lowu Xikwembu Nkulukumba a wu nyikiki va-Israyele wu nyikele wutsrhoko-tsrhoko mayelanu ni wukati. Hi xikombiso, mu-Israyele afa a pfumeleliwa ku va ni vasati vabidzri kumbe ku tlula. Xihena lexi afa xi li kone na Nkulukumba a nga si na va nyika nawu lowo. Nambitanu, nawu afa wu sizrelela vavasati ni vana akuva va nga xaniseki. Hi xikombiso, loko mu-Israyele afa o txhata nandzra wakwe kutani a ya teka nsati mun’wana, afa a ha ni ntsrhwalu wa mfanelo wa ku wundla nsati wakwe wa ku sungula xileswi  afaka a swi yentxisa xiswone. Yehovha afa a djula leswaku a tama a mu sizrelela ni ku mu wundla. (Eksoda 21:9, 10) Namunhla, a ha ha landzri Nawu wa Moxe. Kambe leswi swi hi dondzrisa leswaku Nkulukumba a nyika wukati lisima ledzrikulu. Leswi hakunene swi hi pfuna ku hlonipha wukati.

7, 8. a) I yini leswi Nawu wu swi hlayiki hi ku dlaya wukati ka Deuteronoma 24:1? b) Yehovha a ku vonisa kuyini ku dlaya wukati?

⁷ I yini leswi Nawu wu swi hlayiki hi ku dlaya wukati? Nambi leswi Yehovha a nga samikiki a swi djula leswaku nuna na nsati va dlaya wukati, Nawu afa wu pfumelela mu-Israyele ku tsrhika nsati wakwe loko ‘a kume ntxhumu wa nhlamba ku yene’. (Dondzra Deuteronoma 24:1.) Nawu a wu hlayanga leswaku ‘ntxhumu wa nhlamba’ i yini. Nambitanu, ku ta va ku ve ntxhumu lowu nyenyentsaka kumbe ntxhumu wa wukulu ngopfu, ku nga li timholovanyana. (Deuteronoma 23:14) Lexi tisaka gome, a masikwini ya Yesu, va-Yuda vanyingi afa va tsrhika vasati ‘hi mhaka yini ni yini’. (Mattheo 19:3) Hine ke a hi swi djuli ku va ni mayentxela lawo.

⁸ A masikwini ya muprofeta Malakiya, afa swi tolovelekile kuva wanuna a tsrhika nsati wa ku sungula leswaku a txhata wansati lweyi a ha liki mumpswha kambe a nga gandzrelikiki Yehovha. Kambe Xikwembu Nkulukumba a yi beke livaleni ndlela leyi afaka a yi vona ha yone mhaka ya ku dlaya wukati. A te: ‘Ni venga ku tsrhika’. (Malaki 2:14-16) Mavonela ya Yehovha hi wukati afa ma nga txintxanga ku sukela a masungulwini, loko a te wanuna ‘a ta namazrela nsatini wakwe; kutani va ta va nyama yin’we.’ (Genesis 2:24) Naye Yesu a seketele mazritu ya Tatana wakwe loko a te: ‘Leswi-ke Xikwembu Nkulukumba a nga swi tlhanganisa kun’we, a mhunu a nga txhuke a swi tsravukanisa.’​—Mattheo 19:6.

9. Mazritu ya Yesu ka Marka 10:11, 12 ma tlhamuxela yini?

⁹ Van’we va nga ha vutisa: ‘Ku ni xivangelo xa kuva mukriste a dlaya wukati a tlhela a txhata?’ Twana leswi Yesu a swi hlayiki: ‘Lweyi a hlongolaka nsati wakwe, a teka mun’wana, a yentxa wumbuye ku yene. Nakone, loko wansati a hlongola nuna wakwe, a tlhela a kandzra ni mun’wanyana wanuna, a yentxa wumbuye ku yene.’ (Marka 10:11, 12; Luka 16:18) Swe dla leswaku Yesu afa a hlonipha wukati, nakone afa a djula leswaku vambeni va yentxa tanu. Loko wanuna o tsrhika nsati lweyi a dumbekiki a gama a txhata mumbeni, a ta va na a yentxa wumbuye. Swi hi ku fana ni wansati lweyi a tsrhikaka nuna lweyi a dumbekiki. Swi tanu hikusa ku dlaya wukati ntsena a swi heti mutxhatu. Xikwembu Nkulukumba a ha va vona swanga ‘nyama yin’we.’ Yesu a tlhele a hlaya leswaku loko wanuna o tsrhika nsati wakwe lwa kalaka a nge na nandzru, a mu beka ndzringweni wa ku yentxa wumbuye. Hi ndlela yini? Wansati lwa tsrhikiwiki a nga ha tlhela a txhata hi kola ka ku bindzriwa hi xiyimu. Mutxhatu lowo wu fana ni ku yentxa wumbuye.

10. Hi xini xivangelo xa xin’we xa kuva mukriste a nga dlaya wukati a tlhela a txhata?

 ¹⁰ Yesu a dondzrise leswaku ko va ni xivangelo xin’we xa kuva mhunu a nga dlaya wukati, loko a te: ‘Kambe na mi byela leswaku ku nga ku loko mun’wana a hlongola nsati wakwe, na ku nga vanga na wuwoswi a tlhela a teka mun’wanyana, a yentxa wumbuye’. (Mattheo 19:9) Yesu a vulavule hi mhaka leyi fanaka ka Dondzro ya le Nhaveni. (Mattheo 5:31, 32) Hakabidzri, Yesu a vulavule hi ‘wuwoswi’. Wuwoswi byi nga patsra swidoho swa ku fana ni wumbuye, wunghwavana, ku famba tinkuku ka vhanu lava kalaka va nga tekananga, wusodoma ni ku famba tinkuku ni swihazri. Hi xikombiso, loko wanuna lwa txhatiki a yentxa wuwoswi, nsati wakwe a nga hlawula ku mu tsrhika kumbe a nga mu tsrhiki. Loko a hlawula ku mu tsrhika, Xikwembu Nkulukumba a nge he va voni swanga vatekani.

11. I yini lexi nga ha yentxaka mukriste a nga dlayi wukati nambi loko lwe mun’wana a woswile?

¹¹ Xiya leswaku Yesu a nga hlayanga leswaku loko mhunu lwa txhatiki o woswa, lwa doheliwiki a fanela ku dlaya wukati. Hi xikombiso, nsati a nga ha hlawula ku tsrhama ni nuna wakwe nambi leswi a fambiki tinkuku ni mun’wana. Ha yini? Hikusa swi nga yentxeka a ha mu zrandzra nakone a djula ku mu dzrivalela ni ku tizrisana naye leswaku va yampswisa wukati byavu. Nakone, loko lwe wansati o dlaya wukati kutani a nga ha txhatiwi, swi nga yentxeka a va ni swikazratu. Hi xikombiso, i mani lwa taka mu hlayisa ni ku mu yanelisa hi timhaka ta tinkuku? Xana a ta va ni xivundzra? Xana ku dlaya wukati ku ta va khumba hi ndlela yini vana? Xana swi ta mu nabyalela ku kulisa vana hi le moyeni? (1 Ba-le-Korinte 7:14) Swi le livaleni leswaku lwa hlawulaka ku dlaya wukati, a ta va ni swikazratu leswikulu.

12, 13. a) I yini leswi yentxekiki ka wukati bya Hoxeya? b) Ha yini Hoxeya a landzrele Gomera, nakone hi nga dondzra yini ka wukati byakwe?

¹² Leswi humeleliki muprofeta Hoxeya, swi hi dondzrisa swinyingi hi leswi Xikwembu Nkulukumba a byi vonisaka xiswone wukati. Nkulukumba a byele Hoxeya leswaku a txhata ni wansati lweyi afaka a vitaniwa Gomera. Wansati lweyi, afa a ta ndzruluka ‘wansati wa wumbuye’ nakone afa a ta va ni ‘vana va wumbuye.’ Gomera na Hoxeya va ve ni n’wana. (Hošea 1:2, 3) Ntsrhakunyana, Gomera a ve ni n’wana wan’hwanyana ni wadjaha, lava n’waninkama afaka va li va wanuna mun’wana. Nambi leswi Gomera afaka a yentxe wumbuye ku tlula kan’we, Hoxeya a tame a tsrhama naye. Swi nga si ya kwini, Gomera a tsrhike Hoxeya kutani a ya va nandzra. Nambitanu, Hoxeya a mu landzrelile. (Hošea 3:1, 2) Yehovha a tizrise Hoxeya ku kombisa ndlela leyi Yene a dzrivaleliki va-Israyele hi ku hindzra-hindzra ha yone, ntsrhaku ka loko tiko dzri kombise ku pfumala lipfumelo ka Yene dzri tlhela dzri gandzrela swikwembu swin’wana. Xana hi nga dondzra yini ka wukati bya Hoxeya?

¹³ Loko mukriste o woswa, lweyi a doheliwiki swi djula a hlawula. Yesu a te lwa doheliwiki a ni xivangelo lexi twalaka xa ku dlaya wukati a va a ntsrhunxeka ku tlhela a txhata. Nambitanu, swi ta va swi nga hoxekanga loko lwa doheliwiki o hlawula ku dzrivalela nkatakwe. Hoxeya a dzrivalele Gomera. Ntsrhaku ka loko Gomera a tlhelelile, Hoxeya a mu byele leswaku afa a nga fanelanga ku famba tinkuku ni wanuna mun’wana. Hoxeya a hete nkamanyana na a nga fambi tinkuku na Gomera. (Hošea 3:3, Tradução do Novo Mundo,  ntlhamuxelo wa le hansi) Kambe hi wugamu, Hoxeya a ta va a tlhele a famba tinkuku ni nkatakwe. Leswi swi kombisa ndlela leyi Xikwembu Nkulukumba afaka a ta yamukela va-Israyele ha yone ni ku tama a va ni wuxaka na vone. (Hošea 1:11; 3:3-5) Xana leswi swi hi dondzrisa yini hi wukati namunhla? Loko lwa doheliwiki a sungula ku tlhela a famba tinkuku ni nkatakwe lweyi a dohiki, leswo swi hlaya leswaku a mu dzrivalelile. (1 Ba-le-Korinte 7:3, 5) Xileswo, a ke he na xivangelo lexi twalaka xa ku dlaya wukati. Ntsrhaku ka leswo, nuna na nsati va fanela ku tizrisana ni ku pfunana leswaku va vona wukati hi ndlela leyi Nkulukumba a byi vonaka ha yone.

14. Hi ku ya hi 1 Ba-le-Korinte 7:10, 11, ku nga ha yentxeka yini a wukatini?

¹⁴ Vakriste hinkwavu va fanela ku hlonipha wukati hi lani Yehovha na Yesu va yentxaka ha kone. Nambitanu, van’wana minkama yimbeni a va swi yentxi leswo, hikusa hinkwezru a hi hetisekanga. (Ba-le-Roma 7:18-23) Xileswo, a swi fanelanga swi hi tsrema nhlana leswi van’we ka vakriste va ku sungula va viki ni swizralanganya swikulu a wukatini byavu. Pawulo a tsrale a ku ‘a wansati a nga tsravukani ni nuna wakwe.’ Kambe minkama yimbeni leswo afa swi yentxeka.​—Dondzra 1 Ba-le-Korinte 7:10, 11.

15, 16. a) I yini leswi vatekani va fanelaka ku swi yentxa loko ku va ni swizralanganya a wukatini, nakone ha yini? b) Xana leswi swi tizra hi ndlela yini loko mun’we ka vatekani a nga tizreli Yehovha?

¹⁵ Pawulo a nga tlhamuxelanga swiyimu leswi yentxiki vatekani va hambana. Kambe, hi xikombiso, ha swi tiva leswaku xivangelo afa ku nga li kuva nuna e woswa. Loko afa swi ve xitasu, nsati inha a ve ni xivangelo xa ku dlaya wukati a tlhela a txhata. Pawulo a te wansati lwa hambaniki ni nuna wakwe, ‘a a titsrhamele a nga tekiwi, kumbe a a tlhele a yingelana ni nuna wakwe’. Xileswo, Xikwembu Nkulukumba a ha va vona swanga vatekani. Pawulo a te nambi ko va ni swikazratu swa ku gama kwini a xikazri ka vatekani, loko ku nge na lweyi a woswiki, lexi va fanelaka ku lwela xone i ku tlhelelana, leswi liki, va lulamisa swikazratu kutani va tsrhama xikan’we. Va nga ha kombela ku pfuniwa hi vakulu va bandla. Vakulu a va fanelanga ku yima ni mhunu, kambe va fanela ku nyikela swilayu leswi pfunaka swa Bibele.

¹⁶ Nambitanu, swi li yini loko mukriste a tekane ni lweyi a nga mu tizrelikiki Yehovha? Loko ku ni swizralanganya a wukatini byavu, xana ku hambana swa pfumeleliwa? Hi lani swi hlayiwiki ha kone, Bibele dzri li xivangelo xa xin’we xa ku dlaya wukati hi loko mun’we e yentxa wuwoswi. Kambe Bibele a dzri boxi swivangelo swa kuva vatekani va  hambana. Pawulo a tsrale a ku: ‘Ni wansati lwa nga ni nuna lwa nga pfumelangakiki, loko nuna a swi zrandzra ku tsrhama naye, a nga mu tsrhike.’ (1 Ba-le-Korinte 7:12, 13) Swa ha tizra ni namunhla.

17, 18. Ha yini vakriste van’wana va hlawule ku tsrhama ni vakatavu nambi loko xiyimu xi va bindzrela ngopfu?

¹⁷ Nambitanu, ku ni minkama leyi ‘nuna lwa nga pfumelangakiki’ a kombisaka leswaku ‘a nga swi zrandzri ku tsrhama’ ni nsati wakwe. Hi xikombiso, swi nga yentxeka a banana ngopfu, lakakuva nsati a vona leswaku a ta ngheneliwa hi mavabyi kumbe ku luza wutomi. Nuna a nga ha yala ku nyika nsati ni ndangu swakuda ni mpahla. Kumbe a nga ha mu tsimba ku tizrela Yehovha. Ka swiyimu leswi, nsati lwa nga mukriste a nga xiya leswaku nuna wakwe ‘a nga swi zrandzri ku tsrhama’ naye, kutani a vona swi yampswa kuva va hambana nambi loko nuna wakwe o ngo hlaya leswaku awa mu djula. Kambe vakriste vambeni va nga ka xiyimu lexi fanaka, va hlawule ku tama va tsrhama ni vakatavu. Va tiyiselile ni ku tlhela va lwela ku yampswisa wukati byavu. Ha yini va hlawule ku yentxa leswo?

¹⁸ Loko vatekani vo hambana ka xiyimu lexo, va ha ta tama va txhatile nakone va ha ta va ni swikazratu leswi hi swi hlayiki swoswinyana. Mupostola Pawulo a hlaye xivangelo xin’wana xa kuva vatekani va tsrhama kun’we. A tsrale a ku: ‘Hikuva nuna lwa nga pfumelangakiki a xwengisiwa hi nsati, ni nsati lwa nga pfumelangakiki a xwengisiwa hi nuna; loko fa swi nge swoswo, anha vana venu va nga basanga, kasi swoswi va xwengile.’ (1 Ba-le-Korinte 7:14) Vakriste vanyingi va hlawule ku tsrhama ni vakatavu lava nga mu tizrelikiki Yehovha nambi loko xiyimu xi va bindzrela swinene. Va ve ni ku nyonxa kukulu hi leswi va tiyiseliki hansi ka swiyimu leswo ni loko hi wugamu vakatavu va ndzruluke Timboni ta Yehovha.​—Dondzra 1 Ba-le-Korinte 7:16; 1 Petros 3:1, 2.

19. Ha yini ku kumeka mitxhatu yinyingi leyi tsrhaviki a bandleni dzra wukriste?

¹⁹ Yesu a khanele hi ku dlaya wukati, kasi mupostola Pawulo a khanele hi ku hambana ka vatekani. Ha wubidzri byavu afa va djula leswaku vatizreli va Xikwembu Nkulukumba va hlonipha wukati. A misaveni hinkwayu namunhla, ku ni mitxhatu yinyingi leyi tsrhaviki a bandleni dzra wukriste. U nga ha kuma vatekani lava nyonxiki a bandleni dzraku, lani vanuna lava dumbekaka va zrandzraka vasati vavu, na vo vasati va kombisaka xihluwa ka vanuna vavu. Hinkwavu ka vone va kombisa leswaku wukati byi xwengile. Nakone hi nga nyonxa hi leswi vanuna ni vasati va ntsrandzra-vahlayi va kombisaka leswaku mazritu lawa ya Nkulukumba ma tiyile: ‘Hi nkonta ya leswo, a mhunu a ta sukela tatana wakwe ni mamana wakwe, a namazrela ku nsati, va va nyama yin’we hi vubidzri byavu.’​—Ba-le-Efesa 5:31, 33.