1. Xana lipfumelo dzra Yosefa dzri dzringiwe hi ndlela yini nakone a yangulise kuyini?

 YOSEFA, n’wana Yakobe, a kumane ni xiyimu xa ku kazrata lexi dzringiki lipfumelo dzrake. Wansati wa kukazri a byeli Yosefa makhambi manyingi a ku: “Yetlela na mine.” Wansati lweyo a a li nsati wa Potifaro, n’winyi wa Yosefa. Kambe Yosefa a wu hlulile ndzringo wolowo. Vhanu vambeni namunhla va nga ha tibyela leswi: ‘phela leswiyani a ku nga li dzringo ka Yosefa, a ku li djombo.’ Potifaro a a nga li kone kaya. Handle ka leswo, Yosefa a a li xikazrawa nakone loko a o yala ku yentxa leswi a kombeliwaka swone hi nsati wa n’winyi wake, a swi ta mu bavela. Nambitanu, Yesefa a nga pfumelanga ku yetlela na yene. Ha yini? A te: ‘Ndzri nga swi kotisa kuyini ku yentxa leswimfani leswikulu leswi, ndzri dohela Xikwembu Nkulukumba xana?’—Gn 39:7-12.

2. Xana Yosefa a swi tivise kuyini leswaku ku yentxa wumbuye i ku dohela Xikwembu Nkulukumba?

² Xana Yosefa a a swi tivisa kuyini leswaku ka Yehovha ku yentxa wumbuye a swi ta va ‘leswimfani leswikulu’? Phela ku ve ntsrhaku ka 200 wa malembe lani Nawu wa Moxe wu hlayiki leswi: ‘U nga ve yentxa vumbuye.’ (Eks 20:14) Nambitanu, Yosefa a a mu tiva ha hombe Yehovha lakakuva a a swi tiva leswi a ma vonisaka xiswone mahanyela ya ku biha hi tlhelo dzra tinkuku. Hi xikombiso, Yosefa a a swi tiva leswaku Yehovha a vumbe wukati akuva byi tlhanganisa vhanu vabidzri ntsena, ku nga wanuna ni wansati. Nakone ha tiyiseka leswaku Yosefa a twe hi ta ndlela leyi Yehovha a sizreleliki hayone vhovho wake wa xikandzratsrolo, Sara, makhambi mabidzri, lani a a li khobyeni dzra ku hambiwa nsele. Yehovha a tlhele zrelela Rabeka nkata Izaki. (Gn 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11) Ku yanakanyisisa hi hinkwaswu leswo swi pfune Yosefa akuva a tiva leswi nga swinene ni leswi bihiki mahlweni ka Xikwembu Nkulukumba. Ndlela leyi Yosefa a a mu zrandzra ha  yone Yehovha, yi mu susumetele kuva a tiyimisela ku yentxa leswi lulamiki.

3. Hi ta vona yini ka xidondzro lexi?

³ Handle ka ku ganaganeka, wa swi zrandzra leswi lulamiki a mahlweni ka Xikwembu Nkulukumba. Leswi hi kalaka hi nga hetisekanga, loko hi nga tivoneli hi nga ha ngheniwa hi mavonela ya misava mayelanu ni leswi lulamuki ni leswi bihiki. (Eza 5:20; Ro 12:2) Xileswo ka xidondzro lexi, hi ta vona leswaku i yini wululami nakone hi nga pfunekisa kuyini loko hi byi zrandzra. Hi ta tlhela hi vona mintxhumu yizrazru leyi taka hi pfuna ku yengesela ndlela leyi hi byi zrandzraka ha yone wululami bya Yehovha.

4. Xana vhanu va pimisa leswaku mhunu lweyi a lulamiki i mhunu wa matsramela muni?

⁴ Loko vhanu va yanakanya hi mhunu lweyi a lulamiki, va yanakanya hi mhunu lweyi a tikulisaka, a yavanyisaka van’wana nakone a pimisaka swaku awa yampswa ku va tlula. Kambe Yehovha a nga va zrandzri vhanu va ku tanu. Loko Yesu a li lani misaveni, a sole vazrangeli va wukhongoti va le masikwini yake, hikusa a va tibekela swinawanawana mayelanu ni leswi swi nga swinene ni leswi hoxekiki. (Ekl 7:16; Lk 16:15) Ku hlaya ntiyiso, mhunu lweyi a lulamiki a nga tivoni na a yampswa ku tlula van’wana nakone a nga tibekeli milawu mayelanu ni leswi nga swinene ni leswi hoxekiki.

5. Hikuya hi Bibele, swi tlhamuxela yini ku va lweyi a lulamiki? Nyikela xikombiso.

⁵ A wululami i tsrhamela dzra ku xonga. Hi ndlela ya ku nabyala, a mhunu lweyi a lulamiki i mhunu lweyi a yentxaka leswi lulamiki mahlweni ka Yehovha. A Bibeleni, zritu “wululami”, dzri tlhamuxela ku hanya hi ku landzra milawu ya Yehovha. Hi xikombiso, Yehovha a lelete vaxavisi leswaku va tizrisa ‘tinsimbi ta ku pima leta ku hetiseka ni leti lulamiki’. (Dt 25:15) Ka lidzrimi ledzri ndzrimana leyi yi tsraliwiki ha dzrone, zritu “lulamiki” dzri nga ha ndzruluteliwa dzri va, “dumbekaka”. Leswi liki mukriste lweyi a djulaka kuva lweyi a lulamiki mahlweni ka Xikwembu Nkulukumba, a fanela kuva lweyi a dumbekaka a ntizrweni ni le ka mabindzru. Mhunu lweyi a zrandzraka leswi nga swinene awa vaviseka loko a vona van’wana na va khomiwa hi ndlela ya ku pfumala wululami. Nakone mhunu lweyi a lulamiki, a yanakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a swi vonaka ha yone swiboho leswi a swi tekaka. Nakone a yentxa leswo hikusa a djula ku mu tsrhavisa.—Kl 1:10.

6. Ha yini hi fanela ku dumba leswaku ko va Yehovha ntsena a nga ni nfanelo ya ku hlaya leswi nga swinene ni leswi swi bihiki? (Ezaya 55:8, 9)

⁶ A Bibele dzri tlhamuxela Yehovha swanga nhlovo ya wululami bya ntiyiso. Hi leswi yentxaka a vitaniwa ‘vuyako bya ku lulama’. (Yr 50:7) Leswi Yehovha a nga mutumbuluxi wa mintxhumu hinkwayu, ko va Yene ntsena lweyi a nga ni fanelo ya ku hlawula leswaku he swini leswinene ni leswi bihiki. Kambe leswi hi kalaka hi nga hetisekanga, minkama yin’wana swi nga ha hi kazratela ku twisisa leswaku ha yini Yehovha a hlaya leswaku ntxhumu wa kukazri i wunene kumbe wu bihile. Kambe hi nga tiyiseka leswaku leswi Yehovha a hetisekiki, a swi tiva ha hombe leswi a swi yentxaka. (Pr 14:12; dondzra Ezaya 55:8, 9.) Kambe nambi leswi hi kalaka hi nga hetisekanga hi hambiwe a xifanisweni xa Xikwembu Nkulukumba xileswo, hi nga swi kota ku hanya hi milawu leyi a hi bekeliki yone. (Gn 1:27) Ku zrandzra Yehovha Xikwembu Nkulukumba hi swone swi hi susumetelaka ku yentxa ku zrandzra kwake.—Ef 5:1.

7. Ha yini hi fanela ku landzra milawu ya Yehovha? Kombisa.

⁷ Ku landzra milawu leyi lulamiki ya Yehovha swi pfuna hine. Ha yini hi hlaya leswo? Yanakanya hi swikombiso leswi. A swi ta ku yini loko muxavisi mun’wana ni mun’wana wa switsrama a o tizrisa ntxhumu wun’wana ni wun’wana lowu a wu vonaka na wu mu yampswela kuva a pima ha wone loko a xavisa, kumbe pedreru mun’wana ni  mun’wana a o tikhandhela xitizro xa ku pima ha xone. Nakunene a swi ta vanga mpfilumpfilu. Nakone yanakanya loko komponi yin’wana ni yin’wana ya ku hamba makinina a yo txhele xin’wana ni xi’wana lexi yi xi vonaka ka makinina, matsrhan’wini ya leswi kambeliwiki. Nakunene makinina lawo a ma ta dlaya vhanu. Swikombiso leswi, swi swi beka livaleni leswaku ku landzra mayentxela ya kukazri ya mintxhumu swa hi sizrelela. Hi ndlela leyi fanaka, ku landzra milawu ya Yehovha mayelanu ni leswinene ni leswi bihiki swa hi sizrelela.

8. He wani matovoko lawa lava zrandzraka wululami va taka ma kuma?

⁸ Yehovha a dumbisa ku tovokisa hinkwavu lava hanyaka hi ku landzra milawu yake. A li: ‘lava ku lulama va ta da pfindla dzra misava, va ta yaka ku yone hi la ku nga helikiki.’ (Ps 37:29) Xana wa byi yanakanya wumun’we, ku zrula, ni ku nyonxa loku hi taka va na kone loko vhanu hinkwavu va ta va na va hanya hi ku landzra milawu leyi lulamiki ya Yehovha? Yehovha a djula leswaku u va ni wutomi lebyi nyonxisaka. Xileswo, hinkwezru hi ni swivangelo leswi twalaka swa ku zrandzra wululami bya Yehovha. Kambe hi nga yi kulisisa kuyini ndlela leyi hi byi zrandzraka ha yone wulami? A hi voneni mintxhumu yizrazru leyi taka hi pfuna ku yentxa leswo.

9. I yini lexi nga hi pfunaka ku zrandzra milawu ya Yehovha?

⁹ Wa ku sungula: Zrandzra lweyi a bekiki milawu mayelanu ni leswinene ni leswi bihiki. Akuva swi hi nabyalela ku zrandzra milawu leyi lulamiki ya Yehovha, ku sungula hi fanela ku kulisa lizrandzru dzrezru ha yene. Loko hi ya hi mu zrandzra, swi ta ya swi hi nabyalela ku hanya hi ndlela leyi a yi yamukelaka. Hi xikombiso, loko hakakunene Adamu na Evha a ve zrandzra Yehovha, a va ta va va nga mu dohelanga.—Gn 3:1-6, 16-19.

10. I yini lexi pfuniki Abrahamu ku twisisa ndlela leyi Yehovha a yanakanyaka ha yone?

¹⁰ Nakunene a hi swi djuli ku yentxa xihoxo lexi fanaka ni lexi yentxiwiki hi Adamu na Evha. Kutani akuva leswo swi nga yentxeki hi fanela ku tama hi dondzra ha Yehovha, hi zrandzra matsrhamela yake hi tlhela hi tikazratela ku twisisa mayanakanyela yake. Ku yentxa leswo swi ta hi pfuna ku kulisa ndlela leyi hi mu zrandzraka ha yone Yehovha. Yanakanya hi xikombiso xa Abrahamu. A a zrandzra Yehovha hi mbilu hinkwayu. Nambiloko minkama yin’wana a nga swi twisisi swiboho swa Yehovha a a swi landzra nakone a a tikazratela ku twisisa swaku hayini Yehovha a teke xiboho xa kukazri. Leswo hi swi vona hi loko Yehovha a teke xiboho xa ku helisa madoropa ya Sodoma na Gomora. Loko Abrahamu a tive mhaka leyo, a ku sunguleni a txhavi leswaku a ‘mutsremi wa misava’, Yehovha, a nga suvisa vhanu lavanene ni va ku biha. Abrahamu a a swi tiva leswaku Yehovha a nge swi yentxi leswo. Xileswo, hi ku titsrongohata a hambe Yehovha swivutiso swa kukazri akuva a yi twisisa ha hombe mhaka leyo. Nakone Yehovha a mu lehisele mbilu a va a mu hlamula xivutiso ha xin’we. Hi wugamu, Abrahamu a swi twisise ha hombe leswaku Yehovha a vona leswi mbilu ya mhunu mun’wana ni mun’wana yi nga xiswone nakone a to helisa lava ku biha ku nge lavanene.—Gn 18:20-32.

11. Xana Abrahamu a swi kombise hi ndlela yini leswaku a a zrandzra Yehovha nakone a a mu dumba?

¹¹ Mabulu lawa Abrahamu a viki na wone na Yehovha mayelanu ni madoropa ya Sodoma na Gomora, ma mu khumbe swinene Abrahamu, wanuna wa ku titsrongahata. Ku sukela nkameni lowo, Abrahamu a ye a mu hlonipha ni ku mu zrandzra ngopfu swinene Yehovha. Ka malembe lama landzreliki, ndlela leyi a a mu dumba ha yone Yehovha yi dzringiwile. Yehovha a mu kombele leswaku a hamba gandzrelo hi n’wanake Izaki, lweyi a a mu zrandzra ngopfu. Kambe leswi kutani Abrahamu a a mu tiva ha hombe Xikwembu  Nkulukumba, a nga ha mu vutisanga ntxhumu. E vhela a yentxa leswi Yehovha a mu kombeliki swone! Nambitanu, yanakanya ndlela leyi swi nga ha vaka swi mu khumbe ha yone Abrahamu. Swi nga yentxeka a yanakanyisise ngopfu hi leswi a swi dondzriki mayelanu na Yehovha. A a swi tiva leswaku Yehovha a a nga te mu kombela ku yentxa ntxhumu lowu kalaka wu nga lulamanga kumbe lowu wu nga kombisiki lizrandzru. Nakone Bibele dzri hlaya leswaku Abrahamu a a swi tiva leswaku Yehovha a a ta swi kota ku pfuxa n’wanake lweyi a zrandzrekaka Izaki loko swi vileleka. (Hb 11:17-19) Swi nga yentxeka a pimise hi ndlela leyo hikusa Yehovha a a dumbise leswaku Izaki a a ta va papayi wa matiko. Kambe ku ta tlhasela nkama lowo, Izaki a a nge na n’wana. Abrahamu a a mu zrandzra Yehovha, xileswo a a dumba leswaku a ta yentxa leswi lulamiki. Nambileswi xiyimo lexo a xi bindzra, Abrahamu a yingisetile.—Gn 22:1-12.

12. Hi nga mu yetisela hi ndlela yini Abrahamu? (Amapsalma 73:28)

¹² Hi nga mu yetisela hi ndlela yini Abrahamu? Ku fana na Abrahamu, hi fanela ku tama hi dondzra ha Yehovha. Loko hi yentxa leswo, hi ta ya hi tsrhindzrekela kusuhi na Yehovha, nakone lizrandzru dzrezru ha yene dzi ta tama dzri kula. (Dondzra Amapsalma 73:28.) Lipfalu dzrezru dzri ta kota ku hi pfuna ku pimisa ku fana na Yehovha. (Hb 5:14) Hi ndlela leyo, loko hi dzringeka ku yentxa leswi bihiki, hi ta swi kota ku hlula. Hi ta nyenya nambi ku khunguvanyisa Yehovha, kumbe ku yentxa ntxhumu lowu nga honaka wuxaka byezru na yene. Kambe i yini swin’wana leswi hi nga swi yentxaka akuva hi kombisa leswaku ha byi zrandzra wululami bya Yehovha?

13. Hi nga yentxa yini akuva hi zrandzra wululami? (Amaproverbia 15:9)

¹³ Wa wubidzri: Ti kazrateli ku kulisa ndlela leyi u byi zrandzraka ha yone wululami. Loko hi djula ku tiyisa mizri hi fanela ku ti toloveta siku ni siku. Hi ndlela leyi fanaka, loko hi djula ku kulisa ndlela leyi hi yi dzrandzraka ha yone milawu ya Yehovha, a hi fanelanga hi khondla mavoko. Hi fanela ku tikazrata siku ni siku. I ntiyiso leswaku Yehovha i Xikwembu Nkulukumba lweyi a dzringaniselaka nakone a nga hi kombeli ku va hi yentxa leswi hi kalaka hi nga swi koti. (Ps 103:14) A hi tiyisekisa leswaku ‘a zrandzra lwa landzraka ku lulama’. (Dondzra  Amaproverbia 15:9.) Loko hi tibekele kungu dzra kukazri a ntizrweni wa Yehovha, hi yentxa hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka akuva hi dzri tlhasela. Hi fanela ku yentxa leswi fanaka loko hi djula ku zrandzra wululami. Yehovha a ta hi lehisela mbilu a va a hi pfuna ku tlhasela kungu dzrezru.—Ps 84:5, 7.

14. I yini ‘muhelo wa ku lulama’ nakone ha yini hi wu vilela?

¹⁴ Hi lizrandzru Yehovha a hi dzrimuxa leswaku ku yentxa leswi a hi kombelaka swone a swi bindzri. (1Yh 5:3) Ku hambana ni leswo, leswi a hi kombelaka swone swa hi sizrelela. Nakone ha swi tiva leswaku hi vilela nsizrelelo wake siku ni siku. Dzrimuka swiyambalu swa musotxha leswi Pawulo a vulavuleke ha swone. (Ef 6:14-18) He xini xiyambalo lexi a xi sizrelela mbilu ya musotxha? I ‘muhelo wa ku lulama’ lowu fanekiselaka milawu leyi lulamiki ya Yehovha. Swanga hi leswi muhelo a wu sizrelela mbilu ya musotxha, milawu leyi lulamiki ya Yehovha na yone yi sizrelela mbilu yezru ya ku fanekisela, ku nga leswi hi nga swone he ndzreni. Xileswo, yentxa hinkwaswo leswi u nga swi kotaka akuva muhelo wa ku lulama wu hamba xiyenge xa swiyambalu swaku swa moya!—Pr 4:23.

15. Xana hi nga wu yambala hi ndlela yini muhelo wa ku lulama?

¹⁵ Xana u nga wu yambala hi ndlela yini muhelo wa ku lulama? Hi kombisa leswaku hi yambala muhelo wa ku lulama hi kuva hi landzra milawu ya Yehovha ka swiboho leswi hi swi tekaka siku ni siku. Loko u teka xiboho mayelanu ni ndlela ya ku vulavula, wunanga lebyi u taka byi yingiseta, leswi u taka swi hlalela, mabuku lawa u taka ma dondzra, i swinene ku tivutisa leswi: ‘Xana ni yi tata ha yini mbilu yanga? Yehovha ke, a swi vonisa kuyini? Xana leswi swi kutxa mahanyela ya ku biha hi tlhelo dzra tinkuku, madzolonga, makwanga, ku tiyanakanyela ku tlula mpimu, ku nga mintxhumu leyi Yehovha a yi nyenyaka?’ (Flp 4:8) Loko swiboho swezru swi fambisana ni ku zrandzra ka Yehovha, hi nga tiyiseka leswaku mbilu yezru yi ta sizreleleka ka minkutxetelo ya ku biha.

16-17. Xana Ezaya 48:18 yi hi pfuna hi ndlela yini ku vona leswaku swa koteka kuva hi tama hi hanya hi ku landzra milawu ya Yehovha?

¹⁶ Xana minkama yin’wana u txhuka u kazrateka hi leswaku u nge te swi kota ku landzra milawu ya Yehovha ya ku lulama siku ni siku? Vona xifananiso lexi Yehovha a xi tizrisiki ka Ezaya 48:18. (Dondzra.) Yehovha a dumbisa leswaku wululami byezru byi nga fana ni ‘mavimbi ya likhulu’. Hi ndlela yini? Tiyanakanye na u le praya dzra lwendle ledzrikulu, u vona magandlati ma famba na ma buya, ma nga yimi. Ka xiyimu xolexo xa ku zrula, xana a wu ta yanakanya leswaku magandlati lawo a ku ta va ni siku ledzri ma ta ka hela? Nikutsrongo! Wa swi tiva leswaku a magandlati ya lwandle ledzro ma ta tama ma va kone.

¹⁷ Hi ndlela leyi fanaka, a wululami byi nga fana ni magandlati kumbe mavimbi ya likhulu. Hi ndlela yini? Loko u djula ku teka xiboho xa kukazri, ku sungula yanakanya hi leswi Yehovha a a ta navela leswaku u swi yentxa. Tsrhaku ka leswo, fambisana ni xiboho xaku. Nambiloko swi ku kazratela ku teka xiboho xa kukazri, Papayi waku wa le matilweni a ta va kusuhi na wene, a ku pfuna akuva u tiya a va a ku nyika ntamu lowu u wu vilelaka akuva u kota ku yentxa leswi nga swinene siku ni siku. —Eza 40:29-31.

18. Hayini hi nga fanelanga ku yavanyisa van’wana hi kuya hi mavonela yezru?

¹⁸ Wa wuzrazru: Tsrhika Yehovha a yavanyisa. Hi yentxa hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka akuva hi landzra milawu ya Yehovha ya ku lulama. Kambe hi fanela ku tivonela, hikusa hi nga ha sungula ku tidzringanisa ni va’wana hi vona ingiki ha yampswa ku va tlula. A hi fanelanga hi yavanyisa van’wana hi kuya hi mavonela yezru. Hi fanela ku dzrimuka leswaku ko va Yehovha ntsena lweyi a nga ‘mutsremi kumbe muyavanyisi, wa misava hinkwayu’. (Gn 18:25) Yehovha a nga hi nyikanga mfanelo ya ku yavanyisa van’wana. Hi leswi yentxiki Yesu a ku:  “Tsrhikani ku yavanyisa van’wana akuva na n’wine mi nga yavanyisiwi.”—Mt 7:1. *

19. Xana Yosefa a swi kombise hi ndlela yini leswaku a a dumba mayavanyisela ya Yehovha?

¹⁹ A hi tlheli hi vona xikombiso xa Yosefa. A nga va yavanyisanga van’wana nambileswi va mu yentxeliki swa ku biha. Vamakwavu va mu xanisile, va mu xavisa swanga xikazrawa, va va va byela papayi wavu Yakobe leswaku Yosefa a file. Hi ku famba ka malembe, Yosefa a tlhele a kumana ni ndangu wake, kambe kutani Yosefa a a ni wulawuli nakone a a ta yavanyisa vamakwavu hi ndlela ya ku biha akuva a tidzrihisela. Nakone hi leswi a va txhava leswaku Yosefa a ta va yentxa swone, nambileswi kutani a va ti solile ka leswi va swi yetxiki. Kambe Yosefa a va byele na a tsrunxekile a ku: ‘N’wi nga txhaveni; ndzri le vutsrhan’wini bya Xikwembu Nkulukumba xana?’ (Gn 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) Yosefa a a swi tiva leswaku ko va Yehovha ntsena lweyi a nga ni mfanelo ya ku yavanyisa van’wana.

20-21. I yini lexi hi kalaka hi nga fanelanga ku xi yentxa nakone ha yini?

²⁰ Ku fana na Yosefa hi dja ku tsrhika Yehovha a yavanyisa mintxhumu. A hi swi koti ku vona leswi nga timbilwini ta vhanu, xileswo a hi nge swi koti ku hlaya leswaku i yini lexi susumeteliki makwezru wa kukazri akuva a yentxa swa kukazri. Ko va Yehovha ntsena lweyi a kotaka ku tiva leswo. (Pr 16:2) Yehovha a zrandzra vhanu hinkwavu swi nge na mhaka leswaku i va kwini. Nakone a hi kutxa ku va hi ‘tiyanamisa’ kumbe hi pfula mbilu yezru. (2Ko 6:13) Hi tikazratela ku va hi zrandzra vamakwezru hinkwavu ni kuva hi nga va yavanyisi.

²¹ Handle ka leswo, a hi swi djuli ku yavanyisa vhanu van’wana lava nga mu gandzreliki Yehovha. (1Tm 2:3, 4) Hi xikombiso, xana u nga yavanyisa xaka dzraku hi ku hlaya leswi: “Lweyi a nge txhuki a yamukele ntiyiso?” Ni kutsrongo. Hikusa wa swi tiva leswaku leswo a swi ta kombisa leswaku wa tikulisa. Handle ka leswo, Yehovha a nyika ‘vhanu hinkwavu’ mukhandlu wa ku dondzra ntiyiso. (Min 17:30) Dzrimuka leswaku ka Yehovha, lava va ti vonaka na va lulamile ku tlula van’wana hi vone va kalaka va nga lulamanga.

22. Ha yini u tiyimisele ku zrandzra leswi lulamiki?

²² Ndlela leyi hi zrandzraka ha yone milawu ya Yehovha leyi lulamiki yi ta yentxa leswaku hine ni vambeni hi nyonxa, hikusa loko hi zrandzra milawu ya Yehovha ya ku lulama hi ta ya hi tsrindzrekela kwake hi tlhela hi pfuna van’wana ku yentxa leswi fanaka. A hi fanelanga hi tsrhika ku va ni “ndlala ni tozra dzra leswa ku lulama.” (Mt 5:6) U nga tiyiseka leswaku a ku tikazrata kwaku akuva u nyonxisa Yehovha ni ku yentxa leswi lulamiki a hi ka mahala. Nambileswi vhanu vanyingi a misaveni va yaka va yentxa leswi nga fambisaniki ni milawu ya ku lulama ya Yehovha, u nga tiyiseka hi mhaka leyi: ‘Yehovha a zrandzra lava ku lulama.’—Ps 146:8.