1. Ha yini Yesu a fananise vadondzrisiwa vake ni tihamba?

YESU a fananise wuxaka lebyi a nga na byone ni vadondzrisiwa vake ni lizrandzru ledzri mubyisi a nga na byone hi tihamba take. (Yh 10:14) Leswo swa twala. Hikusa a tihamba ti dzri tiva ha hombe zritu dzra mubyisi. Wanuna wa kukazri a swi vonile na swi yentxeka leswo. A hlaye leswi: “Hi dzringise ku susa mifoto tihamba ta kukazri, nakone a hi djula leswaku ti tsrhindzrekela kwezru, kambe leswo a swi kotekanga, hikusa loko hi ti vitanile a ti zanga ti tsrhindzrekela. Kutani ku tlhase xidjahatana xa kukazri lexi a xi li mubyisi wa tone, na xo ho ti vitana, te vhela ti xi landzra.”

2-3. a) Hi nga yentxa yini akuva hi kombisa leswaku hi yingela zritu dzra Yesu? b) Xana i yini leswi hi taka swi vona ka xidondzro lexi ni lexi landzrelaka?

² Xifananiso lexi xi hi dondzrisa leswi Yesu a swi hlayiki mayelanu ni vadondzrisiwa vake, a te: ‘Ta ta yingela zritu dzranga.’ (Yh 10:16) Kambe leswi Yesu a nga tilweni hi nga dzri yingelisa kuyini zritu dzrake? Hi yingela zritu dzra mubyisi wezru Yesu Kriste loko hi landzra leswi a hi dondzrisiki swone.​—Mt 7:24, 25.

³ Ka xidondzro lexi ni lexi landzrelaka, hi ta vona mintxhumu ya kukazri leyi Yesu a hi dondzrisaka yone. Yesu a khanele hi mintxhumu leyi hi fanelaka ku tsrhika ku yi yentxa ni mintxhumu leyi hi fanelaka ku yi yentxa. Ku sungula, hi ta vona mintxhumu yibidzri leyi Yesu mubyisi wezru, a hlayiki leswaku hi fanela ku tsrhika ku yi yentxa.

4. Hi ku ya hi buku dzra Luka 12:29, i yini leswi nga ha hi yentxaka hi hlatiyela?

⁴ Dondzra Luka 12:29. Yesu a byele vadondzrisiwa vake leswaku a va fanela ku tsrhika ku hlatiyela hi mintxhumu ya nyama.  Ha swi tiva leswaku leswi Yesu a hi byelaka swone swa hi pfuna minkama hinkwayu. Nakone handle ka ku ganaganeka hi djula ku swi tizrisa a wuton’wini byezru, kambe minkama yin’wana swi nga ha hi kazratela ku swi landzra. Ha yini?

5. Ha yini vhanu vambeni va kazrateka hi mintxhumu ya nyama?

 ⁵ Vhanu vanyingi va kazrateka hi mintxhumu ya siku ni siku, ya ku fana ni swakuda, swa ku yambala ni ka ku tsrhama kone. Van’we ka vhanu volavo va tsrhama ka mbangu lowu ku nga ni wusiwana nakone swi kazrataka ku kuma ntizro. Ka swiyimu swa ku fana ni leswo, swi nga ha kazrata ku wundla ndangu. Nakone swi nga ha yentxeka lweyi a a wundla ndangu a luzile. Leswo swi nga ha yentxa ndangu lowo wu va ni swikazratu swa timali. Handle ka leswo, a ntungu wa COVID-19 wu yentxe leswaku vanyingi va luza mintizro. (Ekl 9:11) Loko u kumana ni xin’we xa swiyimu leswi xana u nga landzra mazritu ya Yesu hi ndlela yini kutani u tsrhika ku hlatiyela?

6. I yini leswi samiki swi humelela mupostola Petro?

⁶ Khambi dzrimbeni, Petro ni vadondzrisiwa vake va kumane ni xidzedze na va li lwandle dzra Galileya kutani va vone Yesu na a famba henhla ka mati. Hi loko Petro a ku: “Hosi, loko a li leswaku hi wene, ni pfumeleli ni famba henhla ka mati ni ta lanu u nga kone.” Kutani Yesu a ku: “Tana.” Kutani Petro “a famba henhla ka mati a ya ka Yesu”. Kambe xiya leswi gamiki swi yentxeka: “Loko a lavisa xidzedze, a sungula ku txhava. Kutani loko a sungula ku mbombomela, a ba nyandha a ku: ‘Hosi, ni huluxi.’” Kutani Yesu a khoma Petro akuva a mu huluxa leswaku a nga mbombomeli. Swa hlamalisa ku tiva leswaku Petro a wo kota ku famba henhla ka mati nkama lowu a nga langusa Yesu. Kambe loko Petro a lavise xidzedze kutani a txhava, a sungule ku mbombomela.​—Mt 14:24-31.

7. Xana hi nga dondzra yini ka leswi yentxekeliki Petro?

 ⁷ Hi nga dondzra ntxhumu wa lisima ka leswi humeleliki Petro. Loko Petro a hume botini kutani a sungula ku famba matini, a a nga pimisi leswaku a nga tsrhika a hingalateka kutani a sungula ku mbombomela. A a djula ku famba henhla ka mati a za a ya tlhasa ka Yesu. Kambe a hingalatekile a va a lavisa xidzedze. Hi lani Petro a vileliki ku va ni lipfumelo akuva a famba henhla ka mati, na hine hi fanela ku va ni lipfumelo akuva hi lwisana ni swikazratu swa wutomi. Loko hi tsrhika ku beka miyanakanyu ka Yehovha ni ka swidumbiso swake, na hine hi nga ha sungula ku mbombomela, leswi tlhamuxelaka ku luza wuxaka byezru na Yehovha. Xileswo, hi fanela ku tama hi dumba Yehovha ni ku tiyiseka leswaku a ta tama a hi pfuna akuva hi lwisana ni swikazratu swezru. Kambe hi nga swi yentxisa kuyini leswo?

8. Ha yini hi nga fanelanga hi hlatiyelisiwa hi swivileleko swezru swa nyama?

⁸ Dzrimuka leswaku Papayi wezru, Yehovha, a dumbise leswaku a ta hi hlayisa hi tlhelo dzra nyama loko hi zrangisa mintxhumu ya moya. Kutani a matsrhan’wini ya ku va hi hlatiyelisiwa hi swikazratu swezru, hi fanela ku dumba Yehovha. (Mt 6:32, 33) Minkama hinkwayu Yehovha awa swi hetisisa leswi a swi dumbisaka. (Dt 8:4, 15, 16; Ps 37:25) Kutani loko Yehovha a hlayisa swinyanyana ni swiluva, hi nga tiyiseka leswaku a ta hi hlayisa na hine hi ku hi nyika swakuda ni swa ku yambala. A hi fanelanga hi hlatiyelisiwa hi leswo! (Mt 6:26-30; Flp 4:6, 7) Hi lani vapswele va hlayisaka ha kone vanavu hi lizrandzru, Yehovha awa hi zrandzra nakone awa hi hlayisa hi tlhelo dzra nyama. Nakone a hi fanelanga hi ganaganeka leswaku Yehovha a ta hi hlayisa.

9. Xana i yini leswi u swi dondzriki ka mfambu wa vatekani va kukazri lava nga maphayona?

⁹ Vona xikombiso xa leswaku Yehovha a nga swi kota ku hi hlayisa hi tlhelo dzra nyama. Vatekani va kukazri lava nga maphayona va fambise movha wavu wa khale ku dzringana wora akuva va ya teka vamakwezru va kukazri va xisati lava a va tsrhama ka mbangu lowu ku tsrhamaka va refugiyadu akuva va ya mintlhanganwini. Makwezru lweyo a li: “Ntsrhaku ka mintlhanganu hi zrambe vamakwezru lava va xisati akuva hi ya da xikan’we swakuda. Kambe hi dzrimuke leswaku a hi nge na ntxhumu akuva hi va nyika.” Xana vatekani lava a va ta yentxa yini? Makwezru a li: “Loko hi tlhase kaya hi kume leswaku a ku ni mhunu lweyi a a beke nkwama lowu a wu tale hi swakuda a xipfalwini. Ni namunhla a hi swi tivi leswaku hi mani lweyi a bekiki nkwama luwani. Hakunene Yehovha a hi hlayisile.” Ntsrhaku ka nkamanyana movha wavu wu honekile. Movha luwani a wu va pfuna akuva va ya nsin’wini. Kambe a va nge na mali ya ku wu lunghisisa. Na movha wavu wa ha li ka mekaniku, wanuna wa kukazri a va vutisile a ku: “I wa mani movha lowu?” Makwezru a mu byele a ku: “I wanga. Kambe wu djula ku lunghisiwa.” Wanuna lwiyani a ku: “A ku na mhaka, nsati wanga a djula movha wa ku fana ni lowu. Nakone lowu hi wone muhlovo a wu zrandzraka. U djula ni ku nyika mali muni?” Wanuna lwiyani a nyike makwezru lweyo mali leyi a yi dzringana kuva a xava movha wumbeni. A hlaye leswi: “A ni na mazritu ya ku hlaya ndlela leyi hi titwiki ha yone siku ledzriyani. A hi swi tiva leswaku leswiyani a swi ngo tiyentxekela. Hi Yehovha na a hi pfuna.”

10. Hi ku ya hi Amapsalma 37:5, he kwini ku dumba loku hi nga vaka na kone?

¹⁰ Loko hi tikazratela ku landzra xitsratsriyo xa Yesu xa ku va hi nga hlatiyeli ngopfu hi mintxhumu ya nyama, handle ka ku ganaganeka Yehovha a ta hi pfuna hi ku hi nyika hinkwaswu leswi hi swi vilelaka. (Dondzra Amapsalma  37:5; 1Pe 5:7) Yanakanyisisa kutsrongo hi swikazratu leswi hi buliki ha swone ka  yava 5. Swi nga yentxeka ku ta tlhasa swoswi, Yehovha a tizrise mhunu wa kukazri a ndangwini wezru akuva a hi hlayisa hi tlhelo dzra nyama, kumbe swi nga yentxeka hi ni ntizro akuva hi wundla ndangu wezru. Nambi loko hi lahlekeliwa hi ntizro kumbe mhunu lweyi a hlayisaka ndangu wezru a luza, Yehovha a ta hi hlayisa hi ndlela ya kukazri. Hi nga tiyiseka hi leswo. Kambe swoswi a hi voneni ntxhumu wumbeni lowu Yesu a tiki hi fanela ku tsrhika ku wu yentxa.

11. Hi ku ya hi buku dzra Matewu 7:1, 2, i yini leswi Yesu a tiki hi fanela ku tsrhika ku swi yentxa, nakone ha yini leswo swi nga ha hi kazratelaka?

¹¹ Dondzra Matewu 7:1, 2. Yesu a a swi tiva leswaku vhanu a va hetisekanga nakone va byekamele ka ku langusa mintxhumu ya ku biha ka vambeni. Hi leswi yentxiki a ku: “Tsrhikani ku yavanyisa.” Hi tikazratela kuva hi nga va yavanyisi vamakwezru. Kambe lexi vavisaka hi leswaku a hi swi koti ku yentxa leswo hikusa a hi hetisekanga. Xana hi nga yentxa yini loko hi xiya leswaku hi sungula ku solasola vhanu vambeni? Hi fanela ku yingela mazritu ya Yesu kutani hi tikazratela ku tsrhika ku yavanyisa vambeni.

12-13. Xana xikombiso xa Yehovha xi nga hi pfuna hi ndlela yini ku tsrhika ku yavanyisa vambeni?

¹² Hi nga dondzra swinyingi loko hi yanakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a khomaka vhanu vambeni ha yone. Minkama hinkwayu a beka miyanakanyu ka mintxhumu yinene leyi vhanu va yi yentxaka. Hi vona xikombiso xa leswo ka ndlela leyi a khomiki Davhida ha yone, ku nga wanuna lweyi a yentxiki swihoxo swinyingi. Hi xikombiso, a hambe wumbuye na Batixeba nakone a zrumele leswaku va dlaya nuna wake. (2Sa 11:2-4, 14, 15, 24) Hi mhaka ya leswo, Davhida kun’we ni ndangu wake hinkwawu va xaniseke ngopfu swinene, ku patsra ni vavasati vake lavambeni. (2Sa 12:10, 11) Khambi dzrimbeni, Davhida a yentxe ntxhumu lowu Yehovha a a nga swi djuli leswaku a wu yentxa, a zrumele leswaku ku kontiwa vavanuna lava a va li masotxha a tikweni dzra Israyele. Leswo a swi kombisa leswaku a a nga mu dumbi Yehovha. Bibele a dzri hlayi xivangelo xa kuva a yentxe leswo. Kambe swi nga yentxeka a a tikulisa swinene hi leswi masotxha yake a ma li manyingi ni ndlela leyi a ma ta mu sizrelela ha yone. Hi mhaka ya leswo, Yehovha a zrumele ntungu lowu dlayiki 70.000 wa va-Israyele!​—2Sa 24:1-4, 10-15.

¹³ Loko a wu li kwahala nkama lowu ku humeleliki hinkwaswu leswi, a wu ta va u mu vonisi kuyini Davhida? Xana a wu ta yanakanya leswaku a fanela ku khatisiwa? Yehovha a a nga swi vonisi xileswo. Xileswo, Yehovha a dzrivalele swidoho leswikulu leswi Davhida a swi yentxiki. Davhida a a mu zrandzra ngopfu Yehovha nakone a a djula ku yentxa leswinene. Yehovha a a swi tiva leswo. Xana a swa nyonxisi ku tiva leswaku Yehovha a vona leswinene ka vambeni?​—1Th 9:4; 1Mk 29:10, 17.

14. I yini lexi taka hi pfuna ku tsrhika ku yavanyisa vambeni?

¹⁴ Loko Yehovha a nga yimeli leswaku hi hetiseka, na hine a hi fanelanga hi yimela leswaku vambeni va hetiseka. Swi nabyalile ku vona swihoxo swa vambeni ni ku va solasola, kambe mhunu lweyi a yetiselaka Yehovha a tikazratela ku tizrisana ha hombe ni vambeni nambi leswi a vonaka swihoxo swavu. Loko madiyamanti ma nga si na politxhiwa ma nga ha tikomba ingiki a ma xonganga, kambe mhunu lweyi a tizraka ha wone awa swi tiva leswaku ntsrhaku ka loko ma politxhiwile ma ta va ni lisima dzrikulu ngopfu. Hi fanela ku yetisela Yehovha na Yesu, kutani hi vona leswi mhunu a nga  xiswone he ndzreni ku nge matsrhamela yake ya le handle.

15. Xana ku twisisa leswi yentxekaka ka wutomi bya mhunu, swi nga hi pfuna hi ndlela yini akuva hi nga mu yavanyisi?

¹⁵ I yini ximbeni lexi nga hi pfunaka kuva hi nga solasoli ni ku yavanyisa vhanu vambeni? Dzringisa ku yanakanya hi mintxhumu leyi yentxekaka a wuton’wini bya mhunu yelweyo. Hi xikombiso, khambi dzrimbeni Yesu a vone wansati wa kukazri lwa nga mufelwa na a beka swimalana switsrongo a bokisini leswi a swi nga na lisima dzrikulu. A nga zanga a tivutisa leswi: “Ha yini a nga yengeselanga?” Kambe a matsrhan’wini ya ku kazrateka hi mali leyi a nga yi nyikela, Yesu a beke miyanakanyu ka leswi wansati lwiyani a a li na swone mbilwini, a a yanakanyisisa hi xiyimu xake, nakone a mu kulungelile wansati lwiyani.​—Lk 21:1-4.

16. Xana hi dondzra yini ka xikombiso xa Veronica?

¹⁶ Leswi humeleliki makwezru Veronica swi hi pfuna ku vona lisima dzra ku tiva xiyimu xa makwezru. A a li ka bandla ledzri a ku ni makwezru wa kukazri wa xisati lweyi a a wundla n’wanake na a li wuswake. Veronica a li: “A swi tikomba ingiki a va nga yi ngopfu nsin’wini ne mintlhanganwini. Hi mhaka ya leswo, a ni nga va voni hi ndlela leyinene. Kambe siku dzrimbeni ni hume naye nsimu, nakone a tiphofulile a hlaya leswaku a swi kazrata ku wundla n’wanake lweyi a a vabya. A a yentxa hinkwaswu leswi a nga swi kotaka akuva yene ni n’wanake va va ni hinkwaswu leswi a va swi vilela hi tlhelo dzra nyama ni hi tlhelo dzra moya.  Kambe leswi n’wanake a a ni swikazratu swa lihanyu a va hlalela mintlhanganu ka bandla dzrimbeni.” Hi wugamu makwezru Veronica a te: “A ni ngi ngi yima ni yanakanyisisa hi leswaku wutomi byake a byi kazrata ku ya tlhasa kwini. Kambe swoswi ni mu hlonipha ngopfu makwezru lwiyani ni hinkwaswu leswi a swi yentxaka akuva a tizrela Yehovha.”

17. I yini leswi buku dzra Yakob 2:8 dzri hi byelaka leswaku hi fanela ku swi yentxa nakone hi nga swi yentxisa kuyini leswo?

¹⁷ Xana u nga yentxa yini loko u xiya leswaku u yavanyise mhunu? Dzrimuka leswaku hi fanela ku zrandzra vamakwezru. (Dondzra Yakob 2:8.) Hi nga tlhela hi khongota hi kombela Yehovha akuva a hi pfuna leswaku hi yima ku yentxa leswo. I swa lisima ku tidzrimuxa leswaku hi fanela ku hamba xiyenge xezru. Ni kuva hi tikazratela ku heta nkama ni mhunu lweyi hi mu yavanyisaka. Loko hi yentxa leswo, hi ta mu tiva ku yampswa mhunu lwiyani. Hi xikombiso, hi nga ha mu zramba kuva a famba na hine a nsin’wini kumbe ku va hi ya da swakuda xikan’we nakone loko hi ya hi mu tiva ku yampswa makwezru lweyo, hi taya hi yetisela Yehovha na Yesu hi ku beka miyanakanyu yezru ka matsrhamela lamanene ya makwezru lweyo. Hi ndlela leyo, hi ta yingiseta zritu dzra mubyisi wezru Yesu lweyi a hlayiki leswaku hi fanela ku tsrhika ku yavanyisa vambeni.

18. Xana hi nga swi kombisa hi ndlela yini leswaku hi yingiseta zritu dzra mubyisi wezru Yesu?

¹⁸ Ku fana ni leswi tihamba ti yingisetaka zritu dzra mubyisi wa tone, hine hi yingiseta zritu dzra Yesu. Loko hi yentxa hinkwaswu hi nga swi kotaka akuva hi nga hlatiyeli hi mintxhumu ya nyama ni ku yima ku yavanyisa vambeni, Yehovha na Yesu va ta tovokisa ku tikazrata kwezru. Hinkwezru lava “ntlhambinyana” ni lava ‘tihamba tin’wanyana’ hi fanela ku tama hi yingela ni ku yingiseta zritu dzra mubyisi wezru. (Lk 12:32; Yh 10:11, 14, 16) Ka xidondzro lexi landzrelaka, hi ta vona mintxhumu yibidzri leyi Yesu a hlayiki leswaku hi fanela ku yi yentxa.