1-2. a) Ha yini swi nga hlamalisi loko hi kumana ni swikazratu? b) I yini leswi hi taka swi vona ka xidondzro lexi?

 SWANGA vhanu va Yehovha, a hi hlamali loko hi kumana ni swikazratu hikusa a Bibele dzrili: ‘Swi fanekeli hi nhingena a mfun’weni wa Xikwembu Nkulukumba hi mahlomulo ya ku tala.’ (Min 14:22) Nakone ha swi tiva leswaku swin’we swa swikazratu leswi hi kumanaka na swone swi to helisiwa hi ku helela a misaveni leyimpswha loko ‘ku fa ku nga ha li kone, ku nga ha li na nkosi, ni ku bongosa, ni ku vaviseka.’—Mpf 21:4.

² Yehovha a nga siveli kuva hi kumana ni swikazratu a wuton’wini kambe a hi pfuna ku swi tiyiselela. Vona leswi mupostola Pawulo a swi byeliki Vakriste lava a va tsrhama Roma. Ntsrhaku ka ku vulavula hi swikazratu leswi yene kun’we ni vamakwavu a va kumana na swone, a te: ‘Hi hundzrisa ku hlula ha yene lweyi a nga hi zrandzra.’ (Ro 8:35-37) Leswo swi kombisa leswaku Yehovha a nga ku pfuna nambiloko u kumana ni swikazratu. A hi voneni ndlela leyi Yehovha a pfuniki Yosefa ha yone ni ndlela leyi a nga ku pfunaka ha yone.

3. Xana wutomi bya Yosefa byi txintxe swa kola ni kola hi ndlela yini?

³ Yakobe a a nga tlhoti lizrandzru dzrikulu ledzri a a li na dzrone hi n’wanake Yosefa. (Gn 37:3, 4) Kambe leswo swi yentxe leswaku vana lavakulu va Yakobe va tsrhohoka Yosefa. Kutani loko va pfulekeliwe hi mukhandlu, va xavise Yosefa swanga xikazrawa ka ntlawa wa kukazri wa vaxavisi va Vamidiyani. Vaxavisi lavo va teke Yosefa va famba na yene a mbangwini wa le kule va ya mu xavisa swanga xikazrawa ka Potifaro muzrangeli wa vazrindzri va Faro. Xileswo, a wutomi bya Yosefa byi txintxe swa kola ni kola. A suka ka xiyimo xa kuva n’wana lweyi a zrandzrekaka wa papayi wake, a ya va xikazrawa a Egipta!— Gn 39:1.

4. I swikazratu swa muxaka muni leswi hi nga ha kumanaka na swone?

 ⁴ A Bibele dzrili ‘a nkama ni humelelo i swa hinkwavu’. (Ekl 9:11) Minkama yin’wana hi kumana ni mindzringu leyi tolovelekiki a vhanwini, leswi liki, leyi mun’wana ni mun’wana a nga ha kumanaka na yone. (1Ko 10:13) Nakone minkama yin’wana, hi hlupheka ntsena hi kola ka lipfumelo dzrezru. Hi xikombiso, van’wana va nga ha hi kaneta, va hi poyila nambi ku hi xanisa hi kola ka leswi hi pfumelaka ka swone. (2Tm 3:12) Kambe nambi u ngo kumana ni xikazratu xa ku tsrhamisa kuyini, Yehovha a nga ku pfuna. A swi yentxise kuyini leswo a mhakeni ya Yosefa?

5. Xana Potifaro a swi xiye hi ndlela yini leswaku Yehovha a a pfuna Yosefa? (Genesis 39:2-6)

⁵ Dondzra Genesis 39:2-6. Potifaro a swi xiyile leswaku Yosefa a a li djaha dzra nkhinkhi ni wuthlazri nakone a a swi tiva leswaku swi pfa kwini leswo. Potifaro a a swi vona leswaku leswi Yosefa a a swi yentxa ‘hinkwaswu Yehovha a [a] swi hamba ku va ni ndjombo vokweni dzrakwe’. b Hi ku famba ka nkama, Potifaro a nyike Yosefa wutiyanguleli bya ku hlawuleka. A mu nyike wutiyanguleli bya ku vonelela hinkwaswu leswi a swi yentxiwa mutini wake. Ma ve wani mabindzru? Hinkwaswu a swi famba ha hombe.

6. Xana a nga ha va a titwise kuyini Yosefa hi xiyimu lexi a a kumana na xone?

⁶ Swoswi tibeki mbangwini wa Yosefa. Xana a wuli wini ntxhumu lowu a a wu vilela ngopfu? Xana a a djula ku voniwa kumbe ku nyikiwa swa kukazri ha Potifaro? Leswi a a swi djula a ku li ku ntsrhunxiwa a va a tlhelela ka papayi wake. Ha yini? Hikusa nambileswi a a ni ntizro wa ku hlawuleka a kaya ka Potifaro, yene a a ha tama a va xikazrawa xa wanuna lweyi a a nga tizreli Xikwembu Nkulukumba. Kambe Yehovha a nga yentxanga leswaku Potifaro a ntsrhunxa Yosefa nakone a xiyimu xa Yosefa a xa ha taya mahlweni hi ku bindzra.

7. Xana xiyimo xa Yosefa xiye xi bindzra hi ndlela yini? (Genesis 39:14, 15)

⁷ Hilani swi kombisiwaka ha kone ka Genesis 39, a nsati wa Potifaro a mu zrandzre ngopfu Yosefa lakakuva a zame hi tindlela tinyingi ku mu yentxa a yetlela naye. Kambe ka makhambi hinkwawu lawo, Yosefa a a yala. Hi wugamu,  wansanti lweyo a hlundzruke ngopfu a va a hlaya leswaku Yosefa a a djula ku mu pfinya. (Dondzra Genesis 39:14, 15.) Loko Potifaro a tive mhaka leyi, a pfalele Yosefa a djele nakone a tsrhame kone ku dzringana malembe ya ku hlawa. (Genesis 39:19, 20) Kambe djele ledzro a dzri tsrhamisise kuyini? A zritu dzra xiheberu ledzri Yosefa a dzri tizrisiki loko a tlhamuxela “bohelo”, dzri nga ha tlhamuxela “nhlovo” kumbe “xikhele”. Leswi hlayaka leswaku a kuli mbangu wa ku mphuma lani a swi nga koteki ku huma. (Gn 40:15.) Handle ka leswo, Bibele dzri tlhamuxela leswaku ku dzringana nkama wa kukazri Yosefa a a tsrimbiwe minenge hi matxhini a va a bekeliwa nsimbi nkolweni. (Ps 105:17, 18) A xiyimu xa Yosefa a xo ya xi bindzra ngopfu. A suke ka xiyimo xa kuva xikazrawa xa ku dumbeka a ndzruluka xib’otxhwa.

8. Nambiloko xiyimu xaku xi ya manhlweni hi ku bindzra, i yini lexi u nga tiyisekaka ha xone?

⁸ Xana u same u kumana ni swiyimu swa ku bindzra a wuton’wini leswi ku yentxiki u khongota swi phela kambe nambitaso xiyimo xiya mahlweni hi ku bindzra? Leswo swi nga ha humelela. Phela, a misava leyi yi fumiwa hi Sathana nakone Yehovha a nga swi siveli swikazratu. (1Yh 5:19) Kambe u nga tiyiseka leswaku Yehovha a swi tiva hi ku helela leswi u kumanaka na swone nakone a zron’weka ngopfu ha wene. (Mt 10:29-31; 1Pe 5:6, 7) Handle ka leswo, Yehovha a dumbisi leswi: ‘Ndzri nga ku siye, ndzri nga ku tsriki.’ (Hb 13:5) Yehovha a nga ku pfuna nambiloko xiyimo xaku xi tikomba ingiki a xi na muzri. A hi voneni leswaku Yehovha a swi yentxise kuyini leswo a mhakeni ya Yosefa.

9. I yini lexi kombisaka leswaku Yehovha a a na Yosefa nkama lowu a a li djele? (Genesis 39:21-23)

⁹ Dondzra Genesis 39:21-23. Yehovha a yentxe leswaku Yosefa a humelela ka hinkwaswo leswi a a swi yentxa, nambi nkama lowu a a li djele. Hi ndlela yini? Hilani a swili ha kone ka Potifaro, Yosefa a nyonxeliwile a tlhela a zrandzriwa hi muzrangeli wa djele. Swi nga siya kwini, Yosefa a nyikiwi wutiyanguleli dzraku vonelela swib’otxhwa kulobye. Mfuzri Bibele dzri hlaya leswaku, ‘a hosi ya bohelo a nga ha lavisi ntxhumu ka leswi nga vokweni dzrakwe’. Swoswi Yosefa a a ni swa ku swi yentxa, ku nga ntizro lowu a wu ta pfuna van’wana. Loko ku ve ku txintxa loku a ku nga yimeliwanga! Phela a swi nge te koteka leswaku mubohiwa lweyi a lumbetiwiki ku pfinya nsati wa mutizri wa le wu hosini a dumbiwa a tlhela a nyikiwa wutiyanguleli bya ku fana ni lebyo. Leswo swi wu beka livaleni txhumu wun’we lowu kumekaka ka Genesis 39:23 leyi liki: ‘Hi leswi Yehovha afake na yene, ni leswi afaka a swi yentxa, Yehovha a swi hamba ku va ni ndjombo.’

10. I yini leswi nga ha vaka swi yentxe Yosefa a titwa a nga humeleli ka leswi a a swi yentxa?

¹⁰ Tlhela u zama ku tibeka a mbangwini wa Yosefa. Ntshaku ka ku lumbetiwa a va a pfaleliwa, u yanakanya leswaku a a titwa na a humelela ka hinkaswu leswi a a swi yentxa? I yini leswi Yosefa a a swi vilela ngopfu ka xiyimu lexiyani? Xana a a vilela ku zrandzriwa hi muzrangeli wa djele? Im-him. Leswi Yosefa a a swi djula a ku li ku suseliwa nandzru a va a ntsrhunxiwa. A ve a kombela mubohiwa mumbeni lweyi a a li kusuhi ni ku ntsrhunxiwa leswaku a mu kombelela ka Faro akuva a ntsrhunxiwa. (Gn 40:14) Kambe wanuna lwiyani a dzrivalile. Leswo swi yentxe leswaku Yosefa a tama a va djele ku dzringana malembe mabidzri. (Gn 40:23; 41:1, 14) Ni le ka xiyimu lexo, Yehovha a tame a hlayisa Yosefa. Hi ndlela yini?

11. I wuswikoti muni lebyi Yehovha a byi nyikiki Yosefa, nakone leswo swi pfunisi hi ndlela muni a ku hetisiseni ka nkongometo wa Yehovha?

¹¹ Na Yosefa a ha li djele, Yehovha a yentxe leswaku Faro a va ni milozro yibidzri leyi mu kazratiki. Milozro leyo yi mu kazrati ngopfu hikusa a a nga yi twisisi. Lanu ke, loko a tive  leswaku Yosefa a a ni wuswikoti bya ku tlhamuxela milozro, a zrumele leswaku a ya humesiwa djele. Hi ku pfuniwa hi Yehovha, Yosefa a swi kotile ku tlhamuxela milozro leyo a va a hlamalisa Faro hi mavonelo yake. Swi vhele swi va livaleni ka Faro leswaku Yehovha a a tovokisa Yosefa. Hikola ka leswo Yosefa a bekiwe kuva muzrangeli wa ku vonelela ni ku phakela swakuda a tikweni hinkwadzro dzra Egipta. (Gn 41:38, 41-44) Hi ku famba ka nkama ku ve ni ndlala, ku nga li a tikweni dzra Egipta ntsena, kambe ni le tikweni dzra kanana lani ndangu wa Yosefa a wu tsrhama kone. Swoswi, Yosefa a a ni wuswikoti bya ku huluxa ndangu wake, hi ndlela leyo ku sizreleliwa lixaka ledzri Mesiya a a ta belekiwa ka dzrone.

12. Xana Yehovha a yentxe leswaku Yosefa a humelela ka hinkwaswo leswi a a swi yentxa hi ndlela yini?

¹² Yanakanya hi leswi humeleliki a wuton’wini bya Yosefa. I mani lweyi a yentxiki leswaku Potifaro a zrandzra Yosefa lweyi a o va xikazrawa? I mani lweyi a yentxiki leswaku muzrangeli wa djele a va ni timpswalo ka Yosefa lweyi a o va xib’otxhwa? I mani lweyi a yentxiki leswaku Faro a va ni milozro ya ku kala yinga twisiseki, a tlhela a nyika Yosefa wuswikoti bya ku yi tlhamuxela? I mani lweyi a susumeteliki Faro ku va a beka Yosefa swanga muphakeli wa swakuda a tikweni dzra Egipta? (Gn 45:5) Swi le livaleni leswaku i Yehovha lweyi a yentxiki a humelela ka hinkaswo leswi a swi yentxiki. Nambileswi Yosefa a khomiwiki hi ndlela ya ku biha hi vamakwavo, hi wugamu Yehovha a txintxe xiyimu lexiyani xa ku bindzra akuva a hetisisa a nkongometo wake.

13. Xana Yehovha a kongomisa hinkwaswo leswi humelelaka a woton’wini byezru? Tlhamuxela.

¹³ Xana hi nga dondzra yini ka mfambu wa Yosefa? Xana Yehovha awa nghenelela ka swiyimu hinkwaswo swa wutomi byezru? Xana Yehovha a kongomisa leswi humelelaka a wuton’wini byezru akuva hi humeleliwa hi mitxhumu ya ku biha hi nkongometo lowunene? Im him, a hi swone leswi Bibele dzri swi dondzrisaka. (Ekl 8:9; 9:11) Kambe hi nga tiyiseka leswaku Yehovha a swi tiva ha hombe swikazrato leswi hi kumanaka naswone nakone a wa hi yingiseta loko hi kombela mpfunu. (Ps 34:15; 55:22; Eza 59:1) Nakone ku tlula hinkwaswo, Yehovha a hi pfuna ku swi tiyiselela. Kambe a swi yentxisa ku yini leswo?

14. Yehovha a hi pfunisa kuyini ka swiyimu swa ku kazrata?

 ¹⁴ Ndlela yin’wana leyi Yehovha a hi pfunaka ha yone i ku hi txhavelela ni ku hi tiyisa, nakone leswo swi humelela hi nkama lowu hi swi vilelaka. (2Ko 1:3, 4) Hi leswi humeleliki makwezru wa kukazri wa le Turquemenistão lwa vitaniwaka Eziz. Yene a tsremeliwe ku tsrhama malembe mabidzri djele hi kola ka lipfumelo dzrake. Eziz a li: “Ka mixo lowu a ni ya ku thethisiweni, makwezru wa kukazri a ni dondzrele Ezaya 30:15 leyi liki: ‘A ku zruleni, ni le ku dumbeni ku ta va ntamu wenu.’ Ndzrimana leyi yi ni pfune kuva ni tama ni va ni ku zrula ni ku tama ni dumba Yehovha ka hinkwaswu. Ku yanakanyisisa hi ndzrimana leyi swi tlhele swi ni pfuna ka nkama hinkwawu lowu ni wu hetiki djele.” Xana u dzrimuka khambi dzra kukazri lani Yehovha a ku txhaveleliki ni ku ku tiyisa hi nkama lowu a wu swi vilela ha wone?

15-16. U dondzre yini ka xikombiso xa Tori?

¹⁵ Minkama minyingi ho kota ku vona ndlela leyi Yehovha a hi pfuniki ha yone loko ndzringo wu khalutile. Makwezru mun’wana lwe a vitaniwaka Tori a titwe hi ndlela leyo. A a ni n’wana lwa vitaniwaka Mason lwa vabyiki hi kankru ku dzringana 6 wa malembe ku ya tlhasa lani a fiki na a ni 14 wa malembe. Swi le livaleni leswaku Tori a tsrhoveke mbilu a li: “Ni yanakanya leswaku a ku na xiyimu lexi vavisaka ngopfu ka mupswali ku tlula lexi. Na tiyiseka leswaku mupswali mun’wana ni mun’wana a wa swi tiva leswaku swi vavisa ngopfu ku vona n’wana a xaniseka, ku tlula loko a li yene a xanisekaka.”

¹⁶ Xiyimu lexo xi mu bindzrele ngopfu Tori, kambe loko xi khalutile a sungule ku yanakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a mu pfuniki ha yone. A te: “Loko ni dzrimukela, ni vona ndlela ya lizrandzru leyi Yehovha a ni pfuniki ha yone nkama lowu n’wananga a a vabya. Hi xikombiso,  nkama lowu n’wananga a a vabya hi ntamu a swi nga koteki kuva a pfuxeliwa kambe vamakwezru a va famba mpfhuka wa mawora mabidzri va ya xipiritana. Nkama hinkwawu vamakwezru a va va kone xipiritana akuva va ni nyika mpfunu lowu a ni wu vilela. A va ni pfuna nambi hi leswi a ni swi vilela hi tlhelo dzra nyama. Nambiloko hi li ka swiyimu swa ku bindzra ngopfu a hi ngi ngi kiyeleliwa hi ntxhumu.” Yehovha a nyike Tori ni n’wanake leswi a va swi vilela akuva va tiyisela.—Vona bokisi ledzri liki “ Yehovha A Hi Nyike Leswi A Hi Swi Vilela.”

17-18. I yini lexi taka ku pfuna ku vona ni ku tlangela ndlela leyi Yehovha a ku pfunaka ha yone loko u kumana ni swikazratu? (Amapsalma 40:5)

¹⁷ Dondzra Amapsalma 40:5. A nkongometo wa mukhandzriyi wa tinhava i ku ya tlhasa a wugan’wini ka yone. Kambe, a nkama lowu a khandzriyaka a pfa a yima a hlalela wuxongi bya ntumbuluku. Hi ndlela leyi fanaka, tinyike nkama wa ku yanakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a ku pfunaka ha yone akuva u humelela nambiloko u li ndzreni ka swikazratu. Loko siku dzrin’wana ni dzrin’wana dzri hela tivutise leswi: ‘Xana Yehovha a ni tovokise hi ndlela yini namunhla? I ntiyiso leswaku a xikazratu a xi se na khaluta, kambe xana a ni pfuna hi ndlela yini?’ Zama ku gungula nambi ko va ndlela yin’we ntsena leyi Yehovha a ku tovokisaka ha yone.

¹⁸ A swi ganaganekisi leswaku u khongota akuva xikazratu xaku xi khaluta. Leswo swa twisiseka nakone i swinene akuva u tikazratela ku yentxa leswo. (Fl 4:6) Kambe i swa lisima ku xiyisisa matovoko lawa hi nga na wone swoswi hikusa Yehovha a dumbisa leswaku a ta hi pfuna ku tiyisela. Kutani tlangela Yehovha hi hinkwaswu leswi a swi yentxaka akuva a ku pfuna. Hi ndlela leyo, u ta kota ku vona ndlela leyi Yehovha a ku pfunaka ha yone loko u kumana ni swikazratu hi lani a pfuniki Yosefa ha kone.—Gn 41:51, 52.