1. I yini leswi Yehovha a swi hlayiki ntsrhakunyana ka loko Adamu na Evha va dohile? (Genesis 3:15)

 NTSRHAKUNYANA ka loko Adamu na Evha va dohile, Yehovha a hlaye mazritu ya wuprofeta lama nyikaka dumbo vanavu. Leswi Yehovha a swi hlayiki swi kumeka ka Genesis 3:15.—Dondzra.

2. Ha yini wuprofeta bya Genesis byi li bya ku hlawuleka?

² Wuprofeta lebyi kumeka ka buku dzra ku sungula dzra Bibele. Kambe mabuku hinkwawu ya Bibele ma ni ku yelana ka kukazri ni wuprofeta lebyi. Ku fana ni leswi ntxhumu wa kukazri wu nga ha tlhavinyetaka mapapela ma hamba buku, mazritu lama kumekaka ka Genesis 3:15 ma tlhavinyeta mabuku hinkwawu ya Bibele ma ndzruluka dzrungula dzrin’we, ku nga dzrungula dzra leswaku Xikwembu Nkulukumba a a ta zrumela mhunu lweyi a a ta huluxa vhanu a va a helisa Diyavulosi ni lava va mu seketelaka. * Ledzro ku tava tovoko dzrikulu ka vhanu hinkwavu lava zrandzraka Yehovha!

3. I yini leswi hi taka bula ha swone ka xidondzro lexi?

³ Ka xidondzro lexi, hi ta hlamula swivutiso swizrazru ka wuprofeta bya Genesis 3:15: I vamani lava ku khaneliwaka ha vone ka wuprofeta lebyi? Byi hetiseke hi ndlela yini? Xana wuprofeta lebyi, byi mu khumba hi ndlela yini mun’wana ni mun’wana wezru?

4. I mani “nyoka” nakone hi swi tivisa kuyini leswo?

⁴ Ka wuprofeta bya Genesis 3:14, 15 ku vulavuliwa hi “nyoka” ‘lixaka’ dzra nyoka, “wansati” ni ‘lixaka’ dzra wansati. A Bibele dzra hi pfuna ku tiva leswaku vhanu lavo va fanekisela vamani. *  A hi sunguleni hi ku tiva leswaku i mani nyoka. Yehovha a a nga vulavuli ni nyoka leyi tolovelekiki, hikusa a yi nge te swi twisisa leswi a a swi hlaya. Kambe a a vulavula ni xivumbiwa lexi tlhazrihiki. I mani xivumbiwa xolexo? Apfuletelo 12:9 yi nyikela nhlamulo leyi nga livaleni. Ndzrimana yoleyo yi li: I ‘nyoka ya khale’ a nga Sathana Diyavulosi. Kutani ke, i mani lixaka dzra nyoka?

5. I mani lixaka dzra nyoka?

⁵ Minkama yin’wana loko Bibele, dzri vulavula hi lixaka dzri nga va na dzri vulavula hi mhunu lweyi a swi kotaka ha hombe ku yetisela mhunu wa kukazri lakakuva ku nga hlayiwa leswaku i n’wanake. Kutani a lixaka dzra nyoka ku hlayiwa a tintsrumi ta ku biha ni vhanu lava seketelaka ni ku yetisela Sathana va tlhela va va valala va Xikwembu Nkulukukumba ni vhanu vake. Hi xikombiso tin’we ta tintsrumi toleto, hi leti xandzrukeliki Yehovha a masikwini ya Nowa, ni vhanu lava tikhomaka ku fana ni vhanu lava nga ni mahanyela ya ku fana ni papayi wavu Diyavulosi.—Gn 6:1, 2; Yh 8:44; 1Yh 5:19; Yd 6.

6. Ha yini wansati wa le ka wuprofeta a nga li Evha?

⁶ Swoswi a hi voneni leswaku i mani wansati. Wansati lweyo a nge vi Evha. Ha yini? A hi voneni xivangelo xin’we. A wuprofeta byi kombisa leswaku a lixaka dzra wansati a dzri ta “pfotlota” nhloko ya “nyoka”. Hi lani hi swi voniki ha kone, a nyoka i Sathana, ku nga xivumbiwa xa moya, loko ku li leswaku wansati i Evha a swi nge te kotela kuva lixaka dzra wansati dzri pfotlota Sathana Diyavulosi. Kutani ke, xana Sathana a a ta pfotlotiwa hi ndlela yini?

7. Hi ku ya hi Apfuletelo 12:1, 2, 5, 10, i mani wansati ka Genesis 3:15?

⁷ A buku dzra wugamu dzra Bibele dzri hlaya leswaku i mani wansati ka Genesis 3:15. (Dondzra Apfuletelo 12:1, 2, 5, 10.) Wansati lweyo a hi mhunu lweyi a tolovelekiki! A ni n’weti hansi ka minenge yake nakone a ni ngiyana  leyi nga ni 12 wa tinyeleti a nhlokweni yake. Nakone a pswala N’wana lweyi a hambaniki; Ku nga Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba. Leswi Mfumu wu nga matilweni, na yene wansati i wa le matilweni. A wansati lweyi a yimela xiyenge xa nhlengeletanu ya Yehovha ya le matilweni leyi vumbiwaka hi tintsrumi ta ku dumbeka.—Ga 4:26.

8. I mani xiyenge xa lisima xa lixaka dzra wansati, nakone leswo swi yentxeke siku muni? (Genesis 22:15-18)

⁸ Bibele dzri hi pfuna ku twisisa leswaku Yesu i xiyenge xa lisima ka lixaka dzra wansati lweyo. A Bibele dzri tlhela dzri hlaya leswaku a lixaka ledzro a dzri ta huma ka ndangu wa Abrahamu. (Dondzra Genesis 22:15-18.) Nakone wuprofeta lebyo byi hetisekile hikusa Yesu i wa lixaka dzra Abrahamu wanuna wa ku dumbeka. (Lk 3:23, 34) Kambe a lixaka ledzro dzra wansati a dzri fanela ku va ni ntamu swinene ku tlula vahnu va nyama akuva dzri kota ku helisa Sathana. Hi leswi yentxiki loko Yesu a ve ni 30 wa malembe a totiwa hi moya wa ku xwenga. Ku sukela kolanu, Yesu a hambe xiyenge xa lisima ka lixaka dzra wansati. (Ga 3:16) Ntsrhaku ka loko Yesu a file a tlhela a pfuxiwa, Yehovha a mu nyike ‘ku twala ni xitxhavu’ a tlhele a mu nyika “wulawuli hinkwabyu a matilweni ni la misaveni” nakone a mu nyike ntamu wa ku helisa mintizro ya Diyavulosi”.—Hb 2:7; Mt 28:18; 1Yh 3:8.

9-10. a) I vamani vambeni lava hambaka xiyenge xa lixaka dzra wansati, nakone va ndzruluka xiyenge xa lixaka ledzro loko swi te yini? b) I yini leswi hi taka swi vona?

⁹ Kambe handle ka Yesu, ku ni van’wana lava na vone va hambaka xiyenge xa lixaka dzra wansati. Mupostola Pawulo a tlhamuxele leswaku hinkwavu Vakriste lava totowiki a va ta hamba xiyenge xa lixaka ledzro, a te: ‘Loko n’wi vaKriste, lahu n’wi lixaka la Abraham, nwi va di va pfindla hi nkonta ya xidumbiso.’ (Ga 3:28, 29) Loko Mukriste a totiwa hi moya lowa ku xwenga, a ndzruluka xiyenge xa lixaka dzra wansati. Kutani a lixaka dzra wansati dzri vumbiwa ha Yesu Kriste ni lava 144.000 va taka fuma na yene. (Mpf 14:1) Hinkwavu lava hambaka xiyenge xa lixaka ledzro va tikazratela ku va ni swiyentxo ni mapimisela ya Papayi wavu, Yehovha Xikwembu Nkulukumba.

¹⁰ Swoswi kutani hi twisisiki lava patsrekaka ka wuprofeta bya Genesis 3:15, a hi voneni ndlela leyi Yehovha ha katsrongokatsrongo a hetisisaka wuprofeta lebyi hinkwabyu ni ndlela leyi byi hi pfunaka ha yone namunhla.

11. Xana lixaka dzra wansati dzri vavisiwe “xizrendzre” hi ndlela yini?

¹¹ Hi lani a wuprofeta bya Genesis 3:15, byi kombisaka ha kone, a nyoka a yi ta luma ‘xizrendzre’ xa lixaka dzra wansati. Nakone wuprofeta lebyo byi hetisekile loko Sathana a kutxetele Vayuda ni Varoma akuva va dlaya N’wana wa Xikwembu Nkulukumba. (Lk 23:13, 20-24) Loko mhunu a vavisiwa xizrendzre a heta nkama wa kukazri na a nga swi koti ku yentxa mintxhumu leyi a toloveliki ku yi yentxa. Hi ndlela leyi fanaka, Yesu a file ku dzringana masiku mazrazru xileswo a ve ni nkama wa kukazri na a nga koti ku yentxa ntxhumu.—Mt 16:21.

12. Xana nhloko ya nyoka yi ta pfotlotiwa hi ndlela yini nakone siku muni?

¹² Kambe akuva wuprofeta bya Genesis 3:15 byi hetiseka, Yesu a a fanela ku tlhela a hanya. Hikusa hi ku ya hi wuprofeta, a lixaka dzra wansati a dzri ta pfotlota nhloko ya nyoka. Leswi hlayaka leswaku a xilondzra lexi Yesu a a li na xone ka xizrendzre a xi fanela ku hola nakone hi leswi swi yentxekiki. Ntsrhaku ka masiku mazrazru, Yesu a pfuxiwile a va a nyikiwa wutomi lebyi nga helikiki a matilweni, nakone hi nkama lowu faneliki Yesu a ta pfotlota nhloko  ya nyoka, leswi hlayaka ku helisa Sathana. (Hb 2:14) Yesu kun’we ni lava 144.000 va ta helisa valala hinkwavu va Xikwembu Nkulukumba ku nga lixaka dzra nyoka.—Mpf 17:14; 20:4, 10. *

13. Xana ku hetiseka ka wuprofeta lebyi ku hi pfuna hi ndlela yini?

¹³ Loko u li nandzra wa Yehovha lweyi a tinyiketeliki, handle ka ku ganaganeka a wuprofeta lebyi bya ku pfuna. Hi ndlela yini? Loko Yesu a li lani misaveni swanga mhunu wa nyama, a a hanya hi ndlela leyi kombisaka leswaku a yetisela matsrhamela ya Papayi wake hi lani ku hetisekiki. (Yh 14:9) Xileswo, loko hi ya hi dondzra hi Yesu hi ya hi mu tiva ku yampswa Yehovha hi tlhela hi mu zrandzra. Handle ka leswo, a tidondzro ta Yesu ni ndlela leyi a ma kongomisaka ha yone mabandla lani misaveni swi hi pfuna ngopfu swinene, nakone Yesu a hi pfuna ku hanya hi ndlela leyi nyonxisaka Yehovha. Nakone lifu dzra Yesu ledzri fanekiseliwaka hi ku lumiwa xizrendzre, dzra hi pfuna hinkwezru. Hi ndlela yini? Loko Yesu a pfuxiwile, a nyikele hi ngati yake swanga xitlhavelo lexi hetisekiki akuva a hi ‘basisa swihono hinkwaswu’.—1Yh 1:7.

14. Hi swi tivisa kuyini leswaku a wuprofeta lebyi hambiwiki a xizrambeni xa Edeni a byi nga ti tekela ku hetiseka? Tlhamuxela.

¹⁴ A wuprofeta lebyi Yehovha a byi hlayiki a xizrambeni xa Edeni a byi nga ti tekela ku hetiseka hi nkama luwani. A wuprofeta a byi hlaya leswaku a wansati a a ta va ni lixaka, Diyavulosi a a ta hlengeleta valandzreli vake, nakone mintlawa leyibidzri a yi tava valala lavakulu, a swi ta teka nkama akuva hinkwaswu leswo swi yentxeka. Ku twisisa hi ku helela wuprofeta lebyi swi hi pfuna ku vona leswaku hi ta vengiwa hi Sathana ni vhanu vake, nakone leswo hi leswi Yesu hi ku famba ka nkama a swi byeliki vadondzrisiwa vake. (Mr 13:13; Yh 17:14) Nakunene wuprofeta lebyo bya hetiseka, ngopfungopfu ka sukela ka 100 wa malembe lama khalutiki. Hi ndlela yini?

15. Ha yini livengo ledzri misava yi nga na dzrone ha hine dzri ya dzri yengeseleka, kambe ha yini hi nga fanelanga hi mu txhava Sathana?

¹⁵ Ntsrhakunyana ka loko Yesu a sungule ku fuma a Mfun’wini wa Xikwembu Nkulukumba hi 1914, Sathana a hlongoliwile matilweni. Ku sukela kolanu, Sathana a lani misaveni, a yimela siku dzra ku helisiwa. (Mpf 12:9, 12) Kambe a ngo yimela siku dzra ku helisiwa ntsena. A hlundzruke ngopfu swinene nakone a txhulula mahlundzru yake ka vhanu va Xikwembu Nkulukumba. (Mpf 12:13, 17) Hi leswo swi yentxaka a livengo ledzri Sathana a nga na dzrone hi vhanu va Xikwembu Nkulukumba dzri ya dzri yengeseleka. Kambe a hi na xivangelo xa ku txhava Sathana ni valandzreli vake. Ku hlaya ntiyiso, hi ni ku tiyiseka loku muapostola Pawulo a a li na kone, loko a tsrale a ku: ‘Loko Xikwembu Nkulukumba a yime na hine, i mani lwa taka lwa na hine?’ (Ro 8:31) Hi nga yengesela ndlela leyi hi mu dumbaka ha yone Yehovha, hikusa hi lani hi swi voniki hakone, xiyenge xikulu xa wuprofeta bya Genesis 3:15 kutani xi hetisekile.

16-18. Xana wuprofeta bya Genesis 3:15 byi mu pfunise kuyini makwezru Curtis, makwezru Ursula na makwezru Jessica?

¹⁶ A wuprofeta bya Genesis 3:15 byi nga hi pfuna ku langusana ni swikazratu swa ku siyanasiyana leswi hi kumanaka na swone a wuton’wini byezru. Makwezru lweyi a vitaniwaka Curtis, lweyi a tizraka swanga muzrumiwa a Guam, a li: “Minkama yimbeni, a wuton’wini byanga ni kumane ni swikazratu leswi dzringiki ku dumbeka kwanga ka Yehovha. Kambe ku yanakanyisisa hi wuprofeta bya Genesis  3:15, swi ni pfuna ku tama ni dumba Xikwembu Nkulukumba wanga.” Makwezru Curtis a tama a lehisa mbilu a lavisela siku ledzri Yehovha a taka helisa swikazratu hinkwaswu leswi hi kumanaka na swone.

¹⁷ Makwezru wa le Baviera a Alemanha lweyi a vitaniwaka Ursula a hlaya leswaku ku twisisa wuprofeta bya Genesis 3:15 i yin’we ya mintxhumu leyi mu pfuniki ku tiyiseka hi ku helela leswaku a Bibele dzri huhuteliwe ha Xikwembu Nkulukumba. A vone ndlela leyi a wuprofeta hinkwabyu bya Bibele byi twananaka ha yone ni wuprofeta lebyi, nakone leswo swi mu hlamalise ngopfu! A tlhela a hlaya leswi: “Ni nyonxe ngopfu swinene loko ni dondzra leswaku Yehovha a tekele ku yentxa xa kukazri akuva vhanu va va ni dumbo.”

¹⁸ Makwezru waxisati lweyi a vitaniwaka Jessica, wa le Micronésia, a li: “Na ha yi dzrimuka ha hombe ndlela leyi ni titwiki ha yone ka khambi dzra ku sungula ledzri ni xiyiki leswaku a ni kume ntiyiso! A wuprofeta bya Genesis 3:15 a byi li ku hetisekeni. Ku yanakanyisisa hi leswo, swi ni pfuna ku dzrimuka leswaku a hi si va na byone wutomi bya ntiyiso, lebyi nga byone. Wuprofeta lebyo, byi tiyisa ku dumba kwanga ka leswaku ku tizrela Yehovha hi wone ntxhumu wa lisima wuton’wini lowu hi nga wu yentxaka swoswi, nakone wu ni nyika dumbo dzra ku va ni wutomi bya ku yampswa a nkameni lowu taka.”

19. Ha yini hi nga tiyisekaka leswaku a xiyenge xa wugamu xa wuprofeta bya Genesis 3:15 xi ta hetiseka?

¹⁹ Hi lani hi swi voniki ha kone, a wuprofeta bya Genesis 3:15 byi le ku hetisekeni namunhla. Nakone, swoswi hi swi tiva hi ku helela leswaku i mani lixaka dzra wansati ni lixaka dzra nyoka. Xilondzra lexi Yesu lweyi a nga xiyenge xa lisima xa lixaka dzra wansati a a li na xone ka xizrendzre kutani xi holile, swoswi i Hosi leyi kalaka yi nga fi. Nakone Yehovha kutani a hlawule va ku tala va kone ka lava taka fuma na Yesu a matilweni. Leswi xiyenge xa ku sungula xa wuprofeta lebyi xi hetisekiki, hi ni swivangeklo leswi twalaka swa ku dumba leswaku xiyenge xa wugamu xa wuprofeta lebyi xi ta hetiseka. Handle ka ku ganaganeka, nhloko ya nyoka yi ta pfotlotiwa. Nakunene loko Sathana a helisiwa, a malandzra ya Yehovha ma ta ku hefuu! Kutani na wa ha nyimela leswaku siku ledzri dzri tlhasa, u nga kazrali. Dumba Yehovha, nakone tiyiseka leswaku a ta tizrisa lixaka dzra wansati akuva dzri tisa matovoko manyingi ka ‘matiko hinkwawu ya misava’.—Gn 22:18.