1-2. He swini swiyimu leswi nga ha hi yentxaka hi xiririka minyembeti?

 MINKAMA yin’wana hinkwezru hi pfa hi xiririka minyembeti. Loko hi humeleliwa hi ntxhumu lowu hi nyonxisaka hi nga xiririka minyembeti hi ku nyonxa. Swi nga yentxeka u dzrilile loko u humeleliwe hi ntxhumu wa lisima kumbe wa ku hlawuleka. Hi xikombiso, loko ku pswaliwe n’wanaku, loko u dzrimuka swihanano leswi va ku nyikiki, kumbe loko u yamukela munghanu waku lweyi a u nga mu voni hi malembe.

² Minkama yin’wana minyembeti yezru yi kombisa ku vaviseka loku hi nga na kone timbilwini tezru. Hi xikombiso, hi nga ha dzrila loko mhunu wa kukazri a hi khunguvanyisa. Hi nga ha dzrila loko hi twa ku vavisa hi kola ka mavabyi ya ku kazrata kumbe loko hi feliwa hi lweyi hi mu zrandzraka. Hi minkama yoleyo hi nga ha titwa ku fana na muprofeta Yeremiya loko Yerusalema a hluliwe hi Vababilona. Yeremiya a te: ‘A tihlo dzranga dzri halata minyembeti; a dzri tsrhiki; a dzri wisi.’—Aŝiḍ. 3:48, 49.

3. Xana Yehovha a titwisa kuyini loko a vona malandzra yake na ma xaniseka? (Ezaya 63:9)

³ Yehovha a swi tiva ha hombe leswaku hi dzrila ku ya tlhasa kwini loko hi kumana ni swiyimu leswi hlomulaka mbilu. A Bibele dzri hi tiyisekisa leswaku Yehovha a swi tiva ha hombe swiyimu swin’wana ni swin’wana swa ku kazrata leswi malandzra yake ma kumanaka na swone, nakone awa ku yingela ku dzrila kwezru ka ku kombela mpfunu. (Amaps. 34:15) Kambe Yehovha a ngo hi vona ni ku hi yingela ntsena, a yentxa leswi yengetelekiki. Leswi a nga Papayi lweyi a nga ni lizrandzru awa khumbeka loko a vona vanake na va dzrila nakone a swi djula ngopfu ku va pfuna.—Dondzra Ezaya 63:9.

4. I yini leswi hi nga swi dondzraka ka swikombiso swa kukazri swa le Bibeleni mayelanu ni ndlela leyi Yehovha a pimisaka ha yone?

⁴ A Bibeleni, Yehovha a hi byela leswi a swi yentxiki loko a vone malandzra yake na ma dzrila. Leswo hi nga ha swi vona loko hi  vona swikombiso swa Ana, Davhida na Hosi Ezekiya. I yini leswi va yentxiki va dzrila? Xana Yehovha a yangulise kuyini loko va mu dzrilela va kombela mpfunu? Nakone swikombiso swavu swi nga hi tiyisa hi ndlela yini loko hi dzrila hi kola ka ku khunguvanyeka, hi kanganyisiwa kumbe hi nga xi tivi xa ku xi yentxa?

KU DZRILA HI KOLA KA KU KHUNGUVANYISIWA

5. Xana a xiyimu xa Ana xi mu yentxe a titwa hi ndlela yini?

⁵ Ana a kumane ni swikazratu swinyingi leswi mu yentxiki a dzrila hi kola ka ku khunguvanyeka. Swin’we swa swikazratu leswi a a kumana na swone hi leswaku a a li ka mutxhatu lowu a va tekiwe na va li vabidzri nakone a nsatikuloni, Penina, a a mu dzrela. Leswi a swi tlhela swi yengesela ku xaniseka kwake hi leswaku a a nga pswali nakasi Penina a a ni vana vanyingi. (1 Sam. 1:1, 2) Penina a a tsrhamela ku pfuka Ana hi leswi a a nga pswali. Loko a a li wene ka xiyimu lexo a u ta titwisa kuyini? Ana a a vaviseke ngopfu swinene lakakuva ‘afa a dzrila, a nga di ntxhumu’, nakone ‘afa e ni xiviti’ a mbilwini yake.—1 Sam. 1:6, 7, 10.

6. I yini leswi Ana a swi yentxiki akuva a titwa ha hombe?

⁶ I yini leswi Ana a swi yentxiki akuva a titwa ha hombe? Lexi mu pfuniki ku ve ku ya a tsindzra wa wugandzreli bya ntiyiso a tabernakeleni. Swi nga ha yentxeka kohala a nyangweni wa gqeke wa tabernakela ‘a khongote [ka] Yehovha, a dzrila ngopfu’. A kombele ka Yehovha a ku: ‘Loko kunene u lavisa ku xaniseka ka nandzra waku, ni loko u ndzri yanakanya.’ (1 Sam. 1:10b, 11) Ana a pfule mbilu yake ka Yehovha a mu byela leswi a a titwisa xiswone. Swi nga yentxeka Yehovha a khumbeke ngopfu swinene loko a vona minyembeti ya nandzra wake wa ku zrandzreka!

7. He wini ntxhavelelo lowu Ana a wu kumiki ntsrhaku ka loko a pfulele Yehovha mbilu yake?

⁷ Xana Ana a titwise kuyini ntsrhaku ka loko a khongote ka Yehovha a mu pfulela mbilu yake ni loko a yamukele xidumbiso xa Muprista Eli? A wudzrunguli byi li: ‘Kutani a nsati lweyo a famba hi ndlela yakwe, a da, [na] mombo wakwe wu nga ha hlunami.’ (1 Sam. 1:17, 18) Nambileswi a xiyimu lexiyani xa ku bindzra a xi nga txintxanga, Ana a titwe na a zrulile. Yene a nyikete Yehovha ntsrhwalu wake wa ku bindzra. Yehovha a vone ku vaviseka kwake, a mu yingisetile loko a dzrila, lani hi wugamu a mu tovokisiki hi kuva a pfumelela leswaku a va ni n’wana.—1 Sam. 1:19, 20; 2:21.

8-9. Ha yini swi ni lisima ku ya mintlhanganwini? (Vaheberu 10:24, 25) (Tlhela u vona ni mufoto.)

⁸ Leswi hi nga swi dondzraka. Xana u lavisana ni swiyimu swa ku kazrata leswi ku yentxaka u dzrila hi ku vaviseka? Swi nga yentxeka u li xidzrilweni hi kuva u feliwe hi xaka dzraku kumbe munghanu. Hi minkama leyo swi tolovelekile ku va u djula ku tsrhama wuswaku. Ku fana ni leswi Ana a kumiki ntxhavelelo ni ku tiyisiwa hi kola ka leswi a yiki tabernakeleni, na wene u  nga kuma ntxhavelelo hi ku va u va kone mintlhanganwini nambiloko u nga titwi ha hombe. (Dondzra Vaheberu 10:24, 25.) Loko hi yingela tindzrimana leti txhavelelanaka loko hi ya mintlhanganwini, Yehovha a nga hi pfuna ku txintxa miyanakanyu leyi bihiki hi leyinene. Leswo swi nga hi pfuna kuva hi titwa ha hombe nambiloko xiyimu xezru xi nga yampswi kumbe xi nga txintxi swa kola ni kola.

⁹ A mintlhanganwini yezru, vamakwezru va hi tiyisa va tlhela va hi komba leswaku va hi zrandzra ngopfu swinene. Nakone hi titwa ha hombe loko hi li na vone. (1 Tes. 5:11, 14) Vona mfambu wa makwezru wa kukazri lweyi a nga phayona dzra ku hlawuleka lweyi a feliwiki hi nsati. Yene a li: “Na ha dzrila ni swoswi, ni mu xuva ngopfu swinene nkatanga lakakuva minkama yin’wana a ni yimi ku dzrila. Kambe loko ni ya mintlhanganwini ni kuma ntxhavelelo lowu ni wu vilelaka. A mazritu ya ku xonga ya vamakwezru ma ni zrulisa mbilu ngopfu swinene. Nambiloko ni ya mintlhanganwini na ni kazratekile, loko kutani ni tlhasile ni titwa ha hombe.” Loko hi le mintlhanganwini, Yehovha a nga tizrisa vamakwezru leswaku va hi pfuna.

10. Loko hi lavisana ni ku hlatiyela hi nga xi yetiselisa kuyini xikombiso xa Ana?

¹⁰ Ana a titwe ha hombe ntsrhaku ka loko a khongote ka Yehovha a mu byela leswi a a titwisa xiswone. Na wene u nga ‘txukumetela ku hlatiyela kwaku hinkwaku [ka Yehovha]’ na u tiyiseka leswaku a ta ku yingela. (1 Pet. 5:7) Makwezru wa xisati lweyi a nuna wake a dlayiwiki hi swigevengu a hlaya leswi: “Ni titwe na ni tsrhoveke mbilu lakakuva ni pimisa leswaku a ni nge he txhuki ni nyonxa a wuton’wini byanga. Kambe loko ni khongote ka Papayi wanga wa ku zrandzreka wa le matilweni Yehovha, ni titwe na ni zrulile. Minkama yin’wana a ni nga swikoti ku tlhamuxela ndlela leyi a ni titwa hi yone, kambe yene a a ni twisisa. Loko ni titwa na ni khunguvanyekile ni ku hlatiyela a ni khongota ka Yehovha leswaku a ni nyika ku zrula. A ni twa ku zrula loku a ku pfa hi le ndzreni, leswi a swi ni yentxa ni ya mahlweni.” Loko u khongota ka Yehovha u mu byela leswi ku xukuvalisaka, na yene awa vaviseka nakone a yi twisisa hi ku helela ndlela leyi u titwaka ha yone. Nambiloko swikazratu leswi u kumanaka na swone swi nga khaluti, Yehovha a nga ku txhavelela ni ku ku pfuna leswaku u va ni ku zrula lokukulu. (Amaps. 94:19; Filp. 4:6, 7) A xiya ku tikazrata hinkwaku loku u ku yentxaka akuva u tama u dumbeka kwake nakone a ta ku hakela hi kola ka leswo.—Heb. 11:6.

KU DZRILA HI KOLA KA KU KANGANYISIWA

11. Xana swiyimu swa ku bindzra leswi Davhida a kumaniki na swone swi mu yentxe a titwisa kuyini?

¹¹ A wuton’wini byake, Davhida a kumane ni swiyimu swa ku kazrata leswi mu yentxiki a dzrila. A ku ni vhanu vanyingi lava a va mu nyenya, nambi van’we ka vanghanu vake ni van’we ka swizro swa ndangu wake lava a a va dumba, va mu djikelile. (1 Sam. 19:10, 11; 2 Sam. 15:10-14, 30) Khambi dzrin’wana a tsrale leswi: ‘Ndzra hela hi swidzrilo; hi wusiku byin’wana ni byin’wana ndzri tsranisa likuku langa hi minyembeti, ndzri tsranisa vuyetlelo byanga ha yone.’ Ha yini Davhida a titwe hi ndlela leyi? A te: ‘Hi nkonta ya hinkwavu lava ndzri xanisaka.’ (Amaps. 6:6, 7) Loko van’wana va khome Davhida hi ndlela ya nsele, a vaviseke ngopfu lakakuva a nga yimi ku dzrila.

12. Hi lani swi kombisiwaka ha kone ka buku dzra Amapsalma 56:8, i yini leswi Davhida a a tiyiseka ha swone?

¹² Nambileswi Davhida a kumaniki ni swikazratu a a tiyiseka leswaku Yehovha awa mu zrandzra. Yene a tsrale leswi: ‘Yehovha a yingeli zritu dzra swidzrilo swanga.’ (Amaps. 6:8) Khambi dzrin’wana Davhida a tsrale mazritu ya ku xonga lawa ma kumekaka ka buku dzra Amapsalma 56:8. (Dondzra.) A mazritu lawa ma  swi beka livaleni leswaku Yehovha a hi zrandzra ngopfu nakone awa zron’weka hi matitwela yezru. Davhida a titwe ingi hi loko Yehovha a hlengeleta minyembeti yake ka xigadzrana kumbe a yi tsrala bukwini. Davhida a a tiyiseka hi leswaku Yehovha a a vona ni ku dzrimuka ku xaniseka kwake. Davhida a a tiyiseka hi leswaku Papayi wake wa le matilweni lweyi a nga ni lizrandzru, a a ngo tiva ntsena leswi a swi mu yentxekela, kambe a a tiva ni ndlela leyi a swi ta mu khumba ha yone.

13. I yini lexi nga hi txhavelelaka loko vhanu va hi khunguvanyisa? (Tlhela u vona ni mufoto.)

¹³ Leswi hi nga swi dondzraka. Xana u tsrhoveke mbilu hi leswi u kanganyisiwiki hi mhunu wa kukazri lweyi a u mu dumba? Swi nga yentxeka u tsrhoveke mbilu hi leswi u tsrhikiwiki hi lweyi a u namorara na yene, hi lweyi a u txhate na yene, kumbe mhunu lweyi u mu zrandzraka a tsrhike ku tizrela Yehovha. Makwezru wa kukazri lweyi a nsati wake a mbuyetiki a tlhela a mu tsrhika a te: “A ni nga kholwi leswaku leswo swi yentxekela mine. A ni kwatile, ni hlundzrukile ni tlhela ni titwa na ni nga li wa ntxhumu.” Loko a li leswaku u kanganyisiwile, u nga txhavelelaka hi leswaku Yehovha a nga ti txhuka a ku tsrhika. Makwezru lweyi a tlhele a ku: “Ni xiye leswaku minkama yin’wana vhanu swi nga yentxeka va nga dumbeki kwezru kambe Yehovha minkama hinkwayu awa dumbeka swi nge na mhaka leswi nga ha humelelaka. Nambi ko yentxeka yini na yini, minkama hinkwayu a kola. Yene a nga ti ma tsrhika malandzra yake ya ku dumbeka.” (Amaps. 37:28) Nakone dzrimuka leswaku a lizrandzru dzra Yehovha i dzrikulu ku tlula lizrandzru dzra vhanu hinkwavu. Swi vavisa ngopfu swinene ku kanganyisiwa hi mhunu lweyi u mu zrandzraka. Kambe Yehovha a nga txintxi ndlela leyi a ku zrandzraka ha yone. U wa lisima kwake. (Rom. 8:38, 39) A yinhla hi leyi: Swi nge na mhaka ndlela leyi mhunu a ku khomiki ha yone, Papayi waku wa le matilweni awa ku zrandzra.

14. Xana Amapsalma 34:18 yi hi tiyisekisa yini?

¹⁴ Loko hi kanganyisiwa, hi nga zrula hi tlhela hi txhaveleleka hi mazritu ya Davhida lama kumekaka ka Amapsalma 34:18. (Dondzra, BX.) A ntlhamuxelo wa kukazri wu li lava nga ni ‘mbilu ya ku tsrhoveka’ ku hlayiwa ‘lava xanisekaka moyeni’. Xana Yehovha a va pfunisa kuyini lava titwaka hi ndlela leyi? Yehovha a kusuhi na hine, yene a fana ni mamana, kumbe papayi lweyi a khomaka voko dzra n’wanake lweyi a dzrilaka. Loko hi vaviseka hi kola ka leswi mhunu wa kukazri a hi xanisiki kumbe a hi tsrhikiki, Yehovha a dzrila na hine nakone a hi pfuna hi ku kahlula. Yene a swi djula ngopfu ku hi txhavelela ni ku zrulisa timbilu leti tsrhovekiki ni lava titwaka na va nga pfuni ntxhumu. Yehovha  a hi nyika mintxhumu yinyingi leyi hi pfunaka ku tiyiselela mindzringo leyi hi kumanaka na yone namunhla.—Eza. 65:17.

YEHOVHA AWA SWI VONA LOKO U DZRILA

15. I xiyimu muni lexi Ezekiya a kumaniki na xone lexi mu yentxiki a dzrila?

¹⁵ Na a ni 39 wa malembe, Hosi Ezekiya wa le Yuda a gungule leswaku a ni mavabyi ya ku kala ma nga daheki. Muprofeta Ezaya a byele Ezekiya dzrungula ledzri pfaka hi ka Yehovha dzra leswaku a a ta fa hi kola ka mavabyi yake. (2 Tih. 20:1) A swi tikomba ingiki Ezekiya a nga ha na ntxhumu lexi a nga xi yentxaka. Loko a yingele dzrungula ledzro, Ezekiya a dzrile ngopfu swinene. A khongote ka Yehovha a kombela mpfunu.—2 Tih. 20:2, 3.

16. I yini leswi Yehovha a swi yentxeliki Ezekiya?

¹⁶ Loko Yehovha a yingele xikhongoto xa Ezekiya, ni ku vona minyembeti yake, a khumbeke ngopfu swinene a va a ku: ‘Ndzri xi yingelile a xikhongoto xaku, ndzri vone minyembeti yaku, lavisa ndzri ta ku daha.’ Hi ku tizrisa Ezaya, Yehovha a kombe timpswalu Ezekiya a va a mu dumbisa ku mu lehisela masiku ni ku huluxa Yerusalema a mavokweni ya Vaasiriya.—2 Tih. 20:4-6.

17. Xana Yehovha a hi pfunisa kuyini loko hi kumana ni swikazratu? (Amapsalma 41:3) (Tlhela u vona ni mufoto.)

¹⁷ Leswi hi nga swi dondzraka. Xana u lwisana ni xiyimu xa mavabyi lexi ku yentxaka u titwa na u nga xi tivi xa ku yentxa? Byela Yehovha ndlela leyi u titwaka ha yone, a Bibele dzri tiyisekisa leswaku “Papayi lweyi a taliki hi timpswalu nakone a nga Xikwembu Nkulukumba wa ntxhavelelo hinkwawu”, a ta hi txhavelela ka swikazratu hinkwaswu leswi hi kumanaka na swone. (2 Kor. 1:3, 4) Namunhla a hi nge yimeli kuva Yehovha a susa swikazratu leswi hi nga na swone, kambe yene minkama hinkwayu a ta hi pfuna. (Dondzra Amapsalma 41:3.) Hi ku tizrisa moya wa ku xwenga, Yehovha a hi nyika ntamu, wutlhazri ni ku zrula ka le ndzreni akuva hi lavisana ni swikazratu. (Amapr. 18:14; Filp. 4:13) Nakone a tlhela a hi tlema timbilu hi ku hi nyika dumbo dzra leswaku a nkameni lowu taka a nga kone lweyi a ha taka vabya.—Eza. 33:24.

18. He yini ndzrimana leyi ku pfunaka loko u kumana ni swiyimu swa ku kazrata? (Vona bokisi ledzri liki: “ Mazritu Lama Nga Hi Txhavelelaka Loko Hi Li Ku Dzrileni.”)

¹⁸ Ezekiya a txhaveleliwe hi mazritu ya Yehovha. Hi ndlela leyi fanaka, na hine hi nga kuma ntxhavelelo ka Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba. Loko hi li ku kazratekeni a mazritu ya Yehovha lama kumekaka a Bibeleni ma nga hi txhavelela ma tlhela ma hi pfuna leswaku hi va ni ku zrula. (Rom. 15:4) Loko makwezru wa kukazri wa xisati lweyi a tsrhamaka a mpeladambu wa África a byeliwe leswaku a ni mavabyi ya câncer, a a tsrhamela ku dzrila. Yene a te: “A ndzrimana leyi ni yi vonaka na yi ni txhavelela hi ku kongoma i Ezaya 26:3. Nambileswi minkama yinyingi hi kalaka hi nge ti swi kota ku txintxa  xiyimu xezru, a ndzrimana leyi yi dumbisa leswaku Yehovha a nga yentxa leswaku hi va ni ku zrula ni ku hi pfuna ku tiyiselela swikazratu swezru.” Xana ku ni ndzrimana leyi wene hi ku kongoma u yi vonaka na yi ku zrulisa loko u kumana ni swiyimu swa ku bindzra kumbe leswi tikombaka ingiki u nge ti huma ka swone?

19. Xana he byini wumundzruku lebyi hi byi yimelaka?

¹⁹ A xiyimu xa misava leyi xi le kusuhi ni ku hela nakone hi yimela leswaku ka ha ta va ni swikazratu swikulu ngopfu swinene leswi taka hi vavisa ni ku hi yentxa hi dzrila. Nakone hi lani hi swi voniki ha kone ka xikombiso xa Ana, Davhida na Hosi Ezekiya, Yehovha awa yi vona minyembeti yezru nakone a khumbeka ngopfu swinene loko a hi vona na hi dzrila. A minyembeti yezru i ya lisima ngopfu swinene ka Yehovha. Awa hi zrandzra hi leswi hi tamaka hi dumbeka nambiloko hi kumana ni swikazratu nakone awa yi dzrimuka minyembeti yezru. Hi nga txhuki hi titsravuxa ni vamakwezru va ku zrandzreka a bandleni, nakone ingiki hi nga tama hi kuma ntxhavelelo ka mazritu lama zrulisanaka lama kumekaka a Bibeleni. Hi nga tiyiseka leswaku loko hi tama hi tiyisela hi ku dumbeka, Yehovha a ta hi hakela. Leswo swi patsra ni xidumbiso xa ku nyonxisa xa leswaku a ta sula minyembeti hinkwayu leyi vangiwaka hi ku vaviseka, ku kanganyisiwa ni ku kala hi nga xi tivi xa ku xi yentxa. (Mpful. 21:4) Kutani hi nkama lowo loko hi humexa minyembeti, yi ta va minyembeti ya ku nyonxa.