1. Loko hi pimisa hi lipfumelo dzra Abrahamu, i yini leswi hi nga ha tivutisaka swone?

 VHANU vanyingi va same va swi twa ku khaneliwa hi Abrahamu, kambe a va tivi swinyingi ha yene. Kambe hine hi tiva swinyingi mayelanu na yane. Hi xikombiso, ha swi tiva leswaku Abrahamu a vitaniwe “papayi wa hinkwavu lava nga ni lipfumelo.” (Rom. 4:11) Swi nga ha yentxeka u tivutisa leswi: ‘Xana ni nga swi kota ku va ni lipfumelo ledzri tiyiki ku fana na Abrahamu?’ Ina, swa koteka.

2. Ha yini swi li swa lisima ku dondzra hi xikombiso xa Abrahamu? (Yakobe 2:22, 23)

² Yin’we ya tindlela ta kuva hi va ni lipfumelo dzra ku fana ni dzra Abrahamu i kuva hi dondzra hi xikombiso lexi a hi siyeliki xone. Ntsrhaku ka loko a yamukele xileleto xa Xikwembu Nkulukumba, Abrahamu a zruzre ka mbangu lowu a a tsrhama ka wone a ya tsrhama ka mbangu wa le kule nakone a hanye ka matende ku dzringana malembe manyingi. Nakone, a a tiyimisele ku nyikela n’wanake lweyi a zrandzrekaka Izaki swanga gandzrelo. Hinkwaswo leswo, swi kombisi leswaku Abrahamu a a ni lipfumelo ledzri tiyiki ka Yehovha. Lipfumelo ledzri Abrahamu a a li na dzrone, ledzri a dzri kombisiki hi mintizro, dzri yentxe leswaku Xikwembu Nkulukumba a mu yamukela a tlhela a mu vona swanga munghanu wake. (Dondzra Yakobe 2:22, 23.) Yehovha a djula leswaku hinkwezru hi va vanghanu vake. Xileswo, a huhutele Pawulo na Yakobe leswaku va tsrala xikombiso xa Abrahamu a Bibeleni. Ka xidondzro lexi, hi ta vona leswi hi nga swi dondzraka hi Abrahamu ka Buku dzra Varoma ndzrima 4 na Yakobe ndzrima 2. Ka tindzrima letibidzri hi dondzra ntxhumu wa lisima mayelanu na Abrahamu.

3. He tini tindzrimana leti Pawulo kun’we na Yakobe va ti tshahiki?

 ³ Pawulo na Yakobe va tsrhahe mazritu lama kumekaka ka Genesis 15:6, ‘Abrahamu a ku pfumela ka Yehovha, lweyi a mu hlayelaka swone leswaku i ku lulama’. Ka Yehovha mhunu lweyi a lulamiki hi lweyi a yentxaka ku zrandzra kwake a tlhela a mu nyonxisa. Swa nyonxisa ku tiva leswaku Xikwembu Nkulukumba a nga hi vona swanga lava lulamiki kumbe lava pfumalaka xihoxo nambileswi hi kalaka hi nga hetisekanga! Xana wa swi navela leswaku Yehovha a hlaya leswi fanaka ha wene? Akuva leswo swi koteka, a hi voneni leswaku ha yini Yehovha a vone Abrahamu swanga mhunu lweyi a lulamiki, nakone hi fanela ku yentxa yini loko hi navela kuva Yehovha a hi vona hi ndlela leyi fanaka.

4. I yini lexi sivelaka vhanu ku va lava lulamiki?

⁴ Ka papela ledzri a dzri tsraleliki Varoma, Pawulo a tlhamuxele leswaku vhanu hinkwavu i vadohi. (Rom. 3:23) Kutani ke, swi kotekisa kuyini akuva Xikwembu Nkulukumba a vona vhanu swanga lava lulamiki kumbe lava kalaka va nge na xihoxo? Akuva a pfuna vakriste ku twisisa yinhla leyi, Pawulo a nyikele ntlhamuxelo mayelanu na Abrahamu.

5. Ha yini Yehovha a a ta vona Abrahamu swanga lweyi a lulamiki? (Varoma 4:2-4)

⁵ A nkama lowu Yehovha a nga hlaya leswaku Abrahamu i wanuna wa ku lulama, Abrahamu, a a tsrhama Kanana. Ha yini Yehovha a hlaye leswo? Ku nga va hi mhaka ya leswi Abrahamu a a landzra hi ku helela Nawu wa Moxe? Im-him. (Rom. 4:13) Vaisrayele va nyikiwe Nawu lowo ntsrhaku ka 400 wa malelmbe na Xikwembu Nkulukumba a hlaye leswaku Abrahamu a lulamile. Kutani ke, ha yini Yehovha a hlaye leswaku Abrahama a a li wanuna wa ku lulama? Yehovha a kombe Abrahama timpswalu, nakone a mu vone a li lweyi a lulamiki hi kola ka lipfumelo dzrake.—Dondzra Varoma 4:2-4.

6. I yini lexi nga yentxaka Yehovha a vona vhanu va ku kala ku hetiseka swanga lava lulamiki?

⁶ Pawulo a tlhamuxele leswaku loko mhunu a kombisa lipfumelo ka Xikwembu Nkulukumba, Xikwembu Nkulukumba a vona “lipfumelo dzra mhunu yelweyo swanga ku lulama”. (Rom. 4:5) Pawulo a ye mahlweni a tlhamuxela a ku: “Davhida na yene a vulavula hi ku nyonxa ka mhunu lweyi Xikwembu Nkulukumba a mu vonaka na a lulamile kambe na ku nga li hi mhaka ya mintizro leyi a yi yentxiki, a ku: ‘Va nyonxa lava dzrivaleliwiki mintizro yavu ya ku biha, ni lava swidoho swavu swi dzrivaliwiki; awa nyonxa mhunu lweyi xidoho xake Yehovha a taka kala a nga xi beki miyanakanywini.’” (Rom. 4:6-8; Amaps. 32:1, 2) Xikwembu Nkulukumba a dzrivalela swidoho swa lava nga ni lipfumelo kwake. A va dzrivalela hi ku helela nakone a nga ha tlheli a swi dzrimuka swidoho swavu. Ku yene, a mhunu lweyo a lulamile nakone a nga na xihoxo hi kola ka lipfumelo dzrake.

7. Ha yini hi nga hlayaka leswaku malandzra ya Xikwembu Nkulukumba ya le mikameni ya khale a ma lulamile?

⁷ I ntiyiso leswaku Abrahamu, Davhida ni malandzra man’wana ya Yehovha ya ku dumbeka ma voniwe ma li lama lulamiki, nambitanu ma tame ma va lama kalaka ma nga hetisekanga ni ku va vadohi. Kambe hi kola ka lipfumelo ledzri a ma li na dzrone, Yehovha a ma vone swanga lama hetisekiki, ngopfungopfu loko ma pimanisiwa ni lava a va nga mu tizreli. (Efe. 2:12) Ka papela ledzri a dzri tsraleliki Varoma Pawulo a tlhamuxele leswaku hi fanela ku va ni lipfumelo loko hi djula ku va vanghanu va Xikwembu Nkulukumba. Xileswo, ku fana na Abrahamu na Davhida, loko hi va ni lipfumelo ka Yehovha na hine hi nga va vanghanu vake

8-9. He wani mavonela lama hoxekiki lama nga kone mayelanu ni mazritu ya Pawulo na Yakobe nakone ha yini?

⁸ Ku dzringana malembe manyingi, vazrangeli va wukhongoti va dokadokisana mayelanu  ni leswi nga swa lisima, lipfumelo kumbe mintizro. Van’wana va dondzrisa leswaku akuva u huluxiwa u fanela ku kholwa ka Hosi Yesu Kriste. Swi nga ha yentxeka u same u twa leswi: “Pfumela ka Yesu u ta huluxiwa.” Vakhongeli vanyingi va tizrisa mazritu ya Pawulo lama liki: “Xikwembu Nkulukumba a vona [mhunu] na a lulamile kambe na ku nga li hi mhaka mintizro leyi a yi yentxiki.” (Rom. 4:6) Hi tlhelo dzrin’wana, van’wana va seketela leswaku “u nga huluxiwa” loko u teka liyendzro u ya ka mbangu lowu kezreke dzri wu vonaka na wu xwengile ni ku va ni swiyentxo leswinene. Swi nga yentxeka va tsrhaha mazritu lama nga ka Yakobe 2:24 lama liki: ‘Mhunu a ta voniwa a li lweyi a lulamiki hi mintizro ku nga li hi lipfumelo ntsena.’

⁹ Hi kola ka ku hambana ka mavonela, swidondzri swa kukazri swa Bibele swi tlhasele wugamu bya leswaku leswi Pawulo na Yakobe va swi hlayiki mayelanu ni lipfumelo ni mintizro swa lwisana. Vakhongeli va kukazri va hlaya leswaku Pawulo a a kholwa ka leswaku mhunu a fanela ku va ni lipfumelo loko a djula ku nyonxisa Xikwembu Nkulukumba kambe Yakobe a a kholwa ka leswaku loko mhunu a djula ku nyonxisa Xikwembu Nkulukumba a fanela ku kombisa hi mintizro. Xidondzri xin’wana xa hlaye leswaku: “Yakobe a a nga swi twisisi leswaku ha yini Pawulo a ntsimisise lisima dzra ku va ni lipfumelo loko mhunu a djula kuva lwa lulamiki matsrhan’wini ya kombisa hi mintizro”. Kambe leswi Pawulo na Yakobe va swi tsraliki a va huhuteliwe ha Yehovha. (2 Tim. 3:16) A ku hambana ka mazritu ya Pawulo na Yakobe ku ni tlhamuxelo. A mongo wa mapapela ya Pawulo na Yakobe hi wone wu taka hi pfuna ku twisisa ha hombe mhaka leyi.

10. Xana he yini “mintizro” leyi Pawulo a a vulavula ha yone? (Varoma 3:21, 28) (Tlhela u vona ni mufoto.)

¹⁰ He yini “mintizro” leyi Pawulo a a vulavula ha yone ka Varoma 3 na 4? A a vulavula ngopfu hi ku “yentxa leswi nawu” wu hlayaka swone, Nawu wa Moxe lowu nyikeliwiki a nhaveni ya Sinayi. (Dondzra Varoma 3:21, 28.) A masikwini ya Pawulo, swi tikomba na van’we ka vakriste va  Vayuda a va kholwa leswaku a va ha fanela ku landzrelela Nawu wa Moxe. Xileswo Pawulo a tizrise xikombiso xa Abrahamu, akuva tlhamuxela leswaku a swi sindzrisi kuva mhunu a landzrelela Nawu wa Moxe akuva a nyonxisa Yehovha. Kambe swo djula lipfumelo ntsena. Swi nyonxisa ngopfu ku tiva leswo hikusa swi hi dondzrisa leswaku loko hi li ni lipfumelo ka Xikwembu Nkulukumba na Kriste, hi nga yamukeleka kwake.

11. Xana he yini “mintizro” leyi Yakobe a a vulavula ha yone?

¹¹ Hi tlhelo dzrin’wana “a mintizro” leyi Yakobe a vulavulaka ha yone ka ndzrima 2 a hi yin’we ni ku “yentxa mintizro ya nawu” leyi Pawulo a khanelaka ha yone. Yakobe a a vulavula hi swiyentxo kumbe mintizro leyi vakriste a va fanele ku yi yentxa siku dzrin’wana ni dzrin’wana. Mintizro leyo hi yone a yi kombisa leswaku mukriste a ni lipfumelo dzra hakakunene ka Xikwembu Nkulukumba kumbe im-him. Vona swikombiso swibidzri leswi Yakobe a swi tizrisiki.

12. Xana Yakobe a tlhamuxele ku yelana loku nga kone makazri ka lipfumelo ni mintizro hi ndlela yini? (Tlhela u vona ni mufoto.)

¹² Ka xikombiso xa ku sungula, Yakobe a hlaye leswaku vakriste hinkwavu va fanela ku hanyisana hi ndlela leyi fanaka. A hambe xifananiso mayelanu ni wanuna wa kukazri lweyi a kombisiki wunene ka mhunu lweyi a ganyiki, kambe a nga byi kombisanga wunene lebyo ka wanuna lweyi a a li xisiwana. Yakobe a kombise leswaku wanuna lweyo a hlaye leswaku a ni lipfumelo, kambe leswi a swi yentxiki a swi nga kombisi leswaku hakunene a a ni lipfumelo. (Yak. 2:1-5, 9) Ka xikombiso xa wubidzri, Yakobe a vulavule hi xifaniso xa mhunu lweyi a voniki makwavu ‘wa xinuna kumbe wa xisati a pfumala mpahla ni swakuda’ kambe a nga yentxi ntxhumu akuva a mu pfuna. Nambiloko a hlaya leswaku a ni lipfumelo a swiyentxo swake a swikombisi leswaku a nadzrone limpfumelo. Hi lani Yakobe a hlayiki ha kone: “A lipfumelo ledzri kalaka dzri nga na mintizro dzri file.”—Yak. 2:14-17

13. He xini xikombiso lexi Yakobe a xi tizrisiki ku kombisa leswaku hi fanela ku va ni lipfumelo ni mintizro leyinene? (Yakobe 2:25, 26)

 ¹³ Yakobe a khanele hi Rahabe swanga xikombiso lexinene xa mhunu lweyi a a ni lipfumelo ledzri a dzri kombisiki hi mintizro. (Dondzra Yakobe 2:25, 26.) Rahabe a same a twa na ku khaneliwa hi Yehovha nakone a a swi tiva leswaku yene a a seketela Vaisrayele. (Yehoš. 2:9-11) Xileswo, a kombise lipfumelo dzrake hi mintizro hi ku sizrelela tinhloli tibidzri ta Vaisrayele leti a ti li nghozini. Hi kola ka leswo, wansati lweyi, lweyi a a nga hetisekanga nakone a a nga li Muisrayele a hlayiwe lweyi a lulamiki, hi lani swi viki ha kone ka Abrahamu. A xikombiso xa Rahabi xi hi dondzrisa leswaku lipfumelo dzri fanela ku va ledzri kombisiwaka hi mintizro.

14. Ha yini hi nga hlayaka leswaku mazritu ya Pawulo na Yakobe a ma lwisani?

¹⁴ Kutani, Pawulo na Yakobe a vo tlhamuxela ntsena ku yelana loku nga kone makazri ka lipfumelo ni mintizro kambe hi tindlela leti hambaniki. Pawulo a a byela vakriste va Vayuda leswaku a va nge ti yamukeliwa hi Yehovha hi ku va ntsena va landzra Nawu wa Moxe. Yakobe a a kandzrakanya xivileleko xa leswaku vakriste hinkwavu va fanela ku kombisa lipfumelo dzravu hi ku yentxela van’wana leswinene.

15. Xana mintizro yezru yi nga swi kombisa hi ndlela yini leswaku hi ni lipfumelo? (Tlhela vona u ni mufoto.)

¹⁵ Yehovha a a nga hlayi swone leswaku loko hi djula ku voniwa swanga lava lulamiki hi fanela ku yentxa hinkwaswu leswi Abrahamu a swi yentxiki. Hi nga kombisa hi tindlela tinyingi leswaku hi ni lipfumelo hi swiyentxo swezru. Hi nga va yamukela hi ndlela leyinene lava vo ko sungula ku ya mintlhangan’wini, hi pfuna vamakwezru lava kumanaka ni swikazratu ni ku yentxela va ndangu wezru leswinene, hinkwaswu leswi Yehovha a swi yamukelaka ni ku swi tovokisa. (Rom. 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Yoh. 3:18) Yin’we ya tindlela ta lisima ya ku kombisa leswaku hi ni lipfumelo i ku zrezra madzrungula lamanene ya Mfumu hi  nkhikhi. (1 Tim. 4:16) Hinkwezru hi nga kombisa hi mintizro leswaku hi ni lipfumelo dzra leswaku hinkwaswu leswi Yehovha a hi dumbisaka swone swi ta hetiseka ni leswaku leswi a hi yentxelaka swone i swinene kwezru. Loko hi yentxa leswo, hi nga tiyiseka leswaku Xikwembu Nkulukumba a ta hi vona swanga lava lulamiki nakone hi tava vanghanu vake.

16. He dzrini dumbu ledzri Abrahamu a a li na dzrone ledzri mu pfuniki ku va ni lipfumelo?

¹⁶ A ndzrima 4 ya buku dzra Varoma yi kombisa yinhla yin’wana leyi hi nga yi dondzraka ka xikombiso xa Abrahamu, ku nga lisima dzra ku va ni dumbu. Yehovha a dumbise leswaku hi kola ka Abrahamu, “matiko lamanyingi” a ma ta tovokisiwa. Yanakanya ndlela leyi Abrahamu a titwiki ha yone loko a yingela leswo! (Gen. 12:3; 15:5; 17:4; Rom. 4:17) Kambe nkama wu ye wu khaluta, Abrahamu kutani a a ni 100 wa malembe nakone Sara a a ni 90, kambe a va nga si va ni n’wana. Hi ku ya hi vonela dzra ximhunu, a swi tikomba ingiki Abrahamu na Sara a swi nge ti koteka leswaku va va ni n’wana, lexo kuve xiyimu xa ku kazrata ka Abrahamu. Kambe, “a a ni lipfumelo dzra leswaku a a tava papayi wa matiko manyingi”. (Rom. 4:18, 19) Hi wugamu, n’wana lweyi a va mu yimelile a pswaliwile. Abrahamu a ve Papayi wa Izaki.—Rom. 4:20-22.

17. Hi swi tivisa kuyini leswaku hi nga voniwa swanga lava lulamiki hi Xikwembu Nkulukumba hi tlhela hi va vanghanu vake?

¹⁷ Hi lani hi swi voniki ha kone, hi nga yamukeliwa hi Yehovha hi tlhela hi voniwa swanga lava lulamiki hi lani swi viki ha kone ka Abrahamu. Ku hlaya ntiyiso, Pawulo a swi khanyise ha hombe loko a ku: “A mazritu lama liki: ‘A voniwe a li lweyi a lulamiki’ a ma tsraliwanga hi mhaka ya [Abrahamu] ntsena, kambe ni hi mhaka yezru, na hine hi ta voniwa hi li lava lulamiki, hikusa hi ni lipfumelo kwake, Yene lweyi a pfuxiki Yesu.” (Rom. 4:23, 24) Ku fana na Abrahamu, na hine hi djula ku va ni lipfumelo ledzri kombisiwaka hi mintizro ni ku va ni dumbu dzra leswaku swidumbiso hinkwaswu swa Yehovha swi ta hetiseka. Pawulo a ye mahlweni a khanela hi dumbu dzrezru ka Varoma ndzrima 5. Hi ta vona leswo ka xidondzro lexi landzrelaka.