1. I yini leswi pfunaka malandzra ya Yehovha ku tama ma mu gandzrela nambiloko ma kumana ni tinxanisa?

 A BIBELE loko dzri tlhamuxela minkama leyi hi hanyaka ka yone, dzri hlaya leswaku i “minkama ya ku bindzra leyi swi kazrataka ku langusana na yone”. (2 Tim. 3:1) Handle ka swikazratu leswi hi lavisanaka na swone ka xiyimu lexi xa misava, a malandzra ya Yehovha ma ha tlhela ma kumana ni tinxanisa. Kambe, i yini lexi hi pfunaka ku tama hi gandzrela Yehovha nambiloko hi kumana ni swikazratu swinyingi? Xin’we xa swivangelo hi leswaku ha swi tiva leswaku Yehovha i “Xikwembu Nkulukumba lwa hanyaka”.—Yer. 10:10; 2 Tim. 1:12.

2. Yehovha i Xikwembu Nkulukumba lweyi a hanyaka hi ndlela yini?

² Yehovha i mhunu wa ha kakunene. Yene awa hi pfuna loko hi kumana ni swikazratu nakone minkama hinkwayu a ni ndlela ya ku hi pfuna. (2 Makr. 16:9; Amaps. 23:4) Loko hi dzrimuka leswaku Xikwembu Nkulukumba wezru a zron’weka ngopfu swinene ha hine nakone minkama hinkwayu a djula ku hi pfuna, swi hi nyika ntamu wa ku hlula xikazratu xin’wana ni xin’wana lexi nga ha humelelaka. A hi voneni leswaku leswo swi mu pfunise kuyini Davhida ni malandzra man’wana ya Yehovha.

3. Xana Davhida a a djula ku hlaya yini loko a ku ‘awa hanya, Yehovha’?

³ Davhida a a mu tiva ha hombe Yehovha nakone a a mu dumba. Nkama lowu hosi Sawulo ni valala van’wana va Davhida a va zama ku mu dlaya, Davhida a khongotile a kombela mpfunu ka Yehovha. (Amaps. 18:6) Ntsrhaku ka loko Yehovha a hlamule xikhongoto xa Davhida nakone a mu pfunile, Davhida a te: ‘Awa hanya, Yehovha!’ (Amaps. 18:46) Xana Davhida a a djula ku hlaya yini hi mazritu lawa? A mhakeni leyi, wukambisisi byin’wana byi hlaye leswaku Dhavida a a kombisa ku dumba ka leswaku Yehovha “hi yene ntsena Xikwembu Nkulukumba wa ntiyiso ni leswaku minkama hinkwayu a pfuna malandzra yake”. Hi ku ya hi mfambu  lowu Davhida a a li na wone, a a swi tiva leswaku Yehovha a a swi vona leswi a swi mu yentxekela nakone a a tiyimisele ku mu pfuna. Hi leswi pfuniki Davhida kuva a tama a tizrela ni ku gandzrela Yehovha.—Amaps. 18:28, 29, 49.

4. Ha yini swi ni lisima ku tiyiseka leswaku Yehovha i Xikwembu Nkulukumba lwa hanyaka?

⁴ Ku tiyiseka leswaku Yehovha i Xikwembu Nkulukumba lwa hanyaka swi ta hi pfuna kuva hi mu tizrela hi nkhinkhi. Leswo, hi leswi taka hi nyika ntamu wa kuva hi hlula ndzringo wun’wana ni wun’wana ni ku tlhela swi hi pfuna ku ya mahlweni hi yentxa hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka a ntizrweni wa Xikwembu Nkulukumba. Nakone leswo, swi ta hi pfuna ku tama hi va ni wuxaka bya le kusuhi na Yehovha.

XIKWEMBU NKULUKUMBA LWA HANYAKA A TA KU TIYISA

5. I yini leswi nga yengeselaka ku dumba kwezru loko hi langusana ni swikazratu? (Vafilipiya 4:13)

⁵ Hi nga swi kota ku hlula swikazratu, swi nga ha va swikazratu leswikulu kumbe leswitsrongo, loko hi dzrimuka leswaku Yehovha i Xikwembu Nkulukumba lwa hanyaka nakone minkama hinkwayu a tiyimisele ku hi pfuna. Ku hlaya ntiyiso, a ku na xikazratu lexi nga xikulu ngopfu ka Yehovha, hikusa yene i Xikwembu Nkulukumba wa Ntamu Hinkwawu nakone a nga swi kota ku hi nyika ntamu lowu hi wu vilelaka. (Dondzra Vafilipiya 4:13.) Xileswo, hi nga swi kota ku hlula xikazratu xin’wana ni xin’wana hi ku dumba. Loko hi vona leswaku Yehovha awa hi pfuna ka mintxhumu leyitsrongo, hi ya hi dumba leswaku a ta hi pfuna ni le ka mintxhumu leyikulu ngopfu.

6. I yini leswi nga humelela Davhida na a ha li mumpshwa, leswi yentxiki leswaku ku dumba kwake ka Yehovha ku yengeseleka?

⁶ Vona swiyimu swibidzri, leswi pfuniki Davhida kuva a yengesela ku dumba kwake ka Yehovha. Na a ha li mumpshwa, Davhida a a li mubyisi nakone khambi dzrin’wana a bere dzri teke hamba ka ntlhambi wa papayi wake, kambe Davhida a dzri landzra a va a huluxa hamba yoleyo. Khambi dzrin’wana futsrhi, a nghonyama yi teke hamba ka ntlhambi wa papayi wake, ni ka khambi ledzri Davhida a yi landzrile a va a huluxa hamba yoleyo. Kambe Davhida a a swi tiva leswaku a a nga swi yentxi hi ntamu wake. A a swi tiva leswaku i Yehovha lweyi a mu nyikiki xixixi ni ntamu wa ku yentxa leswo. (1 Sam. 17:34-37) Davhida a nga zanga a swi dzrivala swiyimu leswo swibidzri. Loko a yanakanya hi leswi nga mu humelela, ndlela leyi a a mu dumba ha yone Yehovha a yi ya yi kula hi ku tiva leswaku Xikwembu Nkulukumba lwa hanyaka minkama hinkwayu a a ta mu pfuna loko a swi vilela.

7. Xana Davhida a a beka miyanakanyu yake ka yini, nakone leswo swi mu pfunise kuyini kuva a lwa na Goliyati?

⁷ Ntsrhaku ka nkama wa kukazri na Davhida a ha li mumpshwa, a ye lomu a khandzra dzra Israyele a dzri li kone. A vone leswaku a xihotlovila xa kukazri xa Mufilista lexi vitaniwaka Goliyati a xi ‘yeyisa makhandzra ya Israyele’. (1 Sam. 17:10, 11) A masotxha ma txhave ngopfu swinene hi ku vona leswi Goliyati a a tsrhamisise xiswone ni ku twa leswi a a swi hlaya akuva a ma txhavisela. (1 Sam. 17:24, 25) Kambe Davhida a nga bekanga miyanakanyu yake ka matsrhamela ya Goliyati. A a swi tiva leswaku Goliyati a a nga yeyisi khandzra dzra Israyele ntsena, kambe a a yeyisa ‘khandzra dzra Xikwembu Nkulukumba lwa hanyaka’. (1 Sam. 17:26) Davhida a beke miyanakanyu yake ka Yehovha. A a swi tiva leswaku Xikwembu Nkulukumba lwa mu pfuniki na a ha li mubyisi, a a ta yentxa leswi fanaka ka xiyimu lexiyani. Davhida a a nga ganaganeki leswaku Yehovha a a ta mu pfuna. Xileswo, a kote ku lwa na Goliyati, nakone hi lani hi swi tivaka ha kone a mu hlulile!—1 Sam. 17:45-51.

8. I yini leswi nga hi pfunaka ku tiyiseka leswaku minkama hinkwayu Yehovha a ta hi pfuna ka swiyimu swa ku kazrata? (Tlhela u vona ni mufoto.)

⁸ Na hine hi nga swi kota ku lwisana ni xikazratu xin’wana ni xin’wana loko hi dzrimuka  leswaku Xikwembu Nkulukumba lwa hanyaka minkama hinkwayu a tiyimisele ku hi pfuna. (Amaps. 118:6) Loko hi dzrimuka ndlela leyi a hi pfuniki ha yone nkameni lowu khalutiki, hi kota ku tiyisa ndlela leyi hi mu dumbaka ha yone Yehovha. Xileswo, dondzra wudzrunguli bya Bibele lebyi kombisaka ndlela leyi Yehovha a pfuniki malandzra yake ha yone. (Eza. 37:17, 33-37) Handle ka leswo, u nga dondzra mimfambu ya vamakwezru ka pajina dzra jw.org. Mimfambu yoleyo, yi yi beka livaleni ndlela leyi Yehovha a ma pfunaka ha yone malandzra yake namunhla. Na wene u nga ha dzrimuka makhambi lawa Yehovha a ku pfuniki ha wone. Minkama yin’wana a ku nge ti va mintxhumu ya yikulu ya ku fana ni ku lwa ni bere kumbe nghonyama, kambe a ntiyiso hi leswaku Yehovha minkama hinkwayu a ve na wene wuton’wini byaku! Hi yene a ku kokiki akuva u va munghanu wake. (Yoh. 6:44) Nakone u kota ku tama u va lweyi a dumbekaka hi leswi Yehovha a ku pfunaka. Kutani, swi ngo yini u khongota ka Yehovha, u kombela leswaku a ku pfuna ku dzrimuka swiyimu leswi a samiki a ku hlamula ka swone loko u khongota, a ku pfuniki hi nkama lowu a wu swi vilela kumbe a viki na wene ka xiyimu xa ku kazrata? Ku yanakanyisisa hi mintxhumu leyo, swi ta ku yentxa u tiyiseka leswaku minkama hinkwayu Yehovha a ta ku pfuna.

9. I yini leswi hi fanelaka ku swi dzrimuka loko hi kumana ni swikazratu? (Amaproverbia 27:11)

⁹ Ku vona Yehovha swanga Xikwembu Nkulukumba lwa hanyaka swi ta hi pfuna ku lwisana ni mindzringo. Hi ndlela yini? Loko hi kumana ni swikazratu, hi fanela ku dzrimuka leswi nga swa lisima ngopfu. Sathana a li loko hi kumana ni swikazratu hi ta tsrhika Yehovha. Kutani, ndlela leyi hi yangulaka ha yone loko hi kumana ni swikazratu, yi khumba Yehovha hi ku kongoma. (Yb. 1:10, 11; dondzra Amaproverbia 27:11.) Xileswo, loko hi tama hi dumbeka ka Yehovha nambiloko hi kumana ni swikazratu, hi kombisa leswaku ha mu zrandzra Yehovha ni leswaku Sathana i muhembi. Wene ke, xana wa xanisiwa hi mfumu, u ni xikazratu xa timali, a va ku yamukeli ha hombe nsin’wini kumbe swikazratu swin’wana? Ka swiyimu leswo, dzrimuka leswaku lowo i mukhandlu wa ku yentxa leswaku Yehovha  a nyonxa. Kambe u nga dzrivali leswaku, Yehovha a nge txhuki a pfumelela leswaku u kumeka ka swiyimu leswi u kalaka u nga ti swi kota ku swi hlula. (1 Kor. 10:13) Minkama hinkwayu a ta ku nyika ntamu akuva u hlula.

XIKWEMBU NKULUKUMBA LWA HANYAKA A TA KU HAKELA

10. I yini leswi Xikwembu Nkulukumba a dumbisaka lava dumbekaka kwake?

¹⁰ Minkama hinkwayu Yehovha awa va hakela lava dumbekaka kwake. (Heb. 11:6) Yene a hi nyika ku zrula ni ku yaneliseka swoswi nakone a ta hi nyika wutomi lebyi nga helikiki a nkameni lowu taka. Hi mu dumba hi ku helela Yehovha, ha swi tiva leswaku a ta hi hakela nakone a ni ntamu wa ku yentxa leswo. Xileswo, hi yentxa hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka akuva hi mu gandzrela hi lani malandzra yake ya khale a ma swi yentxa ha kone. Hi leswi Timotewu a swi yentxiki.—Heb. 6:10-12.

11. Ha yini Timotewu a tikazratele ku tizrela bandla? (1 Timotewu 4:10)

¹¹ Dondzra 1 Timotewu 4:10. Timotewu a a ni lipfumelo ka Xikwembu Nkulukumba lweyi a hanyaka, xileswo a yentxe hinkwaswu kuva a tizrela Yehovha kun’we ni vamakwavu. A swi yentxise kuyini? Mupostola Pawulo a mu kutxe kuva mudondzrisi lwenene a bandleni kun’we ni le nsin’wini. Pawulo a tlhele a byela Timotewu leswaku a a fanela ku va bekela xikombiso lexinene vamakwavu lavampshwa kun’we ni lavakulu. Nakone Timotewu a kume swiyavelo swa ku kazrata leswi patsraka ku nyikela swilayu kambe hi lizrandzru ka lava a va swi vilela. (1 Tim. 4:11-16; 2 Tim. 4:1-5) Minkama yin’wana a hi hinkwavu a va twisisa ntizro lowu Timotewu a a wu yentxa nambi hi ku mu tlangela hi leswo. Kambe a a swi tiva leswaku Yehovha awa wu tiva ntizro lowu a a wu yentxa nakone a a ta mu hakela hi kola ka wone.—Rom. 2:6, 7.

12. Ha yini vakulu va tikazratela ku tizrela bandla? (Tlhela u vona ni mufoto.)

¹² Namunhla, vakulu na vone va nga tiyiseka leswaku Yehovha awa swi vona hinkwaswu leswi va swi yentxaka nakone a swi nyika lisima. Handle ka ku byisa, ku dondzrisa ni ku zrezra, vakulu vanyingi va seketela mintizro ya ku yaka kun’we ni ku pfuna lava weliwiki hi  timhangu. Van’we va le ka mintlawa ya ku seketela timbabyi kasi van’wana va le ka xihubyana xa ku vulavulisana ni swipiritana kumbe COLI. Vakulu lava tinyiketelaka ku hamba mintizro leyi, va swi tiva leswaku a bandla dzri lumba Yehovha ku nga li mhunu. Xileswo va yentxa hinkwaswu leswi va nga swi kotaka na va tiyiseka leswaku Yehovha a ta va hakela ka hinkwaswu leswi va swi yentxaka.—Kol. 3:23, 24.

13. Xana Yehovha a titwisa kuyini loko a vona leswaku ha tikazrata akuva hi mu tizrela?

¹³ A hi hinkwezru hi nga tizraka swanga vakulu, kambe hi nga mu yentxela xa kukazri Yehovha. Xikwembu Nkulukumba wezru a nyonxa ngopfu loko hi yentxa hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka akuva hi mu tizrela. Awa swi vona swihananu leswi hi swi nyikelaka ka ntizro wa misava hinkwayu, nambiloko swi li switsrongo. Nakone awa yi vona ndlela leyi hi tikazrataka ha yone akuva hi susa ku txhava kumbe tingana hi va hi tlakula voko hi hlamula a mintlhanganwini, nakone a nyonxa ngopfu loko a vona leswaku hi swi kotile ku dzrivalela makwezru. Nambiloko u titwa ingiki a wu koti ku mu yentxela swinyingi Yehovha hi lani a wu swi navela ha kone, u nga tiyiseka leswaku a swi nyika lisima hinkwaswu leswi u mu yentxelaka swone. A ku zrandzra ngopfu, xileswo a ta ku hakela.—Luk. 21:1-4.

TAMA U VA KUSUHI NA XIKWEMBU NKULUKUMBA LWA HANYAKA

14. Xana ku va ni wunghanu lebyi tiyiki na Yehovha swi hi pfunisa kuyini kuva hi tama hi dumbeka kwake? (Tlhela u vona ni mufoto.)

¹⁴ Swi ta hi nabyalela ku tama hi dumbeka ka Yehovha loko hi mu vona na a li mhunu wa ha kakunene. Leswo, hi leswi humeleliki Yosefa. A yale ku yentxa swa ku biha hi tlhelo dzra tinkuku. Xikwembu Nkulukumba a a li mhunu wa ha kakunene kwake nakone a a nga djuli ku Mu khunguvanyisa. (Gen. 39:9) Loko hi djula leswaku Yehovha a va mhunu wa ha kakunene kwezru, hi fanela ku tinyika nkama wa ku va hi bula na yene ni ku dondzra Zritu dzrake ku nga Bibele. Loko hi yentxa leswo, wunghanu byezru na yene byi ta tama byi kula siku ni siku. Nakone ku fana na Yosefa, loko hi ni wuxaka lebyi tiyiki na Yehovha a hi nge ti yentxa ntxhumu ni wun’we lowu nga mu khunguvanyisaka.—Yak. 4:8.

15. Xana hi nga dondzra yini ka leswi humeleliki Vaisrayele a mananga? (Vaheberu 3:12)

 ¹⁵ Lava dzrivalaka leswaku Yehovha i mhunu wa ha kakunene, va le ka khombo dzra ku tsrhindzreka kule na yene. Vona leswi humeleliki Vaisrayele na va ha li mananga. A va swi tiva leswaku Yehovha a kone kambe a va ganaganeka leswaku awa va pfuna. Kutani va vutise leswi: ‘Xana Yehovha a kone makazri kwezru, kumbe a nga kone xana?’ (Eks. 17:2, 7) Hi kola ka leswo va xandzrukele Xikwembu Nkulukumba. A hi swi djuli ku yentxa leswi fanaka hi va hi xandzrukela Yehovha.—Dondzra Vaheberu 3:12.

16. Xana lipfumelo dzrezru dzri nga dzringeka hi ndlela yini?

¹⁶ A swi nabyalanga ku tama hi va kusuhi na Yehovha ka misava leyi hi hanyaka ka yone. Vhanu vanyingi va hlaya leswaku Xikwembu Nkulukumba a ga kone ni leswaku lava kalaka va nga na mhaka na Xikwembu Nkulukumba va hanya wutomi lebyinene. Loko hi vona hinkwaswu leswo swi yentxeka, a lipfumelo dzrezru dzri nga ha dzringeka. I ntiyiso leswaku a hi nge ti tlhasela ka ku yala leswaku Yehovha a kone, kambe hi nga ha sungula ku ganaganeka ka leswaku hakunene a ta hi pfuna. A mutsrali wa Amapsalma 73 a khalute hi ka xiyimu xa ku fana ni lexo. Vhanu lava a a hanya na vone nkameni wolowo a va nga yi landzri milawu ya Xikwembu Nkulukumba nakone a va tihanyela wutomi lebyi a va byi djula. Hi kola ka leswo, a sungule ku ganaganeka leswaku xana swa ha pfuna kuva a tama a tizrela Yehovha.—Amaps. 73:11-13.

17. I yini lexi nga hi pfunaka ku tama hi va kusuhi na Yehovha?

¹⁷ I yini lexi pfuniki mupsalma kuva a txintxa mayanakanyela yake? A yanakanyisise hi leswi a swi ta humelela ka lava dzrivalaka Yehovha. (Amaps. 73:18, 19, 27) A tlhele a yanakanyisisa hi mabindzru lawa lava tizrelaka Yehovha va taka va na wone. (Amaps. 73:24) Na hine hi nga ha yanakanyisisa hi matovoko lawa Yehovha kutani a hi nyikiki wone. Zama ku yanakanya leswi wutomi byaku a byi ta va xiswone loko a wu nga tizreli Yehovha. Ku dzrimuka leswi, swi ta hi pfuna ku tama hi dumbeka ka Yehovha nakone ku fana ni mupsalama hi nga ha ku: ‘Kambe mine, akuva kusuhi na Xikwembu Nkulukumba i ndjombo.’—Amaps. 73:28.

18. Ha yini hi nga fanelanga ku txhava leswi taka humelela a nkameni lowu taka?

¹⁸ Na hine, hi nga kota ku hlula swikazratu leswi hi kumanaka na swone a wuton’wini ka masiku lawa ya wugamu hikusa hi “tizrela Xikwembu Nkulukumba wa ntiyiso lweyi a hanyaka”. (1 Tes. 1:9) Yehovha i mhunu wa ha kakunene nakone minkama hinkwayu a lulamele ku hi pfuna. Ku sukela khale a ve kusuhi ni malandzra yake nakone a ha tama a swi yentxa leswo ni namunhla. Ku nga li khale ku ta sungula nhlomulo lowukulu, kambe a hi nge ti va wuswezru, Yehovha a ta va na hine. (Eza. 41:10) Xileswo, hinkwezru hi nga hlaya hi xixixi hi ku: “Yehovha i mupfuni wanga; a ni nge txhavi.”—Heb. 13:5, 6.