1. Hi ku ya hi Ba-le-Efesa 6:10-13, hi yini yin’we ya tindlela letikulu leti Yehovha a kombisaka ku zron’weka kakwe ha hine? Tlhamuxela.

YIN’WE ya tindlela letikulu leti Yehovha a kombisaka ku zron’weka kwakwe ha hine swanga malandzra yakwe i ku hi pfuna ku hlula valala vezru. Valala vezru lavakulu i Sathana ni mademona yakwe. Yehovha a hi ba ndleve mayelanu ni valala lava nakone a hi dondzrisa leswi hi fanelaka ku swi yentxa akuva hi va hlula. (Dondzra Ba-le-Efesa 6:10-13.) Loko hi yamukela mpfunu wa Yehovha hi tlhela hi mu dumba hi mbilu hinkwayu, hi nga kota ku mu hlula Diyavulosi. Hi nga va ni ku dumba loku mupostola Pawulo a a li na kone. Yene a tsrale leswi: ‘Loko Xikwembu Nkulukumba a yimi na hine, i mani lwa taka lwa na hine?’​—Ro 8:31.

2. Hi ta bula hi yini ka nhloko-mhaka leyi?

² Swanga vakriste va ntiyiso, a swi hi nyonxisi ku tsrhamela ku bula hi Sathana ni mademona yakwe. Hi heta nkama wezru hi ku dondzra ha Yehovha ni ku mu tizrela. (Ps 25:5) Nambitanu, ku djuleka hi tiva mintlhamu leyi Sathana a yi tizrisaka ngopfu. Ha yini? Akuva hi ta kota ku bakanya ku kanganyisiwa ha yene. (2Ko 2:11) Ka nhloko-mhaka leyi, hi ta vulavula hi ntlhamu lowukulu lowu Sathana ni mademona yakwe va dzringisaka ku kanganyisa vhanu ha wone. Hi ta tlhela hi vulavula hi leswi hi nga swi yentxaka akuva hi va hlula.

3-4. a) I yini wungoma? b) Xana wungoma byi hangalake ku ya tlhasa kwini?

³ Ntlhamu lowukulu lowu Sathana ni mademona yakwe va dzringisaka ku kanganyisa vhanu ha wone i wungoma. Vangoma va hlaya leswaku va tiva ni ku kota ku lawula mintxhumu leyi vhanu hi ntolovelo va nga yi tivikiki kumbe va nga yi kotikiki ku  yi lawula. Hi xikombiso, van’we va hlaya leswaku va kota ku tiva wumundzruku hi ku pfhumba ni ku tizrisa wun’anga bya tinyeleti. Van’wana va nga ha yentxa ingiki va vulavula ni lava fiki. Van’we va yentxa masalamusi nakone va nga ha dzringisa ku loya mhunu mumbeni. *

⁴ Xana wungoma byi hangalake ku ya tlhasa kwini? Ka nkambisiso lowu yentxiwiki ka 18 wa matiko a América Latina xikan’we ni le Caribe, ku kumiwe leswaku mun’we ka vhanu vazrazru a kholwa leswaku masalamusi, ku pfhumba ni wuloyi swi kone, nakone nhlayu leyi djulaka ku dzringana ni leyo yi kholwa leswaku swa koteka ku khanela ni mimoya. Ka nkambisiso wun’wana lowu yentxiwiki ka 18 wa matiko ya le África, ku kumiwe leswaku ku tlula hamfu ya vhanu va kholwa leswaku masalamusi ma kone. Nakunene, kun’wana ni kun’wana lomu hi tsrhamaka kone swi djula hi tivonela ka wungoma. Phela, Sathana a djula ku kanganyisa ‘misava hinkwayu’.​—Mpf 12:9.

5. Xana Yehovha a byi vonisa kuyini wungoma?

⁵ Yehovha i ‘Xikwembu Nkulukumba wa ku dumbeka’. (Ps 31:5) Xileswo, xana a byi vonisa kuyini wungoma? Awa byi nyenya! Yehovha a byele va-Israyele a ku: ‘A nga vi kumeka mhunu ni mun’we ku wene lwa hundzrisaka a n’wanakwe kumbe n’wanakwe wa wanhwanyana a ndzrilweni, ni mungoma, ni lwa hlahluvaka, ni mupfhumbi, ni lwe wa vula, ni muzrungi wa timfisa, ni lwa gongondzrelaka swikwembu, ni lwe wa tinhlolo, ni lwa vutisaka vafi. Hikusa mun’wana ni mun’wana lwa yentxaka mintxhumu leyo i likasi ku Yehovha.’ (Dt 18:10-12) Vakriste a va le hansi ka Nawu lowu Yehovha a wu nyikiki va-Israyele. Nambitanu, ha swi tiva leswaku mavonela yakwe hi wungoma a ma txintxanga.​—Mlk 3:6.

6. a) Xana Sathana a byi tizrisa hi ndlela yini wungoma akuva a xanisa vhanu? b) Hi ku ya hi Eklesiasta 9:5, hi wini ntiyiso mayelanu ni xiyimu xa vafi?

⁶ Yehovha a hi ba ndleve mayelanu ni wungoma hikusa awa swi tiva leswaku Sathana awa byi tizrisa akuva a xanisa vhanu. Sathana a tizrisa wungoma akuva a hlohlotela madzrimi​—ku patsra ni laya leswaku vafi va tama va hanya a mbangwini wun’wana. (Dondzra Eklesiasta 9:5.) Sathana a tlhela a tizrisa wungoma akuva a txhavisa vhanu ni ku va tsrhindzreta kule na Yehovha. Kungu dzrakwe i ku yentxa leswaku vhanu lava nghenelaka wungoma va dumba mimoya lemimfani a matsrhan’wini ya ku dumba Yehovha.

7. I yini leswi Yehovha a hi byelaka swone?

⁷ Hi laha hi swi voniki ha kone, Yehovha a hi byela leswi hi fanelaka ku swi yentxa akuva hi bakanya ku kanganyisiwa hi Sathana ni mademona yakwe. A hi voneni mintxhumu ya kukazri leyi hi nga yi yentxaka ka yimpi leyi hi nga ka yone na Sathana ni mademona yakwe.

8. a) Hi yini ndlela leyikulu ya ku hlula mimoya lemimfani? b) Xana Amapsalma 146:4 yi ma paluxisa kuyini madzrimi ya Sathana mayelanu ni vafi?

⁸ Dondzra u tlhela u yanakanyisisa hi Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba. Leyi i ndlela leyikulu ya ku bakanya madzrimi lawa mimoya ya ku biha yi ma hlohlotelaka. Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba dzri fana ni lipanga ledzri kotaka ku tsrema kumbe ku paluxa madzrimi lawa Sathana a ma hlohlotelaka. (Ef 6:17) Hi  xikombiso, Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba dzra ma paluxa a madzrimi ya leswaku vafi va nga kota ku vulavula ni lava hanyaka. (Dondzra Amapsalma 146:4.) Nakone dzri tlhela dzri hi dzrimuxa leswaku ko va Yehovha ntsena lwa nga kotaka ku tiva ha hombe wumundzruku. (Eza 45:21; 46:10) Loko hi dondzra hi tlhela hi yanakanyisisa hi Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba siku ni siku, hi ta hloma akuva hi bakanya ni ku nyenya madzrimi lawa mimoya lemimfani yi djulaka leswaku hi ma kholwa.

9. Hi yini mikhuva leyi fambisanaka ni wungoma leyi hi yi bakanyaka?

⁹ Yalela ntxhumu wun’wana ni wun’wana lowu fambisanaka ni wungoma. Swanga vakriste va ntiyiso, a hi ngheneleli ka muxaka wini na wini wa wungoma ni siku ni dzrin’we. Hi xikombiso, a hi va yeli vangoma nakone a hi dzringisi ku vulavula ni lava fiki hi ndlela ya kukazri. Hi laha hi swi voniki ha kone ka nhloko-mhaka leyi khalutiki, a hi ngheneleli ka mikhuva ya swilahlu leyi seketeliwiki ka ndondzro ya leswaku vafi va tama va hanya a mbangwini wun’wana. Nakone a hi tizrisi wun’anga bya tinyeleti kumbe ku vutisa vapfhumbi akuva hi tiva wumundzruku. (Eza 8:19) Ha swi tiva leswaku mikhuva leyo yi ni khombo swinene nakone yi nga hi yentxa hi tizrisana na Sathana ni mademona yakwe hi ku kongoma.

10-11. a) I yini leswi van’we a dzaneni dzra ku sungula va swi yentxiki loko va dondzra ntiyiso? b) Hi ku ya hi 1 Ba-le-Korinte 10:21, ha yini hi fanela ku yetisela xikombiso xa vakriste va ku sungula, nakone hi nga swi yentxisa kuyini leswo?

¹⁰ Txukumeta mintxhumu hinkwayu leyi u nga nayu yi fambisanaka ni wungoma. Vhanu van’wana lava a va tsrhama a Efesa hi dzana dzra ku sungula a va nghenele ka wungoma. Kambe loko va dondzre ntiyiso, va teke xiboho lexi hlamalisaka. ‘Lava ku talanyana lava tizriki swa wungoma, va buyise mabuku yavu, va ta ta ma hisa a mahlweni ka hinkwavu.’ (Min 19:19) Ka vhanu lava, ku lwa ni mimoya lemimfani a swi li mhaka ya lisima. Mabuku yavu ya wungoma a ma dula swinene. Kambe a matsrhan’wini ya ku teka mabuku lawo va hanana van’wana  kumbe va ma xavisa, ve vhela va ma hisa. Vone a va zron’wa hi ku nyonxisa Yehovha ku tlula ku kazrateka hi leswaku mabuku a ma dula ku ya tlhasa kwini.

¹¹ Xana hi nga va yetisela hi ndlela yini vakriste va dzana dzra ku sungula? I wutlhazri ku txukumeta mintxhumu hinkwayu leyi hi nga ha vaka na hi li nayu na yi fambisana ni wungoma. Yone yi patsra swifungu, swiphoso kumbe mintxhumu yin’wana leyi vhanu va yi yambalaka kumbe va yi tizrisaka akuva va dzringisa ku tisizrelela ka mimoya lemimfani.​—Dondzra 1 Ba-le-Korinte 10:21.

12. Hi swini swivutiso leswi hi fanelaka ku tihamba swone mayelanu ni swihungatiso swezru?

¹² Kambisisa ha hombe swihungatiso leswi u swi zrandzraka. Tivutise: ‘Xana ni zrandzra ku dondzra mabuku, marevhixta kumbe timhaka ka internet leti fambisanaka ni wungoma? Xana swi li yini hi wunanga lebyi ni byi yingelaka, ma-filme kumbe swiyenge swa televhizawu leswi ni swi hlalelaka ni ma-videogame lawa ni ma thaka? Xana ndzreni ka swihungatiso swanga ku ni leswi patsraka wungoma? Xana swi humexa mintxhumu ya ku fana ni vafi lava pfhukeliki vhanu, swipoko ni mademona? Xana swi kombisa masalamusi, wuloyi kumbe ku zruka vhanu leswaku va weliwa hi khombo swanga ku tihungatela ntsena?’ Nakunene, a hi swihungatiso hinkwaswu swi kombisaka mintxhumu leyi nga liki ya ntumbuluku kumbe swihitana swa kukazri swi fambisanaka ni wungoma. Loko u kambisisa swihungatiso swaku, tiyimisele ku yentxa swiboho leswi taka ku pfuna ku va kule ni ntxhumu wini na wini lowu Yehovha a wu nyenyaka. Hi djula ku yentxa hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka akuva hi va ni ‘timpfalu leta ku ka ti nga hi soli ha ntxhumu a mahlweni ka Xikwembu Nkulukumba’.​—Min 24:16. *

13. I yini leswi hi nga djulikiki ku swi yentxa?

 ¹³ U nga bule hi timhaka leti fambisanaka ni mademona. A mhakeni leyi, hi djula ku yetisela xikombiso xa Yesu. (1Pe 2:21) Na a nga si ta la misaveni, Yesu a hanye a tilweni nakone a a tiva swinyingi hi Sathana ni mademona yakwe. Kambe a a nga buli hi mintxhumu leyi mimoya lemimfani yi yi yentxiki. Yesu a a djula ku va mboni ya Yehovha, ku nga li ya Sathana. Hi nga yetisela Yesu hi ku kala hi nga buli hi timhaka leti fambisanaka ni mademona. A matsrhan’wini ya leswo, hi djula ku kombisa leswaku a timbilu tezru ti bila hi mazritu laya ku nandzrika, leswi liki ya ntiyiso.—Ps 45:1.

14-15. a) Ha yini hi nga fanelanga ku txhavisiwa hi mimoya lemimfani? b) Hi byini wumboni lebyi nga kone bya leswaku Yehovha awa va sizrelela vhanu vakwe?

¹⁴ U nga txhavisiwe hi mimoya lemimfani. A misaveni leyi ya ku bola, hi nga ha yentxekeliwa hi mintxhumu ya ku biha. Timhangu, mavabyi nambi lifu swi nga ha humelela hi xitxhuketa. Kambe a hi fanelanga ku pimisa leswaku swi vangiwa hi mimoya leyi nga vonekiki. Bibele dzri tlhamuxela leswaku a ‘nkama ni humelelo’ i swa hinkwavu. (Ekl 9:11) Yehovha a swi kombisile leswaku a ni ntamu swinene ku tlula mademona. Hi xikombiso, Xikwembu Nkulukumba a nga mu pfumelelanga Sathana ku dlaya Yob. (Yob 2:6) A masikwini ya Moxe, Yehovha a kombise leswaku a ni ntamu swinene ku tlula tin’anga ta le Egipta. (Eks 8:18; 9:11) Hi ku nyikiwa ntamu hi Yehovha, Yesu a kombise leswaku a ni ntamu wukulu ku tlula Sathana ni mademona yakwe loko a va hlongole a tilweni va ta la misaveni. Nakone a nkameni lowu taka, a ta va txukumetela a kheleni, lani va nge he tiki kota ku kazrata mhunu.​—Mpf 12:9; 20:2, 3.

¹⁵ Hi vona wumboni byinyingi bya leswaku Yehovha awa va sizrelela vhanu vakwe namunhla. Pimisa hi leswi: Hi zrezra ni ku dondzrisa ntiyiso a mimbangwini hinkwayu ya misava. (Mt 28:19, 20) Xileswo, hi beka a livaleni mintizro hinkwayu ya Diyavulosi. Nakunene, loko Sathana a o swi kota, a a ta yimisa ntizro wezru hinkwawu, kambe a nga swi koti. Xileswo a hi fanelanga ku txhavisiwa hi mimoya lemimfani. Ha swi tiva leswaku ‘a mahlo ya Yehovha ma famba-famba misaveni hinkwayu, ku lwela lava mu dumbaka hi timbilu hinkwatu’. (2Mk 16:9) Loko hi dumbeka ka Yehovha, mademona a ma nge hi vangeli makhombo hi la ku nga helikiki.

16-17. Hi xini xikombiso lexi kombaka leswaku ku djuleka xixixi akuva hi hlula mimoya lemimfani?

¹⁶ Swi djula xixixi akuva hi lwa ni mimoya lemimfani, ngopfu-ngopfu loko hi kanetiwa hi vanghanu ni maxaka lava pimisaka leswaku vo hi pfuna. Kambe Yehovha a tovokisa lava kombisaka xixixi lexo. Vona xikombiso xa makwezru waxisati va liki hi Érica, lweyi a tsrhamaka a Gana. Yene a yamukele xidondzro xa Bibele na a ni 21 wa malembe. Swanga heswi papayi wakwe a a li n’anga, a ku yimeliwa leswaku na yene a nghenela ka mikhuva ya wungoma leyi a yi patsra ku da tinyama leti tlhaveliwiki swikwembu swa tatana wakwe. Loko Érica a yalile ku yentxa leswo, maxaka yakwe ma swi vone swanga xizruku ka swikwembu swa tatana wakwe. Ndangu wakwe a wu kholwa leswaku swikwembu leswo a swi ta va khatisa hi ku va buyisela mavabyi ya le mizrini ni ya lihlanyi.

¹⁷ Ndangu wa Érica wu dzringise ku mu sindzrisa ku landzra xihena lexo, kambe a nga pfumelanga, nambi leswi va tlhaseliki ku mu hlongola kaya. Timboni tin’wana ti mu zruzrelile. Hi ndlela leyo, Yehovha a tovokise Érica hi ku mu nyika ndangu wa nyiwana wa vapfumeli-kulobye lava a va fana ni vamakwavu vaxinuna ni vaxisati ka yene. (Mr 10:29, 30) Nambi leswi maxaka yakwe ma mu tsrhikiki ma tlhela ma hisa mintxhumu yakwe, Érica a tame a dumbeka ka Yehovha, a va a babatisiwa nakone swoswi i phayona dzra nkama hinkwawu. A nga ma txhavi mademona. Nakone Érica a hlaya leswi hi ndangu wakwe: “Siku ni siku ni khongota leswaku ndangu wanga na wone wu tiva Yehovha akuva wu vona matovoko lama nga kone, wu tlhela wu kuma ntsrhunxeko lowu nga kone hi ku tizrela Yehovha, Xikwembu xezru xa lizrandzru.”

18. Hi wani matovoko lawa hi ma kumaka hi ku dumba Yehovha?

¹⁸ A hi hinkwezru hi taka kumana ni ndzringo wa ku fana ni lowo a lipfumelweni dzrezru. Nambitanu, hinkwezru hi fanela ku lwa ni mimoya lemimfani hi tlhela hi dumba Yehovha. Loko hi yentxa leswo, hi ta kuma matovoko ya ku tala nakone a hi nge ti kanganyisiwa hi madzrimi ya Sathana. Handle ka leswo, a hi nge te txhavisiwa hi mademona. Lexikulu ngopfu, hi ta tiyisa wunghanu byezru na Yehovha. Mundondzrisiwa Yakob a tsrale leswi: ‘Tibekani hansi ka Xikwembu Nkulukumba, n’wi yalela Diyavulosi, a ta suka ku n’wine. Tsrhindzrekelani ku Xikwembu Nkulukumba, na yene a ta tsrhindzrekela ku n’wine.’​—Yk 4:7, 8.