Yesu a te: ‘A tiko dzri ta pfukela dzrin’wana tiko, ni mfumu wu ta pfukela wun’wana mfumu. Ku ta va ni swimbeta leswikulu, ni tindlala ni mintungu ku min’wana mimbangu.’ (Luka 21:10, 11) Swanga hi leswi mintsrhati ya litiho yi yentxaka swi koteka ku tiva mhunu wa kukazri, mintxhumu leyi hinkwayu na yone yi nyikela xikombiso xa le livaleni. Na kone ku fana ni leswi mintsrhati ya litiho yi yentxaka swi koteka ku tiva mhunu, mintxhumu leyi yentxekaka hi nkama wun’we yi  kombisa leswaku ‘a Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba wu kusuhi’. Xana mintxhumu leyo hinkwayu yi yentxekile hi nkama wun’we yi tlhela yi voneka a misaveni hinkwayu? Vona wumboni bya kone.

1. TIYIMPI

Hi 1914 ku ve ni yimpi ya yikulu swinene, leyi nga samikiki yi va kone a wuton’wini bya vhanu! Vakambisisi va matimu va li a lembe dzra 1914 dzri txintxe hinkwaswu a wuton’wini hikusa i lembe ledzri a yimpi leyi nga samikiki yi voniwa yi sunguliki ha dzrone. Ku ve ka yimpi leyo lani ku sunguliki ku tizrisiwa mimovha yikulu ya tiyimpi, swibulukwa swa ku txukumeteliwa hi mavhiyawu, swibalesa swa ntamu, moya wa vhenene ni matlhazri mambeni lama dlayaka. Yi landzreliwe hi yimpi ya wubidzri ya misava, lani ku sunguliki ku tizrisiwa mabomba ya atomika. Ku sukela hi 1914, vhanu va le ku lweni ka tiyimpi a mimbangwini ya ku hambanahambana nakone a tiyimpi leto ti dlaya magidigidi ya vhanu.

2. SWIMBETA

A Britannica Academic dzri li lembe ni lembe ku yentxeka kolomu ka 100 wa swimbeta leswi nga ni ntamu wa ku vanga “ku honeka lokukulu”. Kasi a Ndzrawulo Ya Ku Kambisisa Ta Misava ya le Estados Unidos yi hlaya leswaku “hi ku ya hi leswi tsraliwiki khale (ku sukela hi lembe dzra 1900), hi yimele leswaku ku va ni kolomu ka 16 wa swimbeta leswikulu lembe dzrin’wana ni dzrin’wana”. Nambi leswi vambeni va nga ha hlayaka leswaku a ku yengeselekanga swimbeta, ntsena vhanu ve gungula tindlela ta ku yampswa ta ku swi vona loko swi humelela, nambitasu, a mhaka hi leswaku swimbeta swikulu swi vanga ku xaniseka ni ku fa hi ndlela leyi nga samikiki yi va kone a misaveni hinkwayu.

 3. KU PFUMALEKA KA SWAKUDA

A misaveni hinkwayu, ku ni ku pfumaleka ka swakuda hi kola ka tiyimpi, wukanganyisi, ku wa ka xiyimu xa timali ni ku va wudzrimi byi nga zrangeliwi hi ndlela ya kone. A wudzrunguli bya 2018 mayelanu ni swakuda (Programa Mundial de Alimentos) byi li: A misaveni hinkwayu, 821.000.000 wa vhanu va hanya ndlaleni, lani ka vone 124.000.000 va nga ndlaleni leyi txhavisaka swinene. Ku pfumaleka ka swakuda ku yentxa leswaku lembe ni lembe ku fa kolomu ka 3.100.000 wa vatsrongwana. Hi 2011, ndlala yi vange ku fa ka kolomu ka 45% wa vatsrongwana a misaveni hinkwayu.

4. MAVABYI NI MINTUNGU

Buku dzrimbeni dzra Organização Mundial da Saúde dzri li: “Ku sukela hi lembe dzra 2001, ku ve ni mavabyi lama txhavisaka swinene. Mavabyi ya khale, ya ku fana ni kolera, ntungu wa ntima ni mavabyi ya ku vangiwa hi wusuna ma tlhele ma buya. Ku tlhele ku tumbuluka ni mavabyi mambeni lamampshwa, ya ku fana ni SARS [ku nga mavabyi lamakulu ya ku hefemula], mikhuhlwana leyikulu leyi tlulelanaka, MERS [ku nga mavabyi ya ku hefemula ya matiko ya le wuxeni], Ébola ni Zika.” Nakone ka malembe ya swoswinyana ku tumbuluke COVID-19. Nambi leswi vadotori va gunguliki swinyingi a timhakeni ta mavabyi, a ve si na swi kota ku kuma mizri ya mavabyi hinkwawu.

5. NTIZRO WA KU ZREZRA A MISAVENI HINKWAYU

Yesu a tlhele a nyikela xikombiso ximbeni. A profete leswi: ‘Evhangeli ledzri dzra Mfumu dzri ta zrezriwa misaveni hinkwayu, byi va vumboni ku hinkwawu matiko: hi kone kutani ku taka ta vugamu.’ (Mattheo 24:14) Nkama lowu misava yi nyuvelaka ka swikazratu, vhanu lava tlulaka 8.000.000 va le ku zrezreni ka madzrungula lamanene ya Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba a matikweni ya 240 hi tindzrimi leti tlulaka 1.000. Leswi a swi ngi ngi yentxeka a matin’wini ya vhanu.

Hinkwaswu leswi Yesu a tiki swi ta vumba xikombiso swi le ku yentxekeni namunhla. Ha yini swi fanela ku hi zron’wa? Hikusa Yesu a te: ‘Loko n’wi vona leswo swi tlhasa, swi tivani leswaku a Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba wu kusuhi.’​—Luka 21:31.

Xikombiso lexi Yesu a xi nyikeliki, kun’we ni swiyenge swimbeni swa Bibele, swi hi pfuna ku twisisa leswaku Xikwembu Nkulukumba a simeke Mfumu wakwe a matilweni hi 1914. a Hi nkama lowo, a beke N’wanakwe, Yesu Kriste, leswaku a va Hosi. (Amapsalma 2:2, 4, 6-9) Ku nga li khale, a Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba wu ta sungula ku fuma misava nakone wu ta susa mimfumu leyin’wana hinkwayu wu tlhela wu ndzruluta misava yi va paradeyisi leswaku vhanu va hanya ka yone hi lani ku nga helikiki.

Ku nga li khale ku ta hetiseka mazritu ya xikhongoto lexi Yesu a xi dondzrisiki, lama liki: ‘A wu te Mfumu waku. A ku zrandzra kwaku a ku yentxiwe a misaveni, swanga hi le tilweni.’ (Mattheo 6:10) Xana Mfumu wu kazri wu yentxa yini ku sukela wu sungula ku fuma hi 1914? Nakone hi nga langusela leswaku ku yentxeka yini loko Mfumu wu sungula ku fuma vhanu hi ku helela?